Να ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα. Σε όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο, οι γυναίκες ζουν περίπου έξι με οκτώ χρόνια περισσότερο από τους άνδρες. Έξι με οκτώ χρόνια περισσότερο. Είναι μια τεράστια απόκλιση. Το 2015, το περιοδικό Λάνσετ δημοσίευσε ένα άρθρο επισημαίνοντας ότι οι άντρες στις πλούσιες χώρες έχουν διπλάσια πιθανότητα να πεθάνουν απ' ό,τι οι γυναίκες, σε οποιαδήποτε ηλικία. Όμως, υπάρχει ένα μέρος στον κόσμο όπου οι άνδρες ζουν όσο και οι γυναίκες. Είναι μια απομακρυσμένη, ορεινή περιοχή, μια μπλε ζώνη, όπου η υπέρ-μακροβιότητα είναι κοινή και στα δύο φύλα. Αυτή είναι η μπλε ζώνη στη Σαρδηνία, ένα ιταλικό νησί στη Μεσόγειο, ανάμεσα στην Κορσική και στην Τυνησία, όπου υπάρχουν έξι φορές περισσότεροι αιωνόβιοι, απ' ό,τι στην ηπειρωτική Ιταλία, σε απόσταση λιγότερο από 320 χλμ. Οι αιωνόβιοι είναι 10 φορές πιο πολλοί απ' ό,τι στη Βόρεια Αμερική. Είναι το μοναδικό μέρος όπου οι άντρες ζουν όσο και οι γυναίκες. Γιατί συμβαίνει αυτό; Μου κέντρισε την περιέργεια. Αποφάσισα να ερευνήσω τη συμπεριφορά και τις συνήθειες των ανθρώπων, και άρχισα από το γενετικό προφίλ. Πολύ σύντομα, ανακάλυψα ότι τα γονίδια αιτιολογούν το 25% της μακροβιότητας. Το υπόλοιπο 75% είναι ο τρόπος ζωής. Τι χρειάζεται για να ζήσεις ως τα 100 και ακόμα περισσότερο; Τι κάνουν σωστά; Αυτό που βλέπετε είναι μια εναέρια άποψη του Βίλαγκραντε. Είναι ένα χωριό στο επίκεντρο της μπλε ζώνης, όπου πήγα για να εξετάσω το φαινόμενο αυτό, και η αρχιτεκτονική του ομορφιά δεν είναι το βασικό προτέρημά του, η κατανομή του πληθυσμού είναι: σπίτια πολύ κοντά μεταξύ τους, σοκάκια και δρόμοι που μπλέκονται. Αυτό σημαίνει ότι οι ζωές των χωριανών διασταυρώνονται συνεχώς. Καθώς περπατούσα μέσα στο χωριό, ένοιωθα εκατοντάδες μάτια να με παρακολουθούν, πίσω από τις πόρτες και τις κουρτίνες, πίσω από τα παράθυρα. Όπως όλα τα παλιά χωριά έτσι και το Βίλαγκραντε δε θα επιβίωνε χωρίς αυτήν τη δομή, χωρίς τα τείχη του, χωρίς τον καθεδρικό ναό, χωρίς την πλατεία του, διότι η δομή του καθορίζεται από την άμυνα και την κοινωνική συνοχή. Οι αστικές προτεραιότητες άλλαξαν μετά τη βιομηχανική επανάσταση, διότι οι μεταδοτικές ασθένειες έγιναν καθημερινή απειλή. Όμως, τι συμβαίνει τώρα; Τώρα, η κοινωνική απομόνωση απειλεί την δημόσια υγεία. Τώρα, το 1/3 του πληθυσμού λέει ότι έχει δύο ή λιγότερα άτομα που μπορεί να βασιστεί. Στην αντίθετη περίπτωση, ας πάμε τώρα στο Βίλαγκραντε για να συναντήσουμε μερικούς αιωνόβιους. Ας γνωρίσουμε τον Τζουζέπε Μουρίνου που είναι 102 ετών, υπεραιωνόβιος, και έζησε όλη του τη ζωή στο χωριό Βίλαγκραντε. Ήταν ένας εξωστρεφής άνθρωπος. Του άρεσε να διηγείται ιστορίες, όπως το ότι έζησε σαν πουλί, απ' αυτά που έβρισκε στο δάσος κατά τη διάρκεια δύο παγκοσμίων πολέμων, πώς εκείνος και η γυναίκα του, που έζησε επίσης πάνω από 100, ανέθρεψαν έξι παιδιά σε μια μικρή, ζεστή κουζινίτσα όπου και μιλήσαμε. Να και οι γιοι του, ο Άντζελο και ο Ντομένικο, που είναι γύρω στα 70 τους και φροντίζουν ακόμα τον πατέρα τους, οι οποίοι ήταν πολύ καχύποπτοι για μένα και την κόρη μου, που ήρθε μαζί μου σε αυτό το ερευνητικό ταξίδι, διότι η άλλη πλευρά της κοινωνικής συνοχής είναι η επιφυλακτικότητα για τους αγνώστους και τους ξένους. Ο Τζουζέπε όμως δεν ήταν καθόλου επιφυλακτικός. Ήταν ένας χαλαρός και ανέμελος άντρας, πολύ εξωστρεφής, με θετική στάση ζωής. Έτσι αναρωτήθηκα: αυτό χρειάζεται για να ζήσω ως τα 100 ή περισσότερο, να σκέφτομαι θετικά; Πραγματικά, όχι. (Γέλια) Ας γνωρίσουμε τον Τζοβάνι Κορίας που είναι 101 ετών, ο πιο στριμμένος άνθρωπος που έχω