(Music)
(Nhạc)
Roughly 43,000 years ago, a young cave bear died in the rolling hills on the northwest border of modern day Slovenia. A thousand years later, a mammoth died in southern Germany. A few centuries after that, a griffon vulture also died in the same vicinity. And we know almost nothing about how these animals met their deaths, but these different creatures dispersed across both time and space did share one remarkable fate. After their deaths, a bone from each of their skeletons was crafted by human hands into a flute.
Cách đây khoảng 43.000 năm một chú gấu hang nhỏ đã chết trên sườn núi ở rìa Đông Bắc thời cận đại Cộng hòa Slovenia. Cả nghìn năm sau đó, 1 con voi ma mút chết ở phía bắc nước Đức. Vài thế kỷ sau, 1 con kền kền đầu trắng cũng chết trong cùng khu vực. Và chúng ta hầu như không biết điều gì dẫn đến cái chết của các loài đó, nhưng những sinh vật khác nhau, phân bố ở các khu vực và thời điểm khác nhau này lại chịu chung một số phận đáng chú ý. Sau khi chúng chết, mỗi khúc xương trên bộ xương của chúng được con người chế tạo bằng tay thành một cây sáo.
Think about that for a second. Imagine you're a caveman, 40,000 years ago. You've mastered fire. You've built simple tools for hunting. You've learned how to craft garments from animal skins to keep yourself warm in the winter. What would you choose to invent next? It seems preposterous that you would invent the flute, a tool that created useless vibrations in air molecules. But that is exactly what our ancestors did.
Hãy thử nghĩ về chuyện đó. Tưởng tượng bạn sống trong hang 40.000 năm trước. Bạn đã thông thạo cách dùng lửa. Bạn đã tạo ra công cụ săn bắt đơn giản. Bạn đã học được cách tạo ra trang phục từ lông thú để giữ ấm vào mùa đông. Bạn sẽ tạo ra thứ gì tiếp theo? Phát minh ra ống sáo nghe có vẻ phi lý, 1 công cụ tạo ra âm thanh vô nghĩa. Nhưng đó chính xác là những gì ông cha ta đã làm.
Now this turns out to be surprisingly common in the history of innovation. Sometimes people invent things because they want to stay alive or feed their children or conquer the village next door. But just as often, new ideas come into the world simply because they're fun. And here's the really strange thing: many of those playful but seemingly frivolous inventions ended up sparking momentous transformations in science, in politics and society.
Bây giờ điều này hóa ra lại phổ biến một cách bất ngờ trong lịch sử các phát minh. Đôi khi con người tạo ra thứ gì đó bởi vì họ muốn sống sót hoặc để nuôi con hoặc để chinh phục làng bên cạnh. Nhưng cũng thường xảy ra, những ý tưởng mới xuất hiện chỉ đơn giản vì nó thú vị. Và đây là điều thực sự kỳ lạ: rất nhiều những phát minh khôi hài, và trông có vẻ phù phiếm cuối cùng lại tạo ra những thay đổi quan trọng trong khoa học, chính trị & xã hội.
Take what may be the most important invention of modern times: programmable computers. Now, the standard story is that computers descend from military technology, since many of the early computers were designed specifically to crack wartime codes or calculate rocket trajectories. But in fact, the origins of the modern computer are much more playful, even musical, than you might imagine. The idea behind the flute, of just pushing air through tubes to make a sound, was eventually modified to create the first organ more than 2,000 years ago. Someone came up with the brilliant idea of triggering sounds by pressing small levers with our fingers, inventing the first musical keyboard. Now, keyboards evolved from organs to clavichords to harpsichords to the piano, until the middle of the 19th century, when a bunch of inventors finally hit on the idea of using a keyboard to trigger not sounds but letters. In fact, the very first typewriter was originally called "the writing harpsichord."
