I'm going to speak today about the relationship between science and human values. Now, it's generally understood that questions of morality -- questions of good and evil and right and wrong -- are questions about which science officially has no opinion. It's thought that science can help us get what we value, but it can never tell us what we ought to value. And, consequently, most people -- I think most people probably here -- think that science will never answer the most important questions in human life: questions like, "What is worth living for?" "What is worth dying for?" "What constitutes a good life?"
Mam zamiar dziś mówić o relacjach pomiędzy nauką a ludzkimi wartościami. Uważa się za powszechne, że pytania dotyczące moralności, pytania dotyczące dobra i zła czy prawości i złego postępowania są pytaniami, na które nauka oficjalnie się nie wypowiada. Uważa się, że nauka może pomóc w uzyskaniu tego co cenimy ale nigdy nie powie nam co powinniśmy cenić. I w konsekwencji większość ludzi -- myślę, że większość ludzi tutaj prawdopodobnie uważa, że nauka nigdy nie odpowie na najważniejsze pytania w życiu człowieka, pytania takie jak, "Jaki jest sens życia?" "Jaki jest sens śmierci?" "Co składa się na dobre i udane życie?"
So, I'm going to argue that this is an illusion -- that the separation between science and human values is an illusion -- and actually quite a dangerous one at this point in human history. Now, it's often said that science cannot give us a foundation for morality and human values, because science deals with facts, and facts and values seem to belong to different spheres. It's often thought that there's no description of the way the world is that can tell us how the world ought to be. But I think this is quite clearly untrue. Values are a certain kind of fact. They are facts about the well-being of conscious creatures.
Tak więc, zamierzam wykazać, że jest to iluzja i że rozdział pomiędzy nauką, a ludzkimi wartościami jest również iluzją. I to całkiem niebezpieczną w aktualnym momencie historii człowieka.♫ Często mówi się, że nauka nie może dać nam podstaw moralności i ludzkich wartości ponieważ nauka opiera się na faktach. A fakty i wartości wydają się znajdować na dwóch odmiennych biegunach. Uważa się często, że nie ma opisu określającego czym jest świat, mówiącego nam jak świat powinien być urządzony. Ale ja myślę że to raczej nieprawdziwe stwierdzenie. Wartości są pewnym rodzajem faktu. Istnieją fakty określające dobre samopoczucie świadomych istot.
Why is it that we don't have ethical obligations toward rocks? Why don't we feel compassion for rocks? It's because we don't think rocks can suffer. And if we're more concerned about our fellow primates than we are about insects, as indeed we are, it's because we think they're exposed to a greater range of potential happiness and suffering. Now, the crucial thing to notice here is that this is a factual claim: This is something that we could be right or wrong about. And if we have misconstrued the relationship between biological complexity and the possibilities of experience well then we could be wrong about the inner lives of insects.
Jak to możliwe że nie posiadamy etycznych zobowiązań w stosunku do skały? Dlaczego nie mamy współczucia dla skał? Ponieważ wierzymy, że skały mogą cierpieć. I jeśli jesteśmy bardziej przejęci losem naszych człekokształtnych kolegów, niż przejmujemy się losem insektów, a tak jest, ponieważ uważamy, że ssaki naczelne są narażone na większy zakres potencjalnego szczęścia i cierpienia. Kluczową rzeczą jest to aby dostrzec tutaj, że jest to rzeczywiste stwierdzenie. I jest to coś w związku z czym możemy mieć rację lub się mylić. A jeśli opacznie zrozumiemy związek między biologiczną różnorodnością, a możliwością zdobywania doświadczenia wtedy możemy się również mylić się na temat wewnętrznego życia insektów.
And there's no notion, no version of human morality and human values that I've ever come across that is not at some point reducible to a concern about conscious experience and its possible changes. Even if you get your values from religion, even if you think that good and evil ultimately relate to conditions after death -- either to an eternity of happiness with God or an eternity of suffering in hell -- you are still concerned about consciousness and its changes. And to say that such changes can persist after death is itself a factual claim, which, of course, may or may not be true.
