Η ιστορία που θέλω να μοιραστώ μαζί σας σήμερα είναι οι προκλήσεις μίας Ιρανής καλλιτέχνιδας, μίας Ιρανής γυναίκας καλλιτέχνιδας, μίας Ιρανής γυναίκας καλλιτέχνιδας, που ζει στην εξορία. Έχει τα συν του και τα πλην του. Στην αρνητική πλευρά, δεν μπορώ να αποφύγω την πολιτική. Κάθε Ιρανός καλλιτέχνης, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, είναι πολιτικός. Η πολιτική έχει διαμορφώσει τις ζωές μας. Αν ζεις στο Ιράν, αντιμετωπίζεις λογοκρισία, παρενοχλήσεις, συλλήψεις, βασανιστήρια -- ενίοτε, εκτέλεση. Αν ζεις στο εξωτερικό, όπως εγώ, αντιμετωπίζεις τη ζωή στην εξορία -- τον πόνο της προσμονής και τον αποχωρισμό από τους αγαπημένους σου και την οικογένειά σου. Δε βρίσκουμε λοιπόν τον ηθικό, συναισθηματικό, ψυχολογικό και πολιτικό χώρο για να απομακρυνθούμε από την πραγματικότητα της κοινωνικής ευθύνης.
The story I wanted to share with you today is my challenge as an Iranian artist, as an Iranian woman artist, as an Iranian woman artist living in exile. Well, it has its pluses and minuses. On the dark side, politics doesn't seem to escape people like me. Every Iranian artist, in one form or another, is political. Politics have defined our lives. If you're living in Iran, you're facing censorship, harassment, arrest, torture -- at times, execution. If you're living outside like me, you're faced with life in exile -- the pain of the longing and the separation from your loved ones and your family. Therefore, we don't find the moral, emotional, psychological and political space to distance ourselves from the reality of social responsibility.
Παραδόξως, μία καλλιτέχνις όπως εγώ βρίσκεται στη θέση να είναι η φωνή, η εκπρόσωπος του λαού μου, έστω και αν, πραγματικά, δεν έχω πρόσβαση στην ίδια μου τη χώρα. Επίσης, άνθρωποι όπως εγώ, δίνουμε δύο μάχες σε διαφορετικά πεδία. Ασκούμε κριτική στη Δύση, την αντίληψη της Δύσης για την ταυτότητά μας -- για την εικόνα που κατασκευάζεται για εμάς, για τις γυναίκες μας, την πολιτική μας, τη θρησκεία μας. Ήμαστε εκεί για να αισθανόμαστε περηφάνεια και να εμμένουμε στο σεβασμό. Και ταυτόχρονα, δίνουμε μία άλλη μάχη. Ενάντια στο καθεστώς μας, την κυβέρνησή μας -- την απαίσια κυβέρνησή μας, [που] έχει διαπράξει κάθε έγκλημα για να μείνει στην εξουσία. Οι καλλιτέχνες μας κινδυνεύουν. Είμαστε σε μία θέση κινδύνου. Είμαστε απειλή για την κυβερνητική τάξη.
Oddly enough, an artist such as myself finds herself also in the position of being the voice, the speaker of my people, even if I have, indeed, no access to my own country. Also, people like myself, we're fighting two battles on different grounds. We're being critical of the West, the perception of the West about our identity -- about the image that is constructed about us, about our women, about our politics, about our religion. We are there to take pride and insist on respect. And at the same time, we're fighting another battle. That is our regime, our government -- our atrocious government, [that] has done every crime in order to stay in power. Our artists are at risk. We are in a position of danger. We pose a threat to the order of the government.
