Good evening. My journey to this stage began when I came to America at the age of 17. You see, I'm one of the 84 million Americans who are immigrants or children of immigrants. Each of us has a dream when we come here, a dream that usually has to be rewritten and always has to be repurposed. I was one of the lucky ones. My revised dream led me to the work I do today: training immigrants to run for public office and leading a movement for inclusive democracy.
Chào buổi tối. Hành trình của tôi đến giai đoạn này bắt đầu khi tôi đến nước Mỹ ở độ tuổi 17. Bạn thấy đấy, tôi là một trong 84 triệu người dân Mỹ là dân nhập cư hoặc là con của dân nhập cư. Mỗi chúng ta có một ước mơ khi đến đây, ước mơ mà luôn bị thay đổi và luôn phải bị đổi hướng. Tôi là một trong những người may mắn. Ước mơ đã được đổi của tôi giúp tôi đến với công việc hiện tại hôm nay: đào tạo những người nhập cư làm việc cho văn phòng chính phủ và mở đầu vận động hướng về dân chủ toàn diện.
But I don't want you to think it was a cakewalk, that America opened its arms wide and welcomed me. It's still not doing that. And I've learned a few lessons along the way that I wanted to share with you, because I think that together we can make American democracy better and stronger.
Nhưng tôi không muốn bạn nghĩ việc đó dễ dàng, rằng người Mỹ mở rộng vòng tay chào đón tôi. Việc đó vẫn chưa thực sự xảy ra. Và tôi đã học được một số bài học mà tôi muốn chia sẻ với bạn, bởi vì tôi nghĩ rằng cùng nhau ta có thể làm nền dân chủ nước Mỹ tốt hơn và mạnh hơn.
I was born in India, the world's largest democracy, and when I was four, my family moved to Belize, the world's smallest democracy perhaps. And at the age of 17, I moved to the United States, the world's greatest democracy. I came because I wanted to study English literature. You see, as a child, I buried my nose in books, and I thought, why not make a living doing that as an adult? But after I graduated from college and got a graduate degree, I found myself moving from one less ideal job to another. Maybe it was the optimism that I had about America that made me take a while to understand that things were not going to change. The door that I thought was open was actually just slightly ajar -- this door of America that would open wide if you had the right name, the right skin color, the right networks, but could just slam in your face if you had the wrong religion, the wrong immigration status, the wrong skin color. And I just couldn't accept that.
Tôi được sinh ra ở Ấn Độ, nền dân chủ lớn nhất thế giới, và khi tôi 4 tuổi, gia đình tôi chuyển tới Belize, có lẽ là nước có nền dân chủ bé nhất thế giới. Và ở độ tuổi 17, tôi chuyển tới nước Mỹ, nước có nền dân chủ hùng mạnh nhất thế giới. Tôi đến vì muốn học văn học Anh. Bạn thấy đấy, là 1 đứa trẻ, tôi vùi đầu trong sách vở, và tôi nghĩ, sao không làm việc đó kiếm tiền khi lớn lên? Nhưng sau khi tôi tốt nghiệp đại học và có một tấm bằng tốt nghiệp, tôi thấy bản thân làm việc không lý tưởng này tới việc khác. Có lẽ đó là sự lạc quan tôi có về nước Mỹ đã khiến tôi mất một lúc để hiểu rằng mọi việc sẽ không thay đổi. Cánh cửa mà tôi tưởng đã rộng mở thực ra chỉ mở hé -- cánh cửa này của nước Mỹ sẽ mở rộng nếu bạn có đúng tên, đúng màu da, đúng mạng lưới quan hệ, nhưng nó có thể đóng sầm trước mặt bạn nếu bạn có sai tôn giáo, sai tình trạng nhập cư, sai màu da. Và tôi không thể chấp nhận điều đó.
