You'll be happy to know that I'll be talking not about my own tragedy, but other people's tragedy. It's a lot easier to be lighthearted about other people's tragedy than your own, and I want to keep it in the spirit of the conference.
Bạn sẽ vui khi biết rằng hôm nay tôi sẽ không nói về tấn bi kịch của đời tôi, mà là của người khác. Bạn sẽ thư thái với bi kịch của người khác hơn là của chính bạn, và tôi muốn giữ tinh thần đó cho buổi hội thảo.
So, if you believe the media accounts, being a drug dealer in the height of the crack cocaine epidemic was a very glamorous life, in the words of Virginia Postrel. There was money, there was drugs, guns, women, you know, you name it -- jewelry, bling-bling -- it had it all.
Nếu bạn tin vào truyền thông, trở thành một kẻ buôn bán ma túy trong thời kỳ đỉnh cao của ma túy đá là một cuộc sống vô cùng hào nhoáng, theo như lời nhà báo Virginia Postrel. Bạn có tiền, ma túy, súng đạn, gái, bạn biết đấy... trang sức, phụ kiện,... tất cả mọi thứ.
What I'm going to tell you today is that, in fact, based on 10 years of research, a unique opportunity to go inside a gang -- to see the actual books, the financial records of the gang -- that the answer turns out not to be that being in the gang was a glamorous life. But I think, more realistically, that being in a gang -- selling drugs for a gang -- is perhaps the worst job in all of America. And that's what I'd like to convince you of today.
Để tôi kể bạn nghe, dựa trên 10 năm nghiên cứu, một cơ hội có 1-0-2 để gia nhập băng đảng, để xem sổ cái tài chính của băng đảng đó, và câu trả lời là cuộc sống trong đó hoá ra không hào nhoáng đến vậy. Và tôi nghĩ, thực tế hơn thì, sống trong một băng đảng, bán ma túy... có lẽ là nghề nghiệp tồi tệ nhất toàn nước Mỹ. Và đó là điều tôi sẽ cố thuyết phục bạn hôm nay.
So there are three things I want to do. First, I want to explain how and why crack cocaine had such a profound influence on inner-city gangs. Secondly, I want to tell you how somebody like me came to be able to see the inner workings of a gang -- an interesting story, I think. And then third, I want to tell you, in a very superficial way, about some of the things we found when we actually got to look at the financial records, the books, of the gang.
Có 3 thứ tôi muốn làm. Tôi muốn giải thích làm cách nào và vì sao ma túy đá lại có ảnh hưởng sâu sắc đến các băng đảng nội thành đến vậy. Thứ hai, tôi muốn cho bạn biết cách một người như tôi mà có thể xem được cách thức hoạt động của một băng đảng, một câu chuyện có lẽ khá thú vị. Và thứ 3, tôi muốn nói với bạn một cách hơi thiển cận về những thứ chúng tôi tìm được khi xem ghi chép tài chính, sổ cái của băng đảng nọ. Nhưng trước hết, một cảnh báo nhỏ là
So before I do that, just one warning, which is that this presentation has been rated 'R' by the Motion Picture Association of America. It contains adult themes, adult language. Given who is up on the stage, you'll be delighted to know that, in fact, there'll be no nudity --
bài thuyết trình này đã bị xếp loại “R” bởi Hiệp hội Điện ảnh Hoa Kỳ. Nó có bao gồm chủ đề người lớn, ngôn ngữ người lớn. Và nhìn người đang đứng trên đây, hẳn bạn sẽ vui khi biết rằng sẽ không có cảnh khỏa thân.
(Laughter)
(Tiếng cười)
Unexpected wardrobe malfunctions aside.
Lỡ bị toạc quần áo không tính đâu nha.
(Laughter)
(Tiếng cười)
So let me start by talking about crack cocaine, and how it transformed the gang. To do that, you have to actually go back to a time before crack cocaine, in the early '80s, and look at it from the perspective of a gang leader. Being a gang leader in the inner city wasn't such a bad deal in the mid-'80s -- the early '80s, let me say.
Tôi sẽ bắt đầu bằng việc nói về ma túy đá, và cách nó biến đổi băng đảng. Để hiểu chúng ta phải trở về thời điểm trước khi có ma túy đá, khoảng năm 1980, nhìn từ khía cạnh của một trùm băng đảng. Làm thủ lĩnh băng đảng cũng không phải là một việc tồi tệ -- vào giữa hoặc đầu thập niên 80.
Now, you had a lot of power, and you got to beat people up -- you got a lot of prestige, a lot of respect. But the thing is, there was no money in it. The gang had no way to make money. You couldn't charge dues to the people in the gang, because the people in the gang didn't have any money. You couldn't really make any money selling marijuana -- marijuana's too cheap, it turns out. You can't get rich selling marijuana. You couldn't sell cocaine; cocaine's a great product -- powdered cocaine -- but you've got to know rich white people. And most of the inner-city gang members didn't know any rich white people, so couldn't sell to that market. You couldn't really do petty crime, either. Turns out, petty crime's a terrible way to make a living.