Αλλά ειρωνικά, αυτή η κατάσταση μας έχει δώσει δύναμη σε όλους, γιατί ως καλλιτέχνες θεωρούμαστε κεντρικό στοιχείο στον πολιτιστικό, πολιτικό, και κοινωνικό διάλογο στο Ιράν. Είμαστε εκεί για να εμπνέουμε, να προκαλούμε, να κινητοποιούμε, να φέρνουμε ελπίδα στο λαό μας. Είμαστε οι ρεπόρτερ του λαού μας, και επικοινωνούμε με τον έξω κόσμο. Όπλο μας είναι η τέχνη. Ο πολιτισμός είναι μία μορφή αντίστασης. Καμιά φορά ζηλεύω τους δυτικούς καλλιτέχνες για την ελευθερία έκφρασής τους -- για το γεγονός πως μπορούν να απομακρυνθούν από την πολιτική -- από το γεγονός πως υπηρετούν μόνο ένα κοινό, κυρίως τη δυτική κουλτούρα. Αλλά επίσης, ανησυχώ για τη Δύση, γιατί συχνά σε αυτή τη χώρα, σε αυτό το δυτικό κόσμο που έχουμε, ο πολιτισμός κινδυνεύει να γίνει μία μορφή ψυχαγωγίας. Ο λαός μας εξαρτάται από τους καλλιτέχνες μας, και ο πολιτισμός είναι πέρα από την επικοινωνία.
But ironically, this situation has empowered all of us, because we are considered, as artists, central to the cultural, political, social discourse in Iran. We are there to inspire, to provoke, to mobilize, to bring hope to our people. We are the reporters of our people, and are communicators to the outside world. Art is our weapon. Culture is a form of resistance. I envy sometimes the artists of the West for their freedom of expression. For the fact that they can distance themselves from the question of politics. From the fact that they are only serving one audience, mainly the Western culture. But also, I worry about the West, because often in this country, in this Western world that we have, culture risks being a form of entertainment. Our people depend on our artists, and culture is beyond communication.
Το ταξίδι μου ως καλλιτέχνις ξεκίνησε από ένα πολύ προσωπικό μέρος. Δεν ξεκίνησε για να κάνει κοινωνική κριτική για τη χώρα μου. Το πρώτο που βλέπετε μπροστά σας έγινε όταν γύρισα στο Ιράν για πρώτη φορά μέτα από ένα αποχωρισμό που κράτησε 12 χρόνια. Ήταν μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979. Όσο απουσίαζα από το Ιράν η Ισλαμική Επανάσταση έφτασε στο Ιράν και είχε αλλάξει ολοκληρωτικά τη χώρα από τον Περσικό στον Ισλαμικό πολιτισμό. Γύρισα κυρίως για να επανενωθώ με την οικογένειά μου και να επανασυνδεθώ με ένα τρόπο που βρήκα τη θέση μου στην κοινωνία. Αλλά αντιθέτως βρήκα μία χώρα τελείως ιδεολογική και την οποία δεν αναγνώριζα πλέον. Επιπλέον, ενδιαφέρθηκα πολύ, καθώς αντιμετώπιζα προσωπικά διλήμματα και ερωτήσεις, αφοσιώθηκα στη μελέτη της Ισλαμικής Επανάστασης -- πώς, πραγματικά, είχε μεταμορφώσει με απίστευτο τρόπο τις ζωές των Ιρανών γυναικών. Βρήκα το αντικείμενο των Ιρανών γυναικών εξαιρετικά ενδιαφέρον, τον τρόπο με τον οποίο οι γυναίκες του Ιράν, ιστορικά, έμοιαζαν να ενσαρκώνουν την πολιτική μεταμόρφωση. Κατά κάποιον τρόπο, μελετώντας μία γυναίκα, μπορείς να διαβάσεις τη δομή και την ιδεολογία της χώρας.
