My students often ask me, "What is sociology?" And I tell them it's the study of the way in which human beings are shaped by things that they don't see. And they say, "So, how can I be a sociologist? How can I understand those invisible forces?" And I say, "Empathy. Start with empathy. It all begins with empathy. Take yourself out of your shoes, put yourself into the shoes of another person."
Študenti sa ma často pýtajú, Čo je to sociológia? A ja im hovorím, "Je to predmet, vďaka ktorému sa ľudia formujú vecami, ktoré nevidia." A oni hovoria, "Tak ako sa môžem stať sociológom? Ako môžem pochopiť tie neviditeľné sily?" A ja im vravím, "Empatia. Začnite s empatiou. Všetko to začína s empatiou. Vyzujte sa so svojích topánok, a obujte sa do topánok niekoho iného."
Here, I'll give you an example. So I imagine my life if, a hundred years ago, China had been the most powerful nation in the world and they came to the United States in search of coal. And they found it, and, in fact, they found lots of it right here. And pretty soon, they began shipping that coal, ton by ton, railcar by railcar, boatload by boatload, back to China and elsewhere around the world. And they got fabulously wealthy in doing so. And they built beautiful cities all powered on that coal. And back here in the United States, we saw economic despair, deprivation. This is what I saw. I saw people struggling to get by, not knowing what was what and what was next. And I asked myself the question: How is it possible that we could be so poor here in the United States, because coal is such a wealthy resource; it's so much money? And I realize: because the Chinese ingratiated themselves with a small ruling class here in the United States, who stole all of that money and all of that wealth for themselves. And the rest of us, the vast majority of us, struggle to get by. And the Chinese gave this small ruling elite loads of military weapons and sophisticated technology in order to ensure that people like me would not speak out against this relationship. Does this sound familiar?
Tu, ukážem vám príklad. Predstavím si svoj život, pred sto rokmi Čína bola najsilnejší národ na svete a prišli do Spojených štátov a hľadali uhlie, našli ho, a, popravde, našli ho tu hromady. A veľmi rýchlo ho začali zvážať, tonu po tone, vozeň po vozni, jedna nákladná loď za druhou späť do Číny a inde po svete. A ohromne na tom zbohatli. Vybudovali si nádherné mestá poháňané uhlím. A tu, doma v Spojených štátoch, sme videli ekonomické zúfalstvo a depriváciu. Toto som videl. Videl som ľudí, ktorý mali problém prežiť, nevediac čo je čo a ako bude ďalej. Potom som si položil otázku. "Ako je možné, že môžeme byť tak chudobný tu v Spojených štátoch, keď uhlie je tak bohatá surovina a keď stojí tak veľa?" Potom som si uvedomil lebo čínania sa tu začlenili ako malá vládnuca skupinka tu v Spojených štátoch, ktorá nám tieto všetky peniaze ukradla a zobrala si celé bohatstvo pre seba. A my, zbytok, väčšinová populácia, máme problém prežiť. A Čínania dali tej malej vládnucej skupinke kvantá zbraní a vyspelých technológií, aby sa uistili, že ľudia ako ja neprehovoria proti tomuto vzájomnému spoločenstvu. Znie Vám to povedome?
And they did things like train Americans to help protect the coal. And everywhere, there were symbols of the Chinese -- everywhere, a constant reminder. And back in China, what do they say in China? Nothing! They don't talk about us. They don't talk about the coal. If you ask them, they'll say, "Well, you know, we need the coal. I mean, come on, I'm not going to turn down my thermostat. You can't expect that." And so, I get angry, and I get pissed, as do lots of average people. And we fight back, and it gets really ugly. And the Chinese respond in a very ugly way. And before we know it, they send in the tanks and they send in the troops. And lots of people are dying. And it's a very, very difficult situation.
A tiež si cvičia Američanov, aby im pomohli chrániť uhlie. Čínske symboli boli všade -- všade, stála pripomienka. A v Číne, Čo hovoria v Číne? Nič. Nerozprávajú o nás. Nerozprávajú sa o uhlí. Ak sa ich opýtate, odpovedia Vám, "No, viete, uhlie, my potrebujeme uhlie. No tak, preto si predsa nebudem znižovať termostat. To nemôžete po mne chcieť." Tak sa nahnevám, naštvem, ako to robí mnoho obyčajných ľudí. A odpoveď býva strašná. A Čínania odpovedajú veľmi nechutne. A než sa nazdáme, posielajú sem tanky a vojakov a veľa ľudí zomiera, je to veľmi, veľmi ťažká situácia.