Bạn có nhiều quyền lực, bạn có thể tẩn người khác, bạn có thanh thế, sự tôn trọng. Nhưng vấn đề là bạn không có tiền. Băng đảng không có cách nào để kiếm tiền. Bạn không lấy tiền của thành viên băng đảng được vì họ không có tiền. Bạn cũng chẳng kiếm được bao tiền từ việc bán cần sa -- hoá ra cần sa quá rẻ. Bạn không thể làm giàu từ cần sa. Bạn không thể bán cocaine; bột cocaine là sản phẩm tốt -- nhưng bạn phải quen mấy người da trắng giàu có. Và hầu như các thành viên băng đảng chả quen ai dân da trắng giàu, nên không thể tiếp cận phân khúc đó. Bạn cũng không thể phạm tội vặt. Vì cũng chẳng kiếm được bao tiền. Kết quả là, làm trùm bạn chỉ có mỗi quyền lực...
As a result, as a gang leader, you had, you know, power -- it's a pretty good life -- but the thing was, in the end, you were living at home with your mother. And so it wasn't really a career. There were limits to how powerful and important you could be if you had to live at home with your mother.
sống thế cũng ổn, nhưng cuối cùng thì bạn vẫn ở cùng nhà với mẹ. Nên đó không hẳn là một sự nghiệp. Khi ở cùng nhà với mẹ thì quyền lực và tầm quan trọng của bạn đều bị giới hạn. Rồi ma túy đá ra đời.
Then along comes crack cocaine. And in the words of Malcolm Gladwell, crack cocaine was the extra-chunky version of tomato sauce for the inner city.
Theo lời của Malcolm Gladwell, ma túy đá là sốt cà chua phiên bản siêu lợn cợn dành cho khu nội thành nghèo. (Tiếng cười)
(Laughter)
Vì ma túy đá là một bước cải tiến không tưởng.
Because crack cocaine was an unbelievable innovation. I don't have time to talk about it today, but if you think about it, I would say that in the last 25 years, of every invention or innovation that's occurred in this country, the biggest one in terms of impact on the well-being of people who live in the inner city, was crack cocaine. And for the worse -- not for the better, but for the worse. It had a huge impact on life.
Tôi không có nhiều thời gian để nói về nó, nhưng hãy nghĩ thử xem, khoảng 25 năm trở lại đây, mọi phát minh, cải tiến diễn ra ở đất nước này, Cải tiến lớn nhất về việc ảnh hưởng đến hạnh phúc của người sống ở khu nội thành nghèo chính là ma túy đá. Cải tiến theo hướng tệ hơn, không phải tốt hơn, nó ảnh hưởng rất lớn tới cuộc sống. Vậy ma túy đá có gì hấp dẫn vậy?
So what was it about crack cocaine? It was a brilliant way of getting the brain high. Because you could smoke crack cocaine -- you can't smoke powdered cocaine -- and smoking is a much more efficient mechanism of delivering a high than snorting it. And it turned out there was this audience that didn't know it wanted crack cocaine, but when it came, it really did. And it was a perfect drug; you could buy the cocaine that went into it for a dollar, sell it for five dollars. Highly addictive -- the high was very short. So for fifteen minutes, you get this great high, and then when you come down, all you want to do is get high again.
Đó là một cách tuyệt vời để làm não bộ “phê“. Vì bạn có thể hút ma túy đá - bạn không thể hút ma túy bột - và hút là cơ chế hiệu quả để mang lại cảm giác phê hơn là khi hít. Có một lượng khách hàng không biết rằng họ muốn ma túy đá, nhưng khi nó ra đời, họ vồ lấy. Đó là chất kích thích hoàn hảo; Tiền vốn cocaine chỉ có 1$ mà bán ra với giá $5. Khả năng nghiện rất cao, thời gian “phê” rất ngắn. Nên trong 15 phút, bạn sẽ rất phê, rồi khi bạn dần tỉnh, bạn chỉ muốn phê lần nữa. Nó tạo ra một thị trường tuyệt vời.
It created a wonderful market. And for the people who were there running the gang, it was a great way, seemingly, to make a lot of money. At least for the people on the top.
Và đối với những người lãnh đạo băng đảng, đây có vẻ là một cách tuyệt vời để kiếm tiền. Ít ra là đối với những người đứng đầu. Đây là lúc chúng tôi xuất hiện
So this is where we enter the picture. Not really me -- I'm really a bit player in all this. My co-author, Sudhir Venkatesh, is the main character. He was a math major in college who had a good heart, and decided he wanted to get a sociology PhD, came to the University of Chicago. Now, the three months before he came to Chicago, he had spent following the Grateful Dead. And in his own words, he "looked like a freak." He's a South Asian -- very dark-skinned South Asian. Big man, and he had hair, in his words, "down to his ass." Defied all kinds of boundaries: Was he black or white? Was he man or woman? He was really a curious sight to be seen.
Không hẳn là tôi, tôi chỉ là vai quần chúng thôi. Đồng tác giả của tôi, Sudhir Venkatesh, mới là nhân vật chính. Cậu ấy học chuyên Toán ở đại học, rất tốt bụng và quyết định học bằng Tiến sĩ Xã hội học, vào Đại học Chicago. 3 tháng trước khi cậu ấy đến Chicago, cậu ấy đang theo dõi nhóm nhạc “Grateful Dead”. Cậu ấy tự nói là: “Trông tớ như thằng dở người”. Cậu ấy người Nam Á, da sẫm màu. Vóc dáng to lớn, và có mái tóc, theo lời cậu ấy là “dài tới mông”. Cậu ấy thách thức tất cả ranh giới: Cậu ta da đen hay da trắng? Đàn bà hay đàn ông? Cậu ấy thật sự là một “kỳ quan”.
