Since 2015, an unprecedented movement has been sweeping courts around the world. Groups of young plaintiffs, some as young as 7, are suing their governments for their inaction on tackling climate change. For example, in the winter of 2018, 25 young Colombians, including Indigenous youths, sued their government for failing to reduce deforestation in the Amazon and falling short on climate promises. This suit, as well as others, argued that destructive environmental policies put the plaintiffs’ current and future lives at risk. Climate inaction violates their basic human rights— specifically the right to a healthy environment, health, food, and water.
Từ năm 2015, một phong trào chưa từng có đã lan rộng khắp các tòa án toàn thế giới. Các nhóm nguyên đơn trẻ, vài người chỉ mới 7 tuổi, đang kiện chính phủ của họ vì không có hành động chống lại biến đổi khí hậu Ví dụ, vào mùa đông năm 2018, 25 thanh niên Colombia, bao gồm cả các thanh niên bản địa, đã kiện chính phủ của họ vì không giảm bớt nạn phá rừng ở Amazon cũng như đã không thực hiện được những cam kết về khí hậu. Vụ kiện này, cũng như những vụ khác, lập luận rằng các chính sách phá hoại môi trường làm cho cuộc sống hiện tại và tương lai của nguyên đơn rơi vào nguy hiểm. Việc không hành động vì khí hậu vi phạm các quyền con người cơ bản của họ, đặc biệt là quyền có môi trường trong lành, sức khỏe, thực phẩm và nước uống.
But what do human rights have to do with the environment? Do you have the right to breathe clean air? To live in a world with white rhinos, polar bears, and lemur leaf frogs? What about the right to mangroves and coral reefs?
Nhưng nhân quyền có liên quan gì đến môi trường? Bạn có quyền được hít thở không khí trong lành không? Được sống trong thế giới có tê giác trắng, gấu bắc cực và ếch lá vượn cáo? Còn quyền đối với rừng ngập mặn và các rạn san hô thì sao?
The first international document to outline human rights was adopted by the newly-formed United Nations in 1948, against the backdrop of two world wars marked by countless atrocities and barbaric acts. This document, known as the Universal Declaration of Human Rights, or UDHR, describes the inherent freedoms that belong to all people, no matter who they are or where they live, and which can't be granted or revoked. It establishes rights like freedom of thought, political liberties like the right to a fair trial, and socioeconomic and cultural rights, like the right to adequate housing and healthcare. While the UDHR itself is non-binding, its formation gave people an internationally recognized set of ethics and standards, and laid the foundation for human rights law. And since 1948, these liberties have been woven into international treaties, constitutions, and laws, meaning that countries have opted to uphold and protect them. As a result, countless individual human rights struggles and movements have been granted legitimacy and a legal basis for pursuing justice.
Tài liệu quốc tế đầu tiên khái luận về nhân quyền đã được Liên Hợp Quốc mới thành lập thông qua vào năm 1948, trong bối cảnh hai cuộc chiến tranh thế giới với vô số hành động tàn bạo và hành vi man rợ. Tài liệu này, được gọi là Tuyên ngôn Quốc tế về Nhân quyền, hay UDHR, mô tả các quyền tự do vốn có thuộc về tất cả mọi người, bất kể họ là ai hoặc họ sống ở đâu, và nó không thể được trao đi hoặc thu hồi. Nó thiết lập các quyền như tự do tư tưởng, tự do chính trị như quyền được xét xử công bằng, và các quyền kinh tế xã hội và văn hóa, như quyền có nhà ở và chăm sóc sức khỏe đầy đủ. Mặc dù bản thân UDHR không ràng buộc, nhưng sự hình thành của nó mang lại cho mọi người một bộ các tiêu chuẩn và đạo đức được quốc tế công nhận, và đặt nền tảng cho luật nhân quyền. Và từ năm 1948, những quyền tự do này đã được đan xen vào các điều ước quốc tế, hiến pháp và luật, tức là các quốc gia đã chọn tán thành và bảo vệ chúng. Kết quả là, có vô số cuộc đấu tranh và phong trào của cá nhân cho nhân quyền đã được công nhận là hợp pháp và có cơ sở pháp lý để theo đuổi công lý.
The UDHR makes no mention of nature, biodiversity, or climate. These rights, instead, first took hold at the national level. Many countries within the Global South, often influenced by Indigenous laws and worldviews, incorporated the right to a healthy environment into their constitutions and regional treaties. Soon, human rights advocates were calling on the rest of the world and the United Nations to recognize this right as well. Many argued that the very principles of the UDHR depend on access to healthy ecosystems. Each year, millions of people die from air and water pollution. Declining pollinator populations threaten basic food security. And the loss of coastal habitats has left millions exposed to greater risks from destructive floods and hurricanes.