So I started a career as a social entrepreneur, starting an organization for young people like myself -- I was young at the time that I started it -- who traced their heritage to the Indian subcontinent. In that work, I became and advocate for South Asians and other immigrants. I lobbied members of Congress on policy issues. I volunteered on election day to do exit polling. But I couldn't vote, and I couldn't run for office. So in 2000, when it was announced that the citizenship application fee was going to more than double from 95 dollars to 225 dollars, I decided it was time to apply before I could no longer afford it. I filled out a long application, answering questions about my current and my past affiliations. And once the application was submitted, there were fingerprints to be taken, a test to study for, endless hours of waiting in line. You might call it extreme vetting. And then in December of 2000, I joined hundreds of other immigrants in a hall in Brooklyn where we pledged our loyalty to a country that we had long considered home. My journey from international student to American citizen took 16 years, a short timeline when you compare it to other immigrant stories.
Vậy tôi bắt đầu sự nghiệp như một doanh nhân xã hội, mở một tổ chức dành cho những người trẻ như tôi-- Tôi còn trẻ khi mới thành lập tổ chức đó -- tìm hiểu về nguồn cội tới tiểu lục địa Ấn Độ. Trong công việc đó, tôi làm người biện hộ cho người Nam Á và người nhập cư khác. Tôi vận động thành viên của Quốc hội về những vấn đề chính sách. Tôi tình nguyện làm thăm dò vào ngày bỏ phiếu. Nhưng tôi không thể bỏ phiếu, và tôi không thể tranh cử. Nên vào năm 2000, khi được công bố rằng phí đơn xin nhập tịch sẽ lớn hơn gấp đôi từ 95 đô đến 225 đô, tôi quyết định đã đến lúc nộp đơn trước khi tôi không thể chi trả. Tôi điền một tờ đơn dài, trả lời câu hỏi về những mối liên hệ hiện tại và trước đây của tôi. Và khi đơn đã được nộp, dấu vân tay của tôi sẽ được lấy, một bài kiểm tra cần phải học trong quãng thời gian dài vô tận đợi xếp hàng. Bạn có thể gọi nó là rà soát cùng cực. Và rồi, vào tháng 12 năm 2000, tôi cùng hàng trăm người nhập cư khác tại một sảnh ở Brooklyn nơi chúng tôi tuyên thề lòng trung thành tới đất nước từ lâu chúng tôi đã coi là nhà. Hành trình của tôi từ sinh viên quốc tế tới công dân Mỹ mất 16 năm, một khoảng thời gian ngắn nếu so với câu chuyện của người nhập cư khác.
And soon after I had taken that formal step to becoming an American, the attacks of September 11, 2001, changed the immigration landscape for decades to come. My city, New York City, was reeling and healing, and in the midst of it, we were in an election cycle.
Và sớm sau đó tôi đã thực hiện bước chính thức để trở thành một công dân Mỹ, cuộc tấn công ngày 11 tháng 9, năm 2001, đã thay đổi khung cảnh nhập cư trong vài thập kỉ tới. Thành phố tôi, thành phố New York, khi đó đang quay cuồng và hồi phục, và giữa chuyện ấy, chúng tôi đang trong một chu kỳ bầu cử.
Two things happened as we coped with loss and recovery in New York City. Voters elected Michael Bloomberg mayor of New York City. We also adopted by ballot referendum the Office of Immigrant Affairs for the City of New York. Five months after that election, the newly elected mayor appointed me the first Commissioner of Immigrant Affairs for this newly established office.
Hai điều đã xảy ra khi chúng tôi đối mặt với sự mất mát và cuộc hồi phục ở New York. Cử chi bầu Michael Bloomberg là thị trưởng thành phố New York. Chúng tôi cũng nhận đề nghị một cuộc trưng phiếu Văn phòng Sở Nhập cư cho thành phố New York. Năm tháng sau cuộc bầu cử đó, thị trưởng mới được bầu chỉ định tôi làm Ủy viên đầu tiên ở Sở Nhập cảnh cho văn phòng mới được thành lập này.
I want you to come back to that time. I was a young immigrant woman from Belize. I had basically floundered in various jobs in America before I started a community-based organization in a church basement in Queens. The attacks of September 11 sent shock waves through my community. People who were members of my family, young people I had worked with, were experiencing harassment at schools, at workplaces and in airports. And now I was going to represent their concerns in government. No job felt more perfect for me.
