Στις αρχές του 1900 στο νησί της Κρήτης, ο Βρετανός αρχαιολόγος σερ Άρθουρ Έβανς ανακάλυψε σχεδόν 3.000 πινακίδες χαραγμένες με παράξενα σύμβολα. Πίστευε ότι αυτά τα σύμβολα αναπαριστούσαν τη γλώσσα που μιλούσε ο αρχαιότερος πολιτισμός της Ευρώπης. Οι ακαδημαϊκοί αδυνατούσαν να βρουν το νόημά της επί 50 χρόνια.
In the early 1900s on the island of Crete, British archaeologist Sir Arthur Evans uncovered nearly 3,000 tablets inscribed with strange symbols. He thought these symbols represented the language spoken by Europe’s oldest civilization. Their meaning would elude scholars for 50 years.
Ο Έβανς ανακάλυψε αυτές τις πινακίδες μεταξύ των πολύχρωμων τοιχογραφιών και τον δαιδαλωδών διαδρόμων του παλατιού της Κνωσού. Ονόμασε τον πολιτισμό Μινωικό - από τον μυθικό άρχοντα της Κρήτης, τον βασιλιά Μίνωα. Πίστευε ότι η γραφή, γνωστή ως Γραμμική Β, αναπαριστούσε τη μινωική γλώσσα και ακαδημαϊκοί σε όλον τον κόσμο ανέπτυξαν τις δικές τους θεωρίες. Ήταν η χαμένη γλώσσα των Ετρούσκων; Ή μήπως αναπαριστούσε μια πρώιμη μορφή της γλώσσας των Βάσκων;
Evans discovered these tablets amid the colorful frescoes and maze-like hallways of the palace of Knossos. He called the civilization Minoan— after the mythical Cretan ruler, King Minos. He thought the script, dubbed Linear B, represented the Minoan language, and scholars all over the world came up with their own theories. Was it the lost language of the Etruscans? Or perhaps it represented an early form of Basque?
Το μυστήριο μεγάλωνε γιατί ο Έβανς κρατούσε στην κατοχή του τις πινακίδες -μόνο 200 από τις επιγραφές δημοσιεύθηκαν στη διάρκεια της ζωής του- αλλά δε μπορούσε να τις αποκρυπτογραφήσει. Ωστόσο, έκανε δύο ακριβείς παρατηρήσεις: οι πινακίδες ήταν διοικητικά έγγραφα, και η γραφή ήταν συλλαβική, όπου κάθε σύμβολο αναπαριστούσε ένα σύμφωνο και ένα φωνήεν μαζί, ανάμεικτα με χαρακτήρες που αναπαριστούσαν μια ολόκληρη λέξη.
The mystery intensified because Evans guarded the tablets closely–– only 200 of the inscriptions were published during his lifetime–– but he couldn’t decipher the script. However, he did make two accurate observations: the tablets were administrative records, and the script was a syllabary, where each symbol represented both a consonant and a vowel, mixed with characters that each represented a whole word.
Ο Έβανς δούλεψε στη Γραμμική Β για τρεις δεκαετίες πριν λυθεί το μυστήριο από την ακαδημαϊκό Άλις Κόμπερ από το Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. Η Κόμπερ ήταν καθηγήτρια Κλασικής Φιλολογίας στο Κολέγιο του Μπρούκλιν, μια εποχή που ελάχιστες γυναίκες κατείχαν τέτοιες θέσεις. Για να τα καταφέρει, έμαθε μόνη της πολλές γλώσσες - ήξερε ότι θα χρειαζόταν αυτή τη γνώση για να αποκρυπτογραφήσει τη Γραμμική Β. Για τις επόμενες δύο δεκαετίες ανέλυε τα σύμβολα.
Evans worked on Linear B for three decades before a scholar from Brooklyn, New York, named Alice Kober set out to solve the mystery. Kober was a professor of Classics at Brooklyn College when few women held such positions. To help in her quest, she taught herself many languages–– knowledge she knew she would need to decipher Linear B. For the next two decades, she analyzed the symbols.
Δουλεύοντας με τις ελάχιστες διαθέσιμες επιγραφές, κατέγραψε πόσο συχνά εμφανιζόταν το κάθε σύμβολο. Μετά κατέγραψε πόσο συχνά κάθε σύμβολο εμφανιζόταν δίπλα σε ένα άλλο. Αποθήκευε τα ευρήματά της σε χαρτάκια μέσα σε κούτες από τσιγάρα, γιατί η γραφική ύλη ήταν σπάνια κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Working from the few available inscriptions, she recorded how often each symbol appeared. Then she recorded how frequently each symbol appeared next to another. She stored her findings on scrap paper in cigarette cartons because writing supplies were scarce during the Second World War.
Αναλύοντας αυτές τις συχνότητες, ανακάλυψε ότι η Γραμμική Β βασιζόταν στις καταλήξεις των λέξεων ώστε να έχουν γραμματική οι προτάσεις. Έτσι άρχισε να φτιάχνει ένα διάγραμμα με τις σχέσεις μεταξύ των συμβόλων, πλησιάζοντας περισσότερο από οποιονδήποτε στο παρελθόν την αποκρυπτογράφησή της. Αλλά πέθανε, πιθανότατα από καρκίνο, το 1950 στην ηλικία των 43.
