For the last 20 years I've been designing puzzles. And I'm here today to give you a little tour, starting from the very first puzzle I designed, through what I'm doing now. I've designed puzzles for books, printed things. I'm the puzzle columnist for Discover Magazine. I've been doing that for about 10 years. I have a monthly puzzle calendar. I do toys. The bulk of my work is in computer games. I did puzzles for "Bejeweled." (Applause) I didn't invent "Bejeweled." I can't take credit for that.
Trong vòng 20 năm qua, tôi là một nhà thiết kế câu đố. Và hôm nay tôi đến đây để dẫn các bạn đi một chuyến tham quan nhỏ, từ câu đố đầu tiên của tôi, đến những thứ tôi đang làm bây giờ. Tôi đã thiết kế câu đố cho sách và ấn bản. Tôi soạn câu đố cho Tạp chí Discover. Tôi đã làm việc này 10 năm nay. Tôi có lịch ra câu đố hàng tháng. Tôi thiết kế cả đồ chơi. Phần lớn là trò chơi điện tử. Tôi đã tham gia thiết kế "Bejeweled." (Vỗ tay) Tôi không.. tạo ra "Bejeweled", không tranh công được.
So, very first puzzle, sixth grade, my teacher said, "Oh, let's see, that guy, he likes to make stuff. I'll have him cut out letters out of construction paper for the board." I thought this was a great assignment. And so here is what I came up with. I start fiddling with it. I came up with this letter. This is a letter of the alphabet that's been folded just once. The question is, which letter is it if I unfold it? One hint: It's not "L." (Laughter) It could be an "L," of course. So, what else could it be? Yeah, a lot of you got it. Oh yeah. So, clever thing.
Và, câu đố đầu tiên, lớp 6, cô giáo tôi nói: "Xem nào, cậu này thích làm đồ vật. Mình sẽ để cậu cắt chữ từ bìa các tông cho tấm bảng." Tôi nghĩ đó là một bài tập rất hay. Đây là những gì tôi nghĩ ra. Tôi loay hoay với nó. Tôi nghĩ ra chữ này. Đây là một chữ trong bảng chữ cái nhưng đã bị gấp một lần. Câu hỏi đặt ra là, đây là chữ gì nếu tôi mở nó ra? Gợi ý: Đây không phải chữ "L". (Cười) Đó có thể là chữ "L", tất nhiên. Nhưng nó có thể là chữ gì nữa? Đúng vậy, rất nhiều bạn đã nhận ra. Đúng vậy. Rất khéo léo.
Now, that was my first puzzle. I got hooked. I created something new, I was very excited because, you know, I'd made crossword puzzles, but that's sort of like filling in somebody else's matrix. This was something really original. I got hooked. I read Martin Gardner's columns in Scientific American. Went on, and eventually decided to devote myself, full time, to that.
Đó là câu đố đầu tiên của tôi. Tôi rất thích thú. Tôi đã tạo ra một thứ mới, tôi rất kích động vì tôi thiết kế trò chơi ô chữ, nhưng nó lại như ta đi giải ma trận của người khác vậy. Đây là một điều mới mẻ. Tôi bị lôi cuốn. Tôi đọc phần của Martin Gardner trên Scientific American. Tiếp tục, và quyết định cống hiến toàn bộ thời gian cho nó.
Now, I should pause and say, what do I mean by puzzle? A puzzle is a problem that is fun to solve and has a right answer. "Fun to solve," as opposed to everyday problems, which, frankly, are not very well-designed puzzles. You know, they might have a solution. It might take a long time. Nobody wrote down the rules clearly. Who designed this? It's like, you know, life is not a very well-written story so we have to hire writers to make movies.
Giờ, tôi phải ngừng lại để đặt câu hỏi, câu đố là gì? Câu đố là một vấn đề thú vị để giải và có một câu trả lời đúng. "Thú vị để giải," trái ngược với những vấn đề hằng ngày, mà, thực sự, không được thiết kế tốt lắm. Chúng có thể có lời giải. Có thể tốn thời gian. Chẳng ai viết luật rõ ràng. Ai đã thiết kế nó? Giống như đời chả phải chuyện hay ho, nên chúng ta phải thuê biên kịch để viết phim.
