Πατ Μίτσελ: Η πρώτη σου φορά πίσω στη σκηνή του TEDWomen. Σέρυλ Σάντμπεργκ: Επέστρεψα. Χαίρομαι που σας βλέπω. Είναι πάντα τόσο ωραίο να κοιτάς και να βλέπεις τόσο πολλές γυναίκες. Δεν είναι η συνηθισμένη μου εμπειρία και ξέρω δεν είναι ούτε για τους άλλους. ΠΜ: Όταν ξεκινήσαμε τις συζητήσεις, ίσως το θέμα να μην ήταν τα κοινωνικά δίκτυα, κάτι που υποθέσαμε ότι θα ήταν, αλλά ότι είχες στο μυαλό σου τις χαμένες ηγετικές θέσεις, ιδιαίτερα στους τομείς της τεχνολογίας και των κοινωνικών δικτύων. Αλλά πώς εξελίχθηκε αυτό ως σκέψη και κατέληξε να γίνει η ομιλία TED που έκανες; ΣΣ: Φοβήθηκα να ανέβω στη σκηνή και να μιλήσω για γυναίκες, επειδή μεγάλωσα στον επιχειρηματικό κόσμο, όπως νομίζω και πολλοί από εμάς. Ποτέ δεν μιλάς για το ότι είσαι γυναίκα, επειδή κάποιος μπορεί να το προσέξει. Ίσως να το προσέξουν. Ή χειρότερα, αν πείτε «γυναίκα», τα άτομα από την άλλη πλευρά θα νομίσουν ότι ζητάτε ειδική μεταχείριση ή ότι κάνετε παράπονα. Ή χειρότερα, ότι θα τους κάνετε μήνυση. Έτσι πέρασα... (Γέλια) Πέρασα ολόκληρη την επαγγελματική μου καριέρα και ποτέ δεν μίλησα για το να είσαι γυναίκα, δεν μίλησα γι'αυτό δημόσια. Αλλά επίσης πρόσεξα ότι δεν δούλευε. Έχουν περάσει πάνω από 20 χρόνια από τότε που τελείωσα το κολλέγιο και σκέφτηκα ότι όλοι συνομήλικοί μου ήταν άντρες και γυναίκες, και όλοι οι ανώτεροί μου ήταν άντρες, αλλά ότι αυτό θα άλλαζε, επειδή η δική σου γενιά έκανε τόσο υπέροχη δουλειά στη μάχη για ισότητα και η ισότητα τώρα ήταν δική μας. Αλλά δεν ήταν. Επειδή χρόνο με το χρόνο, ήμουν μία από τις ολοένα και λιγότερες, και τώρα, συχνά η μόνη γυναίκα σε ένα δωμάτιο. Μίλησα σε μερικά άτομα για το αν θα έπρεπε να κάνω μια ομιλία στο TEDWomen για τις γυναίκες και είπαν «όχι». Θα τελειώσει η επαγγελματική σου καριέρα. Δεν μπορείς να είσαι ένα σοβαρό στέλεχος και να μιλάς για το να είσαι γυναίκα. Δεν θα σε ξαναπάρουν ποτέ στα σοβαρά. Ευτυχώς, υπήρχαν λίγοι, περήφανοι, όπως εσύ, που μου είπαν να κάνω την ομιλία, κι αναρωτήθηκα αυτό που ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ -ο ιδρυτής του Facebook και αφεντικό μου- μάς ρωτά όλους μας, δηλαδή τι θα έκανα αν δεν φοβόμουν; Η απάντηση ήταν ότι αν δεν φοβόμουν θα ανέβαινα στη σκηνή του TED, και θα μιλούσα για γυναίκες και ηγεσία. Το έκανα κι επέζησα. (Χειροκρότημα) ΠΜ: Θα έλεγα πως δεν επέζησες μόνο. Σκέφτομαι εκείνη τη στιγμή, Σέρυλ, όταν ήμασταν μαζί στα παρασκήνια και γύρισες προς το μέρος μου και μου είπες μια ιστορία. Την τελευταία στιγμή είπα, πρέπει πραγματικά να μοιραστείς αυτή την ιστορία. ΣΣ: Ναι. ΠΜ: Ποια ήταν αυτή η ιστορία; ΣΣ: Ήταν ένα σημαντικό μέρος του ταξιδιού. Το αρχικό TEDWomen ήταν στην Ουάσινγκτον, κι εγώ μένω εδώ, οπότε πήρα το αεροπλάνο την προηγούμενη, και η κόρη μου που ήταν τριών, κρεμόταν από το πόδι μου: «Μαμά, μη φύγεις». Η Πατ είναι φίλη, κι έτσι, άσχετα με την ομιλία που θα έκανα η οποία ήταν γεμάτη με στοιχεία κι αριθμούς και τίποτα προσωπικό, της είπα την ιστορία. Είπα: «Είναι δύσκολη μέρα. Χθες η κόρη μου κρεμάστηκε στο πόδι μου για να μην φύγω.» Με κοίταξες και είπες, «Πρέπει να πεις αυτήν την ιστορία.» Και είπα: «Στη σκηνή του TED; Κάνεις πλάκα; Θα βγω στη σκηνή και θα παραδεχτώ ότι η κόρη μου κρεμάστηκε στο πόδι μου;» Και είπες «Ναι. Αν θέλεις να πεις για το πώς να πάνε περισσότερες γυναίκες σε ηγετικούς ρόλους πρέπει να είσαι ειλικρινής για το πόσο δύσκολο είναι.» Το έκανα και νομίζω ότι είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του ταξιδιού. Το ίδιο έγινε όταν έγραψα το βιβλίο μου. Ξεκίνησα να το γράφω. Έγραψα το πρώτο κεφάλαιο. Νόμιζα ότι ήταν υπέροχο. Ήταν γεμάτο με δεδομένα και αριθμούς. Είχα τρεις γεμάτες σελίδες για τις μητριαρχικές φυλές των Μασάι και τα κοινωνιολογικά τους πρότυπα. Το διάβασε ο άντρας μου και λέει, είναι σαν να τρως τα Wheaties σου. (Γέλια) Κανένας -και συγγνώμη στην εταιρία των δημητριακών- κανένας, μα κανένας δεν θα διαβάσει αυτό το βιβλίο. Συνειδητοποίησα μέσα από την διαδικασία ότι έπρεπε να είμαι πιο ειλικρινής και ανοιχτή, κι έπρεπε να πω τις ιστορίες μου, ιστορίες για την αυτοπεποίθηση που ακόμη δεν είχα, όπως θα έπρεπε, σε πολλές περιπτώσεις, τον πρώτο μου αποτυχημένο γάμο, το κλάμα στη δουλειά, την αίσθηση ότι δεν ανήκω εδώ, την αίσθηση ενοχής ακόμη και σήμερα. Μέρος του ταξιδιού μου, ξεκινώντας από αυτήν τη σκηνή, πηγαίνοντας στο «Βγείτε Μπροστά», πηγαίνοντας στη βάση, σχετίζεται με το να είσαι πιο ανοιχτή και ειλικρινής