(Пее) Виждам Луната. Луната вижда мен. Луната вижда някого, когото аз не виждам. Бог да благослови Луната и Бог да благослови мен. И Бог да благослови този някого, когото аз не виждам. Ако се пренеса в Рая преди теб, ще направя процеп и ще те издърпам през него. И ще изпиша името ти върху всяка звезда и така светът няма да изглежда толкова далечен.
(Singing) I see the moon. The moon sees me. The moon sees somebody that I don't see. God bless the moon, and God bless me. And God bless the somebody that I don't see. If I get to heaven, before you do, I'll make a hole and pull you through. And I'll write your name on every star, and that way the world won't seem so far.
Астронавтът няма да е на работа днес. Взел си е болничен. Изключил е мобилния си, лаптопа, пейджъра си, будилника. На дивана му спи дебела жълта котка, дъждът барабани по прозореца, а в кухнята - ни следа от аромата на кафе. Цари всеобщ смут. Инженерите на 15 етаж са преустановили работата си по ускорителя на частици. Антигравитационната стая е пропукана и дори луничавото момче с очила, чиято единствена работа е да изнася отпадъците, е нервно, изпуска торбата, изпадат бананова кора и хартиена чаша. Никой не забелязва. Всички са твърде заети да изчисляват колко изгубено време ще им коства. Колко галактики губят с всяка секунда? Колко време до следващата ракета? Някъде електрон излита извън силовото си поле. Изригва черна дупка. Майка приключва приготвянето на масата за вечеря. Започва маратон на "Закон и ред". Астронавтът спи. Забравил е да спре часовника си, който тиктака като метален пулс на китката му. Той не го чува. Той сънува коралови рифове и планктон. Пръстите му намират мачтите на корабите на калъфката му. Обръща се на една страна, отваря очи на мига. Мисли си как работата на водолазите трябва да е най-прекрасната на света. Толкова много вода, през която да се гмуркаш!
The astronaut will not be at work today. He has called in sick. He has turned off his cell phone, his laptop, his pager, his alarm clock. There is a fat yellow cat asleep on his couch, raindrops against the window and not even the hint of coffee in the kitchen air. Everybody is in a tizzy. The engineers on the 15th floor have stopped working on their particle machine. The anti-gravity room is leaking, and even the freckled kid with glasses, whose only job is to take out the trash, is nervous, fumbles the bag, spills a banana peel and a paper cup. Nobody notices. They are too busy recalculating what this all mean for lost time. How many galaxies are we losing per second? How long before next rocket can be launched? Somewhere an electron flies off its energy cloud. A black hole has erupted. A mother finishes setting the table for dinner. A Law & Order marathon is starting. The astronaut is asleep. He has forgotten to turn off his watch, which ticks, like a metal pulse against his wrist. He does not hear it. He dreams of coral reefs and plankton. His fingers find the pillowcase's sailing masts. He turns on his side, opens his eyes at once. He thinks that scuba divers must have the most wonderful job in the world. So much water to glide through!
(Аплодисменти)
(Applause)
Благодаря ви.
Thank you.
Когато бях малка, не можех да разбера схващането, че можеш да изживееш само един живот. И нямам предвид метафорично. Имам предвид, че буквално мислех, че щях да мога да направя всичко, което е възможно и че щях да бъда всеки, когото е възможно. Беше само въпрос на време. И нямаше ограничения по отношение на възраст или пол, раса или дори определен период от време. Бях сигурна, че щях наистина да преживея какво е усещането да си лидер на движението за човешки права, или 10 годишно момче, живеещо във ферма по време на пясъчните бури в Щатите, или император от китайската династия Тан. Майка ми казва, че когато някой ме питал каква искам да стана като порасна, обичайният ми отговор бил: принцеса-балерина-астронавт. И това, което тя не разбира, е, че аз не се опитвах да изобретя някаква съвкупна супер професия. Аз изреждах неща, които смятах, че щях да мога да бъда: принцеса и балерина и астронавт и съм напълно сигурна, че списъкът не свършваше с това. Просто най-често ме прекъсваха. Никога не ставаше въпрос дали щях да мога да направя нещо, колкото кога щях да го направя.