By analyzing these frequencies, she discovered that Linear B relied on word endings to give its sentences grammar. From this she began to build a chart of the relations between the signs, coming closer than anyone before to deciphering Linear B. But she died, probably of cancer, in 1950 at the age of 43.
Ενώ η Κόμπερ ανέλυε τις πινακίδες της Κνωσού, ένας αρχιτέκτονας, ο Μάικλ Βέντρις, επίσης δούλευε στην αποκρυπτογράφησή τους. Είχε πάθει εμμονή με τη Γραμμική Β ως μαθητής μετά από μία ομιλία του Έβανς. Μάλιστα δούλεψε στην αποκρυπτογράφηση κατά τη θητεία του στον Β' Παγκόσμιο.
While Kober was analyzing the Knossos tablets, an architect named Michael Ventris was also working to crack Linear B. He had become obsessed with Linear B as a schoolboy after hearing Evans speak. He even worked on deciphering the script while serving in World War II.
Μετά τον πόλεμο, ο Βέντρις εμπλούτισε το πλάνο της Κόμπερ, μελετώντας μια νέα ομάδα από επιγραφές στη Γραμμική Β που προήλθαν από ανασκαφές σε άλλον χώρο, την Πύλο, στην ηπειρωτική Ελλάδα. Η πιο σημαντική του ανακάλυψη ήρθε όταν συνέκρινε τις πινακίδες της Πύλου με αυτές της Κνωσού, και είδε ότι μερικές λέξεις εμφανίζονταν σε αυτές της Πύλου αλλά όχι της Κνωσού. Αναρωτήθηκε αν αυτές οι λέξεις αναπαριστούσαν τοπωνύμια που ήταν συγκεκριμένα για κάθε τοποθεσία.
After the war, Ventris built on Kober’s grid using a newly published cache of Linear B inscriptions excavated from a different archeological site called Pylos, on mainland Greece. His real breakthrough came when he compared the tablets from Pylos with those from Knossos and saw that certain words appeared on tablets from one site but not the other. He wondered if those words represented the names of places specific to each location.
Ήξερε ότι κατά τους αιώνες τα τοπωνύμια τείνουν να παραμένουν σταθερά, και αποφάσισε να συγκρίνει τη Γραμμική Β με μια αρχαία συλλαβική γραφή από το νησί της Κύπρου. Η κυπριακή γραφή χρησιμοποιήθηκε εκατοντάδες χρόνια μετά τη Γραμμική Β αλλά κάποια από τα σύμβολα ήταν παρόμοια - αναρωτήθηκε αν θα ήταν παρόμοιοι και οι ήχοι. Όταν ο Βέντρις εισήγαγε μερικούς από τους ήχους του Κυπριακού Συλλαβάριου στις επιγραφές της Γραμμικής Β, κατέληξε στη λέξη Κνωσός, το όνομα της πόλης όπου ο Έβανς είχε ανακαλύψει τις πινακίδες. Σε ένα ντόμινο ανακαλύψεων, ο Βέντρις άρχισε να αποκωδικοποιεί τη Γραμμική Β, με κάθε λέξη να αποκαλύπτει όλο και πιο ξεκάθαρα ότι η γλώσσα της Γραμμικής Β δεν ήταν μινωική, αλλά ελληνική.
He knew that over centuries, place names tend to remain constant, and decided to compare Linear B to an ancient syllabary from the island of Cyprus. The Cypriot script was used hundreds of years after Linear B, but some of the symbols were similar— he wondered if the sounds would be similar, too. When Ventris plugged some of the sounds of the Cypriot syllabary into the Linear B inscriptions, he came up with the word Knossos, the name of the city where Evans had discovered his tablets. In a domino effect, Ventris unraveled Linear B, with each word revealing more clearly that the language of Linear B was not Minoan, but Greek.
Ο Βέντρις σκοτώθηκε σε τροχαίο τέσσερα χρόνια αργότερα, 34 ετών. Αλλά η ανακάλυψή του έγραψε από την αρχή ένα κεφάλαιο της ιστορίας. Ο Έβανς επέμενε ότι οι Μινωίτες κατέκτησαν τους ηπειρώτες Έλληνες, και αυτός ήταν ο λόγος που η Γραμμική Β βρέθηκε και στην ηπειρωτική χώρα. Αλλά η ανακάλυψη ότι η Γραμμική Β αναπαριστούσε ελληνικά και όχι μινωικά έδειξε ότι συνέβη το αντίθετο: οι ηπειρώτες Έλληνες εισέβαλαν στην Κρήτη και υιοθέτησαν τη μινωική γραφή.
Ventris died in a car crash four years later, at the age of 34. But his discovery rewrote a chapter of history. Evans had insisted that the Minoans conquered the mainland Greeks, and that was why examples of Linear B were found on the mainland. But the discovery that Linear B represented Greek, and not Minoan, showed that the opposite had happened: mainland Greeks invaded Crete and adopted the Minoan script for their own language.
Αλλά η ιστορία δεν τελειώνει ακόμη. Η πραγματική γλώσσα των Μινωιτών, την οποία αναπαριστά μια άλλη γραφή που λέγεται Γραμμική Α, δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί ακόμα. Παραμένει ένα μυστήριο - τουλάχιστον για την ώρα.
But the story isn’t over yet. The actual language of the Minoans, represented by another script called Linear A, has yet to be deciphered. It remains a mystery— at least for now.