Tôi muốn bạn quay lại thời điểm đó. Tôi còn là một phụ nữ trẻ nhập cư từ Belize. Tôi phải loạng choạng với rất nhiều công việc ở Mỹ trước khi tôi bắt đầu một tổ chức cộng đồng trong một tầng hầm nhà thờ ở Queens. Cuộc tấn công 11/9 đã đem những cú sốc lớn tới cộng đồng của tôi. Những thành viên gia đình tôi, những người trẻ tôi làm việc cùng, đã chịu đựng sự quấy rối liên tiếp ở trường, ở nơi làm việc và ở sân bay. Và tôi bây giờ cũng sẽ diễn tả nỗi lo lắng của họ về chính phủ. Không công việc nào hoàn hảo cho tôi hơn.
And here are two things I learned when I became Commissioner. First, well-meaning New Yorkers who were in city government holding government positions had no idea how scared immigrants were of law enforcement. Most of us don't really know the difference, do we, between a sheriff and local police and the FBI. And most of us, when we see someone in uniform going through our neighborhoods feel curiosity, if not concern. So if you're an undocumented parent, every day when you say goodbye to your child, send them off to school and go to work, you don't know what the chances are that you're going to see them at the end of the day. Because a raid at your workplace, a chance encounter with local police could change the course of your life forever.
Và đây là 2 điều tôi đã học được khi trở thành Ủy viên. Đầu tiên, những người New York có ý tốt ở trong chính quyền thành phố nắm giữ những vị trí chính phủ không biết những người nhập cư sợ hãi như thế nào với việc thực thi pháp luật. Phần lớn chúng ta không thực sự biết được điểm khác, giữa một cảnh sát trưởng, một cảnh sát địa phương và một đặc vụ FBI. Và phần lớn chúng ta, khi thấy ai đó mặc đồng phục đi qua khu phố sẽ thấy tò mò hoặc là lo lắng. Vậy nên nếu bạn là cha mẹ nhập cư không có giấy tờ, mỗi ngày khi bạn nói tạm biệt với con bạn, tiễn chúng tới trường và đi làm, bạn không biết có bao nhiêu phần trăm rằng bạn sẽ được gặp chúng vào cuối ngày. Bởi vì một cuộc đột kích ở nơi làm việc của bạn, cơ hội chạm trán với cảnh sát địa phương có thể thay đổi cuộc đời bạn mãi mãi.
The second thing I learned is that when people like me, who understood that fear, who had learned a new language, who had navigated new systems, when people like us were sitting at the table, we advocated for our communities' needs in a way that no one else could or would. I understood what that feeling of fear was like. People in my family were experiencing it. Young people I had worked with were being harassed, not just by classmates, but also by their teachers. My husband, then boyfriend, thought twice before he put a backpack on or grew a beard because he traveled so much.
Điều thứ hai tôi học được đó là khi những người như tôi, những ai hiểu nỗi sợ đó, ai đã học một ngôn ngữ mới, ai đã điều hướng hệ thống mới, khi những người như chúng tôi đang ngồi ở bàn, chúng tôi ủng hộ những nhu cầu cộng đồng khác với người khác có thể làm. Tôi hiểu cảm giác sợ hãi là như thế nào. Những người nhà tôi đã trải qua nó. Những người trẻ tôi đã làm cùng đã bị quấy rối, không chỉ bởi bạn cùng lớp, mà còn bởi giáo viên của họ. Chồng tôi, rồi đến bạn trai tôi, nghĩ kĩ trước khi đeo ba lô hay để mọc râu bởi vì anh ấy đi du lịch quá nhiều.
What I learned in 2001 was that my vote mattered but that my voice and vantage point also mattered. And it's these three things -- immigrants' votes, voices and vantage points -- that I think can help make our democracy stronger. We actually have the power to change the outcome of elections, to introduce new issues into the policy debate and to change the face of the pale, male, stale leadership that we have in our country today.
Điều tôi học được vào năm 2001 đó là phiếu bầu của tôi quan trọng nhưng rằng giọng nói và quan điểm của tôi cũng quan trọng. Và đó là ba thứ sau --- phiếu bầu, giọng nói và quan điểm của người nhập cư - làm tôi nghĩ có thể giúp cho nền dân chủ của ta mạnh mẽ hơn. Chúng ta thực sự có sức mạnh để thay đổi kết quả của các cuộc bầu cử, để giới thiệu những vấn đề mới vào cuộc tranh luận chính sách và để thay đổi bộ mặt của sự lãnh đạo nam quyền người da trắng, cũ nhạt mà chúng ta có ở đất nước ta ngày nay.