γνωρίσει. (Γέλια) Έτσι διέψευσε την άποψη, ότι πρέπει να είσαι αισιόδοξος για να ζήσεις πολύ. Υπάρχουν στοιχεία γι' αυτό. Όταν τον ρώτησα πώς έφτασε σε αυτή την ηλικία, με κοίταξε περίεργα από τα μισόκλειστα βλέφαρά του και είπε απότομα, «Κανείς δε θα μάθει τα μυστικά μου». (Γέλια) Αλλά, ακόμα και αν είναι στρυφνός η ανιψιά του, που ζούσε μαζί του και τον φρόντιζε τον αποκαλούσε «Tesoro», «θησαυρέ μου». Τον σεβόταν και τον αγαπούσε και μου είπε, όταν τη ρώτησα για την προφανή απώλεια της ελευθερίας της, «Δεν καταλαβαίνεις, έτσι δεν είναι; Είναι ευχαρίστηση να φροντίζεις αυτόν τον άνδρα. Είναι ένα μεγάλο προνόμιο για μένα. Είναι η κληρονομιά μου». Πραγματικά, όποτε πήγαινα να μιλήσω με τους αιωνόβιους, έβρισκα πάντα μια παρέα. Εδώ ο Τζοβάνι με τις ανιψιές του, η Μαρία από πάνω του και δίπλα του η μικρή του ανιψιά η Σάρα, που ήρθε, όταν ήμουν εκεί για να φέρει φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Γρήγορα ανακάλυψα, όσο ήμουν εκεί, ότι στην μπλε ζώνη, όσο μεγαλώνουν οι άνθρωποι, και σίγουρα κατά τη διάρκεια της ζωής τους πάντα περιβάλλονται από την οικογένεια, τους φίλους, τους γείτονες, τον ιερέα, τον μπάρμαν, τον μανάβη. Οι άνθρωποι είναι πάντα εκεί ή περνάνε από κει. Πότε δε ζουν μοναχικές ζωές. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τον ανεπτυγμένο κόσμο, όπου ο Τζορτζ Μπερνς σχολίασε, «Ευτυχία είναι να έχεις μια μεγάλη, στοργική οικογένεια σε άλλη πόλη». (Γέλια) Μέχρι τώρα, έχουμε συναντήσει μόνο άνδρες αιωνόβιους, αλλά συνάντησα και γυναίκες, και εδώ βλέπετε τη Ζία Τερέζα. Είναι πάνω από 100 ετών και μου έμαθε την τοπική σπεσιαλιτέ, που λέγεται «κουλουργιόνες», και είναι φωλιές ζυμαρικών σαν το ραβιόλια αλλά τόσο μεγάλες, τόσο μεγάλες, και είναι γεμισμένες με λιπαρό τυρί ρικότα και δυόσμο και βουτηγμένες σε σάλτσα ντομάτας. Μου έδειξε πώς να τις διπλώνω με ακρίβεια, για να μην ανοίξουν, και τις φτιάχνει κάθε Κυριακή με τις κόρες της και τις μοιράζει σε γείτονες και φίλους. Τότε κατάλαβα, ότι μια διατροφή χαμηλών λιπαρών, χωρίς γλουτένη δεν θα με κάνει να ζήσω ως τα 100 στην μπλε ζώνη. (Χειροκρότημα) Αυτές οι ιστορίες των αιωνόβιων που ενισχύονται από τη συμπεριφορά τους με προέτρεψε να κάνω ερωτήσεις στον εαυτό μου, όπως, πότε θα πεθάνω και πώς μπορώ να αναβάλω αυτή τη μέρα; Όπως θα δείτε, η απάντηση δεν είναι αυτή που περιμένουμε. Η Τζουλιάν Χολτ-Λάνσταντ, ερευνήτρια στο πανεπιστήμιο Μπρίγκαμ Γιάγκ έθεσε αυτή τη σοβαρή ερώτηση, μετά από μια σειρά μελετών, που έκανε σε δεκάδες χιλιάδες μεσήλικες, όπως το κοινό μας εδώ. Ερεύνησε όλες τις πλευρές της ζωής τους: τη διατροφή τους, αν έκαναν σωματική άσκηση, αν ήταν παντρεμένοι, πόσο συχνά πήγαιναν στον γιατρό, αν έπιναν ή κάπνιζαν, κτλ. Κατέγραψε όλα αυτά τα στοιχεία και μετά μαζί με τους συναδέλφους της περίμεναν για επτά χρόνια για να δουν ποιος θα ζούσε ακόμα. Από εκείνους που παρέμειναν ζωντανοί τι μείωσε περισσότερο τις πιθανότητες να πεθάνουν; Αυτή ήταν η ερώτησή της. Ας δούμε σε περίληψη τα δεδομένα που συγκέντρωσε, ξεκινώντας από τον πιο αδύναμο παράγοντα πρόβλεψης προς το δυνατότερο. Εντάξει; Άρα, ο καθαρός αέρας, που είναι κάτι πολύ καλό, δεν προβλέπει όμως πόσο θα ζήσεις. Αν έχετε ρυθμίσει την πίεσή σας και αυτό είναι καλό. Όμως δεν είναι ισχυρός παράγοντας. Αν είστε αδύνατοι ή υπέρβαροι, σταματήστε να νιώθετε ένοχοι, διότι είναι μόνο στην τρίτη θέση. Στην επόμενη θέση είναι η άσκηση, ακόμα ένας μέτριος παράγοντας πρόβλεψης. Αν είχατε καρδιακό επεισόδιο και κάνετε αποθεραπεία και ασκείστε ανεβαίνουμε τώρα. Ή αν έχετε κάνει εμβόλια γρίπης. Το ξέρατε ότι το εμβόλιο σας προστατεύει πιο πολύ από την άσκηση; (Γέλια) Αν πίνατε και το κόψατε, ή αν πίνατε σε μέτριο βαθμό αν δεν καπνίζετε, ή αν καπνίζατε, ή αν το κόψατε και πλησιάζοντας προς την κορυφή βλέπουμε τα δύο χαρακτηριστικά της κοινωνικής σας ζωής. Πρώτα είναι οι πιο κοντινοί σας άνθρωποι. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που θα σας έδιναν δανεικά αν χρειαστείτε χρήματα ξαφνικά, που θα καλέσουν τον γιατρό αν δεν νιώθετε καλά, ή που θα σας πάνε στο νοσοκομείο, ή που θα μείνουν μαζί σας αν έχετε υπαρξιακή κρίση, ή αν είστε απελπισμένοι. Αυτοί οι άνθρωποι, αυτή η μικρή αγκαλιά ανθρώπων είναι ισχυρός παράγοντας πρόβλεψης αν τους έχετε, για το πόσο θα ζήσετε. Έπειτα, κάτι που με εξέπληξε είναι κάτι που λέγεται κοινωνική ενσωμάτωση, που είναι ο βαθμός αλληλεπίδρασης με τους άλλους ανθρώπους στην καθημερινότητά σας. Σε πόσους ανθρώπους μιλάτε; Αυτό αφορά και τους αδύναμους και τους δυνατούς σας δεσμούς, όχι μόνο τους ανθρώπους που είστε πιο κοντά, που σημαίνουν πολλά για σας, αλλά π.χ. μιλάτε σ' εκείνον που σας φτιάχνει τον καφέ σας κάθε μέρα; Μιλάτε στον ταχυδρόμο; Μιλάτε στη γυναίκα που περνάει απ' το σπίτι σας κάθε μέρα με τον σκύλο; Παίζετε μπριτζ ή πόκερ, ή ανήκετε σε μια λέσχη βιβλίου; Αυτές οι αλληλεπιδράσεις είναι οι πιο ισχυροί παράγοντες πρόβλεψης της διάρκειας ζωής σας. Αυτό με οδηγεί στην επόμενη ερώτηση: αν τώρα ξοδεύουμε περισσότερο χρόνο στο διαδίκτυο, παρά σε οτιδήποτε άλλο, συμπεριλαμβανομένου και του ύπνου, έχουμε φτάσει τις 11 ώρες τη μέρα, μία ώρα περισσότερο από πέρσι, παρεμπιπτόντως, υπάρχει διαφορά; Γιατί διαχωρίζουμε την προσωπική αλληλεπίδραση από αυτή που γίνεται μέσω κοινωνικής δικτύωσης; Είναι το ίδιο πράγμα σαν να είστε εκεί, αν επικοινωνείτε συνεχώς με τα παιδιά σας μέσω γραπτών μηνυμάτων, για παράδειγμα; Η σύντομη απάντηση στην ερώτηση είναι όχι, δεν είναι το ίδιο. Η προσωπική επαφή απελευθερώνει έναν καταρράκτη νευροδιαβιβαστών και σαν ένα εμβόλιο, σας προστατεύει τώρα και στο μακρινό μέλλον. Άρα, απλά η οπτική επαφή με κάποιον, η χειραψία, το κόλλα πέντε, είναι αρκετά για να παραχθεί οξυτοκίνη, που αυξάνει τα επίπεδα της εμπιστοσύνης και μειώνει τα επίπεδα της κορτιζόλης. Άρα, μειώνει το άγχος. Παράγεται ντοπαμίνη, που μας ανεβάζει λίγο και σταματά τον πόνο. Είναι σαν μια φυσική παραγωγή μορφίνης. Όλα αυτά δεν τα συνειδητοποιούμε, γι' αυτό και μπερδεύουμε το διαδίκτυο με την αληθινή ζωή. Αλλά έχουμε στοιχεία, νέα στοιχεία, ότι υπάρχει διαφορά. Ας δούμε κάτι σχετικά με τη νευροεπιστήμη. H Ελίζαμπεθ Ρεντκέι, νευρολόγος στο πανεπιστήμιο του Μέριλαντ, προσπάθησε να χαρτογραφήσει τις αντιδράσεις του εγκεφάλου όταν αλληλεπιδράμε σε προσωπικό επίπεδο, και όταν παρακολουθούμε κάτι στατικό. Έτσι, συνέκρινε τη λειτουργία του εγκεφάλου δύο ομάδων ανθρώπων: εκείνων που είχαν προσωπική επαφή μαζί της ή με έναν από τους συνεργάτες της σε μια δυναμική συζήτηση, και εκείνων που παρακολουθούσαν την ομιλία της πάνω στο ίδιο θέμα αλλά σε ένα βίντεο, όπως στο You Tube. Παρεμπιπτόντως, αν θέλετε να μάθετε πώς κάνει αξονική τομογραφία σε δύο ανθρώπους ταυτόχρονα ρωτήστε με αργότερα. Άρα ποια είναι η διαφορά; Αυτός είναι ο εγκέφαλός σας σε πραγματική αλληλεπίδραση. Δείτε τη διαφορά στην εγκεφαλική δραστηριότητα όταν υπάρχει προσωπική επαφή και όταν υπάρχει στατικό περιεχόμενο. Το πορτοκαλί πεδίο είναι η περιοχή που σχετίζεται με την προσοχή, την κοινωνική νοημοσύνη, δηλαδή την πρόβλεψη των σκέψεων, αισθημάτων και προθέσεων του άλλου, και με τη συναισθηματική ανταμοιβή. Όλες αυτές οι περιοχές συμμετέχουν περισσότερο, όταν αλληλεπιδράμε