Can you imagine what you would feel if you were in my shoes? Can you imagine walking out of this building and seeing a tank sitting out there, or a truck full of soldiers? Just imagine what you would feel, because you know why they're here; you know what they're doing here. And you just feel the anger and you feel the fear. If you can, that's empathy. That's empathy. You've left your shoes, and you've stood in mine. And you've got to feel that.
Dokážete si predstaviť ako by ste sa cítili, keby ste boli v mojej koži? Dokážete si predstaviť že vyjdete z tejto budovy a uvidíte tam stáť tank, alebo kamión plný vojakov? A len si predstavte ako by ste sa cítili. Lebo viete prečo sú tu a viete čo tu robia. A iba cítite zlosť, cítite strach. Ak toto dokážete, to je empatia -- to je empatia. Vyzuli ste si svoje boty a postavili ste sa do mojich. A to musíte citiť.
OK, so that's the warm-up. That's the warm-up. Now we're going to have the real radical experiment. So, for the remainder of my talk, what I want you to do is put yourselves in the shoes of an ordinary Arab Muslim living in the Middle East -- in particular, in Iraq. And so to help you, perhaps you're a member of this middle-class family in Baghdad. What you want is the best for your kids. You want your kids to have a better life. And you watch the news, you pay attention. You read the newspaper, you go down to the coffee shop with your friends, you read the newspapers from around the world. Sometimes you even watch satellite, CNN, from the United States. You have a sense of what the Americans are thinking. But really, you just want a better life for yourself. That's what you want. You're Arab Muslim living in Iraq. You want a better life for yourself.
Dobre, to len na zahriatie. len na zahriatie. A teraz budeme mať ten pravý radikálny experiment. A ako pripomienku k môjmu rozhovoru, chcem, aby ste sa obuli do topánok obyčajného Arabského Moslima, žijúceho na Strednom východe -- presnejšie, v Iraku. A aby som Vám pomohol, možno, že ste členom rodiny strednej vrstvy v Bagdade -- a chcete iba to najlepšie pre Vaše deti. Chcete, aby Vaše deti mali lepší život. Pozerávate správy, dávate pozor, čítate noviny, chodíte do kaviarní so svojími priateľmi, čítate správy z celého sveta. A niekedy si pozriete aj satelitné vysielanie, CNN zo Spojených Štátov. Takže máte povedomie ako rozmýšľajú Američania. Ale vážne, Vy iba chcete lepší život pre seba. To je to, čo chcete. Ste Arabský Moslim žijúci v Iraku. Chcete mať lepší život.
So here, let me help you. Let me help you with some things that you might be thinking. Number one: this incursion into your land these past 20 years and before -- the reason anyone is interested in your land, and particularly the United States, is oil. It's all about oil; you know that, everybody knows that. People back in the United States know it's about oil. It's because somebody else has a design for your resource. It's your resource -- it's not somebody else's. It's your land; it's your resource. Somebody else has a design for it. And you know why they have a design? You know why they have their eyes set on it? Because they have an entire economic system that's dependent on that oil -- foreign oil, oil from other parts of the world that they don't own.
Takže teraz Vám pomôžem. Pomôžem Vám s pár vecami, o ktorých možno premýšľate. Číslo jeden: vpády do tvojej krajiny posledných 20 rokov a predtým dôvod prečo má záujem ktokoľvek o túto zem, hlavne Spojené Štáty, je ropa. Všetko je to o rope; Vy to viete, každý to vie. Ľudia tu v Spojených Štátoch vedia, že je to o rope. Je to preto, že niekto iný má plán pre Vašu surovinu. Je to Vaša surovina, nie niekoho iného. Je to Vaše územie, vaša surovina. Niekto iný má ale pre ňu plán. A viete prečo majú pre ňu plán? Viete prečo sa o to tak zaujímajú? Lebo ich celý ekonomický systém, ktorý je závislý na tejto rope -- cudzej rope, rope z iných častí sveta, ktoré oni nevlastnia.
