Good morning. Let's look for a minute at the greatest icon of all, Leonardo da Vinci. We're all familiar with his fantastic work -- his drawings, his paintings, his inventions, his writings. But we do not know his face. Thousands of books have been written about him, but there's controversy, and it remains, about his looks. Even this well-known portrait is not accepted by many art historians.
Xin chào. Hãy dành 1 ít phút để nhìn lại biểu tượng lớn nhất mọi thời đại, Leonardo da Vinci. Chúng ta đều quen thuộc với các tác phẩm tuyệt vời của ông -- những tranh vẽ, phác thảo, những phát minh, ghi chép. Nhưng chúng ta không biết gương mặt của ông ta. Có hàng ngàn cuốn sách đã được viết về ông, nhưng vẫn còn đó những tranh luận về gương mặt của ông. Thậm chí ngay cả tấm chân dung nổi tiếng này cũng bị nhiều nhà sử học bác bỏ.
So, what do you think? Is this the face of Leonardo da Vinci or isn't it? Let's find out. Leonardo was a man that drew everything around him. He drew people, anatomy, plants, animals, landscapes, buildings, water, everything. But no faces? I find that hard to believe. His contemporaries made faces, like the ones you see here -- en face or three-quarters. So, surely a passionate drawer like Leonardo must have made self-portraits from time to time. So let's try to find them.
Vậy bạn nghĩ gì? Đây có phải là chân dung của Leonardo da Vinci hay không? Chúng ta hãy cùng nhau khám phá. Leonardo vẽ mọi thứ xung quanh của ông. Ông vẽ người, cơ thể người, cây cỏ, động vật, cảnh quan, nhà cửa, nước, ông vẽ mọi thứ. Nhưng lại không vẽ gương mặt mình sao? Tôi thấy điều đó thật khó tin. Những họa sĩ đương thời đều tự vẽ chân dung, như bạn thấy ở đây. Chính diện hoặc 1 góc 3/4. Vậy chắc chắn là một người đam mê vẽ vời như Leonardo thì thế nào cũng đã nhiều lần tự vẽ chân dung của mình. Chúng ta thử khám phá nhé.
I think that if we were to scan all of his work and look for self-portraits, we would find his face looking at us. So I looked at all of his drawings, more than 700, and looked for male portraits. There are about 120, you see them here. Which ones of these could be self-portraits? Well, for that they have to be done as we just saw, en face or three-quarters. So we can eliminate all the profiles. It also has to be sufficiently detailed. So we can also eliminate the ones that are very vague or very stylized. And we know from his contemporaries that Leonardo was a very handsome, even beautiful man. So we can also eliminate the ugly ones or the caricatures. (Laughter)
Tôi nghĩ là nếu chúng ta chụp tất cả những tác phẩm của ông rồi tìm những bức vẽ chân dung thì chúng ta sẽ có thể tìm ra được. Do đó tôi đã xem qua hết tất cả các bản vẽ, có tới hơn 700 tác phẩm, và tìm những bức vẽ chân dung đàn ông. Thì có khoản 120 bức. Vậy cái nào mới là chân dung tự họa? Thật ra, chúng phải là gương mặt chính diện hoặc 1 góc 3/4. Vậy chúng ta có thể loại bỏ những tác phẩm vẽ mặt nghiêng. Chân dung của ông cũng phải được vẽ chi tiết. Nên chúng ta có thể loại bỏ những tác phẩm mờ nhạt được cách điệu hóa. Và chúng ta cũng biết rằng trong thời đại của ông, Leonardo là người rất đẹp trai. Nên chúng ta cũng loại bỏ được những tác phẩm biếm họa và những bức chân dung xấu xí. (Tiếng cười)
And look what happens -- only three candidates remain that fit the bill. And here they are. Yes, indeed, the old man is there, as is this famous pen drawing of the Homo Vitruvianus. And lastly, the only portrait of a male that Leonardo painted, "The Musician."
Và nhìn lại thử xem -- chỉ có 3 tác phẩm phù hợp với tiêu chí. Và đây. Vâng, có tranh ông lão ở đây, và đây là bản phác thảo nổi tiếng Homo Vitruvianos. Và cuối cùng, là chân dung của một người thanh niên, "The Musician."