πρόσωπο με πρόσωπο. Αυτή η αυξημένη εγκεφαλική δραστηριότητα εξηγεί το γιατί οι υπεύθυνοι προσωπικού των εταιρειών του Φόρτουν 500, όταν αξιολογούσαν τους υποψήφιους, έκριναν σαν πιο έξυπνους τους υποψήφιους όταν είχαν ακούσει την φωνή τους, σε σύγκριση με όσους είχαν στείλει γραπτή αίτηση, όπως ένα μέιλ ή ένα γράμμα. Οι φωνές μας και η γλώσσα του σώματος φέρουν ισχυρό σήμα. Δείχνουν ότι είμαστε σκεπτόμενα, ευαίσθητα, ζωντανά όντα, και όχι ένας απλός αλγόριθμος. Αυτή η έρευνα από τον Νίκολας Έπλι στη σχολή διοίκησης επιχειρήσεων, στο πανεπιστήμιο του Σικάγο είναι απίστευτη, διότι μας λέει ένα απλό πράγμα. Αν κάποιος ακούσει τη φωνή σου, σε κρίνει πιο έξυπνο. Είναι κάτι τόσο απλό. Ας επιστρέψουμε στην αρχική ερώτηση: γιατί οι γυναίκες ζουν περισσότερο; Ένας βασικός λόγος είναι ότι οι γυναίκες τείνουν να δίνουν προτεραιότητα και να φροντίζουν τις σχέσεις τους, σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Καινούρια στοιχεία δείχνουν ότι αυτές οι δια ζώσης φιλίες δημιουργούν ένα βιολογικό πεδίο δυνάμεων ενάντια στις ασθένειες και στην παρακμή. Όμως, αυτό δεν ισχύει μόνο για τους ανθρώπους αλλά και για τα πρωτεύοντα θηλαστικά. Η εργασία της ανθρωπολόγου Τζόαν Σιλκ δείχνει ότι οι θηλυκοί μπαμπουίνοι, που έχουν έναν πυρήνα από θηλυκούς φίλους, είχε χαμηλότερα επίπεδα άγχους που φάνηκε από τα επίπεδα κορτιζόλης, ζουν περισσότερο, και έχουν περισσότερους απογόνους που επιζούν. Τουλάχιστον τρεις σταθερές σχέσεις. Αυτός ήταν ο μαγικός αριθμός. Σκεφτείτε το. Ελπίζω να τις έχετε. Η δύναμη αυτή της προσωπικής επαφής ευθύνεται για τα χαμηλά ποσοστά άνοιας μεταξύ των ανθρώπων που έχουν κοινωνική επαφή. Γι' αυτό, οι γυναίκες με καρκίνο μαστού είναι πολύ πιο πιθανό να επιβιώσουν σε σχέση με τις μοναχικές. Γι' αυτό οι άντρες που πέρασαν εγκεφαλικό, που συναντιούνταν συχνά για πόκερ ή για καφέ, ή για να παίξουν χόκεϊ πάγου για βετεράνους - είμαι Καναδή βέβαια - (Γέλια) έχουν περισσότερο όφελος από αυτή την κοινωνική επαφή παρά από τα φάρμακα. Αν οι άντρες που πέρασαν εγκεφαλικό έχουν συχνές κοινωνικές επαφές, κάνουν κάτι πολύ αποτελεσματικό. Αυτές οι προσωπικές επαφές παρέχουν φοβερά πλεονεκτήματα, και όμως, περίπου το 1/4 του πληθυσμού λέει ότι δεν έχει κανένα να μιλήσει. Μπορούμε να κάνουμε κάτι γι'αυτό. Σαν τους χωριανούς της Σαρδηνίας, έχουμε μια βιολογική ανάγκη να νοιώθουμε μέρος του συνόλου, και όχι μόνο οι γυναίκες ανάμεσά μας. Καλλιεργώντας κοινωνικές επαφές στις πόλεις μας, στις δουλειές μας, στην καθημερινότητά μας δυναμώνουμε το ανοσοποιητικό, στέλνουμε ορμόνες χαράς να ρέουν στις φλέβες μας και στον εγκέφαλό μας και αυξάνουμε το προσδόκιμο ζωής μας. Το ονομάζω κτίσιμο του χωριού μας, του οποίου η βιωσιμότητα είναι θέμα ζωής και θανάτου. Ευχαριστώ. (Χειροκρότημα) Έλεν Γουόλτερς: Σούζαν, γύρνα πίσω, έχω μια ερώτηση. Μήπως υπάρχει μια μέση οδός; Μιλάς για νευροδιαβιβαστές που συνδέονται όταν έχουμε αλληλεπίδραση, η ψηφιακή τεχνολογία όμως; Έχουμε δει τεράστια πρόοδο σε αυτό τον τομέα, σαν την εφαρμογή Facetime, και άλλες παρόμοιες. Είναι τo ίδιο; Ο ανιψιός μου παίζει Minecraft και φωνάζουν με τους φίλους του. Φαίνονται να έχουν πραγματική σύνδεση, είναι καλό αυτό, βοηθάει; Σούζαν Πίνκερ: Μαζεύουμε ακόμα δεδομένα. Η ψηφιακή επανάσταση άρχισε πρόσφατα, μαζεύουμε τα σχετικά δεδομένα, αλλά δεν ξέρουμε αρκετά για τις επιπτώσεις της στην υγεία. Άρα ακόμα μαθαίνουμε, αλλά θα μπορούσαμε να βελτιώσουμε την τεχνολογία. Για παράδειγμα, η κάμερα του λάπτοπ βρίσκεται ψηλά στην οθόνη άρα, όταν κοιτάμε την οθόνη δεν έχουμε πραγματική οπτική επαφή. Κάτι τόσο απλό, όπως το να κοιτάμε την κάμερα, μπορεί να αυξήσει τους νευροδιαβιβαστές. Ή αν η κάμερα αλλάξει θέση. Βέβαια, δεν είναι το ίδιο, αλλά πιστεύω ότι πλησιάζουμε μέσω της τεχνολογίας. ΕΓ: Τέλεια, ευχαριστώ πολύ. ΣΠ: Ευχαριστώ. (Χειροκρότημα)