And what else do you think about these people? The Americans, they're rich. Come on, they live in big houses, they have big cars. They all have blond hair, blue eyes. They're happy. You think that. It's not true, of course, but that's the media impression. And that's what you get. And they have big cities, and the cities are all dependent on oil. And back home, what do you see? Poverty, despair, struggle. Look, you don't live in a wealthy country. I mean -- this is Iraq. This is what you see. You see people struggling to get by. It's not easy; you see a lot of poverty. And you feel something about this. These people have designs for your resource, and this is what you see?
A čo iné si myslíte o týchto ľuďoch? Američania, tí sú bohatý No tak, žijú v obrovských domoch, majú veľké autá, všetci sú blonďáci s modrými očami a sú šťastný. To si myslíte. Samozrejme to nie je pravda, ale je to obraz z médií a preto si to aj myslíte. Majú veľké mestá, a tie mestá sú závislé na tej rope. A čo vidíte doma? Chudobu, zúfalstvo, ťažkosti. Však, Vy nežijete v bohatej krajine. Toto je Irak. Toto je to, čo vidíš. Vidíš ako ľudia majú problém prežiť. Myslím tým, nieje to ľahké; vidíte mnoho chudoby. A teraz máte z toho nejaký pocit. Títo ľudia majú nejaký plán pre vašu surovinu, a to je to, čo vidíš?
Something else you see that you talk about -- Americans don't talk about this, but you do -- there's this thing, this militarization of the world, and it's centered right in the United States. And the United States is responsible for almost one half of the world's military spending. Four percent of the world's population! And you feel it; you see it every day. It's part of your life. And you talk about it with your friends. You read about it. And back when Saddam Hussein was in power, the Americans didn't care about his crimes. When he was gassing the Kurds and gassing Iran, they didn't care about it. When oil was at stake, somehow, suddenly, things mattered. And what you see, something else: the United States, the hub of democracy around the world -- they don't seem to really be supporting democratic countries all around the world. There are a lot of countries, oil-producing countries, that aren't very democratic, but supported by the United States. That's odd.
Je tu ešte niečo iné o čom rozprávate -- Američania o tomto nerozprávajú, ale Vy áno. Je tu taká vec, militarizácia sveta, a jej centrom sú práve Spojené Štáty. A Spojené Štáty sú zodpovedné za skoro polovicu svetových výdavkov na armádu -- štyri percentá svetovej populácie. A Vy to cítite, vidíte to každý deň. Je to súčasťou Vášho života. A rozprávate sa o tom so svojimi prateľmi. Čítate o tom. A keď bol Saddám Husain pri moci, Američania sa nezaoberali jeho zločinmi. Keď používal plyn na Kurodv, na Irán, nestarali sa o to. Keď išlo ale o ropu, nejako sa zrazu začali zaujímať. A čo vidíte Vy je niečo iné, čo Spojené Štáty, hlava demokracie na svete, nevidno, že by oni podporovali demokratické krajiny po svete. Je veľa krajín, krajín produkujúcich ropu, ktoré nie sú moc demokratické, ale sú podporované Spojenými Štátmy. To je divné.
Oh -- these incursions, these two wars, the 10 years of sanctions, the eight years of occupation, the insurgency that's been unleashed on your people, the tens of thousands, the hundreds of thousands of civilian deaths? All because of oil. You can't help but think that. You talk about it. It's in the forefront of your mind, always. You say, "How is that possible?" And this man, he's everyman -- your grandfather, your uncle, your father, your son, your neighbor, your professor, your student. Once a life of happiness and joy and suddenly, pain and sorrow. Everyone in your country has been touched by the violence, the bloodshed, the pain, the horror -- everybody. Not a single person in your country has not been touched.
No, tieto vpády, tieto dve vojny, 10 rokov sankcií, osem rokov okupácií, tá vzbura, zoslaná na Vašich ľudí, stovky tisíc civilných obetí, všetko pre ropu. Nemôžete si pomôcť iba na to myslieť. Rozprávate sa o tom. Máte to vždy namysli. Hovoríte si, "Ako je to možné?" A tento muž, je to každy muž -- Váš dedko, Váš strýko, Váš otec, Váš syn, Váš sused, Váš profesor, Váš študent. Čo bývalo radosť a šťastie je zrazu bolesť a utrpenie. Každý z Vašej krajiny bol poznačený násilím, krviprelievaním, bolesťou, hororom, každý. Neobišlo to čo i len jediného človeka z Vašej krajiny.