με αυτές τις προκλήσεις, ώστε κι άλλες γυναίκες να μπορούν να είναι πιο ανοιχτές και ειλικρινείς, κι όλοι μας να μπορούμε να δουλέψουμε προς την πραγματική ισότητα. ΠΜ: Νομίζω ότι ένα από τα πιο εντυπωσιακά κομμάτια στο βιβλίο, και κατά τη γνώμη μου, ένας από τους λόγους που χτύπησε ευαίσθητη χορδή κι έχει απήχηση σε όλο τον κόσμο, είναι ότι είσαι προσωπική στο βιβλίο και το ξεκαθαρίζεις αυτό, καθώς παρατηρείς κάποια πράγματα που είναι πολύ σημαντικά για τις γυναίκες, ότι είχες τις ίδιες προκλήσεις που πολλές από εμάς έχουμε, καθώς αντιμετώπισες τις δυσκολίες και τα εμπόδια και μάλλον κι αυτούς που δεν πιστεύουν το ίδιο. Μίλησε γι' αυτή τη διαδικασία: αποφασίζεις να δημοσιοποιήσεις το προσωπικό κομμάτι, και μετά βάζεις τον εαυτό σου στην θέση ενός ειδικού κατά κάποιο τρόπο για το πώς να επιλυθούν αυτές οι προκλήσεις. ΣΣ: Αφού έκανα την ομιλία TED, έγινε το εξής: -ποτέ δεν περίμενα να γράψω ένα βιβλίο, δεν είμαι συγγραφέας- προβλήθηκε πολύ κι άρχισε να επηρεάζει ζωές. Ένα από τα πρώτα γράμματα που έλαβα ήταν από μία γυναίκα που είπε ότι της προσέφεραν μεγάλη προαγωγή στη δουλειά και την απέρριψε. Το είπε στην καλύτερη φίλη της, κι αυτή της είπε, «Πρέπει πραγματικά να δεις αυτή την ομιλία TED.» Είδε την ομιλία TED, επέστρεψε την επόμενη μέρα και πήρε τη δουλειά. Πήγε σπίτι της κι έδωσε στον άντρα της τη λίστα με τα ψώνια. (Γέλια) Είπε, μπορώ να το κάνω. Αυτό που είχε πραγματικά σημασία για μένα, δεν ήταν μόνο γυναίκες στον επιχειρηματικό κόσμο, -αν κι έλαβα μηνύματα κι επηρέασε πολλές από αυτές. Ήταν επίσης άνθρωποι από διαφορετικές περιστάσεις. Ένας γιατρός που γνώρισα κι εργαζόταν στο Τζονς Χόπκινς είπε ότι μέχρι να δει την ομιλία μου στο TED, δεν είχε καν σκεφτεί ότι αν και οι μισοί φοιτητές στις τάξεις του ήταν γυναίκες, δεν μιλούσαν όσο οι άνδρες όταν έκανε τους γύρους του. Άρχισε να προσέχει και καθώς περίμενε να σηκωθούν χέρια, είδε ότι σηκώθηκαν τα ανδρικά χέρια. Έτσι άρχισε να ενθαρρύνει τις γυναίκες να σηκώνουν τα χέρια τους περισσότερο, αλλά και πάλι δεν δούλεψε. Έτσι είπε σε όλους, ότι δεν θα σηκώνουν πια τα χέρια, απλά θα φωνάζει ονόματα. Έτσι θα μπορούσε να φωνάζει εξίσου τους άντρες και τις γυναίκες. Απέδειξε ότι οι γυναίκες ήξεραν τις απαντήσεις το ίδιο καλά ή και καλύτερα, και μπόρεσε να πάει πίσω σε αυτές και να τους το πει. Μια μητέρα νοικοκυρά, από μία πραγματικά δύσκολη γειτονιά, όχι με τόσο σπουδαία μόρφωση, είπε ότι η ομιλία TED... -δεν είχε ποτέ εταιρική θέση εργασίας αλλά η ομιλία τής έδωσε την έμπνευση να πάει στο σχολείο και να παλέψει για έναν καλύτερο δάσκαλο για το παιδί της. Μάλλον ήταν μέρος τού να βρω τη δική μου φωνή. Συνειδητοποίησα ότι κι άλλες γυναίκες και άντρες μπόρεσαν να βρουν τη δική τους φωνή μέσα της, και γι'αυτό πήγα από την ομιλία στο βιβλίο. ΠΜ: Στο βιβλίο, όχι μόνο βρήκες τη φωνή σου, που είναι καθαρή και δυνατή στο βιβλίο, αλλά μοιράζεσαι κι αυτά που έμαθες, τις εμπειρίες άλλων ανθρώπων στα μαθήματα. Κι αυτό σκέφτομαι καθώς θεωρώ ότι έχεις γίνει κάπως ειδική στο πώς να βγεις μπροστά. Πώς ήταν και πώς έγινε στη ζωή σου να κυκλοφορήσεις όχι μόνο ένα βιβλίο πρώτο σε πωλήσεις, ή μία ομιλία υψηλής θέασης, αλλά ένα κίνημα, όπου οι άνθρωποι άρχισαν κυριολεκτικά να χαρακτηρίζουν τις πράξεις τους στη δουλειά ως «βγαίνω μπροστά»; ΣΣ: Είμαι ευγνώμων, είναι τιμή μου, είμαι ευτυχισμένη και είναι μόνο η αρχή. Δεν ξέρω αν είμαι ειδική ή αν είναι κάποιος. Πάντως έχω κάνει πολύ έρευνα. Έχω διαβάσει όλες τις μελέτες, έχω εντρυφήσει στο υλικό, και τα μαθήματα είναι ξεκάθαρα. Να τι ξέρουμε: τα στερεότυπα κρατάνε τις γυναίκες μακριά από ηγετικούς ρόλους σε όλο τον κόσμο. Είναι εντυπωσιακό. Το «Βγαίνω Μπροστά» είναι παγκόσμιο. Έχω πάει σ' όλον τον κόσμο, μιλάω γι'αυτό. Οι πολιτισμοί είναι τόσο διαφορετικοί! Ακόμη και στη χώρα μας, στην Ιαπωνία, την Κορέα, την Κίνα, την Ασία, την Ευρώπη, είναι τόσο διαφορετικοί. Εκτός από ένα πράγμα: το φύλο. Σε ολόκληρο τον κόσμο, ασχέτως του πολιτισμού μας, πιστεύουμε ότι οι άντρες πρέπει να είναι δυνατοί, δυναμικοί, επιθετικοί, να έχουν φωνή. Πιστεύουμε ότι οι γυναίκες πρέπει να μιλάνε όταν τους μιλάνε, να βοηθούν τους άλλους. Το έχω ρωτήσει και σε όλον τον κόσμο. Οι γυναίκες λέγονται «αυταρχικές». Υπάρχει μία λέξη για το «αυταρχική», για τα μικρά κορίτσια, σε κάθε γλώσσα. Είναι μία λέξη που δεν πολυχρησιμοποιείται για τα μικρά αγοράκια, επειδή όταν ένα μικρό αγόρι καθοδηγεί, δεν υπάρχει