Well, I take everyday problems, and I make puzzles out of them. And "right answer," of course there might be more than one right answer; many puzzles have more than one. But as opposed to a couple other forms of play, toys and games -- by toy I mean, something you play with that doesn't have a particular goal. You can create one out of Legos. You know, you can do anything you want. Or competitive games like chess where, well, you're not trying to solve ... You can make a chess puzzle, but the goal really is to beat another player.
Tôi thiết kế câu đố từ những vấn đề hàng ngày. Về "câu trả lời đúng," tất nhiên có thể có nhiều hơn 1; nhiều câu đố có hơn 1 đáp án. Nhưng khác với những trò chơi khác, đồ chơi và trò chơi điện tử -- đồ chơi là trò không có mục tiêu cụ thể. Bạn có thể tự chơi Lego. Bạn có thể làm bất cứ gì bạn muốn. Hoặc những trò đối kháng như cờ vua, bạn không cố gắng để giải. Bạn có thể làm câu đố cờ, nhưng mục tiêu là đánh bại đối thủ.
I consider that puzzles are an art form. They're very ancient. It goes back as long as there is written history. It's a very small form, like a joke, a poem, a magic trick or a song, very compact form. At worst, they're throwaways, they're for amusement. But at best they can reach for something more and create a memorable impression. The progression of my career that you'll see is looking for creating puzzles that have a memorable impact.
Câu đố là một hình thức nghệ thuật. Nó có từ thời cổ đại, xưa như những trang sử. Nó có dạng rất nhỏ, như một trò đùa, 1 bài thơ, 1 màn ảo thuật, 1 bài hát, rất súc tích. Tệ nhất, chúng được làm để sử dụng một lần cho giải trí . Nhưng khi tuyệt nhất, chúng có thể làm nhiều hơn thế, và tạo nên ấn tượng mạnh mẽ. Công việc của tôi mà bạn sắp thấy là quá trình tìm cách tạo nên những câu đố để lại ấn tượng mạnh mẽ.
So, one thing I found early on, when I started doing computer games, is that I could create puzzles that will alter your perception. I'll show you how. Here is a famous one. So, it's two profiles in black, or a white vase in the middle. This is called a figure-ground illusion. The artist M.C. Escher exploited that in some of his wonderful prints. Here we have "Day and Night." Here is what I did with figure and ground. So, here we have "figure" in black. Here we have "figure" in white. And it's all part of the same design. The background to one is the other. Originally I tried to do the words "figure" and "ground." But I couldn't do that, I realized. I changed the problem. It's all "figure." (Laughter)
Thứ tôi thấy đầu tiên, khi bắt đầu làm trò chơi điện tử, là tôi có thể tạo ra câu đố thay đổi nhận thức của bạn. Tôi sẽ chỉ cho bạn làm sao. Đây là một trò nổi tiếng. Có hai dáng mặt màu đen, và bình hoa trắng ở giữa. Đây gọi là ảo giác hình thù-mặt đất. Họa sĩ M. C. Escher đã lợi dụng điều này trong một số tác phẩm vĩ đại của ông. Ở đây chúng ta có "Ngày và Đêm." Đây là những gì tôi đã làm với hình thù và mặt đất. Ở đây có "hình thù" (figure) màu đen. Đây có "hình thù" (figure) màu trắng. Và nó đều là phần của một thiết kế. Nền của cái này chính là cái kia. Tôi thử làm chữ "figure" và "ground". Nhưng tôi nhận ra tôi không làm được. Tôi thay đổi vấn đề. Đây đều là "figure". (Cười)
A few other things. Here is my name. And that turns into the title of my first book, "Inversions." These sorts of designs now go by the word "ambigram." I'll show you just a couple others. Here we have the numbers one through 10, the digits zero through nine, actually. Each letter here is one of these digits. Not strictly an ambigram in the conventional sense. I like pushing on what an ambigram can mean.
Vài điều khác. Đây là tên tôi. Và giờ nó thành tựa đề cuốn sách đầu tiên của tôi, "Nghịch đảo." Thiết kế như thế này được gọi là "ambigram". Tôi sẽ cho các bạn xem một số thứ nữa. Giờ chúng ta có các số từ 1 đến 10, thật ra, đây là chữ số 0 đến 9. Mỗi chữ này là một chữ số. Không đơn giản là ambigram truyền thống. Tôi muốn tìm những lớp nghĩa khác của ambigram.