But there's something else. There's something else about these people, these Americans who are there. There's something else about them that you see that they don't see themselves. And what do you see? They're Christians! They're Christians. They worship the Christian God, they have crosses, they carry Bibles. Their Bibles have a little insignia that says "US Army" on them. And their leaders, their leaders: before they send their sons and daughters off to war in your country -- and you know the reason -- before they send them off, they go to a Christian church, and they pray to their Christian God, and they ask for protection and guidance from that god. Why? Well, obviously, when people die in the war, they are Muslims, they are Iraqis -- they're not Americans. You don't want Americans to die -- "Protect Our Troops." And you feel something about that -- of course you do. And they do wonderful things. You read about it, you hear about it. They're there to build schools and help people. That's what they want to do. They do wonderful things, but they also do the bad things, and you can't tell the difference.
Ale je tu niečo iné. Niečo iné na týchto ľuďoch, títo Američania, ktorý tu žijú. Je na nich niečo iné, čo vidíš -- ale oni to nevidia. A čo vidíte? Sú Kresťania. Sú Kresťania. Modlia sa ku Kresťanskému Bohu, majú kríže, nosia Biblie. Ich Biblie majú malé zanky, na ktorých je "Armáda U.S.A.". Všetci ich velitelia, ich velitelia: predtým ako pošlú svojich synov a dcéry do vojny vo Vašej krajine -- a viete dôvod -- predtým než ich vyšlú, idú do Kresťanského kostola a modlia sa k svojmu kresťanskému Bohu, a prosia ho o ochranu a vedenie od toho Boha. Prečo? No, vlastne, keď ľudia zomierajú vo vojne, sú to Moslimovia, sú to Iračania -- nie sú to Američania. My nechceme, aby Američania zomierali. Ochraňuj naše vojská. A máte z toho nejaký pocit -- jasneže máte. A oni robia nádherné veci. Čítate o tom, počujete o tom. Sú tam, aby postavili školy a pomohli ľuďom a to je to, čo chcú urobiť. Robia nádherné veci, ale tiež zlé veci, ale Vy nevidíte rozdiel. A tento chlap, chlap ako Poruč. Gener. William Boykin.
And this guy, you get a guy like Lt. Gen. William Boykin. Here's a guy who says that your god is a false god. Your god's an idol; his god is the true god. The solution to the problem in the Middle East, according to him, is to convert you all to Christianity -- just get rid of your religion. And you know that. Americans don't read about this guy. They don't know anything about him, but you do. You pass it around. You pass his words around. I mean, this is serious. You're afraid. He was one of the leading commanders in the second invasion of Iraq. And you're thinking, "My God, if this guy is saying that, then all the soldiers must be saying that." And this word here -- George Bush called this war a crusade. Man, the Americans, they're just like, "Ah, crusade. Whatever. I don't know what that means." You know what it means -- it's a holy war against Muslims. Look, invade, subdue them, take their resources. If they won't submit, kill them. That's what this is about. And you're thinking, "My God, these Christians are coming to kill us." This is frightening. You feel frightened. Of course you feel frightened.
Chlap, ktorý hovorí, že Váš Boh je ten nesprávny. Váš Boh je Váš idol, jeho Boh je ale ten pravý. Riešenie problému pre Stredný východ, podľa neho, je previesť Vás všetkých na Kresťanstvo -- len sa musíte zbaviť svojho vierovyznania. A Vy to viete. Američania nečítajú nič o tomto chlapovy. Oni o ňom nič nevedia, ale Vy áno. A rozširujete tú správu. Rozširujete jeho výroky do okolia. Toto je dosť závažné. Bol jedným z vrchných veliteľov v druhej invázii do Iraku. A Vy si myslíte, "Bože, ak to hovorí on, tak to musia hovoriť všetci vojaci." A toto slovo, George Bush nazval túto vojnu križiacku výpravu. Bože, Američania, oni sú iba, "No, križiacka výprava. To je jedno. Ja neviem." Vy viete čo to znamená. Je to božia vojna proti Moslimom. Pozri sa, doby, podmaň si ich, zober im ich zdroje. Ak sa nepodradia, zabi ich. To je o čo tu ide. A Vy si myslíte, "Ó Bože, títo kresťania nás idú pozabíjať." Toto je strašné. Cítite sa vystrašený. Jasne, že sa cítite vystrašený.
