Today, plastics are everywhere. All of this plastic originated from one small object— that isn’t even made of plastic.
Nå for tiden er det plast over alt. All denne plasten har sin opprinnelse i en liten gjenstand — som ikke engang er laget av plast.
For centuries, billiard balls were made of ivory from elephant tusks. But when excessive hunting caused elephant populations to decline in the 19th century, billiard balls makers began to look for alternatives, offering huge rewards. So in 1863 an American named John Wesley Hyatt took up the challenge. Over the next five years, he invented a new material called celluloid, made from cellulose, a compound found in wood and straw.
I århundrer ble biljardkuler laget av elefenben fra støttennene til elefanter. Men, da intensiv jakt førte til nedgang i elefantbestandene på 1800-tallet, begynte de som lagde biljardkuler å se etter alternativer og utlovte store belønninger. I 1863 tok amerikaneren John Wesley Hyatt utfordringen. I løpet av de neste fem årene, fant han opp et nytt materiale kalt celluloid, laget av cellulose, som finnes i treverk og plantestengler.
Hyatt soon discovered celluloid couldn’t solve the billiard ball problem–– the material wasn’t heavy enough and didn’t bounce quite right. But it could be tinted and patterned to mimic more expensive materials like coral, tortoiseshell, amber, and mother-of-pearl. He had created what became known as the first plastic.
Hyatt oppdaget raskt at celluloid ikke kunne løse problemet med biljardkulene — materialet var ikke tung nok og hadde ikke riktig "sprett". Men det kunne påføres farger og mønstre slik at det lignet dyrere materialer som koral skilpaddeskall, rav og perlemor. Han hadde laget det som skulle bli kjent som den første plasten.
The word ‘plastic’ can describe any material made of polymers, which are just the large molecules consisting of the same repeating subunit. This includes all human-made plastics, as well as many of the materials found in living things. But in general, when people refer to plastics, they’re referring to synthetic materials. The unifying feature of these is that they start out soft and malleable and can be molded into a particular shape.
Ordet 'plast' brukes om et hvilket som helst materiale som er en polymer, store molekyler er bygget opp av den samme repeterende enheten. Dette gjelder all menneskeskapt plast, i tillegg til mange forbindelser som finnes i levende organismer. Men vanligvis tenker vi på syntetiske materialer når vi snakker om plast. Et fellestrekk ved disse materialene, er at de er myke og formbare i utgangspunktet og at de kan formes slik at det får en bestemt form.
Despite taking the prize as the first official plastic, celluloid was highly flammable, which made production risky. So inventors began to hunt for alternatives. In 1907 a chemist combined phenol— a waste product of coal tar— and formaldehyde, creating a hardy new polymer called bakelite. Bakelite was much less flammable than celluloid and the raw materials used to make it were more readily available.
Til tross for at celluloid var det første offisielle plastmaterialet, var det veldig brannfarlig, noe som gjorde produksjonen risikabel. Oppfinnere begynte å lete etter alternativer. I 1907 kombinerte en kjemiker fenol — et biprodukt fra tjære fra kull — med foraldehyd, og framstilte en solid ny polymer som ble kalt bakelitt. Bakelitt var mye mindre brannfarlig enn celluloid og råmaterialene som ble brukt i framstillingen var lettere å få tak i.
Bakelite was only the beginning. In the 1920s, researchers first commercially developed polystyrene, a spongy plastic used in insulation. Soon after came polyvinyl chloride, or vinyl, which was flexible yet hardy. Acrylics created transparent, shatter-proof panels that mimicked glass. And in the 1930s nylon took centre stage— a polymer designed to mimic silk, but with many times its strength. Starting in 1933, polyethylene became one of the most versatile plastics, still used today to make everything from grocery bags, to shampoo bottles, to bulletproof vests.
