Fakulta architektury, do které jsem chodil před třiceti lety, stála v ulici, kde byla také úžasná galerie umění navržená skvělým architektem Louisem Kahnem. Miluji tu budovu a často jsem ji také navštěvoval. Jednoho dne jsem uviděl člena ochranky, jak přejíždí rukou po betonové zdi. A způsob, jakým to udělal, ten výraz v jeho tváři -- něco z toho se mě dotklo. Kousek té budovy pohnul srdcem toho člověka. Architektura má tu sílu vámi pohnout. Také jsem to cítil a říkal jsem si: "Wow. Jak to architektura dělá?"
The school of architecture that I studied at some 30 years ago happened to be across the street from the wonderful art gallery designed by the great architect Louis Kahn. I love the building, and I used to visit it quite often. One day, I saw the security guard run his hand across the concrete wall. And it was the way he did it, the expression on his face -- something touched me. I could see that the security guard was moved by the building and that architecture has that capacity to move you. I could see it, and I remember thinking, "Wow. How does architecture do that?"
Ve škole jsem se učil, jak navrhovat, ale tam -- tam jsem viděl srdce. Velice se mě to dotklo.
At school, I was learning to design, but here -- here was a reaction of the heart. And it touched me to the core.
Vaše srdce touží po kráse, po smyslovosti, po atmosféře, po duševním prožitku. To je řeč nevyslovitelného a nezměrného. A přesně pro to žijeme; pro šanci toto okusit.
You know, you aspire for beauty, for sensuousness, for atmosphere, the emotional response. That's the realm of the ineffable and the immeasurable. And that's what you live for: a chance to try.
V roce 2003 se objevila otevřená výzva pro návrhy chrámu Bahá'í v Jižní Americe. Byl to první chrám v Jižní Americe. Kontinentální chrám, velký milník pro komunitu Bahá'í, protože by to byl poslední velký chrám a otevřelo by to dveře pro malé lokální chrámy a možnost jejich výstavby po celém světě.
So in 2003, there was an open call for designs for the Bahá'í Temple for South America. This was the first temple in all of South America. It's a continental temple, a hugely important milestone for the Bahá'í community, because this would be the last of the continental temples and would open the door for national and local temples to be built around the world.
A úkol byl zdánlivě jednoduchý a jedinečný v kontextu náboženství: kruhový prostor, devět stran, devět vchodů, devět cest, který by dovolil vejít do chrámu ze všech směrů, devítka symbolizující úplnost, dokonalost. Žádná kazatelna, žádné kázání protože náboženství Bahá'í neuznává žádné kněze. A ve světě, který staví zdi, měl tento návrh ukázat pravý opak. Musel být otevřený, vítající lidi jakéhokoli náboženství, životních příběhů, pozadí, nebo i nevěřící; nová forma posvátného místa bez pravidel nebo předloh. Bylo to jako navrhovat první kostel křesťanství nebo první mešitu islámu.
And the brief was deceptively simple and unique in the annals of religion: a circular room, nine sides, nine entrances, nine paths, allowing you to come to the temple from all directions, nine symbolizing completeness, perfection. No pulpit, no sermons, as there are no clergy in the Bahá'í faith. And in a world which is putting up walls, the design needed to express in form the very opposite. It had to be open, welcoming to people of all faiths, walks of life, backgrounds, or no faith at all; a new form of sacred space with no pattern or models to draw from. It was like designing one of the first churches for Christianity or one of the first mosques for Islam.
Žijeme ve sekulárním světě. Jak dnes navrhnete posvátné místo? A jak dnes vůbec definujete, co je posvátné?
So we live in a secular world. How do you design sacred space today? And how do you even define what's sacred today?
Narazil jsem na jeden krásný verš z knih Bahá'í, který mluví o modlitbě. Říká, že když se za něco modlíte a vaše modlitba je vyslyšena -- což je samo o sobě zajímavé -- samé základy vašeho srdce se rozzáří.
I stumbled across this beautiful quote from the Bahá'í writings, and it speaks to prayer. It says that if you reach out in prayer, and if your prayer is answered -- which is already very interesting -- that the pillars of your heart will become ashine.
Líbila se mi myšlenka spojení vnitřního a vnějšího, je to jako když vidíte člověka a řeknete: "Ten září." A říkal jsem si: "Jak mám postavit něco takového, vytvořit budovu která oživne světlem?" Jako alabastr, který prosvícený ožívá. Tak jsem začal kreslit, dvouvrstvý, průsvitný návrh s vnitřní strukturou zachycující světlo. Možná jediná čistá forma vyzařování, jakou si dokážete představit, by byla kupole a všechno, co jsme navrhrli, vypadalo příliš jako vejce.
