It’s spring 2021. The Alpha variant of the coronavirus has spread rapidly, becoming the dominant variant worldwide. But another, more transmissible variant is about to appear— Delta. What happens when two variants clash?
2021 оны хавар болж байна. Коронавирусийн Альфа хувилбар хурдан тархаж, дэлхий даяар давамгайлах болсон. Гэхдээ дахиад нэг, халдвар илүү өндөр хувилбар нь гарч ирэх гэж байгаа нь Дельта юм. Энэ хоёр хувилбар нийлвэл юу болох вэ?
Let’s do a thought experiment. Suppose that the variants reach a hypothetical isolated city of 1 million people who are completely susceptible to both viruses on the same day. When a person here is infected with Alpha, they transmit it to, on average, 5 close contacts, then begin to feel sick and immediately isolate themselves for the rest of the simulation. The same thing happens with Delta, except that an infected person transmits it to, on average, 7.5 close contacts.
Төсөөллөөр туршилт хийцгээе. 1 сая хүнтэй алслагдсан нэг хотод хоёр хувилбарын аль аль нь нэг өдөр зэрэг тархжээ гэж үзье. Тэнд байгаа нэг хүн Альфа халдвар авсан тохиолдолд дунджаар 5 ойрын хүнд халдааж, дараа нь өвдөж эхлэхэд энэ симуляци дуусах хүртэл хугацаанд тэднийг бүгдийг нь тусгаарлана. Дельтагийн хувьд мөн адил. Гэхдээ ялгаатай нь, халдварлах хүний дундаж тоо 7.5 юм.
What would you guess happens next?
Дараа нь юу болно гэж та бодож байна вэ?
After six days, Alpha will have infected 15,625 people. Delta will have infected more than 10 times as many. Just 20 hours later, Delta will have infected the rest of the population— all before Alpha could infect 6% of it. With no one left to infect, Alpha dies out.
6 хоногийн дараа Альфа 15,625 хүнд халдварлана. Дельтагаар 10 дахин их халдварласан байх болно. Ердөө 20 цагийн дараа Дельта бүх хүн амд халдварлана. Харин Альфа хувилбар хүн амын 6%-ыг ч халдааж амжаагүй байна. Халдвар авах хүн үлдээгүй тул Альфа устав.
This model is drastically simplified, but it accurately reflects one thing that did happen in real life: when both variants competed, Delta drove Alpha towards extinction in a matter of weeks.
Энэ загвар бол хэт хялбаршуулсан боловч бодит амьдрал дээр болсон нэг зүйлийг зөв тусгасан: хувилбарууд хоорондоо өрсөлдөхөд Дельта Альфаг хэдхэн долоо хоногийн дотор устгаж үгүй болгосон.
Viruses are wildly successful organisms. There are about 100 million times as many virus particles on Earth as there are stars in the observable universe. Even so, viruses can and do go extinct.
Вирус бол маш амжилттай амьд организм юм. Орчлон ертөнцөд байдаг оддоос 100 сая дахин олон вирусийн жижиг хэсгүүд дэлхий дээр оршиж байдаг. Гэсэн хэдий ч вирус устаж үгүй болох боломжтой.
There are three main ways that can happen.
Энэ тохиолдож болох гурван үндсэн зам бий.
First, a virus could run out of hosts.
Нэгдүгээрт, вирус тээгчгүй болж болно.
This might have happened in early 2020 to a flu lineage known as B/Yamagata. When much of the world shut down, social distanced, and wore masks to slow the spread of COVID 19, that dramatically reduced the number of hosts available for B/Yamagata to infect. It’ll take a few more flu seasons to know for sure if it’s truly extinct or just hiding out in an animal reservoir.
Энэ нь 2020 оны эхээр дэлгэрсэн Б/Ямагата гэх ханиаданд тохиолдсон байж болзошгүй. COVID 19-ийн тархалтыг удаашруулахын тулд дэлхийн ихэнх хэсэгт хөл хорио тогтоож, хөдөлгөөнийг хязгаарлаж, амны хаалт зүүсэн нь В/Ямагата-гаар халдварлах боломжтой хүмүүсийн тоог эрс бууруулсан. Устсан уу эсвэл амьтанд нуугдаж байна уу гэдгийг баттай мэдэхэд дахиад хэдэн ханиад томууны улирал шаардагдана.
Many viruses, as part of their life cycle, cause diseases severe enough to kill their hosts. This can be a problem because if a virus kills all its hosts, it could— in theory— run out of hosts to infect and go extinct.
Амьдралынхаа зарим мөчлөгт олон вирус тээгчээ үхэх хүртэл хүндээр өвчлүүлдэг. Ийм байдлаар вирус нь бүх тээгчээ устгавал асуудал үүснэ. Ингэж, онолоор бол, тээгчгүй болсноор вирус устаж үгүй болно.
This almost happened back in 1950s Australia.
Энэ нь 1950-иад оны үед Австралид болох шахсан.
At the time, Australia was overrun by the European rabbit— an invasive species— so, in an attempt to control the population, scientists released a virus called myxoma, which had been previously shown to be almost 100% lethal to European rabbits. During the initial outbreak, as planned, tens, perhaps hundreds, of millions of European rabbits died. But as the virus spread, it evolved a series of mutations that happened to make it less deadly, killing rabbits more slowly and killing fewer rabbits overall. With more infected hosts hopping around, this strain of the virus was more likely to spread than its deadlier cousin. And of course, rabbits evolved too, to mount better immune responses.