My journey as an artist started from a very, very personal place. I did not start to make social commentary about my country. The first one that you see in front of you is actually when I first returned to Iran after being separated for a good 12 years. It was after the Islamic Revolution of 1979. While I was absent from Iran, the Islamic Revolution had descended on Iran and had entirely transformed the country from Persian to the Islamic culture. I came mainly to be reunited with my family and to reconnect in a way that I found my place in the society. But instead, I found a country that was totally ideological and that I didn't recognize anymore. More so, I became very interested, as I was facing my own personal dilemmas and questions, I became immersed in the study of the Islamic Revolution -- how, indeed, it had incredibly transformed the lives of Iranian women. I found the subject of Iranian women immensely interesting, in the way the women of Iran, historically, seemed to embody the political transformation. So in a way, by studying a woman, you can read the structure and the ideology of the country.
Δημιούργησα λοιπόν ένα σώμα εργασίας που αμέσως αντιμετώπισε τις προσωπικές μου ερωτήσεις στη ζωή, και συγχρόνως έφερε τη δουλειά μου σε ένα ευρύτερο διάλογο -- το μαρτύριο, την ερώτηση για αυτούς που θεληματικά στέκονται στο σταυροδρόμι της αγάπης για το Θεό, της πίστης, αλλά και της βίας και του εγκλήματος και της κακίας. Για μένα, αυτό έγινε απίστευτα σημαντικό. Και εντούτοις, είχα μία ασυνήθιστη θέση ως προς αυτό. Ήμουν μία ξένη που γύρισα στο Ιράν για να βρω τη θέση μου, αλλά δεν ήμουν σε θέση να ασκήσω κριτική στην κυβέρνηση ή την ιδεολογία της Ισλαμικής Επανάστασης. Αυτό άλλαξε σιγά σιγά καθώς βρήκα τη φωνή μου και ανακάλυψα πράγματα που δεν ήξερα πως θα ανακαλύψω. Η τέχνη μου λοιπόν έγινε κάπως πιο κριτική. Το μαχαίρι μου έγινε κάπως πιο κοφτερό. Και βρέθηκα σε μία ζωή στην εξορία. Είμαι μία νομάς καλλιτέχνις. Δουλεύω στο Μαρόκο, στην Τουρκία, στο Μεξικό. Πάω παντού για να προσποιηθώ πως είμαι στο Ιράν.
So I made a group of work that at once faced my own personal questions in life, and yet it brought my work into a larger discourse -- the subject of martyrdom, the question of those who willingly stand in that intersection of love of God, faith, but violence and crime and cruelty. For me, this became incredibly important. And yet, I had an unusual position toward this. I was an outsider who had come back to Iran to find my place, but I was not in a position to be critical of the government or the ideology of the Islamic Revolution. This changed slowly as I found my voice and I discovered things that I didn't know I would discover. So my art became slightly more critical. My knife became a little sharper. And I fell into a life in exile. I am a nomadic artist. I work in Morocco, in Turkey, in Mexico. I go everywhere to make believe it's Iran.
Τώρα κάνω ταινίες. Πέρσι τελείωσα μία ταινία που λεγόταν "Γυναίκες Δίχως Άντρες." Η ταινία επιστρέφει στην ιστορία, αλλά ένα άλλο κομμάτι της Ιρανικής μας ιστορίας. Επιστρέφει στο 1953 όταν η αμερικανική CIA οργάνωσε ένα πραξικόπημα και απομάκρυνε ένα δημοκρατικά εκλεγμένο ηγέτη, το δόκτωρα Μοσάντεχ. Το βιβλίο γράφεται από μία Ιρανή, τη Σαρνούς Παρσιπούρ. Είναι ένα μυθιστόρημα μαγικού ρεαλισμού. Το βιβλίο είναι απαγορευμένο, και εκείνη πέρασε πέντε χρόνια στη φυλακή. Η εμμονή μου με αυτό το βιβλίο, και ο λόγος που το έκανα ταινία, είναι γιατί αντιμετωπίζει συγχρόνως το ερώτημα του να είσαι γυναίκα -- παραδοσιακά, ιστορικά στο Ιράν -- και το ερώτημα τεσσάρων γυναικών που ψάχνουν για μία ιδέα αλλαγής, ελευθερίας και δημοκρατίας -- καθώς η χώρα του Ιράν, ισότιμα, σαν άλλος ένας χαρακτήρας, επίσης πάλευε για μία ιδέα ελευθερίας και δημοκρατίας και ανεξαρτησίας από εξωτερικές επεμβάσεις.