αρνητική λέξη γι'αυτό. Είναι αναμενόμενο. Αλλά όταν καθοδηγεί ένα μικρό κορίτσι, είναι αυταρχική. Ξέρω ότι δεν είναι πολλοί άντρες εδώ, αλλά δείξτε μου κατανόηση. Αν είστε άντρας, πρέπει να αντιπροσωπεύσετε το φύλο σας. Σηκώστε το χέρι αν σας έχουν πει ότι είστε πολύ επιθετικός στη δουλειά. (Γέλια) Πάντα υπάρχουν μερικοί. Είναι περίπου 5%. Ετοιμαστείτε κύριοι. Αν είστε γυναίκα, παρακαλώ σηκώστε το χέρι σας αν σας έχουν πει ότι είστε υπερβολικά επιθετικές στη δουλειά. (Γέλια) Αυτό είπαν τα ακροατήρια σε κάθε χώρα στον κόσμο και υποστηρίζεται ακράδαντα από τα δεδομένα. Να πιστέψουμε ότι οι γυναίκες είναι πιο επιθετικές από τους άντρες; Όχι φυσικά. Απλώς τους κρίνουμε μέσα από μία διαφορετική σκοπιά και πολλά από τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχετε για να πάτε καλά στη δουλειά, να έχετε αποτελέσματα, να οδηγείτε, είναι όσα θεωρούμε για έναν άντρα αφεντικό, και για μία γυναίκα αυταρχική. Τα καλά νέα είναι ότι μπορούμε να το αλλάξουμε αυτό αν το αναγνωρίσουμε. Από τις πιο χαρούμενες στιγμές σε όλο αυτό το ταξίδι ήταν αφού βγήκε το βιβλίο. Στεκόμουν στη σκηνή με τον Τζων Τσέιμπερς, τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Cisco. Διάβασε το βιβλίο. Στάθηκε στη σκηνή μαζί μου, με κάλεσε μπροστά απ'όλη την διοικητική του ομάδα, άντρες και γυναίκες, και είπε, «Νόμιζα ότι ήμασταν καλοί σε αυτό. Νόμιζα ότι ήμουν καλός. »Μετά διάβασα αυτό το βιβλίο, και συνειδητοποίησα »ότι εμείς -η εταιρία μου- »αποκαλούμε όλες τις γυναίκες σε διοικητικές θέσεις πολύ επιθετικές. »Στέκομαι σε αυτή τη σκηνή και λυπάμαι. Θέλω να ξέρετε ότι δεν θα το ξανακάνουμε.» ΠΜ: Μπορούμε να το στείλουμε αυτό σε πολλά άτομα που γνωρίζουμε; (Χειροκρότημα) ΣΣ: Ο Τζων το κάνει αυτό επειδή πιστεύει ότι είναι καλό για την εταιρία του, και τέτοια αναγνώριση αυτών των προκαταλήψεων μπορεί να το αλλάξει. Έτσι την επόμενη φορά που θα δείτε κάποιον να λέει ένα κοριτσάκι «αυταρχικό», να πάτε και να του πείτε χαμογελώντας, «Αυτό το κοριτσάκι δεν είναι αυταρχικό. Έχει ηγετικές διοικητικές δεξιότητες.» (Γέλια) ΠΜ: Ξέρω ότι αυτό λες στην κόρη σου. ΣΣ: Φυσικά. ΠΜ: Εστίασες στο βιβλίο κι, όπως είπες, ο λόγος, που το έγραψες, ήταν να δημιουργήσεις έναν διάλογο γι'αυτό. Ας το βγάλουμε εκεί έξω, ας το παραδεχτούμε ότι οι γυναίκες, σε μια εποχή με περισσότερες ανοιχτές πόρτες κι ευκαιρίες, ακόμη δεν φτάνουν στις ηγετικές θέσεις. Έτσι, στους μήνες που πέρασαν αφότου βγήκε το βιβλίο, το οποίο εστίασε στο «Βγείτε Μπροστά» και είπε να μερικές από τις προκλήσεις που παραμένουν και πολλές από αυτές πρέπει να τις αντιμετωπίσουμε μέσα μας και να κοιτάξουμε τους εαυτούς μας, τι άλλαξε; Έχεις δει αλλαγές; ΣΣ: Σίγουρα υπάρχει περισσότερος διάλογος, που είναι σπουδαίο. Αλλά αυτό που πράγματι έχει σημασία για μένα -και νομίζω και για όλους μας- είναι η δράση. Έτσι οπουδήποτε πάω, οι Διευθύνοντες, ως επί το πλείστον άντρες, μού λένε: «Μου κοστίζεις τόσα πολλά λεφτά επειδή όλες οι γυναίκες θέλουν να πληρώνονται όσο και οι άντρες.» Σήμερα τους λέω, δεν λυπάμαι καθόλου. (Γέλια) Καθόλου. Οι γυναίκες πρέπει να πληρώνονται όσο και οι άντρες. Όπου πάω, οι γυναίκες μού λένε ότι ζητάνε αυξήσεις. Όπου πάω, λένε ότι έχουν καλύτερες σχέσεις με τους συντρόφους τους, ζητούν περισσότερη βοήθεια στο σπίτι, ζητούν τις προαγωγές που θα έπρεπε να πάρουν στη δουλειά, και κυρίως, πιστεύουν στον εαυτό τους. Ακόμη και μικρά πράγματα. Ένας κυβερνήτης σε μια πολιτεία, μού είπε ότι δεν είχε συνειδητοποιήσει πως οι περισσότερες γυναίκες καθόντουσαν κυριολεκτικά στην άκρη του δωματίου και τώρα όρισε έναν κανονισμό όλες οι γυναίκες στο προσωπικό του να κάθονται στο τραπέζι. Το ίδρυμα που ξεκίνησα με το βιβλίο «Βγείτε Μπροστά» βοηθάει γυναίκες, ή άντρες, να ξεκινήσουν κύκλους -μικρές ομάδες, μπορεί να είναι 10, ή όσες θέλετε, που συναντιούνται μία φορά το μήνα. Ήλπιζα ότι μέχρι τώρα θα είχαμε περίπου 500 κύκλους. Θα ήταν υπέροχο. Ξέρετε, 500 επί περίπου 10. Υπάρχουν πάνω από 12.000 κύκλοι σε 50 χώρες στον κόσμο. ΠΜ: Πω πω, καταπληκτικό! ΣΣ: Συναντιούνται κάθε μήνα. Γνώρισα έναν από αυτούς όταν ήμουν στο Πεκίνο. Μία ομάδα γυναικών, είναι όλες περίπου 29 ή 30, ξεκίνησαν τον πρώτο κύκλο «Βγείτε Μπροστά» στο Πεκίνο, μερικές από αυτές μεγάλωσαν στην πολύ φτωχή αγροτική Κίνα. Αυτές οι γυναίκες είναι 29, η κοινωνία τους λέει ότι είναι «απομεινάρια», επειδή δεν έχουν παντρευτεί ακόμη, και η διαδικασία της συνάντησης μία φορά το μήνα τις