So he showed up at the University of Chicago, and the famous sociologist William Julius Wilson was doing a book that involved surveying people all across Chicago. He took one look at Sudhir, who was going to go do some surveys for him, and decided he knew exactly the place to send him, which was to one of the toughest, most notorious housing projects not just in Chicago, but in the entire United States.
Nên khi đến trường Đại học Chicago và nhà xã hội học nổi tiếng William Julius Wilson lúc đó đang viết một cuốn sách cần phỏng vấn mọi loại người ở Chicago. Ông nhìn Sudhir, người chuẩn bị giúp ông khảo sát, và William lập tức biết nên gửi cậu đến đâu, đó là một trong những dự án nhà ở khó nhằn và tai tiếng nhất không chỉ ở Chicago mà trên toàn nước Mỹ.
So Sudhir, the suburban boy who had never really been in the inner city, dutifully took his clipboard and walked down to this housing project, gets to the first building. The first building? Well, there's nobody there. But he hears some voices up in the stairwell, so he climbs up the stairwell, comes around the corner, and finds a group of young African-American men playing dice.
Và thế là Sudhir, một cậu bé ngoại ô chưa bao giờ đến khu nội thành nghèo, cầm theo bảng kẹp tài liệu và đi đến khu dự án nhà ở, vào đến tòa nhà đầu tiên. Tòa nhà đầu tiên? Không có ai ở. Nhưng cậu nghe tiếng nói ở cầu thang, nên cậu leo lên cầu thang và khi đến góc nhà, cậu nhìn thấy một nhóm thanh niên Mỹ-Phi chơi xúc xắc.
This is about 1990, peak of the crack epidemic. This is a very dangerous job, being in a gang. You don't like to be surprised. You don't like to be surprised by people who come around the corner. And the mantra was: shoot first; ask questions later. Now, Sudhir was lucky -- he was such a freak, and that clipboard probably saved his life, because they figured no other rival gang member would be coming up to shoot at them with a clipboard.
Lúc đó là khoảng năm 1990, đỉnh cao của dịch ma túy đá. Làm thành viên băng đảng là việc rất nguy hiểm. Bạn không muốn bị bất ngờ. Bạn không muốn bị bất ngờ bởi mấy đứa vào từ góc nhà. Và câu thần chú là: bắn trước; hỏi sau. Và Sudhir rất hên... cậu ta trông rất dở người, và cái kẹp tài liệu đã cứu đời cậu vì họ nghĩ không có băng đảng đối thủ nào lại đi gây sự với một cái kẹp tài liệu.
(Laughter)
Cậu ấy không được chào hỏi nồng hậu lắm, nhưng họ có nói
So his greeting was not particularly warm, but they did say, well, OK -- let's hear your questions on your survey. So -- I kid you not -- the first question on the survey that he was sent to ask was: "How do you feel about being poor and Black in America?"
OK, mày thử hỏi mấy câu khảo sát của mày đi. Và tôi không đùa đâu, câu khảo sát đầu tiên cậu ấy hỏi là: “Bạn thấy thế nào khi mình là người da đen nghèo ở Mỹ?”
(Laughter)
(Tiếng cười)
Makes you wonder about academics.
Khiến bạn thắc mắc về trình độ học vấn.
(Laughter)
(Tiếng cười)
So the choice of answers were:
Và các đáp án là:
[A) Very Good B) Good C) Bad D) Very Bad]
[Rất tốt - Tốt - Tệ - Rất tệ]
(Laughter)
(Tiếng cười)
What Sudhir found out is, in fact, that the real answer was the following: [A) Very Good B) Good C) Bad D) Very Bad E) Fuck you]
Sudhir nhận ra rằng đáp án đúng thật sự là: [A) Rất tốt B) Tốt C) Tệ D) Rất tệ E) Đ*m* mày]
(Laughter)
(Tiếng cười)
The survey was not, in the end, going to be what got Sudhir off the hook. He was held hostage overnight in the stairwell. There was a lot of gunfire, there were a lot of philosophical discussions he had with the gang members. By morning, the gang leader arrived, checked out Sudhir, decided he was no threat, and they let him go home. So Sudhir went home, took a shower, took a nap.
Cuối cùng thì cái khảo sát đó đã không giúp Sudhir được tha. Cậu bị giữ làm con tin qua đêm ở cầu thang. Có rất nhiều tiếng súng, và nhiều thảo luận triết học giữa cậu ấy và thành viên băng đảng. Sáng hôm sau thủ lĩnh băng đảng đến, kiểm tra Sudhir, kết luận rằng cậu không phải mối nguy, và thả cậu về. Vậy là Sudhir về nhà, tắm rửa, đánh một giấc. Nếu tôi và bạn mà đối mặt với chuyện này, chắc sẽ nghĩ
And you and I, probably, faced with the situation, would think, "I guess I'm going to write my dissertation on The Grateful Dead, I've been following them for the last three months."