And I loved this idea of the inner and the outer, like when you see someone and you say, "That person is radiant." And I was thinking, "My gosh, how could we make something architectural out of that, where you create a building and it becomes alive with light? Like alabaster, if you kiss it with light, it becomes alive. And I drew this sketch, something with two layers, translucent with structure in between capturing light. Maybe a pure form, a single form of emanation that you could imagine would be all dome and everything we kept making was looking too much like an egg.
(Smích)
(Laughter)
Nebo kaňka.
A blob.
Takže hledáte. Znáte to hledání... hledání inspirace, která by nás pohltila, Doslova žijete pro překvapení. A náhodou jsem si vzpomněl, že jsem viděl video rostliny, která se na světle pohybovala, a donutilo mě to přemýšlet o pohybu, vztažení se, o myšlence, že chrám se může vztahovat. Stejně jako hledání se vypíná k Bohu. Můžete si také představit pohyb po kružnici, který může značit jak pohyb, tak stav klidu, stejně jako vesmír, něco, co vídáváte často.
So you search. You all know this crazy search, letting the process take you, and you live for the surprises. And I remember quite by accident I saw this little video of a plant moving in light, and it made me think of movement, reach, this idea that the temple could have reach, like this reach for the divine. You can imagine also that movement within a circle could mean movement and stillness, like the cosmos, something you see in many places.
(Smích)
(Laughter)
Ale jen rotace by nestačila, protože jsme potřebovali formu. V knihách Bahá'í se píše o chrámech tak dokonalých, jak jen to lidstvo dokáže. A my jsme si stále říkali: "Co je to dokonalost?" Vzpomínám si, jak jsem narazil na obrázek japonského koše. A říkal jsem si, že musíme překročit naše západní představy o dokonalosti. Ta úžasná silueta toho koše, ta nepoddajnost. Takový důlek byste hledali na rameni nebo na lícní kosti nebo jiném organickém tvaru. Tak jsme kreslili a vytvářeli modely, linky spojující se ve vrcholu, jemné linky, které se stávají jakoby drapérií a průsvitnými skládajícími se závěsy. Myšlenka skládání a kroucení -- vzpomínáte si na tu rostlinu, která se vzpínala? Toto začalo vypadat zajímavě. Vyrývání základů, výtváření vchodů.
But rotation was not enough, because we needed a form. In the Bahá'í writings, it talks about the temples being as perfect as is humanly possible, and we kept thinking, well, what is perfection? And I remember I stumbled into this image of this Japanese basket and thinking our Western notions of perfection need to be challenged, that this wonderful silhouette of this basket, this wonkiness, and that it has the kind of dimple of what you might imagine a shoulder or the cheekbone, and that kind of organic form. And so we drew and made models, these lines that merge at the top, soft lines, which became like drapery and translucent veils and folding, and the idea of not only folding but torquing -- you remember the plant and the way it was reaching. And this started to become an interesting form, carving the base, making the entrances.
Až jsme došli k tomuhle. Tento chrám měl dvě vrstvy, devět průsvitných závojů, ztělesněné světlo, plynulé linky jako světelná draperie. Z 80 zemí přišlo 180 návrhů a tento byl vybrán.
And then we ended up with this. This is this temple with two layers, nine luminous veils, embodied light, soft-flowing lines like luminescent drapery. 180 submissions were received from 80 countries, and this was selected.
Takže jsme postoupili do další fáze: jak to postavíme? V návrhu byl alabastr, ale byl moc měkký. Experimentovali jsme s mnoha materiály ve snaze získat tenhle typ lesku a nakonec jsme zvolili borosilikát. Borosilikátové sklo, jak víte, je velmi pevné. Pokud zlámete tyče z borosilikátu a roztavíte je za správné teploty, získáte tento nový materiál, lité sklo, jehož výroba nám zabrala dva roky. Mělo jednu vlastnost, která se nám libila. Ztělesněné světlo, ale uvnitř muselo být světlo jemné, jako vitřní podšívka saka. Vnějšek chrání, ale vnitřek je příjemný na dotek. Našli jsme malou žílu ve velkém lomu v Portugalsku, která obsahovala tenhle nádherný kámen, který si majitelé nechali po sedm generací v rodině, čekajíc na ten správný projekt, pokud na to věříte. Podívejte se na ten materiál. Je nádherný. A způsob, jakým se rozsvěcuje; je krásně průsvitný.