Here's an intriguing fact. In the developed world, everywhere, women live an average of six to eight years longer than men do. Six to eight years longer. That's, like, a huge gap. In 2015, the "Lancet" published an article showing that men in rich countries are twice as likely to die as women are at any age. But there is one place in the world where men live as long as women. It's a remote, mountainous zone, a blue zone, where super longevity is common to both sexes. This is the blue zone in Sardinia, an Italian island in the Mediterranean, between Corsica and Tunisia, where there are six times as many centenarians as on the Italian mainland, less than 200 miles away. There are 10 times as many centenarians as there are in North America. It's the only place where men live as long as women. But why? My curiosity was piqued. I decided to research the science and the habits of the place, and I started with the genetic profile. I discovered soon enough that genes account for just 25 percent of their longevity. The other 75 percent is lifestyle. So what does it take to live to 100 or beyond? What are they doing right? What you're looking at is an aerial view of Villagrande. It's a village at the epicenter of the blue zone where I went to investigate this, and as you can see, architectural beauty is not its main virtue, density is: tightly spaced houses, interwoven alleys and streets. It means that the villagers' lives constantly intersect. And as I walked through the village, I could feel hundreds of pairs of eyes watching me from behind doorways and curtains, from behind shutters. Because like all ancient villages, Villagrande couldn't have survived without this structure, without its walls, without its cathedral, without its village square, because defense and social cohesion defined its design. Urban priorities changed as we moved towards the industrial revolution because infectious disease became the risk of the day. But what about now? Now, social isolation is the public health risk of our time. Now, a third of the population says they have two or fewer people to lean on. But let's go to Villagrande now as a contrast to meet some centenarians. Meet Giuseppe Murinu. He's 102, a supercentenarian and a lifelong resident of the village of Villagrande. He was a gregarious man. He loved to recount stories such as how he lived like a bird from what he could find on the forest floor during not one but two world wars, how he and his wife, who also lived past 100, raised six children in a small, homey kitchen where I interviewed him. Here he is with his sons Angelo and Domenico, both in their 70s and looking after their father, and who were quite frankly very suspicious of me and my daughter who came along with me on this research trip, because the flip side of social cohesion is a wariness of strangers and outsiders. But Giuseppe, he wasn't suspicious at all. He was a happy-go-lucky guy, very outgoing with a positive outlook. And I wondered: so is that what it takes to live to be 100 or beyond, thinking positively? Actually, no. (Laughter) Meet Giovanni Corrias. He's 101, the grumpiest person I have ever met. (Laughter) And he put a lie to the notion that you have to be positive to live a long life. And there is evidence for this. When