OK. Nie istnieje pojęcie, nie istnieje wersja ludzkiej moralności i ludzkich wartości, z którymi się spotkałem, nie dająca się w pewnym stopniu zredukować do spraw związanych z doświadczeniem świadomości i jej możliwych zmian. Nawet jeśli czerpiesz swoje wartości z religii. Nawet jeśli myślisz że dobro i zło ostatecznie ma związek ze stanem po śmierci czy to z wiecznym szczęściem u boku boga czy też z wiecznym potępieniem w piekle, jesteś w dalszym ciągu zainteresowany świadomością i jej zmianami. I stwierdzenie że takie zmiany świadomości mogą trwać po śmierci jest samo w sobie roszczeniem, które oczywiście może być prawdziwe lub nie.
Now, to speak about the conditions of well-being in this life, for human beings, we know that there is a continuum of such facts. We know that it's possible to live in a failed state, where everything that can go wrong does go wrong -- where mothers cannot feed their children, where strangers cannot find the basis for peaceful collaboration, where people are murdered indiscriminately. And we know that it's possible to move along this continuum towards something quite a bit more idyllic, to a place where a conference like this is even conceivable.
Mówiąc o warunkach dobrego samopoczucia w tym życiu, dla istot ludzkich, wiemy że istnieje pewna ciągłość zdarzeń. Wiemy że możliwe jest aby nasze życie było nieszczęśliwe, kiedy wszystko dookoła nie dzieje się tak jak powinno gdzie matki nie są w stanie wykarmić swoich dzieci, gdzie obcy sobie ludzie nie potrafią ze sobą współpracować w pokoju, gdzie ludzie bez wyjątku są mordowani. I wiemy, że jest możliwe aby odsunąć tą ciągłość zdarzeń, i zmierzać w kierunku czegoś bardziej sielankowego, do miejsc gdzie zorganizowanie właśnie takiej konferencji jak ta jest możliwe.
And we know -- we know -- that there are right and wrong answers to how to move in this space. Would adding cholera to the water be a good idea? Probably not. Would it be a good idea for everyone to believe in the evil eye, so that when bad things happened to them they immediately blame their neighbors? Probably not. There are truths to be known about how human communities flourish, whether or not we understand these truths. And morality relates to these truths.
I wiemy, że istnieją dobre i złe odpowiedzi na to jak poruszać się w tym obszarze. Czy dodanie zarazków cholery do wody pitnej byłoby dobrym pomysłem? Prawdopodobnie nie. Czy dobrym pomysłem jest aby wszyscy wierzyli w złe oko diabła, i za każdym razem kiedy coś złego im się przytrafi, bez namysłu obwinić o to swoich sąsiadów? Prawdopodobnie nie. Istnieją prawdy które powinniśmy znać, o tym jak ludzkie społeczności rozkwitają, niezależnie od tego czy rozumiemy te prawdy. I moralność nawiązuje do tych prawd.
So, in talking about values we are talking about facts. Now, of course our situation in the world can be understood at many levels -- from the level of the genome on up to the level of economic systems and political arrangements. But if we're going to talk about human well-being we are, of necessity, talking about the human brain. Because we know that our experience of the world and of ourselves within it is realized in the brain --
Tak więc rozmawiając o wartościach rozmawiamy o faktach. Nasza sytuacja na świecie może być rozumiana na wielu płaszczyznach. Od poziomu naszego kodu genetycznego, aż do poziomu systemu ekonomicznego i politycznych układów. Ale jeśli mamy zamiar rozmawiać o ludzkim szczęściu powinniśmy rozmawiać o ludzkim umyśle. Ponieważ wiemy że nasze rozumienie świata i nas samych w tym zakresie jest realizowane w umyśle.
whatever happens after death. Even if the suicide bomber does get 72 virgins in the afterlife, in this life, his personality -- his rather unfortunate personality -- is the product of his brain. So the contributions of culture -- if culture changes us, as indeed it does, it changes us by changing our brains. And so therefore whatever cultural variation there is in how human beings flourish can, at least in principle, be understood in the context of a maturing science of the mind -- neuroscience, psychology, etc.
Cokolwiek się stanie po śmierci nawet jeśli terrorysta otrzyma 72 dziewice po śmierci, w tym życiu, jego osobowość, jego raczej skrzywiona osobowość, jest produktem jego mózgu. Tak więc, zasługą kultury, jeśli kultura nas zmienia, a zmienia nas na pewno, jest zmiana naszego sposobu myślenia. I niezależnie od tego z jaką kulturą mamy do czynienia, w jakim stopniu prosperuje rasa ludzka, może być to zasadniczo zrozumiane w kontekście dojrzewającej nauki o umyśle, neurobiologii, psychologii, itd.