“Tui thà viết luận án về nhóm Greatful Dead còn hơn, tui đã theo họ 3 tháng nay rồi.” (Cười) Nhưng Sudhir lại trở lại ngay, đi bộ đến khu dự án nhà ở,
(Laughter)
Sudhir, on the other hand, got right back, walked down to the housing project, went up to the second floor, and said: "Hey, guys, I had so much fun hanging out with you last night, I wonder if I could do it again tonight." And that was the beginning of what turned out to be a beautiful relationship that involved Sudhir living in the housing project on and off for 10 years, hanging out in crack houses, going to jail with the gang members, having the windows shot out of his car, having the police break into his apartment and steal his computer disks -- you name it. But ultimately, the story has a happy ending for Sudhir, who became one of the most respected sociologists in the country. And especially for me, as I sat in my office with my Excel spreadsheet open, waiting for Sudhir to come and deliver to me the latest load of data that he would get from the gang.
đi lên tầng 2, và nói: “Ê mấy bồ, chơi với mấy bồ tối qua vui quá, đêm nay ta chơi tiếp không?” Và đó hoá ra là khởi đầu của một mối quan hệ đẹp, trong 10 năm Sudhir cứ thi thoảng lại sống trong dự án nhà ở, chơi với mấy tay buôn ma túy, vào tù cùng thành viên băng đảng, bị bắn bể cửa sổ xe, bị cảnh sát xông vào căn hộ và lấy ổ đĩa máy tính -- nhiều vô số kể. Nhưng cuối cùng thì câu chuyện có một cái kết có hậu, Sudhir trở thành nhà xã hội học được nể trọng nhất nước. Và đặc biệt là đối với tôi, khi tôi ngồi trong văn phòng với file Excel mở ra trước mặt, chờ Sudhir đến và đưa cho tôi dữ liệu mới nhất mà cậu ấy lấy từ băng đảng.
(Laughter)
(Tiếng cười)
It was one of the most unequal co-authoring relationships ever --
Đó là mối quan hệ đồng tác giả bất bình đẳng nhất luôn --
(Laughter)
(Tiếng cười)
But I was glad to be the beneficiary of it.
Nhưng tôi rất vui vì mình được lợi.
So what did we find? What did we find in the gang? Well, let me say one thing: We really got access to everybody in the gang. We got an inside look at the gang, from the very bottom up to the very top. They trusted Sudhir, in ways that really no academic has ever -- or really anybody, any outsider -- has ever earned the trust of these gangs, to the point where they actually opened up what was most interesting for me -- their books, the financial records they kept. They made them available to us, and we not only could study them, but we could ask them questions about what was in them.
Vậy chúng tôi đã tìm ra gì? Từ băng đảng đó? Tôi sẽ nói một điều: Chúng tôi thật sự tiếp cận được tất cả mọi người trong băng đản. Chúng tôi nhìn vào bên trong băng đản, từ dưới đáy lên đỉnh cao nhất. Họ tin Sudhir, theo cách mà không một giáo sư, hay bất kì ai, bất kì người ngoài nào, có thể lấy được niềm tin của họ đến mức họ đã rất cởi mở về thứ thú vị nhất đối với tôi -- là sổ ghi chép tài chính của họ. Họ cho chúng tôi xem, chúng tôi không chỉ nghiên cứu mà còn có thể hỏi về những thứ trong sổ.
So if I have to kind of summarize very quickly in the short time I have what the bottom line of what I take away from the gang is, it's that, if I had to draw a parallel between the gang and any other organization, it would be that the gang is just like McDonald's, in a lot of different respects -- the restaurant McDonald's.
Và nếu tôi phải tóm tắt ngắn gọn điểm chính về thứ mà tôi học được từ băng đảng trong thời gian ngắn ngủi đó là; nếu tôi phải so sánh một băng đảng với bất kì tổ chức nào, thì băng đảng rất giống với McDonald’s, trên rất nhiều phương diện -- nhà hàng McDonald’s.
So first, in one way, which isn't maybe the most interesting way, but it's a good way to start -- is in the way it's organized, the hierarchy of the gang, the way it looks. So here's what the org chart of the gang looks like. I don't know if you know much about org charts, but if you were to assign a stripped-down and simplified McDonald's org chart, this is exactly what it would look like. It's amazing, but the top level of the gang, they actually call themselves the "Board of Directors."
Phương diện đầu tiên, không phải cái thú vị nhất nhưng là một điểm bắt đầu tốt, là cách tổ chức, hình thức và cơ cấu cấp bậc của băng đảng. Đây là sơ đồ tổ chức của băng đảng. Tôi không rõ bạn hiểu sơ đồ tổ chức nhiều đến đâu, nhưng nếu bạn đơn giản hóa hết mức sơ đồ tổ chức của McDonald’s thì nó nhìn y chang cái này. Hay thật chứ! Lãnh đạo băng đảng, họ tự gọi họ là “Ban Giám đốc”. (Tiếng cười)
(Laughter)
Sudhir nói rằng không hẳn mấy người này có kiến thức thâm sâu
And Sudhir says it's not like these guys had a very sophisticated view of what happened in American corporate life, but they had seen movies like "Wall Street," and they had learned a little bit about what it was like to be in the real world. Now, below that board of directors, you've got essentially what are regional VPs -- people who control, say, the South Side of Chicago, or the West Side of Chicago.
về cách các công ty hoạt động ở Mỹ, mà họ xem mấy phim như “Phố Wall” và họ học lỏm chút về cách một công ty trên thực tế sẽ như thế nào. Dưới Ban giám đốc, ta có Phó giám đốc vùng, người quản lí khu Nam Chicago hoặc khu Tây Chicago chẳng hạn.