Now I am making films. Last year, I finished a film called "Women Without Men." "Women Without Men" returns to history, but another part of our Iranian history. It goes to 1953 when American CIA exercised a coup and removed a democratically elected leader, Dr. Mossadegh. The book is written by an Iranian woman, Shahrnush Parsipur. It's a magical realist novel. This book is banned, and she spent five years in prison. My obsession with this book, and the reason I made this into a film, is because it at once was addressing the question of being a female -- traditionally, historically in Iran -- and the question of four women who are all looking for an idea of change, freedom and democracy -- while the country of Iran, equally, as if another character, also struggled for an idea of freedom and democracy and independence from the foreign interventions.
Έκανα αυτή την ταινία γιατί ένιωσα πως είναι σημαντικό να μιλήσει στους Δυτικούς για την ιστορία μας ως χώρας. Όλοι σας μοιάζετε να θυμάστε το Ιράν μετά την Ισλαμική Επανάσταση. Το Ιράν κάποτε ήταν μία κοσμική κοινωνία, και είχαμε δημοκρατία, και αυτή η δημοκρατία μας κλάπηκε από την αμερικανική κυβέρνηση, τη βρετανική κυβέρνηση. Η ταινία απευθύνεται επίσης στον Ιρανικό λαό και τους ζητά να επιστρέψουν στην ιστορία τους και να κοιτάξουν τον εαυτό τους προτού εξισλαμιστούν σε τέτοιο βαθμό -- τον τρόπο που ήμασταν, τον τρόπο που παίζαμε μουσική, την πνευματική μας ζωή. Και το κυριότερο, τον τρόπο με τον οποίο πολεμήσαμε για δημοκρατία. Αυτές είναι μερικές από τις σκηνές της ταινίας μου. Κάποιες εικόνες από το πραξικόπημα. Γυρίσαμε την ταινία στην Καζαμπλάνκα, επαναδημιουργώντας όλες τις σκηνές.
I made this film because I felt it's important for it to speak to the Westerners about our history as a country. That all of you seem to remember Iran after the Islamic Revolution. That Iran was once a secular society, and we had democracy, and this democracy was stolen from us by the American government, by the British government. This film also speaks to the Iranian people in asking them to return to their history and look at themselves before they were so Islamicized -- in the way we looked, in the way we played music, in the way we had intellectual life. And most of all, in the way that we fought for democracy. These are some of the shots actually from my film. These are some of the images of the coup. And we made this film in Casablanca, recreating all the shots.
Η ταινία προσπάθησε να βρει μία ισορροπία ανάμεσα στην αφήγηση μιας πολιτικής ιστορίας και μιας φεμινιστικής ιστορίας. Καθώς είμαι εικαστική καλλιτέχνης, πραγματικά, ενδιαφέρομαι κυρίως να κάνω τέχνη -- τέχνη που υπερβαίνει την πολιτική, τη θρησκεία, το φεμινισμό, και να γίνει ένα σημαντικό, αιώνιο, παγκόσμιο έργο τέχνης. Η πρόκληση που αντιμετωπίζω είναι πώς να το πετύχω αυτό -- πώς να πω μία πολιτική ιστορία με μία αλληγορία -- πώς να σας ταρακουνήσω με τα αισθήματά σας, αλλά να κάνω και το μυαλό σας να δουλέψει. Αυτές είναι μερικές από τις εικόνες και τους χαρακτήρες της ταινίας. Τώρα έρχεται το πράσινο κίνημα -- το καλοκαίρι του 2009, καθώς η ταινία μου έβγαινε στα σινεμά -- ο ξεσηκωμός ξεκινά στους δρόμους της Τεχεράνης.