So we went to the next stage of how to build it. We had submitted alabaster. But alabaster was too soft, and we were experimenting, many experiments with materials, trying to think how we could have this kind of shimmer, and we ended up with borosilicate. And borosilicate glass, as you know, is very strong, and if you break borosilicate rods just so and melt them at just the right temperature, we ended up with this new material, this new cast glass which took us about two years to make. And it had this quality that we loved, this idea of the embodied light, but on the inside, we wanted something with a soft light, like the inner lining of a jacket. On the outside you have protection, but on the inside you touch it. So we found this tiny vein in a huge quarry in Portugal with this beautiful stone, which the owner had kept for seven generations in his family, waiting for the right project, if you can believe it. Look at this material, it's beautiful. And the way it lights up; it has that translucent quality.
Zde vidíte tu strukturu. Světlo jí krásně proniká. A pokud se podíváte dolů, devět křídel je svázáno, strukturálně, ale symbolicky silně. Velká symbolika spojení; čistá geometrie, perfektní kruh, 30 metrů v řezu i v půdorysu, perfektně symetrické, jako myšlenka posvátnosti a geometrie, A tady můžete vidět, jak budova roste. 2000 ocelových spojů, 9000 kusů oceli, 7800 kusů kamene, 10 000 kusů litého skla, každý v jiném tvarů, celá superstruktura popsaná, navrhnutá, vyrobená pomocí technologií pro lety do vesmíru, prefabrikovaná stroj do stroje, roboticky. Velké týmové usilí, umíte si představit... doslova stovek lidí, a bez tří procent z našeho $30 mil. rozpočtu stanoveného v roce 2006.
So here you see the structure. It lets the light through. And looking down, the nine wings are bound, structurally but symbolically strong, a great symbol of unity: pure geometry, a perfect circle, 30 meters in section and in plan, perfectly symmetrical, like the idea of sacredness and geometry. And here you see the building going up, 2,000 steel nodes, 9,000 pieces of steel, 7,800 stone pieces, 10,000 cast glass pieces, all individual shapes, the entire superstructure all described, engineered, fabricated with aerospace technology, prefabricated machine to machine, robotically, a huge team effort, you can imagine, of literally hundreds, and within three percent of our $30 million budget set in 2006.
(potlesk)
(Applause)
Devět křídel spojených dohromady vytvářejících hvězdu s devíti hroty a tvar sám pohybující se v prostoru, sledující slunce.
Nine wings bound together forming a nine-pointed star, and the star shape moving in space, tracking the sun.
A tady to máte.
So here it is.
Publikum: Jůů!
Audience: Wow!
(Potlesk)
(Applause)
Snad vhodná odpověď na ten nádherný verš: "vyslyšená modlitba", otevřená ve všech směrech, která chytá modré světlo úsvitu, světo dne bílé jako stan, zlaté světlo odpoledne, a samozřejmě v noci pravý opak; smyslnost, zachytávající světlo mnoha zvláštními způsoby.
Hopefully, a befitting response to that beautiful quote, "a prayer answered," open in all directions, capturing the blue light of dawn, tent-like white light of day, the gold light of the afternoon, and of course, at night, the reversal: sensuous, catching the light in all kinds of mysterious ways.
A co je zajímavé: před 14 lety, když jsme podali návrh, jsme ukázali chrám postavený v Andách. Původně neměl stát v Andách, ale po devíti letech jsme skončili právě tam. Linky chrámu kontrastují s čistou přírodou. A pokud se otočíte, tak uvidíte celé město pod vámi. A zevnitř máte pohled na všechny strany, na zářící zahrady z každého výklenku, zářící cesty.
And the site: it's interesting; 14 years ago when we made the submission, we showed the temple set against the Andes. We didn't have the Andes as our site, but after nine years, that's exactly where we ended up, the lines of the temple set against nothing but pure nature, and you turn around and you get nothing but the city below you, and inside, a view in all directions, radiating gardens from each of the alcoves, radiating paths.
Minulý říjen, slavností otevření: nádherná, posvátná událost, 5000 lidí z 80 zemí, nekonečná řeka návštěvníků, domorodí obyvatelé z celé Jižní Ameriky. Někteří za svůj život nikdy neopustili své vesnice. A samozřejmě tento chrám patří lidem, nám všem, různých kultur a životních stylů, různých vyznání. Ale pro mě je nejdůležitější to, jak chrám působí zevnitř: intimně, posvátně, každý je v něm vítán. A pokud jen pár příchozích má ten stejný pocit jako ochranka, potom to opravdu bude jejich chrám. A to by se mi moc líbilo.
Last October, the opening ceremonies -- a beautiful, sacred event, 5,000 people from 80 countries, a continuous river of visitors, indigenous people from all over South America, some who had never left their villages. And of course, that this temple belongs to people, the collective, of many cultures and walks of life, many beliefs, and for me, what's most important is what it feels like on the inside; that it feel intimate, sacred, and that everyone is welcome. And if even a few who come have the same reaction as that security guard, then it truly would be their temple. And I would love that.
Děkuji.
Thank you.
(Potlesk)
(Applause)