When I was little, I could not understand the concept that you could only live one life. I don't mean this metaphorically. I mean, I literally thought that I was going to get to do everything there was to do and be everything there was to be. It was only a matter of time. And there was no limitation based on age or gender or race or even appropriate time period. I was sure that I was going to actually experience what it felt like to be a leader of the civil rights movement or a ten-year old boy living on a farm during the dust bowl or an emperor of the Tang dynasty in China. My mom says that when people asked me what I wanted to be when I grew up, my typical response was: princess-ballerina-astronaut. And what she doesn't understand is that I wasn't trying to invent some combined super profession. I was listing things I thought I was gonna get to be: a princess and a ballerina and an astronaut. and I'm pretty sure the list probably went on from there. I usually just got cut off. It was never a question of if I was gonna get to do something so much of a question of when.
И бях сигурна, че ако щях да направя всичко, това вероятно означаваше, че трябваше да побързам, защото имаше страшно много неща за вършене. Затова животът ми беше постоянно забързан. Непрестанно се страхувах, че изоставам. И тъй като съм израснала в Ню Йорк, доколкото можех да преценя, да си забързан беше доста нормално. Но пораствайки, започнах да осъзнавам тъжната истина, че нямаше да изживея повече от един живот. Знаех единствено какво е усещането да бъдеш тийнейджърка в Ню Йорк, не тийнейджър в Нова Зеландия, нито кралица на бала в Канзас. Умеех да виждам само през моята призма. Беше някъде по това време, когато бях запленена от разказите, защото разказите ми даваха възможност да гледам през нечий друг поглед, независимо за колко кратко или неточно. И така започнах да жадувам да слушам преживяванията на други хора, понеже бях особено ревностна поради факта, че имаше цели животи, които никога нямаше да изживея и исках да чуя за всичко онова, което пропусках. По логически път достигнах до заключението, че някои хора никога нямаше да изпитат какво е усещането да бъдеш тийнейджърка в Ню Йорк. Което означаваше, че нямаше да узнаят какво е чувството да се возиш в метрото след първата си целувка, или колко е тихо, когато вали сняг. А аз исках те да знаят, исках да им разкажа.
And I was sure that if I was going to do everything, that it probably meant I had to move pretty quickly, because there was a lot of stuff I needed to do. So my life was constantly in a state of rushing. I was always scared that I was falling behind. And since I grew up in New York City, as far as I could tell, rushing was pretty normal. But, as I grew up, I had this sinking realization, that I wasn't gonna get to live any more than one life. I only knew what it felt like to be a teenage girl in New York City, not a teenage boy in New Zealand, not a prom queen in Kansas. I only got to see through my lens. And it was around this time that I became obsessed with stories, because it was through stories that I was able to see through someone else's lens, however briefly or imperfectly. And I started craving hearing other people's experiences because I was so jealous that there were entire lives that I was never gonna get to live, and I wanted to hear about everything that I was missing. And by transitive property, I realized that some people were never gonna get to experience what it felt like to be a teenage girl in New York city. Which meant that they weren't gonna know what the subway ride after your first kiss feels like, or how quiet it gets when its snows. And I wanted them to know, I wanted to tell them.
И това се превърна в опорната точка на моята страст. Запълвах времето си с разказване, споделяне и събиране на истории. И не чак толкова отдавна, осъзнах, че не винаги можеш да пришпорваш поезията. През април, за националния месец на поезията, има предизвикателство, в което много поети от поетическата общност участват, нарича се предизвикателството 30/30. Идеята е да пишеш нов стих всеки един ден в продължение на целия април. И миналата година аз го опитах за пръв път и продуктивността, с която можех да създавам поезия, ме наелектризира. Но в края на месеца прегледах 30 стиха, които бях написала, и открих, че те всички се опитваха да разкажат една и съща история, само дето ми беше отнело 30 опита да разбера по кой искаше да бъде разказана. И осъзнах, че това вероятно важи за други истории с още по-голяма сила. Имам истории, които от години се опитвам да разкажа, пренаписвам ги ли ги пренаписвам в постоянно търсене на точните думи.