So, what I'm arguing is that value's reduced to facts -- to facts about the conscious experience of conscious beings. And we can therefore visualize a space of possible changes in the experience of these beings. And I think of this as kind of a moral landscape, with peaks and valleys that correspond to differences in the well-being of conscious creatures, both personal and collective. And one thing to notice is that perhaps there are states of human well-being that we rarely access, that few people access. And these await our discovery. Perhaps some of these states can be appropriately called mystical or spiritual. Perhaps there are other states that we can't access because of how our minds are structured but other minds possibly could access them.
Zmierzam do tego, że wartość jest zredukowana do faktów, do faktów dotyczących świadomych doświadczeń świadomych istot. I możemy wyobrazić sobie przestrzeń możliwych zmian w życiu tych świadomych istot. I myślę o tym jako o moralnym krajobrazie ze wzniesieniami i dolinami które nawiązują do różnic w odczuwaniu stanów szczęścia świadomych istot, zarówno osobistych jak i społecznych. I należy zauważyć, że być może istnieją stany ludzkiego szczęścia, które bardzo rzadko osiągamy, których doświadczają tylko nieliczni. One czekają na nasze odkrycie. Możliwe że niektóre z tych stanów świadomości mogą być nazywane mistycznymi lub duchowymi. Możliwe że istnieją inne stany, których nie możemy osiągnąć ponieważ nasz umysł na to nie pozwala ale inne umysły mogą to osiągnąć.
Now, let me be clear about what I'm not saying. I'm not saying that science is guaranteed to map this space, or that we will have scientific answers to every conceivable moral question. I don't think, for instance, that you will one day consult a supercomputer to learn whether you should have a second child, or whether we should bomb Iran's nuclear facilities, or whether you can deduct the full cost of TED as a business expense. (Laughter) But if questions affect human well-being then they do have answers, whether or not we can find them. And just admitting this -- just admitting that there are right and wrong answers to the question of how humans flourish -- will change the way we talk about morality, and will change our expectations of human cooperation in the future.
Pozwólcie mi wyjaśnić o czym nie mówię. Nie mówię, że tylko nauka może wyjaśnić te zawiłości, czy też że otrzymamy naukowe odpowiedzi na wszystkie możliwe moralne pytania. Nie wierzę na przykład, że pewnego dnia poprosisz o radę super-komputer by dowiedzieć się czy powinieneś mieć drugie dziecko, czy powinniśmy zbombardować irańskie elektrownie atomowe, albo czy możesz odliczyć od podatku koszt działalności biznesowej TED. Śmiechy Ale jeśli pytania te dotyczą ludzkiego szczęścia to istnieją odpowiedzi na te pytania, nawet jeśli nie możemy ich znaleźć. I po prostu przyznając to, po prostu przyznając, że istnieją dobre i złe odpowiedzi dotyczące pytania jak powinien rozwijać się człowiek, zmienimy sposób rozmowy o moralności, i zmienimy nasze oczekiwania co do współpracy ludzi w przyszłości.
For instance, there are 21 states in our country where corporal punishment in the classroom is legal, where it is legal for a teacher to beat a child with a wooden board, hard, and raising large bruises and blisters and even breaking the skin. And hundreds of thousands of children, incidentally, are subjected to this every year. The locations of these enlightened districts, I think, will fail to surprise you. We're not talking about Connecticut.
Oto przykład, istnieje 21 stanów w naszym kraju gdzie stosowanie kar cielesnych w szkole jest legalne. Nauczyciel zgodnie z prawem może bić dziecko drewnianą linijką, mocno powodując obszerne siniaki i pęcherze, a nawet przeciąć skórę. I nawiasem mówiąc, setki tysięcy dzieci doświadcza tego każdego roku. Oto położenie tych oświeconych stanów, myślę że was nie zaskoczę. Nie mówimy o Connecticut.