βοηθά να προσδιορίσουν ποιες είναι, τι θέλουν στις καριέρες τους, τι είδους συντρόφους θέλουν, αν θέλουν. Τις κοίταξα, συστηθήκαμε και όλες είπαν τα ονόματά τους κι από πού είναι. Είπα, είμαι η Σέρυλ Σάντμπεργκ, κι αυτό ήταν το όνειρό μου. Κι άρχισα να κλαίω. Το παραδέχομαι. Κλαίω. Έχω ξαναμιλήσει γι'αυτό. Αλλά το γεγονός ότι μια γυναίκα τόσο μακριά στον κόσμο, που μεγάλωσε σε ένα αγροτικό χωριό, που της είπαν να παντρευτεί κάποιον που δεν ήθελε, μπορεί να συναντηθεί μία φορά το μήνα με μία ομάδα και να το αρνηθεί, και να βρει τη ζωή σύμφωνα με τους δικούς της όρους. Ελπίζουμε για τέτοιου είδους αλλαγές. ΠΜ: Εξεπλάγην από την παγκόσμια φύση του μηνύματος; Επειδή νομίζω ότι όταν πρωτοβγήκε το βιβλίο, πολλοί νόμιζαν ότι είναι ένα πολύ σημαντικό εγχειρίδιο για την άνοδο των νέων γυναικών. Πρέπει να το δουν, να αναμένουν τα εμπόδια και να τα αναγνωρίζουν, να τα βγάλουν έξω, να κάνουν διάλογο γι'αυτά. Αλλά είναι για γυναίκες που επιδιώκουν τον επιχειρηματικό κόσμο. Κι όμως το βιβλίο διαβάζεται, όπως είπες, σε αγροτικές και αναπτυσσόμενες χώρες. Ποιο κομμάτι σε εξέπληξε και ίσως να σε οδήγησε σε μία νέα προοπτική εκ μέρους σου; ΣΣ: Το βιβλίο έχει να κάνει με την αυτοπεποίθηση και την ισότητα. Τελικά, παντού στον κόσμο, οι γυναίκες χρειάζονται περισσότερη αυτοπεποίθηση, επειδή ο κόσμος μάς λέει ότι δεν είμαστε ίσες με τους άντρες. Παντού στον κόσμο, ζούμε σε έναν κόσμο όπου οι άντρες παίρνουν το «και» και οι γυναίκες παίρνουν το «ή». Δεν συνάντησα ποτέ έναν άντρα που τον ρώτησαν πώς τα καταφέρνει όλα. (Γέλια) Και πάλι, θα απευθυνθώ στους άντρες στο κοινό. Σηκώστε το χέρι αν σάς έχουν ρωτήσει πώς τα καταφέρνετε όλα αυτά; (Γέλια) Μόνο οι άντρες. Γυναίκες, γυναίκες. Σηκώστε το χέρι αν σάς έχουν ρωτήσει πώς τα καταφέρνετε όλα αυτά; Υποθέτουμε ότι οι άντρες μπορούν να τα κάνουν όλα, δηλαδή να έχουν δουλειά και παιδιά. Υποθέτουμε ότι οι γυναίκες δεν μπορούν κι αυτό είναι γελοίο, επειδή η πλειοψηφία των γυναικών σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων και των ΗΠΑ, δουλεύουν σε πλήρη απασχόληση κι έχουν παιδιά. Νομίζω, ο κόσμος δεν καταλαβαίνει πλήρως πόσο ευρύ είναι το μήνυμα. Υπάρχει ένας κύκλος που ξεκίνησε για διασωθέντες ιερόδουλες στο Μαϊάμι. Χρησιμοποιούν το «Βγείτε Μπροστά» για να τις βοηθήσουν να κάνουν τη μετάβαση σε μία δίκαιη ζωή, σώζοντάς τες από τους μαστροπούς τους και χρησιμοποιώντας το. Υπάρχουν ομάδες Ντύνομαι-Για-Επιτυχία στο Τέξας που χρησιμοποιούν το βιβλίο για γυναίκες που δεν έχουν πάει στο κολλέγιο. Ξέρουμε ότι υπάρχουν ομάδες μέχρι και στην Αιθιοπία. Αυτά τα μηνύματα ισότητας -που λένε στις γυναίκες ότι δεν μπορούν να έχουν ό,τι και οι άντρες- πώς υποθέτουμε ότι η ηγεσία είναι για άντρες, ότι η φωνή είναι για άντρες, αυτά μας επηρεάζουν όλους μας και νομίζω ότι είναι παγκόσμια. Είναι μέρος αυτού που κάνει το TEDWomen. Μάς ενώνει όλες μας σε έναν σκοπό στον οποίο πρέπει να πιστέψουμε, ο οποίος είναι περισσότερες γυναίκες, περισσότερη φωνή, περισσότερη ισότητα. ΠΜ: Αν σε καλούσαν τώρα να κάνεις ακόμη μία ομιλία TEDWomen, τι θα έλεγες ότι ήταν το αποτέλεσμα αυτής της εμπειρίας, για σένα προσωπικά, και τι έμαθες για τις γυναίκες και τους άντρες, καθώς έκανες αυτό το ταξίδι; ΣΣ: Νομίζω ότι θα έλεγα -προσπάθησα να το πω δυνατά αλλά νομίζω ότι μπορώ να το πω πιο δυνατά- θέλω να πω ότι το κατεστημένο δεν είναι αρκετό. Δεν είναι αρκετά καλό, δεν αλλάζει αρκετά γρήγορα. Από τότε που έκανα την ομιλία TED και έβγαλα το βιβλίο μου, βγήκε ακόμη ένα έτος δεδομένων από την Υπηρεσία Απογραφής των Η.Π.Α. Ξέρετε τι βρήκαμε; Καμία κίνηση στο μισθολογικό κενό για τις γυναίκες στις ΗΠΑ. 77 σεντς στο δολάριο. Αν είστε μαύρη γυναίκα, 64 σεντς. Αν είστε Λατίνα, είμαστε στα 54 σεντς. Ξέρετε ποια ήταν η τελευταία φορά που ανέβηκαν αυτά τα νούμερα; Το 2002. Βρισκόμαστε σε στασιμότητα με τόσους πολλούς τρόπους. Νομίζω ότι δεν είμαστε πραγματικά ειλικρινείς γι'αυτό για πολλούς λόγους. Είναι δύσκολο να μιλάς για το φύλο. Αποφεύγουμε τη λέξη «φεμινίστρια», μία λέξη που νομίζω ότι πρέπει να αγκαλιάσουμε. Πρέπει να ξεφορτωθούμε τη λέξη «αυταρχική» και να επαναφέρουμε... (Χειροκρότημα) Θα πω πιο δυνατά ότι πρέπει να ξεφορτωθούμε τη λέξη «αυταρχική» και να επαναφέρουμε τη λέξη «φεμινίστρια», επειδή τη χρειαζόμαστε. (Χειροκρότημα) ΠΜ: Όλοι μας πρέπει να βγούμε μπροστά περισσότερο. ΣΣ: Να βγούμε περισσότερο μπροστά. ΠΜ: Σ' ευχαριστώ, Σέρυλ. Σ' ευχαριστώ που βγήκες μπροστά και είπες «ναι». ΣΣ: Σ' ευχαριστώ. (Χειροκρότημα)