Sudhir got to know very well the guy who had the unfortunate assignment of trying to take the Iowa franchise, which, it turned out, for this black gang, was not one of the more brilliant financial endeavors they undertook.
Sudhir rất thân với một gã bị giao nhiệm vụ xui xẻo là quản lí hệ thống ở Iowa. Hóa ra đối với băng đảng da đen này, đó không phải một kế hoạch tài chính sáng suốt cho lắm.
(Laughter)
(Tiếng cười)
But the thing that really makes the gang seem like McDonald's is its franchisees. The guys who are running the local gangs -- the four-square-block by four-square-block areas -- they're just like the guys, in some sense, who are running the McDonald's. They are the entrepreneurs. They get the exclusive property rights to control the drug-selling. They get the name of the gang behind them, for merchandising and marketing. And they're the ones who basically make the profit or lose a profit, depending on how good they are at running the business.
Nhưng điều làm băng đảng giống với McDonald’s là hệ thống nhượng quyền. Những người cầm đầu băng đảng địa phương -- một khu phố dãy nhà 4x4m vuông đó -- theo cách nào đó, thì họ cũng giống như những người điều hành McDonald’s. Họ là những nhà khởi nghiệp. Họ có quyền tài sản độc quyền để quản lý việc bán ma túy. Họ biết tên băng đảng bảo kê cho họ để bán hàng và quảng cáo. Về cơ bản họ sẽ thu được lợi nhuận hoặc thua lỗ dựa vào việc họ vận hành kinh doanh tốt đến đâu.
Now, the group I really want you to think about, though, are the ones at the bottom -- the foot soldiers. These are the teenagers, typically, who'd be standing out on the street corner, selling the drugs. Extremely dangerous work. And important to note is that almost all of the weight, all of the people in this organization are at the bottom -- just like McDonald's. So in some sense, the foot soldiers are a lot like the people who are taking your order at McDonald's, and it's not just by chance that they're like them. In fact, in these neighborhoods, they'd be the same people. So the same kids who are working in the gang were actually, at the very same time, typically working part-time at a place like McDonald's. Which already foreshadows the main result that I've talked about, about what a crappy job it was, being in the gang. Because obviously, if being in the gang were such a wonderful, lucrative job, why in the world would these guys moonlight at McDonald's?
Nhưng nhóm tôi thực sự muốn nhắc đến là những người ở dưới đáy -- đám lính Đây thường là trẻ vị thành niên, đứng ở góc đường để bán ma túy. Công việc vô cùng nguy hiểm. Và chi tiết quan trọng là gần như toàn bộ sức nặng, toàn bộ mọi người trong tổ chức này đè xuống tầng đáy -- y hệt McDonald’s. Theo cách nào đó, thì những tay lính này cũng giống người bán hàng ở McDonald’s, và đây không phải vô tình mà họ giống nhau. Trên thực tế, ở những khu này, họ là cùng một người. Chính những đứa trẻ làm cho băng đảng thì thường cũng sẽ làm bán thời gian ở những nơi như McDonald’s. Điều này càng báo trước cho hậu quả mà tôi đã nói tới rồi, rằng làm trong băng đảng là một công việc tồi tệ. Bởi vì rõ ràng, nếu làm trong băng đảng là một công việc tuyệt vời, thì tại sao họ phải làm thêm ở McDonald’s?
So what do the wages look like? You might be surprised. But based on being able to talk to them and to see their records, this is what it looks like in terms of the wages. The hourly wage the foot soldiers were earning was $3.50 an hour. It was below the minimum wage. And this is well-documented. It's easy to see by the patterns of consumption they have. It really is not fiction -- it's fact. There was very little money in the gang, especially at the bottom.
Còn mức lương thì sao? Chắc bạn sẽ bất ngờ đấy! Nhưng dựa trên những ghi chép và chia sẻ chúng tôi có được, đây là các khoản lương của họ. Lương theo giờ của đám chân chạy là $3.5. Còn thấp hơn lương tối thiểu nữa. Và điều này được ghi chép cẩn thận. Dễ dàng thấy được qua thói quen tiêu dùng của họ. Đây không phải là giả tưởng - mà là sự thật. Có rất ít tiền trong băng đảng, đặc biệt là ở dưới đáy.
Now if you managed to rise up, say, and be that local leader, the guy who's the equivalent of the McDonald's franchisee, you'd be making 100,000 dollars a year. And that, in some ways, was the best job you could hope to get if you were growing up in one of these neighborhoods as a young black male. If you managed to rise to the very top, 200,000 or 400,000 dollars a year is what you'd hope to make. Truly, you would be a great success story.
Giờ nếu bạn có thể ngoi lên trên, trở thành thủ lĩnh địa phương, tương đương với trưởng cửa hàng của McDonald’s, bạn sẽ kiếm được $100,000/năm. Đây có lẽ là công việc tốt nhất bạn có thể mong có được nếu bạn lớn lên trong khu phố như vậy, làm một thanh niên da đen. Nếu bạn ngoi lên đến đỉnh, bạn có thể mong kiếm được $200,000-400,000/năm Bạn sẽ là một tấm gương thành công tuyệt vời. Và điều đáng buồn là, trong nhiều chi nhánh bán ma tuý đá,
And one of the sad parts of this is that, indeed, among the many other ramifications of crack cocaine is that the most talented individuals in these communities -- this is what they were striving for. They weren't trying to make it in legitimate ways, because there were no legitimate channels out. This was the best way out. And it actually was the right choice, probably, to try to make it out this way.
những cá nhân tài năng nhất của những cộng đồng đó -- họ phấn đấu vì vị trí này. Họ không cố đi theo con đường hợp pháp, bởi vì không có con đường hợp pháp nào. Đây là con đường tốt nhất. Và nó quả thực là một lựa chọn tốt, để sống và kiếm sống.