Тухайн үед Австрали улс европ туулайгаар дүүрсэн байсан. Тиймээс тоо толгойг хянах зорилгоор эрдэмтэд миxома гэх вирус гаргасан бөгөөд энэ нь европ туулайг 100% үхэлд хүргэж чаддагийг өмнө нь мэдсэн байсан. Анхны дэгдэлтийн үед төлөвлөсний дагуу арав, магадгүй зуун сая европ туулай үрэгдсэн. Харин вирус тархахын хэрээр вирус мутацид орж үхлийн аюул багатай болж хувирснаар туулайн тоо толгой хорогдох нь багассан байна. Халдвар тээгчид халдварыг тархаах тусам энэ хувилбар нь өмнөх аюултай хувилбараасаа илүү тархсан. Гэхдээ мэдээж туулайнууд мөн хувьсан, дархлааны хариу үйлдэлтэй болсон.
Overall, instead of killing every single rabbit, the virus evolved, the rabbit population bounced back, and both survived.
Эцэст нь, туулай устаж үгүй болохын оронд вирус өөрчлөгдөн, туулайны тоо эргээд нэмэгдэж, аль аль нь амьд гарсан.
The second way a virus could go extinct is if humans fight back with an effective vaccine— and win.
Вирус устаж үгүй болох хоёр дахь зам нь хүмүүс үр дүнтэй вакцинаар тэмцэж ялах юм.
Vaccination campaigns have driven two viruses essentially to extinction since vaccines were invented in the 1800s: smallpox and rinderpest, which kills cattle. More on vaccination later.
1800-аад оны үед вакцин зохион бүтээгдсэнээс хойш хоёр вирусийг устаж үгүй болгосон нь салхин цэцэг, үхэрт халдварладаг бод малын тахал хоёр юм Вакцины тухай дэлгэрүүлж ярина.
The third way a virus can go extinct is if it’s outcompeted by another virus or strain, like we saw earlier with Delta and Alpha.
Вирус устаж үгүй болох гурав дахь зам нь нэг вирус нөгөөдөө ялагддаг. Яг өмнө нь гарсан Дельта болон Альфа шиг.
By the way, viruses don't always compete with each other. A viral species can carve out its own distinct niche— for example, influenza infects your respiratory tract, and norovirus infects cells in your intestine, so both of these viruses can co-exist.
Вирус болгон хоорондоо өрсөлддөггүй. Вирус өөртөө тохирсон тухтай орчин үүсгэж чаддаг. Жишээ нь, амьсгалын замын томуугийн халдвар, мөн гэдэсний эсэнд халдварладаг норовирус хоёр хамтран оршин тогтнож чаддаг.
A virus’ ecological niche can be tiny: hepatitis B and hepatitis C viruses can infect the same cell— hep B occupies the nucleus, and hep C occupies the cytoplasm. In fact, epidemiologists estimate that 2 to 10% of people with hep C are also infected with hep B.
Вирусийн амьдрах орчин нь өчүүхэн байж болно. Гепатит Б, гепатит Ц вирус нэг эсэд халдварлах боломжтой. Б нь бөөмийг эзэлдэг бол Ц нь цитоплазмыг нь эзэлдэг. Эпидемиологичдын тооцоолсноор гепатит Ц-тэй хүмүүсийн 2-10% Б-ээр давхар халдварласан байдаг.
So, will SARS-CoV-2— the species of virus that causes COVID 19— ever go extinct?
Тэгэхээр SARS-CoV-2 буюу COVID 19 вирусийг үүсгэдэг төрөл хэзээ нэгэн цагт устах уу?
Variants within the species will continue to arise. Those variants might drive prior ones to extinction, or not. Regardless of how the variants compete (or don’t), the species itself— to which all the variants belong— is pretty firmly established among humans.
Энэ төрөлд багтах хувилбарууд цаашид гарсаар байх болно Нэг хувилбар нь өмнөхөө устгаж, эсвэл үгүй ч байж магадгүй. Хувилбарууд өрсөлддөг эсэхээс үл хамааран эдгээр хувилбарыг үүсгэж буй төрөл нь өөрөө хүмүүсийн биед бат бөх суусан байдаг.
If we managed to vaccinate enough people, could we drive SARS-CoV-2 to extinction? Our vaccination campaign against smallpox worked because the vaccine was highly protective against infection and smallpox had no close animal reservoir in which it could hide. But SARS-CoV-2 can hide out in animals, and our current vaccines— while they provide excellent protection against severe illness and death— don't prevent all infections.
Хэрэв хангалттай олон хүнийг вакцинжуулбал SARS-CoV-2 устгаж чадах болов уу? Салхин цэцэг өвчний эсрэг вакцинжуулалт амжилттай байсан. Учир нь вакцин нь халдварын эсрэг өндөр хамгаалалттай байсан бөгөөд салхин цэцэг нь дотор нь нуугдах тээгч амьтны нөөцгүй байсан. Харин SARS-CoV-2 нь амьтанд нуугдаж чадна. Одоо байгаа вакцинууд хүндээр өвдөх, эсвэл үхэхээс маш сайн хамгаалдаг боловч халдвараас урьдчилан сэргийлэхгүй.
So, conceivably there are two ways that SARS-CoV-2— the entire species— could go extinct:
Тэгэхээр SARS-CoV-2 устах хоёр зам үлдэж байна. бүх хүн төрөлхтөн устаж үгүй болсноор
a cataclysmic disaster could kill us all.
энэ вирусийн төрөл өөрөө устаж үгүй болох.
Or...
Эсвэл...
We could invent a universal vaccine that prevents all SARS-CoV-2 infections— those caused by all the variants that currently exist and those that don’t.
Бид SARS-CoV-2 халдвар, үүний өмнө нь гарсан болон гараагүй байгаа бүх хувилбараас сэргийлэх нийтлэг вакциныг зохион бүтээх.
Let's work toward that second option.
Хоёр дахь сонголтын төлөө ажиллацгаая.