Here's the word "mirror." No, it's not the same upside-down. It's the same this way. And a marvelous fellow from the Media Lab who just got appointed head of RISD, is John Maeda. And so I did this for him. It's sort of a visual canon. (Laughter) And recently in Magic magazine I've done a number of ambigrams on magician's names. So here we have Penn and Teller, same upside-down. This appears in my puzzle calendar. Okay, let's go back to the slides. Thank you very much.
Đây là "gương". Chả giống khi xoay ngược. Giống như vậy cơ. Một cậu bạn tuyệt vời ở Media Lab vừa được chỉ định làm trưởng phòng của RISD, John Maeda. Tôi đã làm cái này cho cậu ấy. Đây là giống kiểu pháo hình ảnh. (Cười) Gần đây nhất trong tạp chí Magic tôi đã làm ambigram tên các nhà ảo thuật. Đây ta có Penn và Teller, y chang nếu lật úp. Cái này xuất hiện trên lịch câu đố của tôi. Bây giờ cùng quay lại với slide nào. Cảm ơn rất nhiều.
Now, those are fun to look at. Now how would you do it interactively? For a while I was an interface designer. And so I think a lot about interaction. Well, let's first of all simplify the vases illusion, make the thing on the right. Now, if you could pick up the black vase, it would look like the figure on top. If you could pick up the white area, it would look like the figure on the bottom. Well, you can't do that physically, but on a computer you can do it. Let's switch over to the P.C.
Những cái đó rất thú vị để quan sát. Bây giờ làm sao để nó có tính tương tác? Có một thời gian tôi thiết kế giao diện. Và tôi nghĩ rất nhiều về tương tác. Đầu tiên, đơn giản hóa ảo ảnh cái bình, tạo ra thứ bên phải. Bây giờ, nếu bạn có thể lấy chiếc bình ra, nó sẽ nhìn giống hình bên trên. Nếu bạn lấy phần màu trắng ra, nó sẽ nhìn giống hình bên dưới. Bạn không thể làm điều đó trên thực tế, nhưng có thể trên máy tính.
And here it is, figure-ground. The goal here is to take the pieces on the left and make them so they look like the shape on the right. And this follows the rules I just said: any black area that is surrounded by white can be picked up. But that is also true of any white area. So, here we got the white area in the middle, and you can pick it up. I'll just go one step further. So, here is -- here is a couple pieces. Move them together, and now this is an active piece. You can really get inside somebody's perception and have them experience something. It's like the old maxim of "you can tell somebody something and show them, but if they do it they really learn it."
Chuyển qua máy tính. Và nó đây, hình thù-mặt đất. Mục đích là lấy những mảnh ghép bên trái và làm cho chúng giống với hình bên phải. Nó theo quy luật tôi đã nói: tất cả phần đen được bao bọc bởi phần trắng có thể được lấy ra. Nhưng nó cũng đúng với tất cả phần trắng. Bây giờ ta có phần trắng ở giữa, lấy nó ra. Làm thêm một bước nữa. Và đây rồi -- 2 miếng ghép. Di chuyển lại với nhau, đây là một miếng ghép hoạt động. Bạn có thể vào trong nhận thức của ai đó và làm họ trải nghiệm điều gì đó. Giống như châm ngôn cũ: "Bạn có thể nói và chỉ cho một người, nhưng họ chỉ thực sự học nó nếu họ làm."
Here is another thing you can do. There is a game called Rush Hour. This is one of the true masterpieces in puzzle design besides Rubik's cube. So, here we have a crowded parking lot with cars all over the place. The goal is to get the red car out. It's a sliding block puzzle. It's made by the company Think Fun. It's done very well. I love this puzzle.
Đây là một điều khác bạn có thể làm. Trò này gọi là Rush Hour (Giờ cao điểm). Đúng là một kiệt tác trong thiết kế câu đố bên cạnh cục Rubik. Giờ ta có một bãi đỗ xe đông nghịt với xe khắp mọi nơi. Mục tiêu là lấy được xe màu đỏ ra. Nó là câu đó trượt khối. Nó được làm bởi công ty Think Fun. Được làm rất tốt. Tôi yêu câu đố này.