And this became the focus of my obsession. I busied myself telling stories and sharing stories and collecting them. And it's not until recently that I realized that I can't always rush poetry. In April for National Poetry Month, there's this challenge that many poets in the poetry community participate in, and its called the 30/30 Challenge. The idea is you write a new poem every single day for the entire month of April. And last year, I tried it for the first time and was thrilled by the efficiency at which I was able to produce poetry. But at the end of the month, I looked back at these 30 poems I had written and discovered that they were all trying to tell the same story, it had just taken me 30 tries to figure out the way that it wanted to be told. And I realized that this is probably true of other stories on an even larger scale. I have stories that I have tried to tell for years, rewriting and rewriting and constantly searching for the right words.
Френският поет и есеист Пол Валери казва, че един стих никога не е завършен, той е само изоставен. И това ме ужасява, понеже внушава, че мога да редактирам и пренаписвам до безкрай и от мен зависи кога един стих е завършен и кога мога да се отдръпна от него. А това е в пълен разрез с моята маниакална склонност да се опитвам да намеря правилния отговор и най-точните думи и вярната форма. Аз си служа с поезията в живота си като с уред, който ме направлява и води през нещата. Но това, че съм завършила стих, не означава, че съм разгадала нещото, което ме е озадачавало. Обичам да се връщам към стари стихове, понеже ми показват точно къде съм се намирала в онзи момент и какво съм се опитвала да направлявам и до кои думи съм се допитвала за помощ.
There's a French poet and essayist by the name of Paul Valéry who said a poem is never finished, it is only abandoned. And this terrifies me because it implies that I could keep re-editing and rewriting forever and its up to me to decide when a poem is finished and when I can walk away from it. And this goes directly against my very obsessive nature to try to find the right answer and the perfect words and the right form. And I use poetry in my life, as a way to help me navigate and work through things. But just because I end the poem, doesn't mean that I've solved what it was I was puzzling through. I like to revisit old poetry because it shows me exactly where I was at that moment and what it was I was trying to navigate and the words that I chose to help me.
Имам една история, в която се препъвам от дълги години и не съм сигурна дали съм открила най-добрата форма или това не е поредният опит и дали след време няма да се опитам да я пренапиша в търсене на по-добър изказ. Но знам, че след време, когато погледна назад, ще знам, че в този момент съм се намирала точно тук и ето това съм се опитвала да направлявам, с тези думи, тук, в тази стая, с вас.
Now, I have a story that I've been stumbling over for years and years and I'm not sure if I've found the perfect form, or whether this is just one attempt and I will try to rewrite it later in search of a better way to tell it. But I do know that later, when I look back I will be able to know that this is where I was at this moment and this is what I was trying to navigate, with these words, here, in this room, with you.
Така че... усмихнете се.
So -- Smile.
Не винаги се правело така. В миналото трябвало да запряташ ръкави. В тъмното, най-често, изпускането на нещо било даденост. Ако би искал повече контраст, повече наситеност, по-тъмно тъмно и по-светло светло, наричали го продължително проявяване. Това значело по-дълго вдишване на химикали, по-дълго запретнати ръкави. Не винаги било лесно. Дядо Стюарт бил военноморски фотограф. Млад, с румени бузи, със запретнати ръкави, юмруци с пръсти като дебели рула монети, изглеждал като превъплъщение на Попай Моряка. Накривена усмивка, гръден кош като обрасъл с трева, на повиквателната за Втората световна се появил подсмихващ се и с хоби. Когато го попитали дали разбира от фотография, излъгал, научил се да разчита Европа като карта, наопаки, от височината на изтребител, щракането на апарата, премигването на клепачите, най-тъмното тъмно и най-светлото светло. Изучил войната така, както можел да разчита пътя до дома.