I asked him why he lived so long, he kind of looked at me under hooded eyelids and he growled, "Nobody has to know my secrets." (Laughter) But despite being a sourpuss, the niece who lived with him and looked after him called him "Il Tesoro," "my treasure." And she respected him and loved him, and she told me, when I questioned this obvious loss of her freedom, "You just don't understand, do you? Looking after this man is a pleasure. It's a huge privilege for me. This is my heritage." And indeed, wherever I went to interview these centenarians, I found a kitchen party. Here's Giovanni with his two nieces, Maria above him and beside him his great-niece Sara, who came when I was there to bring fresh fruits and vegetables. And I quickly discovered by being there that in the blue zone, as people age, and indeed across their lifespans, they're always surrounded by extended family, by friends, by neighbors, the priest, the barkeeper, the grocer. People are always there or dropping by. They are never left to live solitary lives. This is unlike the rest of the developed world, where as George Burns quipped, "Happiness is having a large, loving, caring family in another city." (Laughter) Now, so far we've only met men, long-living men, but I met women too, and here you see Zia Teresa. She, at over 100, taught me how to make the local specialty, which is called culurgiones, which are these large pasta pockets like ravioli about this size, this size, and they're filled with high-fat ricotta and mint and drenched in tomato sauce. And she showed me how to make just the right crimp so they wouldn't open, and she makes them with her daughters every Sunday and distributes them by the dozens to neighbors and friends. And that's when I discovered a low-fat, gluten-free diet is not what it takes to live to 100 in the blue zone. (Applause) Now, these centenarians' stories along with the science that underpins them prompted me to ask myself some questions too, such as, when am I going to die and how can I put that day off? And as you will see, the answer is not what we expect. Julianne Holt-Lunstad is a researcher at Brigham Young University and she addressed this very question in a series of studies of tens of thousands of middle aged people much like this audience here. And she looked at every aspect of their lifestyle: their diet, their exercise, their marital status, how often they went to the doctor, whether they smoked or drank, etc. She recorded all of this and then she and her colleagues sat tight and waited for seven years to see who would still be breathing. And of the people left standing, what reduced their chances of dying the most? That was her question. So let's now look at her data in summary, going from the least powerful predictor to the strongest. OK? So clean air, which is great, it doesn't predict how long you will live. Whether you have your hypertension treated is good. Still not a strong predictor. Whether you're lean or overweight, you can stop feeling guilty about this, because it's only in third place. How much exercise you get is next, still only a moderate predictor. Whether you've had a cardiac event and you're in rehab and exercising, getting higher now. Whether you've had a flu vaccine. Did anybody here know that having a flu vaccine protects you more than doing exercise? Whether you were drinking and quit, or whether you're a moderate drinker, whether you don't smoke, or if you did, whether you quit, and getting towards the top predictors