You look at this, the relationship to McDonald's breaks down here. The money looks about the same. Why is it such a bad job? Well, the reason it's such a bad job is that there's somebody shooting at you a lot of the time. So, with shooting at you, what are the death rates? We found, in our gang -- and admittedly, this was not really a standard situation; this was a time of intense violence, of a lot of gang wars, as this gang actually became quite successful. But there were costs. And so the death rate -- not to mention the rate of being arrested, sent to prison, being wounded -- the death rate in our sample was seven percent per person per year. You're in the gang for four years, you expect to die with about a 25 percent likelihood. That is about as high as you can get.
Khi bạn nhìn vào đây, mối liên hệ với McDonaild’s càng rõ hơn. Lượng tiền nhìn chung là giống nhau. Vậy tại sao nó lại là công việc tồi? Lý do là vì cứ lâu lâu lại có người muốn bắn bạn. Vậy tỷ lệ tử vong là bao nhiêu? Trong băng đảng của chúng tôi-- và dù đây không phải là tiêu chuẩn; thời gian đó có khá nhiều bạo lực, chiến tranh giữa các băng đảng, thực ra băng chúng tôi khá thành công. Nhưng vẫn có mất mát. Vậy về tỉ lệ tử vong -- chưa kể đến tỉ lệ bị bắt, vào tù, bị thương -- tỉ lệ tử vong trong vùng chúng tôi khảo sát là 7% cho mỗi người trên mỗi năm. Nếu bạn tham gia băng trong 4 năm, bạn có khả năng chết 25%. Đó là khả năng cao nhất rồi. Để so sánh nhé,
So for comparison's purposes, let's think about some other walk of life you may expect might be extremely risky. Let's say that you were a murderer and you were convicted of murder, and you're sent to death row. It turns out, the death rates on death row from all causes, including execution: two percent a year.
hãy xem xét các hướng đi trong cuộc đời mà bạn thấy sẽ rất rủi ro. Ví dụ bạn là một tên sát nhân, bạn bị kết án giết người và bạn lãnh án tử hình. Hóa ra, tỷ lệ tử hình đối với tử tù do mọi nguyên nhân, bao gồm cả hành quyết: 2% một năm. (Cười)
(Laughter)
So it's a lot safer being on death row than it is selling drugs out on the street.
Vậy nên lãnh án tử hình sẽ an toàn hơn bán ma túy trên phố rất nhiều.
That gives you some pause, for those of you who believe that a death penalty's going to have an enormous deterrent effect on crime. To give you a sense of just how bad the inner city was during crack -- and I'm not really focusing on the negatives, but really, there's another story to tell you there -- if you look at the death rates just of random, young black males growing up in the inner city in the United States, the death rates during crack were about one percent. That's extremely high. And this is violent death -- it's unbelievable, in some sense.
Với những người tin rằng án tử hình sẽ giảm mạnh tình trạng phạm tội, chắc họ sẽ phải nghĩ lại. Để cho bạn thấy khu nội thành nghèo vào thời kì ma tuý tệ thế nào -- và tôi không cố bới móc mặt tiêu cực đâu, nhưng thực sự còn một điều nữa tôi cần kể; Hãy nhìn tỉ lệ tử vong của một thiếu niên da đen bất kỳ lớn lên trong khu nội thành ở Mỹ, tỉ lệ tử vong trong thời kỳ ma tuý là 1%. Thế là cao đấy. Và đó là cái chết bạo lực -- tưởng như không thể.
To put it into perspective: if you compare this to the soldiers in Iraq, for instance, right now fighting the war: 0.5 percent. So in some very literal way, the young black men who were growing up in this country were living in a war zone, very much in the sense that the soldiers over in Iraq are fighting in a war.
Nếu so sánh với tỉ lệ tử vong của lính ở Iraq, đang chiến đấu ngay bây giờ: là 0.5%. Vậy nên theo một nghĩa đen nào đó, những thiếu niên da đen ở đất nước này đang sống trong chiến trường, ngang với những người lính đang chiến đấu ở Iraq.
So why in the world, you might ask, would anybody be willing to stand out on a street corner selling drugs for $3.50 an hour, with a 25 percent chance of dying over the next four years? Why would they do that? And I think there are a couple answers.
Bạn có lẽ đang thắc mắc tại sao, lại có người muốn đứng ở góc phố bán ma tuý vì $3.50 một giờ, với 25% khả năng mình sẽ chết trong bốn năm nữa? Sao họ lại làm thế? Và tôi nghĩ có một vài câu trả lời.
I think the first one is that they got fooled by history. It used to be the gang was a rite of passage; that the young people controlled the gang; that as you got older, you dropped out of the gang. So what happened was, the people who happened to be in the right place at the right time -- the people who happened to be leading the gang in the mid-to-late-'80s -- became very, very wealthy. And so the logical thing to think was that they are going to age out of the gang like everybody else has, and the next generation is going to take over and get the wealth.