It didn't always work this way. There's a time you had to get your hands dirty. When you were in the dark, for most of it, fumbling was a given. If you needed more contrast, more saturation, darker darks and brighter brights, they called it extended development. It meant you spent longer inhaling chemicals, longer up to your wrist. It wasn't always easy. Grandpa Stewart was a Navy photographer. Young, red-faced with his sleeves rolled up, fists of fingers like fat rolls of coins, he looked like Popeye the sailor man come to life. Crooked smile, tuft of chest hair, he showed up to World War II, with a smirk and a hobby. When they asked him if he knew much about photography, he lied, learned to read Europe like a map, upside down, from the height of a fighter plane, camera snapping, eyelids flapping the darkest darks and brightest brights. He learned war like he could read his way home.
Когато другите мъже се завръщали, те оставяли оръжията си, но той взел обективите и апаратите със себе си у дома. Отворил магазин, превърнал го в семеен бизнес. Баща ми се родил в този свят на черно и бяло. Ръцете му на баскетболист изучили всяко прещракване и приплъзване, всяка смяна на обектив в кадър, на лента в камера, химикали в пластмасови съдове. Баща му бил на ти с инструментите, но не и с изкуството. Познавал тъмнините, но не и светлините. Баща ми изучил магията, прекарвал времето си в следване на светлината. Веднъж пропътувал страната по следите на горски пожар, преследвал го с апарата си цяла седмица. "Следвай светлината", казвал. "Следвай светлината."
When other men returned, they would put their weapons out to rest, but he brought the lenses and the cameras home with him. Opened a shop, turned it into a family affair. My father was born into this world of black and white. His basketball hands learned the tiny clicks and slides of lens into frame, film into camera, chemical into plastic bin. His father knew the equipment but not the art. He knew the darks but not the brights. My father learned the magic, spent his time following light. Once he traveled across the country to follow a forest fire, hunted it with his camera for a week. "Follow the light," he said. "Follow the light."
Някои от важните за мен неща разпознавам едва чрез снимки. Тавана на улица Устър, с проскърцващите коридори, високите 12 фута тавани, белите стени и студените подове. Това е бил домът на майка ми преди да бъде майка. Преди да бъде съпруга, тя беше артист. И единствените две стаи в къщата със стени, достигащи до самия таван,
There are parts of me I only recognize from photographs. The loft on Wooster Street with the creaky hallways, the twelve-foot ceilings, white walls and cold floors. This was my mother's home, before she was mother. Before she was wife, she was artist. And the only two rooms in the house, with walls that reached all the way up to the ceiling,
отварящи се и затварящи се врати, били банята и тъмната стаичка. Тъмната стаичка тя построила сама, със специално изработени мивки от неръждаема стомана, 8 на 10, които се вдигали и спускали чрез огромна манивела, място със светлини с цветови баланс, стъклена стена за гледане на негативите, въже за съхнене, придвижващо се от и към стената. Майка ми си построила тъмна стаичка. Превърнала я в свой дом. Влюбила се в мъж с ръце на баскетболист, в начина, по който гледал светлината.
and doors that opened and closed, were the bathroom and the darkroom. The darkroom she built herself, with custom-made stainless steel sinks, an 8x10 bed enlarger that moved up and down by a giant hand crank, a bank of color-balanced lights, a white glass wall for viewing prints, a drying rack that moved in and out from the wall. My mother built herself a darkroom. Made it her home. Fell in love with a man with basketball hands, with the way he looked at light.
Оженили се. Родили си дете. Пренесли се в къща в близост до парк. Но запазили тавана на улица Устър за рождени дни и лов на съкровища. Бебето наклонило везните на сивотата, изпълнило албумите на родителите си с червени балони и жълти глазури. Бебето се превърнало в момиче без лунички, с накривена усмивка, което не проумявало как така приятелите ѝ нямали тъмни стаички в домовете си, което не виждало родителите си да се целуват, което не ги виждало да се държат за ръце.
They got married. Had a baby. Moved to a house near a park. But they kept the loft on Wooster Street for birthday parties and treasure hunts. The baby tipped the grayscale, filled her parents' photo albums with red balloons and yellow icing. The baby grew into a girl without freckles, with a crooked smile, who didn’t understand why her friends did not have darkrooms in their houses, who never saw her parents kiss, who never saw them hold hands.