are two features of your social life. First, your close relationships. These are the people that you can call on for a loan if you need money suddenly, who will call the doctor if you're not feeling well or who will take you to the hospital, or who will sit with you if you're having an existential crisis, if you're in despair. Those people, that little clutch of people are a strong predictor, if you have them, of how long you'll live. And then something that surprised me, something that's called social integration. This means how much you interact with people as you move through your day. How many people do you talk to? And these mean both your weak and your strong bonds, so not just the people you're really close to, who mean a lot to you, but, like, do you talk to the guy who every day makes you your coffee? Do you talk to the postman? Do you talk to the woman who walks by your house every day with her dog? Do you play bridge or poker, have a book club? Those interactions are one of the strongest predictors of how long you'll live. Now, this leads me to the next question: if we now spend more time online than on any other activity, including sleeping, we're now up to 11 hours a day, one hour more than last year, by the way, does it make a difference? Why distinguish between interacting in person and interacting via social media? Is it the same thing as being there if you're in contact constantly with your kids through text, for example? Well, the short answer to the question is no, it's not the same thing. Face-to-face contact releases a whole cascade of neurotransmitters, and like a vaccine, they protect you now in the present and well into the future. So simply making eye contact with somebody, shaking hands, giving somebody a high-five is enough to release oxytocin, which increases your level of trust and it lowers your cortisol levels. So it lowers your stress. And dopamine is generated, which gives us a little high and it kills pain. It's like a naturally produced morphine. Now, all of this passes under our conscious radar, which is why we conflate online activity with the real thing. But we do have evidence now, fresh evidence, that there is a difference. So let's look at some of the neuroscience. Elizabeth Redcay, a neuroscientist at the University of Maryland, tried to map the difference between what goes on in our brains when we interact in person versus when we're watching something that's static. And what she did was she compared the brain function of two groups of people, those interacting live with her or with one of her research associates in a dynamic conversation, and she compared that to the brain activity of people who were watching her talk about the same subject but in a canned video, like on YouTube. And by the way, if you want to know how she fit two people in an MRI scanner at the same time, talk to me later. So what's the difference? This is your brain on real social interaction. What you're seeing is the difference in brain activity between interacting in person and taking in static content. In orange, you see the brain areas that are associated with attention, social intelligence -- that means anticipating what somebody else is thinking and feeling and planning -- and emotional reward. And these areas become much more engaged when we're interacting with a live partner. Now, these richer brain signatures might be why recruiters from Fortune 500 companies evaluating candidates thought that the candidates were smarter when they