So how do we do that? Well, let's talk first about votes. It will come as no surprise to you that the majority of voters in America are white. But it might surprise you to know that one in three voters are black, Latino or Asian. But here's the thing: it doesn't just matter who can vote, it matters who does vote. So in 2012, half of the Latino and Asian-American voters did not vote.
Vậy ta làm điều đó thế nào? Nào, đầu tiên hãy nói về những phiếu bầu. Nó sẽ không làm bạn ngạc nhiên rằng đa số cử tri ở nước Mỹ là da trắng. Nhưng nó sẽ khiến bạn ngạc nhiên biết rằng cứ ba cử tri thì một người là da đen, người La Tinh hay người Châu Á. Nhưng vấn đề là đây: nó không quan trọng ai có thể bỏ phiếu, nó quan trọng ai bỏ phiếu. Vậy nên năm 2012, nửa số cử tri La tinh và Mỹ-Châu Á đã không bỏ phiếu.
And these votes matter not just in presidential elections. They matter in local and state elections. In 2015, Lan Diep, the eldest son of political refugees from Vietnam, ran for a seat in the San Jose City Council. He lost that election by 13 votes. This year, he dusted off those campaign shoes and went back to run for that seat, and this time he won, by 12 votes. Every one of our votes matters.
Và những phiếu bầu này không chỉ quan trọng trong bầu cử tổng thống. Chúng quan trọng với cả bầu cử địa phương và bang. Năm 2015, Lan Diep, người con trai cả của một người tị nạn chính trị từ Việt Nam, tranh cử một vị trí vào Hội đồng thành phố San Jose. Anh ta thua cuộc bầu cử với 13 phiếu. Năm nay, anh ấy phủi thất bại của chiến dịch đó và quay lại tranh cử vị trí đó, và lần này anh ta thắng, với 12 phiếu bầu. Từng lá phiếu của chúng ta đều quan trọng.
And when people like Lan are sitting at the policy table, they can make a difference. We need those voices. We need those voices in part because American leadership does not look like America's residents. There are over 500,000 local and state offices in America. Fewer than 2 percent of those offices are held by Asian-Americans or Latinos, the two largest immigrant groups in our country. In the city of Yakima, Washington, where 49 percent of the population is Latino, there has never been a Latino on the city council until this year. Three newly elected Latinas joined the Yakima City Council in 2016. One of them is Carmen Méndez. She is a first-generation college student. She grew up partly in Colima, Mexico, and partly in Yakima, Washington. She's a single mother, a community advocate. Her voice on the Yakima City Council is advocating on behalf of the Latino community and of all Yakima residents. And she's a role model for her daughter and other Latinas.
Và khi những người như Lan đang ngồi ở bàn chính trị, họ có thể tạo nên khác biệt. Ta cần những giọng nói đó. Ta cần những giọng nói đó một phần bởi vì nền lãnh đạo Mỹ không giống với cư dân Mỹ. Có hơn 500,000 văn phòng địa phương và bang ở Mỹ. Ít hơn 2% những văn phòng đó phụ trách bởi người Mỹ-Châu Á hay La tinh, hai nhóm người nhập cư lớn nhất ở nước ta. Ở thành phố Yakima, Washington, có 49% dân số là người Mỹ-La tinh, chưa hề có một người La tinh nào trong hội đồng thành phố tới năm nay. Ba người La tinh mới được nhận vào Hội đồng thành phố Yakima năm 2016. Một trong số đó là Carmen Mesndez. Cô ấy là thế hệ đầu tiên học đại học. Cô lớn lên phần thì ở Colima, Mexico, và phần còn lại ở Yakima, Washington. Cô ấy là một bà mẹ đơn thân, một người ủng hộ cộng đồng. Giọng nói của cô ấy trong Hội đồng thành phố Yakima đang ủng hộ thay mặt cộng đồng La tinh và toàn bộ cư dân Yakima. Và cô là một tấm gương cho con gái mình và những người La Tinh khác.