Lấy ví dụ về phát minh quan trọng nhất thời hiện đại: máy vi tính có thể lập trình. Câu chuyện chuẩn là máy vi tính bắt nguồn từ công nghệ quân sự, vì nhiều máy vi tính trước đó được chế tạo đặc biệt để phá hủy mã hóa thời chiến tranh hoặc tính toán quỹ đạo tên lửa. Nhưng thực tế, nguồn gốc của máy vi tính hiện đại khôi hài và thậm chí liên quan tới âm nhạc nhiều hơn bạn nghĩ. Ý tưởng đằng sau cây sáo, chỉ là đẩy không khí qua những cái lỗ, để tạo ra âm thanh, thậm chí đã được điều chỉnh để tạo ra cây đàn ống đầu tiên vào hơn 2000 năm trước. Ai đó đã nghĩ ra ý tưởng tuyệt vời kích hoạt âm thanh bằng cách dùng ngón tay nhấn thành các cung bậc khác nhau, đã tạo ra những phím đàn đầu tiên. Ngày nay, phím đàn có trong đàn ống, đàn clavico, dương cầm, cho đến piano, đến giữa thế kỷ 19, khi tất cả các nhà phát minh cuối cùng đã nảy ra ý tưởng dùng bàn phím không chỉ để tạo ra âm thanh mà còn là chữ cái. Thực tế, máy đánh chữ sơ khai nhất ban đầu được gọi là "đàn dương cầm viết"
Flutes and music led to even more powerful breakthroughs. About a thousand years ago, at the height of the Islamic Renaissance, three brothers in Baghdad designed a device that was an automated organ. They called it "the instrument that plays itself." Now, the instrument was basically a giant music box. The organ could be trained to play various songs by using instructions encoded by placing pins on a rotating cylinder. And if you wanted the machine to play a different song, you just swapped a new cylinder in with a different code on it. This instrument was the first of its kind. It was programmable.
Ống sáo và âm nhạc còn dẫn đến những đột phá to lớn hơn. Khoảng một nghìn năm trước, vào đỉnh cao của thời kỳ Phục hưng, 3 anh em ở Baghdad đã thiết kế 1 thiết bị gọi là đàn ống tự động. Họ gọi nó là "nhạc cụ tự biểu diễn". Ngày nay, nhạc cụ đó đơn giản là 1 hộp nhạc khổng lồ. Chiếc đàn có thể được thiết lập để chơi nhiều bài hát khác nhau bằng cách sử dụng hướng dẫn được mã hóa bởi các phím đặt trên xi lanh quay. Và nếu bạn muốn cái máy chơi 1 bài nhạc khác, bạn chỉ cần đổi xi lanh mới với 1 mã số khác. Hộp nhạc này là loại đầu tiên. Nó có thể lập trình được.
Now, conceptually, this was a massive leap forward. The whole idea of hardware and software becomes thinkable for the first time with this invention. And that incredibly powerful concept didn't come to us as an instrument of war or of conquest, or necessity at all. It came from the strange delight of watching a machine play music.
Bây giờ, theo khái niệm này, đây là 1 bước tiến nhảy vọt. Toàn bộ ý tưởng về phần cứng & phần mềm có thể hình dung được vào lần đầu tiên phát minh. Và khái niệm vô cùng ảnh hưởng này không đến từ công cụ chiến tranh hay xâm lược, hay từ nhu cầu. Nó đến từ sự thỏa thích kỳ lạ khi ngắm nhìn 1 cái hộp nhạc.
In fact, the idea of programmable machines was exclusively kept alive by music for about 700 years. In the 1700s, music-making machines became the playthings of the Parisian elite. Showmen used the same coded cylinders to control the physical movements of what were called automata, an early kind of robot. One of the most famous of those robots was, you guessed it, an automated flute player designed by a brilliant French inventor named Jacques de Vaucanson.
Thực tế, ý tưởng về máy móc có thể lập trình được nuôi dưỡng bằng âm nhạc trong suốt 700 năm. Vào những năm 1700, máy tạo ra âm nhạc trở thành đồ chơi của giới thượng lưu Paris. Những người diễn xiếc, dùng cùng loại trục xoay được mã hóa để điều khiển chuyển động của các thiết bị tự động, - một loại người máy thời kỳ sơ khai. 1 trong những điều nổi tiếng nhất của rô bốt loại này là, bạn thử đoán xem, có thể chơi sáo tự động tạo ra bởi nhà phát minh người Pháp tên Jacques de Vaucanson.
And as de Vaucanson was designing his robot musician, he had another idea. If you could program a machine to make pleasing sounds, why not program it to weave delightful patterns of color out of cloth? Instead of using the pins of the cylinder to represent musical notes, they would represent threads with different colors. If you wanted a new pattern for your fabric, you just programmed a new cylinder. This was the first programmable loom.
Và khi Vaucanson đang chế tạo người máy chơi nhạc tự động, ông có 1 sáng kiến khác. Nếu bạn có thể lập trình 1 cái máy tạo ra âm thanh vui vẻ, tại sao không lập trình để nó dệt những họa tiết màu sắc thành vải? Thay vì dùng các mấu của trục xoay để tạo ra nốt nhạc họ sẽ dùng chỉ nhiều màu khác nhau. Nếu bạn muốn vải có họa tiết mới, chỉ cần thiết lập 1 trục xoay mới. Đây là máy dệt được lập trình đầu tiên.