And the rationale for this behavior is explicitly religious. The creator of the universe himself has told us not to spare the rod, lest we spoil the child -- this is in Proverbs 13 and 20, and I believe, 23. But we can ask the obvious question: Is it a good idea, generally speaking, to subject children to pain and violence and public humiliation as a way of encouraging healthy emotional development and good behavior? (Laughter) Is there any doubt that this question has an answer, and that it matters?
Usprawiedliwieniem takiego postępowania jest religia. Stwórca wszechświata sam powiedział abyśmy nie żałowali rózgi, aby nie rozpuścić swoich dzieci. Księga Przysłów, rozdział 13:20 i 23 jak sądzę. Ale możemy zadać oczywiste pytanie, dobrze? Czy to dobry pomysł, ogólnie mówiąc, aby wystawiać dzieci na ból i przemoc oraz publiczne poniżenie jako sposób stymulowania zdrowego emocjonalnego rozwoju i dobrego zachowania? Śmiechy Czy istnieje jakakolwiek wątpliwość, że to pytanie ma odpowiedź i ma to znaczenie?
Now, many of you might worry that the notion of well-being is truly undefined, and seemingly perpetually open to be re-construed. And so, how therefore can there be an objective notion of well-being? Well, consider by analogy, the concept of physical health. The concept of physical health is undefined. As we just heard from Michael Specter, it has changed over the years. When this statue was carved the average life expectancy was probably 30. It's now around 80 in the developed world. There may come a time when we meddle with our genomes in such a way that not being able to run a marathon at age 200 will be considered a profound disability. People will send you donations when you're in that condition. (Laughter)
Wielu z was może się obawiać, że pojęcie szczęścia jest trudne do zdefiniowania, i na pozór permanentnie otwarte na reinterpretacje. Tak więc, w jaki sposób może istnieć obiektywne pojęcie szczęścia? Rozważcie to poprzez analogię do pojęcia zdrowia fizycznego. Pojęcie zdrowia fizycznego jest niezdefiniowane, co właśnie usłyszeliśmy od Michaela Spectera. Pojęcie ewoluowało przez lata. Kiedy w końcu się ukształtowało, przeciętna długość życia wynosiła prawdopodobnie 30 lat. Obecnie wynosi 80 lat w krajach rozwiniętych. Może nadejść czas kiedy będziemy mieszać w naszych genach w taki sposób, że nieumiejętność przebiegnięcia maratonu w wieku 200 lat będzie uważane za głęboką niepełnosprawność. Ludzie będą wysyłać ci darowizny jeśli będziesz w takim stanie. Śmiechy
Notice that the fact that the concept of health is open, genuinely open for revision, does not make it vacuous. The distinction between a healthy person and a dead one is about as clear and consequential as any we make in science. Another thing to notice is there may be many peaks on the moral landscape: There may be equivalent ways to thrive; there may be equivalent ways to organize a human society so as to maximize human flourishing.
Zauważcie, że pojęcie zdrowia jest otwarte, autentycznie otwarte na zmianę co nie powoduje, że staje się bezsensowne. Różnica między zdrowym człowiekiem, a zmarłym jest tak oczywista jak każda różnica, którą zauważamy w nauce. Następną sprawą jest prawdopodobieństwo występowanie wielu wzniesień w krajobrazie moralności. Może istnieć wiele równorzędnych sposobów na rozwój życia. Może istnieć wiele sposobów na rozwój społeczeństw, tak aby zmaksymalizować ludzki rozwój.
Now, why wouldn't this undermine an objective morality? Well think of how we talk about food: I would never be tempted to argue to you that there must be one right food to eat. There is clearly a range of materials that constitute healthy food. But there's nevertheless a clear distinction between food and poison. The fact that there are many right answers to the question, "What is food?" does not tempt us to say that there are no truths to be known about human nutrition. Many people worry that a universal morality would require moral precepts that admit of no exceptions.
Tak więc, dlaczego nie miałoby to osłabiać obiektywnej moralności? Pomyśl o tym jak rozmawiamy o jedzeniu. Nigdy nie odważyłbym się kłócić z wami o to, że istnieje tylko jeden rodzaj odpowiedniego jedzenia. Oczywiście istnieje wiele produktów, które zaliczają się do zdrowego jedzenia. Ale pomimo tego istnieje przecież wyraźny podział pomiędzy żywnością, a trucizną. Fakt, że istnieje wiele odpowiedzi na pytanie "Co to jest żywność?" nie kusi nas do stwierdzenia że nie ma prawdy mówiącej o ludzkim odżywianiu. Wielu ludzi martwi się, że ta uniwersalna moralność wymagałaby moralnych przykazań które należałoby bezwzględnie przestrzegać.