But the third most untapped resource in American democracy is the vantage point that immigrants bring. We have fought to be here. We have come for economic and educational opportunity. We have come for political and religious freedom. We have come in the pursuit of love. That dedication, that commitment to America we also bring to public service. People like Athena Salman, who just last week won the primary for a seat in the Arizona State House. Athena's father grew up in the West Bank and moved to Chicago, where he met her mother. Her mother is part Italian, part Mexican and part German. Together they moved to Arizona and built a life. Athena, when she gets to the statehouse, is going to fight for things like education funding that will help give families like hers a leg up so they can achieve the financial stability that we all are looking for.
Nhưng điều thứ ba chưa được khai thác ở nền dân chủ Mỹ là quan điểm mà dân nhập cư mang lại. Ta đã phải đấu tranh được ở đây. Chúng ta đến vì cơ hội kinh tế và học tập. Ta đến vì tự do chính trị và tôn giáo. Chúng ta đến trong cuộc theo đuổi tình yêu. Sự tận tâm đó, sự cam kết với nước Mỹ chúng ta cũng mang đến dịch vụ công cộng. Những người như Athena Salman, người lần đầu tiên thắng một chỗ trong Nhà bang Arizona tuần trước. Bố Athena lớn lên tại bờ Tây và chuyển tới Chicago, nơi ông ấy gặp mẹ cô. Mẹ cô ấy mang một phần dòng máu Ý, một phần Mexico và một phần Đức. Họ cùng nhau chuyển đến Arizona và xây dựng cuộc sống. Athena, khi cô vào nhà bang, sẽ đấu tranh cho nguồn cấp tiền giáo dục mà sẽ giúp cho những gia đình như gia đình mình để họ có thể đạt được ổn định về tài chính mà chúng ta luôn mong muốn.
Immigrants' votes, voices and vantage points are what we all need to work to include in American democracy. It's not just my work. It's also yours. And it's not going to be easy. We never know what putting a new factor into an equation will do. And it's a little scary. You're scared that I'm going to take away your place at the table, and I'm scared that I'm never going to get a place at the table. And we're all scared that we're going to lose this country that we know and love. I'm scared you're going to take it away from me, and you're scared I'm going to take it away from you.
Lá phiếu, tiếng nói và quan điểm của dân nhập cư là những thứ mà tất cả chúng ta cần phải hành động để đưa vào nền dân chủ Mỹ. Nó không chỉ là việc của tôi. Mà cũng là việc của bạn. Và nó sẽ không dễ dàng. Chúng ta không bao giờ biết khi đưa thêm một yếu tố mới vào phương trình sẽ thay đổi những gì. Và có một chút đáng sợ. Bạn sợ rằng tôi sẽ cướp vị trí của bạn trên bàn, và tôi sợ rằng tôi sẽ không bao giờ có một vị trí trên bàn. Và tất cả chúng ta đều sợ rằng chúng ta sẽ mất đất nước này mà chúng ta biết và yêu thương. Tôi sợ rằng bạn sẽ cướp nó khỏi tôi, và bạn sợ rằng tôi sẽ cướp nó khỏi bạn.
Look, it's been a rough election year, a reminder that people with my immigration history could be removed at the whim of a leader. But I have fought to be in this country and I continue to do so every day. So my optimism never wavers, because I know that there are millions of immigrants just like me, in front of me, behind me and all around me. It's our country, too.
Hãy nhìn xem, năm nay cuộc bầu cử diễn ra rất cam go, điều nhắc nhở là những người có lịch sử nhập cư như tôi có thể bị loại bỏ bởi ý thích của một nhà lãnh đạo. Nhưng tôi đã chiến đấu để ở đất nước này và tôi sẽ tiếp tục làm vậy mỗi ngày. Nên sự lạc quan của tôi chưa bao giờ lung lay, bởi tôi biết có hàng triệu người nhập cư như tôi, trước mặt tôi, sau lưng tôi và quanh tôi. Đó cũng là đất nước của chúng ta.
Thank you.
Cảm ơn.
(Applause)
(Vỗ tay)