Now, the cylinders were too expensive and time-consuming to make, but a half century later, another French inventor named Jacquard hit upon the brilliant idea of using paper-punched cards instead of metal cylinders. Paper turned out to be much cheaper and more flexible as a way of programming the device. That punch card system inspired Victorian inventor Charles Babbage to create his analytical engine, the first true programmable computer ever designed. And punch cards were used by computer programmers as late as the 1970s.
Khi đó, làm ra trục xoay rất đắt tiền và tốn nhiều thời gian, nhưng nửa thế kỷ sau, nhà phát minh người Pháp khác là Jacquard đã tìm ra ý tưởng dùng thẻ giấy đục lỗ thay cho trục xoay bằng kim loại. Hóa ra giấy lại là cách rẻ hơn nhiều và dễ uốn hơn khi làm trục xoay lập trình. Hệ thống thẻ đục lỗ đã tạo cảm hứng cho nhà phát minh Charles Babbage tạo ra chiếc máy phân tích, và đó là chiếc máy vi tính lập trình đầu tiên được tạo ra. Và thẻ giấy đục lỗ được lập trình viên máy vi tính sử dụng vào cuối những năm 1970.
So ask yourself this question: what really made the modern computer possible? Yes, the military involvement is an important part of the story, but inventing a computer also required other building blocks: music boxes, toy robot flute players, harpsichord keyboards, colorful patterns woven into fabric, and that's just a small part of the story. There's a long list of world-changing ideas and technologies that came out of play: public museums, rubber, probability theory, the insurance business and many more.
Và giờ bạn hãy tự hỏi xem: Điều gì thực sự tạo ra máy vi tính hiện đại? Ừ thì, sự can thiệp của quân đội cũng là 1 phần quan trọng của câu chuyện, nhưng việc tạo ra máy tính cũng cần những điều khác như: hộp nhạc, người máy đồ chơi tự thổi sáo, phím đàn dương cầm họa tiết màu sắc được dệt thành vải, và đó chỉ là 1 phần nhỏ của câu chuyện. Có cả danh sách dài các ý tưởng công nghệ thay đổi cả thế giới đến từ việc giải trí như: bảo tàng, cao su, lý thuyết xác suất, ngành bảo hiểm và nhiều thứ khác nữa.
Necessity isn't always the mother of invention. The playful state of mind is fundamentally exploratory, seeking out new possibilities in the world around us. And that seeking is why so many experiences that started with simple delight and amusement eventually led us to profound breakthroughs.
Nhu cầu không phải luôn là bắt nguồn của các phát minh. Trạng thái ham vui của ta bắt nguồn từ tính ưa khám phá, tìm kiếm những cơ hội mới ở thế giới xung quanh. Việc tìm kiếm như vậy, là lý do vì sao nhiều kinh nghiệm cho thấy việc bắt đầu bằng những thú vui đơn giản đã dẫn ta tới những đột phá xuất sắc.
Now, I think this has implications for how we teach kids in school and how we encourage innovation in our workspaces, but thinking about play and delight this way also helps us detect what's coming next. Think about it: if you were sitting there in 1750 trying to figure out the big changes coming to society in the 19th, the 20th centuries, automated machines, computers, artificial intelligence, a programmable flute entertaining the Parisian elite would have been as powerful a clue as anything else at the time. It seemed like an amusement at best, not useful in any serious way, but it turned out to be the beginning of a tech revolution that would change the world.
Tôi thấy điều này gợi ý cho chúng ta cách dạy trẻ em ở trường, và cách khuyến khích sự đổi mới ở môi trường làm việc, và những suy nghĩ vui tươi như thế cũng giúp chúng ta dự đoán được điều gì sẽ diễn ra tiếp theo. Thử tưởng tượng, nếu bạn đang ngồi đây, năm 1750 cố gắng tìm ra những thay đổi lớn trong xã hội vào thế kỷ 19, 20, như máy tự động, máy vi tính, trí tuệ nhân tạo, thì 1 cây sáo được lập trình để giải trí cho tầng lớp thượng lưu Paris sẽ hấp dẫn hơn những thứ kia vào lúc đó. Trông có vẻ là trò giải trí, vô bổ, nhưng lại thành khởi đầu của cuộc cách mạng kỹ thuật có thể thay đổi cả thế giới.
You'll find the future wherever people are having the most fun.
Rồi bạn sẽ thấy trong tương lai ở bất cứ nơi đâu người ta cũng vui vẻ.