Before we go into these faces, I should explain why I have some right to talk about them. I've made more than 1,100 portraits myself for newspapers, over the course of 300 -- 30 years, sorry, 30 years only. (Laughter) But there are 1,100, and very few artists have drawn so many faces. So I know a little about drawing and analyzing faces. OK, now let's look at these three portraits. And hold onto your seats, because if we zoom in on those faces, remark how they have the same broad forehead, the horizontal eyebrows, the long nose, the curved lips and the small, well-developed chin.
Trước khi tìm hiểu thêm, tôi nên giải thích rằng tại sao tôi lại có thể nói về điều này. Tôi đã vẽ hơn 1100 chân dung. cho các tờ báo, cũng đã 300 -- 30 năm, xin lỗi, chỉ 30 năm thôi. (Tiếng cười) Nhưng tôi đã vẽ 1100 tác phẩm và rất hiếm các nghệ sĩ đạt được số lượng này. Nên tôi biết chút ít về vẽ vời và phân tích các khuôn mặt. Bây giờ chúng ta thử nhìn kĩ 3 bức chân dung này. Và hãy yên vị trên ghế, bởi vì khi tôi phóng to những bức hình này, chúng ta sẽ nhận thấy rằng chúng đều có trán rộng, chân mày ngang, mũi dài, môi nhỏ và cong, cằm đầy đặn.
I couldn't believe my eyes when I first saw that. There is no reason why these portraits should look alike. All we did was look for portraits that had the characteristics of a self-portrait, and look, they are very similar. Now, are they made in the right order? The young man should be made first. And as you see here from the years that they were created, it is indeed the case. They are made in the right order. What was the age of Leonardo at the time? Does that fit? Yes, it does. He was 33, 38 and 63 when these were made.
Tôi cũng không thể tin vào mắt mình khi lần đâu tôi nhận ra điều này. Chẳng có lý do gì để 3 tấm chân dung này lại giống nhau đến thế. Tất cả những gì chúng ta làm ở đây là tìm ra những tác phẩm giống như chân dung tự họa, và hãy xem, chúng rất giống nhau. Vậy chúng có được vẽ theo trật tự nào không? Chân dung của người thanh niên có lẽ được vẽ trước. Và bạn thấy đây là thời điểm mà những tác phẩm được vẽ, đây cũng là điều quan trong. Chúng được vẽ theo thứ tự rất khớp. Lúc đó Leonardo bao nhiêu tuổi? Liệu có phù hợp hay không? Có, chúng rất phù hợp. Đây là lúc ông ta 33, 38 và 63 tuổi.
So we have three pictures, potentially of the same person of the same age as Leonardo at the time. But how do we know it's him, and not someone else? Well, we need a reference. And here's the only picture of Leonardo that's widely accepted. It's a statue made by Verrocchio, of David, for which Leonardo posed as a boy of 15. And if we now compare the face of the statue, with the face of the musician, you see the very same features again. The statue is the reference, and it connects the identity of Leonardo to those three faces.
Vậy chúng ta có 3 tác phẩm, rất có thể là của cùng 1 người cùng độ tuổi của Leonardo ở thời điểm tác phẩm được sáng tác. Vậy làm sao biết được đó chính là ông ta chứ không phải ai khác? Chúng ta cần 1 cái gì đó để tham chiếu. Đây là tấm hình duy nhất của Leonardo được mọi người chấp nhận. Đây là một bức tượng David, được khắc bởi Verrocchio, mà trong đó Leonardo là người làm mẫu khi mới 15 tuổi. Và nếu chúng ta so sánh gương mặt của bức tượng, với gương mặt của "The musician", chúng ta có thể thấy chúng có chung những đặc điểm. Bức tượng là cái để đối chiếu, và nó liên kết những nhận dạng về Leonardo với 3 tác phẩm kia.
Ladies and gentlemen, this story has not yet been published. It's only proper that you here at TED hear and see it first. The icon of icons finally has a face. Here he is: Leonardo da Vinci. (Applause)
Thưa quí vị, điều quý vị vừa nghe chưa được công bố ở bất cứ đâu cả. Quý vị là những người đầu tiên được nghe và chứng kiến tại TED. Biểu tượng của những biểu tượng cuối cùng cũng đã hiện diện. Và đây- Leonardo da Vinci. (Vỗ tay)