Lý do thứ nhất là họ bị lịch sử đánh lừa. Ngày xưa băng đảng có một kiểu bàn giao; người trẻ lãnh đạo băng đảng; rồi khi họ già đi, họ rút khỏi băng. Và kết quả là, những người may mắn ở đúng lúc đúng chỗ -- những người may mắn lãnh đạo băng tầm giữa đến cuối những năm 80, họ trở nên vô cùng giàu có. Và suy luận logic thì họ sẽ già và rút khỏi băng như đàn anh trước và đàn em sau sẽ được kế thừa tài sản. Tôi nghĩ nó y hệt đợt bùng nổ Internet.
There are striking similarities, I think, to the Internet boom. The first set of people in Silicon Valley got very, very rich. And then all of my friends said, "Maybe I should go do that, too." And they were willing to work very cheap for stock options that never came. In some sense, that's what happened, exactly, to the set of people we were looking at. They were willing to start at the bottom, just like, say, a first-year lawyer at a law firm is willing to start at the bottom, work 80-hour weeks for not that much money, because they think they're going to make partner. But the rules changed, and they never got to make partner.
Những người đầu tiên đến thung lũng Silicon làm giàu rất tốt. Rồi tất cả bạn tôi nói, “Có lẽ mình cũng nên tới đó.” Và họ sẵn sàng làm công ăn lương chờ đợi những lựa chọn không bao giờ tới. Theo một khía cạnh, đây chính là chuyện đã xảy ra với những người ta đang bàn. Họ sẵn sàng khởi đầu từ dưới đáy, như một luật sư năm nhất ở công ti luật, làm 80 giờ/tuần vì đồng lương ít ỏi, bởi họ nghĩ họ sẽ kiếm được đối tác. Nhưng rồi quy luật thay đổi, họ không bao giờ kiếm được đối tác. Những người lãnh đạo mọi băng đảng lớn cuối thập niên 80
Indeed, the same people who were running all of the major gangs in the late 1980s are still running the major gangs in Chicago today. They never passed on any of the wealth, So everybody got stuck at that $3.50-an-hour job, and it turned out to be a disaster.
vẫn đang cầm đầu những băng đảng lớn ở Chicago bây giờ. Họ chưa bao giờ truyền ngôi, nên mọi người mắc kẹt với công việc 3.50 đô một giờ, và nó biến thành thảm hoạ.
The other thing the gang was very good at was marketing and trickery. And so for instance, one thing the gang would do is -- the gang leaders would have big entourages, and they'd drive fancy cars and have fancy jewelry. So what Sudhir eventually realized as he hung out with them more, is that, really, they didn't own those cars -- they just leased them, because they couldn't afford to own the fancy cars. And they didn't really have gold jewelry, they had gold-plated jewelry. It goes back to, you know, the real-real versus the fake-real.
Một lý do khác là băng đảng rất giỏi quảng bá và mánh khoé. Ví dụ như, các ông trùm thường có đám tuỳ tùng lớn, họ lái xe đắt tiền, đeo trang sức đẹp. Khi Sudhir quen họ hơn, cậu ấy nhận ra là, thực ra họ không sở hữu xe đó -- họ chỉ thuê nó, vì họ không đủ tiền mua xe hàng hiệu. Và họ không có trang sức vàng, họ có trang sức mạ vàng. Bạn biết đấy, cái thật-thiệt và cái thật-giả. Và ừ, họ làm đủ trò để lừa thanh thiếu niên
And really, they did all sorts of things to trick the young people into thinking what a great deal the gang was going to be. So for instance, they would give a 14-year-old kid a whole roll of bills to hold. That 14-year-old kid would say to his friends, "Hey, look at all the money I got in the gang." It wasn't his money -- until he spent it, and then he was in debt to the gang, and was sort of an indentured servant for a while. So I have a couple minutes.
rằng gia nhập băng đảng sẽ béo bở thế nào. Ví dụ như họ đưa một đứa trẻ 14 tuổi cầm hộ cả một xấp tiền. Đứa trẻ 14 tuổi đó sẽ đem khoe bạn, “Ê nhìn đống tiền băng đó cho tớ này.” Đó không phải tiền của cậu -- trừ khi cậu tiêu nó và mắc nợ băng đảng, và phải làm đầy tớ cho họ một thời gian. Ok tôi còn vài phút nữa.
Let me do one last thing I hadn't thought I'd have time to do, which is to talk about what we learned more generally about economics, from the study of the gang.
Còn một điều cuối mà tôi tưởng mình sẽ không còn thời gian để nói, đó là những gì chúng tôi học được về kinh tế nói chung, sau khi nghiên cứu băng đảng.
So, economists tend to talk in technical words. Often, our theories fail quite miserably when we over the data, but what's kind of interesting is that in this setting, it turned out that some of the economic theories that worked not so well in the real economy worked very well in the drug economy, in some sense, because it's unfettered capitalism. Here's an economic principle. This is one of the basic ideas in labor economics, called a "compensating differential." It's the idea that the increment to wages that a worker requires to leave him indifferent between performing two tasks, one which is more unpleasant than the other. Compensating differential -- it's why we think garbagemen might be paid more than people who work in parks.