UDHR không đề cập đến thiên nhiên, đa dạng sinh học hoặc khí hậu. Thay vào đó, những quyền này trước hết được thiết lập ở cấp quốc gia. Nhiều quốc gia thuộc khu vực Nam Toàn cầu, thường bị ảnh hưởng bởi luật pháp và thế giới quan của người bản địa, đã ghi nhận quyền có môi trường lành mạnh trong hiến pháp và các hiệp ước khu vực của họ. Ngay sau đó, những người ủng hộ nhân quyền cũng đã kêu gọi phần còn lại của thế giới và Liên Hợp Quốc công nhận quyền này. Nhiều người cho rằng chính các nguyên tắc của UDHR phụ thuộc vào việc tiếp cận các hệ sinh thái lành mạnh. Mỗi năm, hàng triệu người chết vì ô nhiễm không khí và nguồn nước. Quần thể thụ phấn suy giảm đe dọa an ninh nguồn lương thực cơ bản. Và việc mất đi môi trường sống ven biển đã khiến hàng triệu người đối mặt với rủi ro lớn hơn về lũ lụt và các cơn bão mang tính tàn phá cao.
Protecting this right is more urgent now than ever before. Climate change is causing more frequent heatwaves, longer droughts, and more destructive wildfires. Without rapid and significant change, the planet is at risk of mass extinction, which could wipe out a quarter of the world’s biodiversity by 2100. Such losses to natural ecosystems would likely have disastrous knockoff effects, further threatening food supplies, destroying livelihoods, and leaving humanity more vulnerable to disease.
Hiện nay, việc bảo vệ quyền này trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Biến đổi khí hậu đang gây ra các đợt nắng nóng thường xuyên hơn, hạn hán kéo dài hơn và cá vụ cháy rừng có tính tàn phá hơn. Nếu không có những thay đổi nhanh chóng và đáng kể, hành tinh có nguy cơ tuyệt chủng hàng loạt, có thể xóa sổ một phần tư đa dạng sinh học của thế giới vào năm 2100. Sự mất mát các hệ sinh thái tự nhiên sẽ tạo ra những hậu quả thảm khốc, đe đọa hơn nữa nguồn thực phẩm, phá hủy sinh kế, và khiến con người dễ bị bệnh tật hơn.
Thankfully, momentum is building. Today, over 150 countries and jurisdictions have enshrined the right to a healthy environment into national legislation. On April 5th, 2018, the Colombian Supreme Court ruled in favor of the young plaintiffs, finding that the government was legally obliged to reduce deforestation and greenhouse gas emissions in order to protect the rights of present and future generations. This case and similar historic wins by young people in the courts of the Netherlands, Germany, and the US has inspired others to take up the cause. As of the summer of 2023, a wave of more than 2,000 human rights-based environmental cases have been filed across the globe. And this number is likely to grow. In 2022, an overwhelming majority of UN General Assembly states came together to keep human rights aligned to a changing world by recognizing the right to a clean, healthy, and sustainable environment.
May mắn thay, động lực đang được hình thành. Ngày nay, hơn 150 quốc gia và các khu vực pháp lý đã đưa quyền có môi trường lành mạnh vào luật pháp quốc gia. Vào ngày 5 tháng 4 năm 2018, Tòa án Tối cao Colombia đã ra phán quyết có lợi cho các nguyên đơn trẻ, tuyên rằng chính phủ có nghĩa vụ pháp lý phải giảm nạn phá rừng và phát thải khí nhà kính để bảo vệ quyền lợi của các thế hệ hiện tại và tương lai. Vụ kiện này và các chiến thắng lịch sử tương tự của những người trẻ tuổi tại các tòa án Hà Lan, Đức và Hoa Kỳ đã truyền cảm hứng cho những người để theo đuổi lý tưởng. Tính đến mùa hè năm 2023, một làn sóng hơn 2.000 vụ án về môi trường dựa trên cơ sở nhân quyền đã được đệ trình trên toàn cầu. Và con số này có khả năng sẽ tăng lên. Vào năm 2022, đa số các nước thành viên Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã cùng nhau để điều chỉnh nhân quyền sao cho phù hợp với một thế giới đang thay đổi bằng cách công nhận quyền có môi trường sạch sẽ, lành mạnh và bền vững.
It will take unprecedented global cooperation to reduce greenhouse gas emissions, stop deforestation, and keep our waterways clean. These court cases are a powerful first step to hold governments accountable and to give future generations a better chance to breathe clean air, and live in a world with white rhinos, polar bears, and coral reefs for years to come.
Cần có sự hợp tác toàn cầu chưa từng có để giảm phát thải khí nhà kính, ngăn chặn nạn phá rừng và duy trì đường thủy sạch sẽ. Những vụ kiện này là bước đầu vững chắc nhằm buộc các chính phủ chịu trách nhiệm và cho các thế hệ tương lai cơ hội tốt hơn để hít thở không khí trong lành, và sống trong thế giới có tê giác trắng, gấu bắc cực và rạn san hô trong nhiều năm tới.