And this man, Terry Jones: I mean here's a guy who wants to burn Qurans, right? And the Americans: "Ah, he's a knucklehead. He's a former hotel manager; he's got three dozen members of his church ..." They laugh him off. You don't laugh him off, because in the context of everything else, all the pieces fit. Of course this is how Americans think. So people all over the Middle East, not just in your country, are protesting. "He wants to burn Qurans, our holy book. These Christians -- who are these Christians? They're so evil, they're so mean -- this is what they're about?" This is what you're thinking as an Arab Muslim, as an Iraqi. Of course you're going to think this.
A tento pán, Terry Jones: Tu je pán, ktorý chce páliť Korány. A Američania na to: "Ale, on je hlupák. On je bývalý riaditeľ hotelu; má tri tucty členov kostola." Oni ho vysmejú. Vy ho ale nevysmejete. Lebo v celkovom kontexte, všetko to do seba zapadá. Jasne, takto to berú Američania, ale všetci ľudia na Strednom Východe, nie iba vo Vašej krajine protestujú. "On chce páliť Korány, naše posvätné knihy. Títo Kresťania, kto sú to títo Kresťania? Sú tak zlí, tak úbohí -- tak takýto sú." Toto je to, čo si myslíte ako Arabský Moslim, ako Iračan. Jasne, že si to budete myslieť.
And then your cousin says, "Hey coz, check out this website. You've got to see this -- Bible Boot Camp. These Christians are nuts! They're training their little kids to be soldiers for Jesus. They take little kids and run them through these things till they teach them how to say, 'Sir! Yes, sir!' and things like 'grenade toss' and 'weapons care and maintenance.' And go to the website -- it says 'US Army' right on it. I mean, these Christians, they're nuts. How can they do this to their little kids?" And you're reading this website. And of course, Christians in the United States, or anybody, says, "This is some little church in the middle of nowhere." You don't know that. For you, this is like, all Christians. It's all over the Web: "Bible Boot Camp." And look at this. They even teach their kids -- they train them in the same way the US Marines train. Isn't that interesting. And it scares you, and it frightens you.
A potom Váš synovec hovorí, "Hej, lebo pozri sa na túto stránku. Toto musíš vidieť -- Cvičisko Biblia. Títo Kresťania sú šialení. Oni trénujú svoje malé deti za vojakov Ježiša. A berú svoje malé deti a nechávajú ich bežať cez tieto veci až do bodu kedy ich učia hovoriť, "Pane, áno, pane," a veci ako hod granátom, starostlivosť o zbrane a ich údržba. A máte stránku. Ktorá má "Armáda U.S.A" presne na nej. Mám na mysli, títo Kresťania, sú šialený. Ako by to mohli robiť ich vlastným malým deťom? A čítate ďalej na ich stránke. A jasne, Kresťania v Spojených Štátoch, alebo ktokoľvek hovorí, "ale, to je iba malinký zapadnutý kostol kde nič nie je široko-ďaleko." Ale Vy to neviete. Pre Vás, toto je ako pre všetkých Kresťanov. Je to na celom internete, Cvičisko Biblia. A pozrite sa na toto: ešte svoje deti učia -- trénujú ich tak isto ako to robia Mariňáci U.S.A. Nie je to zaujímavé. A toto Vás straší, desí Vás to.
So these guys, you see them. You see, I, Sam Richards -- I know who these guys are. They're my students, my friends; I know what they're thinking. You don't know. When you see them, they're something else. They're something else. That's what they are to you. We don't see it that way in the United States, but you see it that way. So here. Of course, you've got it wrong. You're generalizing. It's wrong. You don't understand the Americans. It's not a Christian invasion. We're not just there for oil; we're there for lots of reasons. You have it wrong. You've missed it. And of course, most of you don't support the insurgency; you don't support killing Americans; you don't support the terrorists. Of course you don't. Very few people do. But -- some of you do. And this is a perspective. OK. So now, here's what we're going to do.