Các nhà kinh tế học thường dùng mấy từ chuyên môn. Thông thường, các lý thuyết của họ thất bại thảm hại khi đem so với dữ liệu, nhưng điều thú vị là trong bối cảnh này, một số lý thuyết kinh tế không hoạt động tốt trong nền kinh tế thực lại hoạt động rất tốt trong nền kinh tế ma tuý, một phần vì nó là tư bản vô tổ chức. Đây là nguyên tắc kinh tế. Một trong những ý tưởng cơ bản về kinh tế lao động, tên là “bù chênh lệch”. Về cơ bản, nó là mức tăng lương một công nhân cần để họ không so đo thiệt hơn giữa hai công việc, trong đó một cái rõ ràng khó chịu hơn. Đó là đền bù chênh lệch. Thế nên người đổ rác thường được trả lương cao hơn người làm ở công viên. Tôi nghĩ, lời của một thành viên băng đó đã thể hiện rõ cái này.
The words of one of the members of the gang, I think, make this clear. So it turns out -- I'm sort of getting ahead of myself -- it turns out, in the gang, when there's a war going on, they actually pay the foot soldiers twice as much money. It's exactly this concept. Because they're not willing to be at risk. And the words of a gang member capture it quite nicely, he says: "Would you stand around here when all this shit ..." -- the shooting -- "... if all this shit's going on? No, right? So if I gonna be asked to put my life on the line, then front me the cash, man." I think the gang member says it much more articulately than the economist, about what's going on.
Hoá ra -- tôi đang hơi vội nhỉ -- Hoá ra trong băng nhóm, khi có chiến tranh nổ ra, họ trả lương gấp đôi cho lính lệ. Chính là khái niệm này. Bởi vì họ sẽ không mạo hiểm. Và lời của thành viên đó tóm gọn khái niệm rất tốt, đó là: “Mày có dám đứng đây khi mấy thứ này diễn ra không?” -- thứ này là vụ xả súng -- “Không đúng không? Nên nếu mày muốn tao mạo hiểm tính mạng, thì nôn thêm tiền ra.” Tôi nghĩ cậu ta giải thích dễ hiểu hơn nhà kinh tế học rất nhiều. (Tiếng cười)
(Laughter)
Một trường hợp nữa. Nhà kinh tế học nói về lý thuyết trò chơi,
Here's another one. Economists talk about game theory, that every two-person game has a Nash equilibrium. Here's the translation you get from the gang member. They're talking about the decision of why they don't go shoot -- One thing that turns out to be a great business tactic in the gang: if you go and just shoot guns in the air in the other gang's territory -- people are afraid to go buy drugs there, they're going to come into your neighborhood.
rằng mỗi trò chơi 2 người đều có một cân bằng Nash. Đây là bản dịch của một thành viên băng đảng. Về việc vì sao họ không đi bắn nhau -- Và hoá ra nó là một chiến thuật kinh doanh tốt: nếu bạn bắn chỉ thiên ở địa bàn của băng nhóm khác, người ta sẽ ngại mua thuốc ở đó, họ sẽ chuyển sang phố bạn. Nhưng thành viên đó nói vì sao họ không làm thế:
Here's what he says about why they don't do that: "If we start shooting around there, the other gang's territory, nobody, I mean, you dig it, nobody gonna step on their turf. But we gotta be careful, 'cause they can shoot around here too and then we all fucked."
“Nếu bọn tao bắn ở đó, địa bàn địch ấy, mày biết đấy, sẽ không ai dám bước vào. Nhưng bọn tao phải cẩn thận, vì chúng cũng có thể bắn ở đây, rồi cả hai ăn lờ.” Cùng một khái niệm luôn.
(Laughter)
(Tiếng cười)
So that's the same concept. Then again, sometimes economists get it wrong. One thing we observed in the data is that it looked like -- the gang leader always got paid. No matter how bad it was economically, he always got himself paid.
Rồi đôi khi, nhà kinh tế học cũng sai. Một điều chúng tôi quan sát được từ dữ liệu là, dường như -- thủ lĩnh băng đảng luôn được trả tiền. Bất kể nền kinh tế có xấu thế nào, hắn luôn kiếm được tiền. Chúng tôi có vài giả thuyết về dòng tiền,
We had some theories related to cash flow, and lack of access to capital markets, and things like that. Then we asked the gang member, "Why is it you always get paid and your workers don't always get paid?" His response is, "You got all these niggers below you who want your job, you dig? If you start taking losses, they see you as weak and shit." And I thought about it and said, "CEOs often pay themselves million-dollar bonuses, even when companies are losing a lot of money. And it never would really occur to an economist that this idea of 'weak and shit' could really be important."
và việc khó tiếp cận thị trường vốn, kiểu thế. Rồi chúng tôi hỏi một thành viên: “Sao anh luôn được trả lương còn cấp dưới của anh thì không?” Cậu ta trả lời “Mày có cả đống thằng bên dưới thèm chiếm chỗ mày. Nếu mày bắt đầu chịu thiệt, họ sẽ nghĩ mày yếu và gà.” Và tôi suy nghĩ rồi nói, “CEO thường tự trả bản thân hàng triệu đô kể cả khi công ti đang lỗ. Và một nhà kinh tế học chưa bao giờ nhận ra rằng yếu tố “yếu và gà” này có thể quan trọng đến thế nào.”
(Laughter)
(Tiếng cười)
Maybe "weak and shit" is an important hypothesis that needs more analysis.
Có lẽ “yếu và gà” là một giả thuyết quan trọng cần phân tích thêm.
Thank you very much.
Cảm ơn rất nhiều.
(Applause)
(Vỗ tay)