Pat Mitchell: Your first time back on the TEDWomen stage. Sheryl Sandberg: First time back. Nice to see everyone. It's always so nice to look out and see so many women. It's so not my regular experience, as I know anyone else's. PM: So when we first started talking about, maybe the subject wouldn't be social media, which we assumed it would be, but that you had very much on your mind the missing leadership positions, particularly in the sector of technology and social media. But how did that evolve for you as a thought, and end up being the TED Talk that you gave? SS: So I was really scared to get on this stage and talk about women, because I grew up in the business world, as I think so many of us did. You never talk about being a woman, because someone might notice that you're a woman, right? They might notice. Or worse, if you say "woman," people on the other end of the table think you're asking for special treatment, or complaining. Or worse, about to sue them. And so I went through -- (Laughter) Right? I went through my entire business career, and never spoke about being a woman, never spoke about it publicly. But I also had noticed that it wasn't working. I came out of college over 20 years ago, and I thought that all of my peers were men and women, all the people above me were all men, but that would change, because your generation had done such an amazing job fighting for equality, equality was now ours for the taking. And it wasn't. Because year after year, I was one of fewer and fewer, and now, often the only woman in a room. And I talked to a bunch of people about, should I give a speech at TEDWomen about women, and they said, oh no, no. It will end your business career. You cannot be a serious business executive and speak about being a woman. You'll never be taken seriously again. But fortunately, there were the few, the proud -- like you -- who told me I should give the speech, and I asked myself the question Mark Zuckerberg might -- the founder of Facebook and my boss -- asks all of us, which is, what would I do if I wasn't afraid? And the answer to what would I do if I wasn't afraid is I would get on the TED stage, and talk about women, and leadership. And I did, and survived. (Applause) PM: I would say, not only survived. I'm thinking of that moment, Sheryl, when you and I were standing backstage together, and you turned to me, and you told me a story. And I said -- very last minute -- you know, you really should share that story. SS: Oh, yeah. PM: What was that story? SS: Well, it's an important part of the journey. So I had -- TEDWomen -- the original one was in D.C. -- so I live here, so I had gotten on a plane the day before, and my daughter was three, she was clinging to my leg: "Mommy, don't go." And Pat's a friend, and so, not related to the speech I was planning on giving, which was chock full of facts and figures, and nothing personal, I told Pat the story. I said, well, I'm having a hard day. Yesterday my daughter was clinging to my leg, and "Don't go." And you looked at me and said, you have to tell that story. I said, on the TED stage? Are you kidding? I'm going to get on a stage and admit my daughter was clinging to my leg? And you said yes, because if you want to talk about getting more women into leadership roles, you have to be honest about how hard it is. And I did. And I think that's a really important part of the journey. The same thing happened when I wrote my book. I started writing the book. I wrote a first chapter, I thought it was fabulous. It was chock-full of data and figures, I had three pages on matrilineal Maasai tribes, and their sociological patterns. My husband read it and he was like, this is like eating your Wheaties. (Laughter) No one -- and I apologize to Wheaties if there's someone -- no one, no one will read this book. And I realized through the process that I had to be more honest and more open, and I had to tell my stories. My stories of still not feeling as self-confident as I should, in many situations. My first and failed marriage. Crying at work. Felling like I didn't belong there, feeling guilty to this day. And part of my journey, starting on this stage, going to "Lean In," going to the foundation, is all about being more open and honest about