Takže títo chlapi, vídavate ich. Vidíte ich, Ja, Sam Richards, Ja viem, kto to je. Sú to moji študenti, moji priatelia. Ja viem, čo si myslia: "Vy to neviete." Keď ich vidíte Vy, sú to úplne, úplne iný ľudia. A takto sa Vám javia. My sa na to tak nepozeráme v Spojených Štátoch, ale Vy to tak vidíte. Takže tu. Jasne, chápete to zle. Zovšeobecňujete. To je zlé. Vy nerozumiete Američanom. To nie je Kresťanská invázia. Nie sme tam iba pre ropu, sme tam pre veľa iných vecí. Chápete to zle. Ste mimo. A, jasne, väčšina z Vás nepodporuje povstanie; nepodporujete vraždenie Američanov; nepodporujete teroristov. Jasne že nie. Málokto áno. Ale niekto z Vás to robí. A toto je širší pohľad. Dobre, tak teraz Vám poviem, čo budeme robiť.
Step outside of your shoes that you're in right now, and step back into your normal shoes. So everyone's back in the room. OK? Now here comes the radical experiment. So we're all back home. This photo: this woman -- man, I feel her. I feel her. She's my sister, my wife, my cousin, my neighbor. She's anybody to me. These guys standing there, everybody in the photo -- I feel this photo, man. So here's what I want you to do.
Vyzujte sa so svojích topánok v ktorých ste teraz boli a obujte si späť svoje vlastné. Takže všetci späť v tejto miestnosti, dobre. A teraz prichádza radikálny experiment. Takže sme všetci späť doma. Táto fotka: táto žena, och, cítim ju. Cítim ju. Je to moja sestra, moja žena, moja teta, moja susedka. Ona je ktokoľvek pre mňa. Tí chlapi, ktorý tam stoja, každý na tej fotke. Ja cítim tú fotku, ach. Takže teraz chcem po Vás následujúce.
Let's go back to my first example, of the Chinese. I want you to go there. It's all about coal, and the Chinese are here in the United States. What I want you to do is picture her as a Chinese woman receiving a Chinese flag because her loved one has died in America in the coal uprising. And the soldiers are Chinese, and everybody else is Chinese. As an American, how do you feel about this picture? What do you think about that scene?
Vráťme sa teraz k prvému príkladu k Číňanom. Chcem po Vás, aby ste tam išli. Všetko záleží na uhlí, a Číňania sú tu v Spojených Štátoch. A teraz chcem po Vás, aby ste si ju predstavili ako Číňanku, ktorá dostáva Čínsku vlajku, lebo jej milý zomrel v Amerike vo vzbure pre uhlie. A vojaci sú číňania, a všetci naokolo sú Číňania. Ako Američan, ako sa cítite, keď sa pozriete na tento obrázok? Čo si myslíte o tejto udalosti?
OK, try this. Bring it back. This is the scene here. It's an American, American soldiers, American woman who lost her loved one in the Middle East, in Iraq or Afghanistan. Now, put yourself in the shoes, go back to the shoes of an Arab Muslim living in Iraq. What are you feeling and thinking about this photo, about this woman?
Dobre, skúste toto. Vráťte sa späť. Toto je tá udalosť. Je to Američan, Americký vojaci, Americká žena, ktorá stratila svojho milého v Blízkom Východe -- V Iraku, alebo Afganistane. Teraz sa obujte do bôt, vráťte sa do bôt Arabského Moslima žijúceho v Iraku. Ako sa cítite, čo si myslíte pri pohľade na túto fotku, o tejto žene?
OK, now follow me on this, because I'm taking a big risk here. And so I'm going to invite you to take a risk with me. These gentlemen here, they're insurgents. They were caught by the American soldiers, trying to kill Americans. And maybe they succeeded. Maybe they succeeded. Put yourself in the shoes of the Americans who caught them. Can you feel the rage? Can you feel that you just want to take these guys and wring their necks? Can you go there? It shouldn't be that difficult. You just -- oh, man. Now, put yourself in their shoes. Are they brutal killers or patriotic defenders? Which one? Can you feel their anger, their fear, their rage at what has happened in their country? Can you imagine that maybe one of them, in the morning, bent down to their child and hugged their child and said, "Dear, I'll be back later. I'm going out to defend your freedom, your lives. I'm going out to look out for us, the future of our country." Can you imagine that? Can you imagine saying that? Can you go there? What do you think they're feeling? You see, that's empathy. It's also understanding.