This film tried to find a balance between telling a political story, but also a feminine story. Being a visual artist, indeed, I am foremost interested to make art -- to make art that transcends politics, religion, the question of feminism, and become an important, timeless, universal work of art. The challenge I have is how to do that. How to tell a political story but an allegorical story. How to move you with your emotions, but also make your mind work. These are some of the images and the characters of the film. Now comes the green movement -- the summer of 2009, as my film is released -- the uprising begins in the streets of Tehran.
Αυτό που είναι απίστευτα ειρωνικό είναι πώς η περίοδος που προσπαθήσαμε να απεικονίσουμε στην ταινία, η κραυγή για δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη, επαναλαμβάνεται τώρα ξανά στην Τεχεράνη. Το πράσινο κίνημα ενέπνευσε τον κόσμο. Έφερε πολύ προσοχή σε όλους αυτούς τους Ιρανούς που παλεύουν για βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και δημοκρατία. Αυτό που ήταν ιδιαίτερα σημαντικό για μένα ήταν, ακόμα μια φορά, η παρουσία των γυναικών. Είναι μία απόλυτη πηγή έμπνευσης για μένα. Αν στην Ισλαμική Επανάσταση, οι εικόνες των γυναικών που απεικονίστηκαν ήταν υποταγμένες και δεν είχαν φωνή, τώρα είδαμε μία νέα φεμινιστική ιδέα στους δρόμους της Τεχεράνης -- μορφωμένες γυναίκες, με καινοτόμες ιδέες, μη παραδοσιακές, σεξουαλικά ανοικτές, ατρόμητες, και σοβαρά φεμινίστριες. Αυτές οι γυναίκες και αυτοί οι νέοι άνδρες ένωσαν τους Ιρανούς σε όλο τον κόσμο, μέσα και έξω.
What is unbelievably ironic is the period that we tried to depict in the film, the cry for democracy and social justice, repeats itself now again in Tehran. The green movement significantly inspired the world. It brought a lot of attention to all those Iranians who stand for basic human rights and struggle for democracy. What was most significant for me was, once again, the presence of the women. They're absolutely inspirational for me. If in the Islamic Revolution, the images of the woman portrayed were submissive and didn't have a voice, now we saw a new idea of feminism in the streets of Tehran -- women who were educated, forward thinking, non-traditional, sexually open, fearless and seriously feminist. These women and those young men united Iranians across the world, inside and outside.
Ανακάλυψα τότε γιατί αντλώ τόση έμπνευση από τις Ιρανές. Πως, κάτω από όλες τις συνθήκες, έχουν σπρώξει τα σύνορα. Έχουν αντιμετωπίσει την Αρχή. Έχουν παραβιάσει κάθε κανόνα με το μικρότερο και το μεγαλύτερο τρόπο. Και για άλλη μια φορά, αποδεικνύουν την αξία τους. Στέκομαι εδώ για να πω ότι οι Ιρανές έχουν βρει μία νέα φωνή, και οι φωνές τους μου δίνουν τη φωνή μου. Και είναι μεγάλη τιμή να είμαι μία Ιρανή γυναίκα και καλλιτέχνις, έστω και αν, για τώρα, πρέπει να εργάζομαι στη Δύση.
I then discovered why I take so much inspiration from Iranian women. That, under all circumstances, they have pushed the boundary. They have confronted the authority. They have broken every rule in the smallest and the biggest way. And once again, they proved themselves. I stand here to say that Iranian women have found a new voice, and their voice is giving me my voice. And it's a great honor to be an Iranian woman and an Iranian artist, even if I have to operate in the West only for now.
Σας ευχαριστώ πολύ.
Thank you so much.
(Χειροκρότημα)
(Applause)