those challenges, so that other women can be more open and honest, and all of us can work together towards real equality. PM: I think that one of the most striking parts about the book, and in my opinion, one of the reasons it's hit such a nerve and is resonating around the world, is that you are personal in the book, and that you do make it clear that, while you've observed some things that are very important for other women to know, that you've had the same challenges that many others of us have, as you faced the hurdles and the barriers and possibly the people who don't believe the same. So talk about that process: deciding you'd go public with the private part, and then you would also put yourself in the position of something of an expert on how to resolve those challenges. SS: After I did the TED Talk, what happened was -- you know, I never really expected to write a book, I'm not an author, I'm not a writer, and it was viewed a lot, and it really started impacting people's lives. I got this great --- one of the first letters I got was from a woman who said that she was offered a really big promotion at work, and she turned it down, and she told her best friend she turned it down, and her best friend said, you really need to watch this TED Talk. And so she watched this TED Talk, and she went back the next day, she took the job, she went home, and she handed her husband the grocery list. (Laughter) And she said, I can do this. And what really mattered to me -- it wasn't only women in the corporate world, even though I did hear from a lot of them, and it did impact a lot of them, it was also people of all different circumstances. There was a doctor I met who was an attending physician at Johns Hopkins, and he said that until he saw my TED Talk, it never really occurred to him that even though half the students in his med school classes were women, they weren't speaking as much as the men as he did his rounds. So he started paying attention, and as he waited for raised hands, he realized the men's hands were up. So he started encouraging the women to raise their hands more, and it still didn't work. So he told everyone, no more hand raising, I'm cold-calling. So he could call evenly on men and women. And what he proved to himself was that the women knew the answers just as well or better, and he was able to go back to them and tell them that. And then there was the woman, stay-at-home mom, lives in a really difficult neighborhood, with not a great school, she said that TED Talk -- she's never had a corporate job, but that TED Talk inspired her to go to her school and fight for a better teacher for her child. And I guess it was part of was finding my own voice. And I realized that other women and men could find their voice through it, which is why I went from the talk to the book. PM: And in the book, you not only found your voice, which is clear and strong in the book, but you also share what you've learned -- the experiences of other people in the lessons. And that's what I'm thinking about in terms of putting yourself in a -- you became a sort of expert in how you lean in. So what did that feel like, and become like in your life? To launch not just a book, not just a best-selling, best-viewed talk, but a movement, where people began to literally describe their actions at work as, I'm leaning in. SS: I mean, I'm grateful, I'm honored, I'm happy, and it's the very beginning. So I don't know if I'm an expert, or if anyone is an expert. I certainly have done a lot of research. I have read every study, I have pored over the materials, and the lessons are very clear. Because here's what we know: What we know is that stereotypes are holding women back from leadership roles all over the world. It's so striking. "Lean In" is very global, I've been all over the world, talking about it, and -- cultures are so different. Even within our own country, to Japan, to Korea, to China, to Asia, Europe, they're so different. Except for one thing: gender. All over the world, no matter what our cultures are, we think men should be strong, assertive, aggressive, have voice; we think women should speak when spoken to, help others. Now we have, all over the world, women are called "bossy." There is a word for "bossy," for little girls, in every language there's one. It's a