Well, let's play one. Here. So, here is a very simple puzzle. Well, that's too simple, let's add another piece. Okay, so how would you solve this one? Well, move the blue one out of the way. Here, let's make it a little harder. Still pretty easy. Now we'll make it harder, a little harder. Now, this one is a little bit trickier. You know? What do you do here? The first move is going to be what? You're going to move the blue one up in order to get the lavender one to the right. And you can make puzzles like this one that aren't solvable at all. Those four are locked in a pinwheel; you can't get them apart.
Chơi thử một cái nhé. Đây là một câu đố rất đơn giản. Quá đơn giản rồi. Thêm một mảnh vào. Bây giờ bạn làm sao giải cái này? Trượt cái màu xanh ra khỏi đường đi. Giờ làm nó khó hơn chút. Nhưng vẫn rất dễ. Bây giờ làm nó khó hơn 1 chút, chút nữa. Và bây giờ cái này thì hơi khó nhằn. Bạn biết hả? Làm cái gì ở đây? Bước đầu tiên sẽ là gì? Bạn sẽ trượt cái màu xanh lên trên để cái màu tím trượt về bên phải. Và bạn có thể làm câu đố kiểu này mà không thể nào giải được. Bốn cái bị khóa trong 1 vòng không rời ra.
I wanted to make a sequel. I didn't come up with the original idea. But this is another way I work as an inventor is to create a sequel. I came up with this. This is Railroad Rush Hour. It's the same basic game except I introduced a new piece, a square piece that can move both horizontally and vertically. In the other game the cars can only move forward and back. Created a whole bunch of levels for it. Now I'm making it available to schools. And it includes exercises that show you not just how to solve these puzzles, but how to extract the principles that will let you solve mathematical puzzles or problems in science, other areas.
Tôi muốn làm phần tiếp theo. Tôi không nghĩ ra ý này. Đây là 1 cách. Tôi làm việc như một nhà phát minh để tạo ra phần tiếp theo. Tôi nghĩ ra cái này: Giờ cao điểm tàu hỏa. Nó là trò căn bản như cũ nhưng tôi giới thiệu mảnh ghép mới, một mảnh hình vuông có thể di chuyển cả dọc và ngang. Trong các trò khác, xe chỉ đi tiến hoặc lùi. Tôi đã tạo ra cả đám trình độ (level) cho trò này. Giờ tôi mang chúng đến trường học. Và nó gồm những bài tập để cho bạn thấy không chỉ là cách để giải các câu đố này, mà làm sao để rút ra các nguyên tắc để giúp bạn giải câu đố toán hay các vấn đề về khoa học, các lĩnh vực khác.
So, I'm really interested in you learning how to make your own puzzles as well as just me creating them. Garry Trudeau calls himself an investigative cartoonist. You know, he does a lot of research before he writes a cartoon. In Discover Magazine, I'm an investigative puzzle maker. I got interested in gene sequencing. And I said, "Well, how on Earth can you come up with a sequence of the base pairs in DNA?" Cut up the DNA, you sequence individual pieces, and then you look for overlaps, and you basically match them at the edges. And I said, "This is kind of like a jigsaw puzzle, except the pieces overlap."
Tôi rất hứng thú với việc làm sao bạn tạo ra câu đố của mình giống như với việc tôi tạo ra chúng vậy. Garry Trudeau gọi mình là một người vẽ tranh hoạt họa điều tra. Anh ấy làm rất nhiều nghiên cứu trước khi viết hoạt họa. Trong tạp chí Discover, tôi là nhà thiết kế câu đố điều tra. Tôi quan tâm đến sắp xếp dãy gene. Và tôi nói: "Làm thế nào bạn có thể nghĩ ra một chuỗi ... các cặp gốc trong DNA?" Cắt DNA ra, lập dãy từng mảnh ghép đơn... và tìm những vị trí trùng lặp,... sau đó bạn chỉ nối các cạnh lại với nhau. Và tôi nói: "Cái này giống chơi xếp hình, trừ các mảnh lặp."
So, here is what I created for Discover Magazine. And it has to be solvable in a magazine. You know, you can't cut out the pieces and move them around. So, here is the nine pieces. And you're supposed to put them into this grid. And you have to choose pieces that overlap on the edge. There is only one solution. It's not that hard. But it takes some persistence. And when you're done, it makes this design, which, if you squint, is the word "helix." So, that's the form of the puzzle coming out of the content, rather than the other way around.