Bakelitt var bare begynnelsen. I 1920-årene, framstilte forsker først polystyren (isopor), en svampaktig plast som ble brukt til isolasjon. Like etter kom polyvinylklorid, eller vinyl, som var bøyelig men allikevel solid. Med akryl kunne man lage gjennomsiktige, uknuselige plater som lignet på glass. På 1930-tallet ble oppmerksomheten rettet mot nylon — en polymer som var laget for å etterligne silke, men som var mange ganger sterkere. Fra 1933 var polyetylen en av de mest anvendelige plasttypene, og brukes fortsatt i dag i alt fra handleposer, til sjampoflasker, til skuddsikre vester.
New manufacturing technologies accompanied this explosion of materials. The invention of a technique called injection-moulding made it possible to insert melted plastics into molds of any shape, where they would rapidly harden. This created possibilities for products in new varieties and shapes— and a way to inexpensively and rapidly produce plastics at scale. Scientists hoped this economical new material would make items that once had been unaffordable accessible to more people.
Nye produktsjonmetoder ga en eksplosjon i antall nye materialer. Oppdagelsen av teknikken sprøytestøping gjorde det mulig å sprøte smeltet plast i en hvilken som helt form, for så å strøkne raskt. Dette ga muligheter for produkter i nye varianter og former — og en måte å lage store volum med plast- produkter, billig og raskt. Forskerne håpet at dette billige materialet kunne gjøre produkter som tidligere hadde vært dyre, tilgjengelige for flere.
Instead, plastics were pushed into service in World War Two. During the war, plastic production in the United States quadrupled. Soldiers wore new plastic helmet liners and water-resistant vinyl raincoats. Pilots sat in cockpits made of plexiglass, a shatterproof plastic, and relied on parachutes made of resilient nylon.
Istedenfor ble plasten tatt i bruk i krigføringen i 2. verdenskrig. I løpet av krigen ble plastproduksjonen i USA firedoblet. Soldatene fikk hjelmfôr i plast og vann-avstøtende regnjakker i vinyl. Pilotene satt i cockpiter av pleksiglass, uknuselig plast, og var avhengige av fallskjermer laget av solid nylon.
Afterwards, plastic manufacturing companies that had sprung up during wartime turned their attention to consumer products. Plastics began to replace other materials like wood, glass, and fabric in furniture, clothing, shoes, televisions, and radios. Versatile plastics opened up possibilities for packaging— mainly designed to keep food and other products fresh for longer. Suddenly, there were plastic garbage bags, stretchy plastic wrap, squeezable plastic bottles, takeaway cartons, and plastic containers for fruit, vegetables, and meat.
Senere begynte plastprodusentene som hadde startet opp i løpet av krigen, å fokusere på forbruksprodukter. Plast erstattet etter hvert materialer som tre, glass og tekstiler i møbler, klær, sko, tv-apparater og radioer. Den allsidige plasten ga muligheter for innpakning — laget for å gi mat og andre produkter bedre holdbarhet. Med ett, fantes det søppelposer i plast, tøyelig plastfolie, plastflaske som kunne klemmes, takeaway-emballasje, og plastbeholdere for frukt, grønnsaker og kjøtt.
Within just a few decades, this multifaceted material ushered in what became known as the “plastics century.” While the plastics century brought convenience and cost-effectiveness, it also created staggering environmental problems. Many plastics are made of nonrenewable resources. And plastic packaging was designed to be single-use, but some plastics take centuries to decompose, creating a huge build up of waste.
I løpet av bare noen få tiår, hadde dette anvendelige materialet innledet det som ble kjent som "Plastens århundre". På samme tid som plastens århundre gjorde mye lettvint og lønnsomt, skapte det også svimlende miljøproblemer. Mange typer plast framstilles fra ikke-fornybare ressurser. Plastemballasjen var laget for å brukes bare én gang, men det tar århundrer før noen plasttyper brytes ned, noe som gjør at avfallet hoper seg opp.
This century we’ll have to concentrate our innovations on addressing those problems— by reducing plastic use, developing biodegradable plastics, and finding new ways to recycle existing plastic.
Dette århundret må vi fokusere på opp- dagelser som tar tak i disse problemene — ved å redusere plastbruken, utvikle biologisk nedbrytbar plast, og å finne nye måter å resirkulere plasten på.