word that's pretty much not used for little boys, because if a little boy leads, there's no negative word for it, it's expected. But if a little girl leads, she's bossy. Now I know there aren't a lot of men here, but bear with me. If you're a man, you'll have to represent your gender. Please raise your hand if you've been told you're too aggressive at work. (Laughter) There's always a few, it runs about five percent. Okay, get ready, gentlemen. If you're a woman, please raise your hand if you've ever been told you're too aggressive at work. (Laughter) That is what audiences have said in every country in the world, and it's deeply supported by the data. Now, do we think women are more aggressive than men? Of course not. It's just that we judge them through a different lens, and a lot of the character traits that you must exhibit to perform at work, to get results, to lead, are ones that we think, in a man, he's a boss, and in a woman, she's bossy. And the good news about this is that we can change this by acknowledging it. One of the happiest moments I had in this whole journey is, after the book came out, I stood on a stage with John Chambers, the CEO of Cisco. He read the book. He stood on a stage with me, he invited me in front of his whole management team, men and women, and he said, I thought we were good at this. I thought I was good at this. And then I read this book, and I realized that we -- my company -- we have called all of our senior women too aggressive, and I'm standing on this stage, and I'm sorry. And I want you to know we're never going to do it again. PM: Can we send that to a lot of other people that we know? (Applause) SS: And so John is doing that because he believes it's good for his company, and so this kind of acknowledgement of these biases can change it. And so next time you all see someone call a little girl "bossy," you walk right up to that person, big smile, and you say, "That little girl's not bossy. That little girl has executive leadership skills." (Laughter) PM: I know that's what you're telling your daughter. SS: Absolutely. PM: And you did focus in the book -- and the reason, as you said, in writing it, was to create a dialogue about this. I mean, let's just put it out there, face the fact that women are -- in a time when we have more open doors, and more opportunities -- are still not getting to the leadership positions. So in the months that have come since the book, in which "Lean In" focused on that and said, here are some of the challenges that remain, and many of them we have to own within ourselves and look at ourselves. What has changed? Have you seen changes? SS: Well, there's certainly more dialogue, which is great. But what really matters to me, and I think all of us, is action. So everywhere I go, CEOs, they're mostly men, say to me, you're costing me so much money because all the women want to be paid as much as the men. And to them I say, I'm not sorry at all. (Laughter) At all. I mean, the women should be paid as much as the men. Everywhere I go, women tell me they ask for raises. Everywhere I go, women say they're getting better relationships with their spouses, asking for more help at home, asking for the promotions they should be getting at work, and importantly, believing it themselves. Even little things. One of the governors of one of the states told me that he didn't realize that more women were, in fact, literally sitting on the side of the room, which they are, and now he made a rule that all the women on his staff need to sit at the table. The foundation I started along with the book "Lean In" helps women, or men, start circles -- small groups, it can be 10, it can be however many you want, which meet once a month. I would have hoped that by now, we'd have about 500 circles. That would've been great. You know, 500 times roughly 10. There are over 12,000 circles in 50 countries in the world. PM: Wow, that's amazing. SS: And these are people who are meeting every single month. I met one of them, I was in Beijing. A group of women, they're all about 29 or 30, they started the first Lean In circle in Beijing, several of them grew up in very poor, rural China. These women are 29, they are told by their society that they are "left over," because they are not yet married, and the process of coming