Và đây là những gì tôi tạo ra cho tạp chí Discover. Và nó phải giải-được trong 1 cuốn tạp chí. Không thể cắt các mảnh ra và xếp. Đây là 9 mảnh ghép. Bạn phải xếp nó vào ô này. Và bạn phải chọn các mảnh có cạnh trùng lên với nhau. Chỉ có 1 lời giải. Và nó không quá khó. Nhưng cần một chút kiên trì. Khi bạn hoàn thành, nó sẽ tạo ra hình này, nếu bạn nheo mắt, đó là chữ "helix" (cấu trúc xoắn ốc của DNA). Đó là dạng của câu đố được tạo ra từ nội dung, chứ không phải ngược lại.
Here is a couple more. Here is a physics-based puzzle. Which way will these fall? One of these weighs 50 pounds, 30 pounds and 10 pounds. And depending on which one weighs which amount, they'll fall different directions. And here is a puzzle based on color mixing. I separated this image into cyan, magenta, yellow, black, the basic printing colors, and then mixed up the separations, and you get these peculiar pictures. Which separations were mixed up to make those pictures? Gets you thinking about color.
Đây là một vài cái nữa. Đây là một câu đố dựa trên vật lý. Những khối này sẽ đổ theo hướng nào? Mỗi khối nặng lần lượt 50 pounds, 30 pounds và 10 pounds. Và dựa vào trọng lượng mỗi khối, chúng sẽ đổ theo các hướng khác nhau. Đây là một câu đố dựa trên sự pha màu. Tôi tách hình này thành màu lục lam, đỏ sậm, vàng, đen,... màu cơ bản khi in, trộn các phần tách lại, và bạn có các bức tranh đặc biệt này. Pha trộn giữa những màu nào tạo nên các bức tranh đó? Nó làm bạn nghĩ về màu sắc.
Finally, what I'm doing now. So, ShuffleBrain.com, website you can go visit, I joined up with my wife, Amy-Jo Kim. She could easily be up here giving a talk about her work. So, we're making smart games for social media. I'll explain what that means. We're looking at three trends. This is what's going on in the games industry right now. First of all, you know, for a long time computer games meant things like "Doom," where you're going around shooting things, very violent games, very fast, aimed at teenage boys. Right? That's who plays computer games.
Cuối cùng, thứ tôi đang làm bây giờ: ShuffleBrain.com, một trang mạng bạn có thể ghé qua. Tôi hợp tác với vợ mình, Amy-Jo Kim. Cô ấy rất có thể đứng ở đây nói chuyện về công việc của cô ấy. Chúng tôi làm game thông minh... cho mạng xã hội. Chúng tôi nhìn vào 3 xu hướng. Đó là những gì đang xảy ra với ngành công nghiệp game. Đầu tiên, trong một thời gian dài, trò chơi điện tử là những trò như "Doom", bạn đi vòng vòng, bắn mọi thứ, rất bạo lực, rất nhanh, nhắm đến các cậu thanh thiếu niên, những người chơi điện tử.
Well, guess what? That's changing. "Bejeweled" is a big hit. It was the game that really broke open what's called casual games. And the main players are over 35, and are female. Then recently "Rock Band" has been a big hit. And it's a game you play with other people. It's very physical. It looks nothing like a traditional game. This is what's becoming the dominant form of electronic gaming.
Đoán thử xem, thời thế đang thay đổi. "Bejeweled" là một thành công lớn. Nó là trò chơi mở đầu cho thể loại "trò chơi bình dân". Những người chơi chính đều là những phụ nữ trên 35 tuổi. Gần đây, "Rock Band" trở thành siêu phẩm. Nó là trò chơi bạn chơi với người khác. Rất nhiều tương tác vật lý, khác hẳn với trò chơi truyền thống. Đó là dạng trò chơi điện tử đang thống trị.
Now, within that there is some interesting things happening. There is also a trend towards games that are good for you. Why? Well, we aging Boomers, Baby Boomers, we're eating our healthy food, we're exercising. What about our minds? Oh no, our parents are getting Alzheimer's. We better do something. Turns out doing crossword puzzles can stave off some of the effects of Alzheimer's. So, we got games like "Brain Age" coming out for the Nintendo DS, huge hit. A lot of people do Sudoku. In fact some doctors prescribe it.