Dobre. Teraz ma v tomto sledujte, lebo teraz beriem tu na seba veľký risk. A pozývam Vás, aby ste sa ku mne pridali a riskovali so mnou. Títo páni tu, sú povstalci. Boli prichytení Americkými vojakmi, skúšajúc zabiť Američanov. A možno, že uspeli. Možno, že uspeli. Teraz sa obujte do bôt tých Američanov, ktorý ich chytili. Cítite ten hnev? Cítite, že oni ich chcú iba schytiť a vykrútiť im krky? Dokážete sa tam dostať? Nemalo by to byť tak ťažké. Iba -- ach, no. Teraz, obujte sa do ich bôt. Sú to brutálni zabijaci, alebo obrancovia vlasti? Kto sú? Dokážete cítiť ich zlosť, ich strach, ich hnev nad tým, čo sa stalo v ich krajine? Dokážete si predstaviť, že si možno jeden z nich ráno kľakol k svojim deťom a objal ich hovoriac "Zlatko, za chvíľu som späť. Idem tam chrániť Vašu slobodu, Vaše životy. Idem tam, aby som sa zaslúžil o budúcnosť našej krajiny." Dokážete si to predstaviť? Dokážete si ho predstaviť to hovoriť? Dokážete sa tam dostať? Čo si myslíte, že oni cítia? Vidíte, to je empatia. To je tiež porozumenie.
[understand]
Teraz sa možno pýtate,
Now, you might ask, "OK, Sam, so why do you do this sort of thing? Why would you use this example of all examples?" And I say, because. You're allowed to hate these people. You're allowed to just hate them with every fiber of your being. And if I can get you to step into their shoes and walk an inch -- one tiny inch -- then imagine the kind of sociological analysis that you can do in all other aspects of your life. You can walk a mile when it comes to understanding why that person's driving 40 miles per hour in the passing lane; or your teenage son; or your neighbor who annoys you by cutting his lawn on Sunday mornings. Whatever it is, you can go so far. And this is what I tell my students: step outside of your tiny, little world. Step inside of the tiny, little world of somebody else. And then do it again and do it again and do it again. And suddenly, all these tiny, little worlds, they come together in this complex web. And they build a big, complex world. And suddenly, without realizing it, you're seeing the world differently. Everything has changed. Everything in your life has changed. And that's, of course, what this is about.
"Dobre, Sam, prečo robíš takéto veci? Prečo používaš tento príklad nad všetky ostatné?" A ja odpoviem, lebo ... lebo. Máte dovolené týchto ľudí nenávidieť. Môžete ich nenávidieť každým kúskom svojho tela. A keď sa mi podarí Vás dostať do ich bôt a ujsť aspoň stopu, jednu malú stopu, potom si predstavte také sociologické analýzy ktoré môžete urobiť vo všetkých Vašich životných vyhliadkach? Dokážete pochopiť, keď príde na porozumenie toho, prečo ten človek ide 50 km/h v predbiehacom pruhu, alebo Vás tínedžerský syn, alebo Váš sused, ktorý Vás irituje tým, že musí sekať trávnik práve v nedelu ráno. Nech je to čokoľvek, dokážete sa dostať ďaleko. A toto hovorievam svojím študentom: vykroč zo svojho malilinkého sveta. Vstúp do malilinkého sveta niekoho druhého. A potom znova a znova a znova. A zrazu sa všetky tieto malilinké svety spoja dohromady v spletitej pavučine. A vytvoria veľký a zložitý svet. A zrazu, bez povšimnutia si toho, Váš pohľad na svet sa zmenil. Všetko sa zmenilo. Všetko vo Vašom živote sa zmenilo. A to je, jasne to, o čom toto je.
Attend to other lives, other visions. Listen to other people, enlighten ourselves. I'm not saying that I support the terrorists in Iraq. But as a sociologist, what I am saying is: I understand. And now perhaps -- perhaps -- you do, too.
Vnímajte iné životy, iné pohľady. Počúvajte odlišných ľudí, osvieťme sa. Nehovorím, že podporujem teroristov v Iraku, ale ako sociológ, tvrdím, že to o čom rozprávam, je to, čomu rozumiem. A teraz, možno -- možno -- Vy tiež.
Thank you.
Ďakujem.
(Applause)
(Potlesk)