together once a month at a meeting is helping them define who they are for themselves. What they want in their careers. The kind of partners they want, if at all. I looked at them, we went around and introduced ourselves, and they all said their names and where they're from, and I said, I'm Sheryl Sandberg, and this was my dream. And I kind of just started crying. Right, which, I admit, I do. Right? I've talked about it before. But the fact that a woman so far away out in the world, who grew up in a rural village, who's being told to marry someone she doesn't want to marry, can now go meet once a month with a group of people and refuse that, and find life on her own terms. That's the kind of change we have to hope for. PM: Have you been surprised by the global nature of the message? Because I think when the book first came out, many people thought, well, this is a really important handbook for young women on their way up. They need to look at this, anticipate the barriers, and recognize them, put them out in the open, have the dialogue about it, but that it's really for women who are that. Doing that. Pursuing the corporate world. And yet the book is being read, as you say, in rural and developing countries. What part of that has surprised you, and perhaps led to a new perspective on your part? SS: The book is about self-confidence, and about equality. And it turns out, everywhere in the world, women need more self-confidence, because the world tells us we're not equal to men. Everywhere in the world, we live in a world where the men get "and," and women get "or." I've never met a man who's been asked how he does it all. (Laughter) Again, I'm going to turn to the men in the audience: Please raise your hand if you've been asked, how do you do it all? (Laughter) Men only. Women, women. Please raise your hand if you've been asked how you do it all? We assume men can do it all, slash -- have jobs and children. We assume women can't, and that's ridiculous, because the great majority of women everywhere in the world, including the United States, work full time and have children. And I think people don't fully understand how broad the message is. There is a circle that's been started for rescued sex workers in Miami. They're using "Lean In" to help people make the transition back to what would be a fair life, really rescuing them from their pimps, and using it. There are dress-for-success groups in Texas which are using the book, for women who have never been to college. And we know there are groups all the way to Ethiopia. And so these messages of equality -- of how women are told they can't have what men can have -- how we assume that leadership is for men, how we assume that voice is for men, these affect all of us, and I think they are very universal. And it's part of what TEDWomen does. It unites all of us in a cause we have to believe in, which is more women, more voice, more equality. PM: If you were invited now to make another TEDWomen talk, what would you say that is a result of this experience, for you personally, and what you've learned about women, and men, as you've made this journey? SS: I think I would say -- I tried to say this strongly, but I think I can say it more strongly -- I want to say that the status quo is not enough. That it's not good enough, that it's not changing quickly enough. Since I gave my TED Talk and published my book, another year of data came out from the U.S. Census. And you know what we found? No movement in the wage gap for women in the United States. Seventy-seven cents to the dollar. If you are a black woman, 64 cents. If you are a Latina, we're at 54 cents. Do you know when the last time those numbers went up? 2002. We are stagnating, we are stagnating in so many ways. And I think we are not really being honest about that, for so many reasons. It's so hard to talk about gender. We shy away from the word "feminist," a word I really think we need to embrace. We have to get rid of the word bossy and bring back -- (Applause) I think I would say in a louder voice, we need to get rid of the word "bossy" and bring back the word "feminist," because we need it. (Applause) PM: And we all need to do a lot more leaning in. SS: A lot more leaning in. PM: Thank you, Sheryl. Thanks for leaning in and saying yes. SS: Thank you. (Applause)