Trong đó, có vài thứ thú vị xảy ra. Có một xu hướng trò chơi có lợi cho bạn. Tại sao? Chúng tôi là Boomers đang già, chúng tôi (thế hệ 1946-1964) ăn uống khỏe mạnh, tập thể dục. Thế còn đầu óc của chúng tôi? Bố mẹ chúng tôi đang mắc bệnh Alzheimer's. Chúng tôi phải làm gì đó. Hóa ra giải câu đố chữ có thể giảm một số tác động của Alzheimer's. Vì thế, chúng tôi có những trò như "Brain Age" trên Nintendo DS, siêu phẩm. Rất nhiều người làm Sudoku. Thực tế, một số bác sĩ còn kê đơn trò đó.
And then there is social media, and what's happening on the Internet. Everybody now considers themselves a creator, and not just a viewer. And what does this add up to? Here is what we see coming. It's games that fit into a healthy lifestyle. They're part of your life. They're not necessarily a separate thing. And they are both, something that is good for you, and they're fun. I'm a puzzle guy. My wife is an expert in social media. And we decided to combine our skills.
Và rồi có mạng xã hội, và những thứ đang xảy ra trên mạng. Tất cả mọi người đều xem mình là một người sáng tạo, không chỉ còn là người xem. Tất cả những điều này làm nên cái gì? Đây là thứ chúng tôi nghĩ sẽ xảy ra. Trò chơi phù hợp với lối sống lành mạnh. Nó là một phần cuộc sống, không cần thiết phải tách biệt. Và nó vừa là cái gì đó tốt cho bạn, vừa thú vị. Tôi là một gã làm câu đố. Vợ tôi là một chuyên gia mạng xã hội. Và chúng tôi quyết định kết hợp kỹ năng.
Our first game is called "Photo Grab." The game takes about a minute and 20 seconds. This is your first time playing my game. Okay. Let's see how well we can do. There are three images. And we have 24 seconds each. Where is that? I'll play as fast as I can. But if you can see it, shout out the answer. You get more -- Down, okay, yeah where is that? Oh, yeah. There, okay. J-O and -- I guess that's that part. We got the bow. That bow helps. That's his hair. You get a lot of figure-ground problems. Yeah, that one is easy. Okay. So, ahhh! Okay on to the next one. Okay, so that's the lens. Anybody? Looks like a black shape. So, where is that? That's the corner of the whole thing. Yeah, I've played this image before, but even when I make up my own puzzles -- and you can put your own images in here. And we have people all over the world doing that now.
Trò chơi đầu tiên của chúng tôi, "Photo Grab", cần 80 giây. Đây là lần đầu tiên bạn chơi trò này. Được thôi. Xem chúng ta làm tốt đến đâu. Có 3 tấm hình. Và chúng ta có 24 giây cho mỗi hình. Đâu rồi nhỉ? Tôi sẽ chơi nhanh hết sức có thể. Nhưng nếu bạn thấy nó, hãy hét to câu trả lời nhé. Bạn có nhiều hơn -- Xuống phía dưới, được rồi, ở chỗ nào nhỉ? À, tôi thấy rồi. J-O và --- Tôi nghĩ là phần đó. Ta có cái cung tên, nó giúp rất nhiều. Đó là tóc của anh ta. Bạn có rất nhiều vấn đề thuộc loại hình thù-mặt đất. Cái đó dễ. Được rồi. A! Đến cái tiếp theo. Cái đó là kính lúp. Có người nào giúp tôi không? Nhìn giống như một hình màu đen. Ở đâu nhỉ? Đó là góc của cả bức hình. Tôi đã chơi cái hình này rồi, nhưng ngay cả khi tôi tự làm câu đố -- Bạn có thể để hình của bạn lên trên này. Mọi người trên khắp thế giới đang làm điều đó.
There we are. Visit ShuffleBrain.com if you want to try it yourself. Thank you. (Applause)
Vậy đó. Hãy ghé thăm ShuffleBrain.com nếu bạn muốn tự mình thử sức. Cảm ơn. (Vỗ tay)