So, for instance, if it's really wrong to lie, it must always be wrong to lie, and if you can find an exception, well then there's no such thing as moral truth. Why would we think this? Consider, by analogy, the game of chess. Now, if you're going to play good chess, a principle like, "Don't lose your Queen," is very good to follow. But it clearly admits some exceptions. There are moments when losing your Queen is a brilliant thing to do. There are moments when it is the only good thing you can do. And yet, chess is a domain of perfect objectivity. The fact that there are exceptions here does not change that at all.
Na przykład, jeśli kłamstwo jest naprawdę złe, to kłamanie powinno być zawsze złe, a jeśli uda ci się znaleźć jakiś wyjątek, to równie dobrze nie ma takiego czegoś jak moralna prawda. Dlaczego myślimy w ten sposób? Porównaj to, poprzez analogie, do gry w szachy. Jeśli zamierzasz grać dobrze w szachy to strategia taka aby nie tracić swojej królowej jest bardzo dobrą strategią. Ale oczywistym jest, że istnieją wyjątki. Istnieją takie momenty w grze gdy poświęcenie królowej jest znakomitym posunięciem. Istnieją chwile kiedy jest to jedyne mądre posunięcie w grze. A mimo to, szachy są domeną perfekcyjnego obiektywizmu. Fakt że występują w tej grze wyjątki nie zmienia ogólnej zasady postępowania
Now, this brings us to the sorts of moves that people are apt to make in the moral sphere. Consider the great problem of women's bodies: What to do about them? Well this is one thing you can do about them: You can cover them up. Now, it is the position, generally speaking, of our intellectual community that while we may not like this, we might think of this as "wrong" in Boston or Palo Alto, who are we to say that the proud denizens of an ancient culture are wrong to force their wives and daughters to live in cloth bags? And who are we to say, even, that they're wrong to beat them with lengths of steel cable, or throw battery acid in their faces if they decline the privilege of being smothered in this way?
To przybliża nas do źródła postępowania, do którego ludzie są skłonni w swojej moralnej przestrzeni. Rozważ wielki problem kobiecego ciała. Co można z tym zrobić? Oto jeden ze sposobów aby sobie z tym poradzić, ciało kobiety można szczelnie okryć. Zgodnie z ogólnie rozumianą mądrością społeczeństwa może nam się to nie podobać możemy uważać, że to jest złe w Bostonie czy Palo Alto kim jesteśmy aby mówić, że dumni obywatele starożytnej kultury mylą się zmuszając swoje żony i córki do życia w worku? I kim jesteśmy aby mówić, że się mylą kiedy biją swoje żony i córki stalowym kablem czy oblewają ich twarze kwasem jeśli odrzucają zaszczyt bycia tłamszoną w ten sposób?
Well, who are we not to say this? Who are we to pretend that we know so little about human well-being that we have to be non-judgmental about a practice like this? I'm not talking about voluntary wearing of a veil -- women should be able to wear whatever they want, as far as I'm concerned. But what does voluntary mean in a community where, when a girl gets raped, her father's first impulse, rather often, is to murder her out of shame?
Czy też kim nie jesteśmy aby tego nie mówić? Kim jesteśmy aby udawać, że wiemy tak mało o ludzkim szczęściu, że nie mamy prawa oceniać tego rodzaju praktyk? Nie mówię o dobrowolnym noszeniu chusty, kobiety powinny mieć prawo ubierać się w to co chcą. Ale co oznacza dobrowolność w społeczeństwie gdzie gdy dziewczyna zostaje zgwałcona pierwszą reakcją jej ojca jest zamordowanie jej aby uniknąć wstydu.
Just let that fact detonate in your brain for a minute: Your daughter gets raped, and what you want to do is kill her. What are the chances that represents a peak of human flourishing?
Pozwólcie faktom eksplodować w waszym mózgu przez minutę. Twoja córka zostaje zgwałcona a ty chcesz ją za to zabić. Jakie są szanse, że to reprezentuje szczyt ludzkiego rozwoju?