heard their voices compared to when they just read their pitches in a text, for example, or an email or a letter. Now, our voices and body language convey a rich signal. It shows that we're thinking, feeling, sentient human beings who are much more than an algorithm. Now, this research by Nicholas Epley at the University of Chicago Business School is quite amazing because it tells us a simple thing. If somebody hears your voice, they think you're smarter. I mean, that's quite a simple thing. Now, to return to the beginning, why do women live longer than men? And one major reason is that women are more likely to prioritize and groom their face-to-face relationships over their lifespans. Fresh evidence shows that these in-person friendships create a biological force field against disease and decline. And it's not just true of humans but their primate relations, our primate relations as well. Anthropologist Joan Silk's work shows that female baboons who have a core of female friends show lower levels of stress via their cortisol levels, they live longer and they have more surviving offspring. At least three stable relationships. That was the magic number. Think about it. I hope you guys have three. The power of such face-to-face contact is really why there are the lowest rates of dementia among people who are socially engaged. It's why women who have breast cancer are four times more likely to survive their disease than loners are. Why men who've had a stroke who meet regularly to play poker or to have coffee or to play old-timer's hockey -- I'm Canadian, after all -- (Laughter) are better protected by that social contact than they are by medication. Why men who've had a stroke who meet regularly -- this is something very powerful they can do. This face-to-face contact provides stunning benefits, yet now almost a quarter of the population says they have no one to talk to. We can do something about this. Like Sardinian villagers, it's a biological imperative to know we belong, and not just the women among us. Building in-person interaction into our cities, into our workplaces, into our agendas bolsters the immune system, sends feel-good hormones surging through the bloodstream and brain and helps us live longer. I call this building your village, and building it and sustaining it is a matter of life and death. Thank you. (Applause) Helen Walters: Susan, come back. I have a question for you. I'm wondering if there's a middle path. So you talk about the neurotransmitters connecting when in face-to-face, but what about digital technology? We've seen enormous improvements in digital technology like FaceTime, things like that. Does that work too? I mean, I see my nephew. He plays Minecraft and he's yelling at his friends. It seems like he's connecting pretty well. Is that useful? Is that helpful? Susan Pinker: Some of the data are just emerging. The data are so fresh that the digital revolution happened and the health data trailed behind. So we're just learning, but I would say there are some improvements that we could make in the technology. For example, the camera on your laptop is at the top of the screen, so for example, when you're looking into the screen, you're not actually making eye contact. So something as simple as even just looking into the camera can increase those neurotransmitters, or maybe changing the position of the camera. So it's not identical, but I think we are getting closer with the technology. HW: Great. Thank you so much. SP: Thank you.