Но един ден още едно бебе се появило. То било с идеално права коса и бузи като дъвка. Нарекли го сладък картоф. Когато се смеел, се смеел така силно, че плашел гълъбите по аварийните изходи. И така, четиримата живеели в онази къща в близост до парка. Момичето без лунички, момчето сладък картоф, бащата баскетболист и майката от стаичката и те палели своите свещи и казвали молитвите си и ъгълчетата на снимките се огъвали.
But one day, another baby showed up. This one with perfect straight hair and bubble gum cheeks. They named him sweet potato. When he laughed, he laughed so loudly he scared the pigeons on the fire escape And the four of them lived in that house near the park. The girl with no freckles, the sweet potato boy, the basketball father and darkroom mother and they lit their candles and said their prayers, and the corners of the photographs curled.
Един ден едни кули се срутили. И къщата в близост до парка се превърнала в къща под пепел, затова те събрали всичко в раници, превозили го на колелета до тъмни стаички. Но таванът на улица Устър бил построен за артист, не за семейство гълъби и стени, които не достигат тавана, не удържат крясъци и ето че мъжът с ръце на баскетболист изоставил снаряженията си. Той не можел да се сражава с тази война и никоя карта не сочела дома. Ръцете му вече не пасвали на апарата му, не пасвали на съпругата му, не пасвали вече на тялото му. Момчето сладък картоф натъпквало юмруци в устата си, докато нямало вече какво да каже.
One day, some towers fell. And the house near the park became a house under ash, so they escaped in backpacks, on bicycles to darkrooms But the loft of Wooster Street was built for an artist, not a family of pigeons, and walls that do not reach the ceiling do not hold in the yelling and the man with basketball hands put his weapons out to rest. He could not fight this war, and no maps pointed home. His hands no longer fit his camera, no longer fit his wife's, no longer fit his body. The sweet potato boy mashed his fists into his mouth until he had nothing more to say.
Затова момичето без лунички тръгнало да търси съкровища само. И така на улица Устър, в сградата с проскърцващи коридори и гълъбарници с тавани високи 12 фута и тъмна стаичка с пре много мивки, под светлините с цветови баланс тя открила бележка, прикачена на стената с габърче, останка от преди времето на кулите, от преди времето на бебетата. Тя гласяла: "Едно момче със сигурност обича момичето от тъмната стаичка." Измина година преди баща ми отново да посегне към фотоапарата. При първото си излизане следваше Коледните лампички, които пунктираха пътя си по дърветата в Ню Йорк, дребнички точки светлина, премигващи от най-тъмните тъмнини.
So, the girl without freckles went treasure hunting on her own. And on Wooster Street, in a building with the creaky hallways and the loft with the 12-foot ceilings and the darkroom with too many sinks under the color-balanced lights, she found a note, tacked to the wall with a thumb-tack, left over from a time before towers, from the time before babies. And the note said: "A guy sure loves the girl who works in the darkroom." It was a year before my father picked up a camera again. His first time out, he followed the Christmas lights, dotting their way through New York City's trees, tiny dots of light, blinking out at him from out of the darkest darks.
Година по-късно той пропътува през страната по дирите на горски пожар, в продължение на седмица го дебнеше с фотоапарата си, той бушуваше по Западното крайбрежие, поглъщайки наведнъж камиони с по 18 гуми. На другия край на страната аз влязох в час и написах стих по белите полета на тетрадката си.
A year later he traveled across the country to follow a forest fire stayed for a week hunting it with his camera, it was ravaging the West Coast eating 18-wheeler trucks in its stride. On the other side of the country, I went to class and wrote a poem in the margins of my notebook.
И двамата бяхме изучили изкуството на улавянето. Може би се учим на изкуството на прегръщането. Може би се учим на изкуството на освобождаването.
We have both learned the art of capture. Maybe we are learning the art of embracing. Maybe we are learning the art of letting go.
(Аплодисменти)
(Applause)