Now, to say this is not to say that we have got the perfect solution in our own society. For instance, this is what it's like to go to a newsstand almost anywhere in the civilized world. Now, granted, for many men it may require a degree in philosophy to see something wrong with these images. (Laughter) But if we are in a reflective mood, we can ask, "Is this the perfect expression of psychological balance with respect to variables like youth and beauty and women's bodies?" I mean, is this the optimal environment in which to raise our children? Probably not. OK, so perhaps there's some place on the spectrum between these two extremes that represents a place of better balance. (Applause) Perhaps there are many such places --
I nie chodzi o to aby powiedzieć, że posiadamy jakieś idealne rozwiązania w naszym społeczeństwie. Na przykład, tak wygląda prawie każde stoisko z gazetami cywilizowanym świecie. Pewnie dla wielu mężczyzn potrzebny jest dyplom z filozofii aby dostrzec coś złego w tych zdjęciach. Śmiechy Ale jeśli jesteśmy w refleksyjnym nastroju, może pojawić się pytanie, "Czy jest to najlepszy przejaw psychologicznej równowagi w odniesieniu do czynników takich jak młodość i piękno i kobiece ciała? Mam na myśli, czy to jest najlepsze środowisko, w którym powinniśmy wychowywać nasze dzieci? Prawdopodobnie nie. Tak więc, być może istnieje jakieś miejsce na tym wykresie pomiędzy tymi dwoma ekstremizmami, które przedstawia bardziej zbalansowaną opcję? Oklaski Może istnieje wiele takich miejsc.
again, given other changes in human culture there may be many peaks on the moral landscape. But the thing to notice is that there will be many more ways not to be on a peak. Now the irony, from my perspective, is that the only people who seem to generally agree with me and who think that there are right and wrong answers to moral questions are religious demagogues of one form or another.
I znowu, przytaczając inne przykłady z ludzkiej kultury może istnieć wiele szczytów w krajobrazie moraności. Ale rzeczą, którą należy zauważyć jest to, że znamy o wiele więcej sposobów aby nie znaleźć się na takim szczycie. Ironią z mojej perspektywy jest to, że jedynymi ludźmi którzy ogólnie się ze mną zgadzają i którzy wierzą, że istnieją proste odpowiedzi na moralne pytania są różnego rodzaju religijni demagodzy.
And of course they think they have right answers to moral questions because they got these answers from a voice in a whirlwind, not because they made an intelligent analysis of the causes and condition of human and animal well-being. In fact, the endurance of religion as a lens through which most people view moral questions has separated most moral talk from real questions of human and animal suffering. This is why we spend our time talking about things like gay marriage and not about genocide or nuclear proliferation or poverty or any other hugely consequential issue. But the demagogues are right about one thing: We need a universal conception of human values.
I oczywiście oni są przekonani że mają właściwe odpowiedzi na te pytania ponieważ uzyskują te odpowiedzi z odgłosów trąby powietrznej, a nie w wyniku inteligentnej analizy przyczynowo-skutkowej oraz właściwości ludzkiego i zwierzęcego szczęścia. Faktycznie, trwanie religii jako swoistej soczewki przez którą większość ludzi widzi moralność, oddzieliła większość aspektów natury moralnej od prawdziwych pytań dotyczących cierpienia ludzi i zwierząt. Dlatego tracimy czas rozmawiając o takich sprawach jak śluby osób tej samej płci, a nie o ludobójstwie czy rozpowszechnianiu się energii nuklearnej, ubóstwie czy też o innej kontrowersyjnej sprawie. Lecz demagodzy maja rację w jednej kwestii, potrzebujemy uniwersalnej koncepcji ludzkich wartości.
Now, what stands in the way of this? Well, one thing to notice is that we do something different when talking about morality -- especially secular, academic, scientist types. When talking about morality we value differences of opinion in a way that we don't in any other area of our lives. So, for instance the Dalai Lama gets up every morning meditating on compassion, and he thinks that helping other human beings is an integral component of human happiness. On the other hand, we have someone like Ted Bundy; Ted Bundy was very fond of abducting and raping and torturing and killing young women.
Tak więc, co nas od tego powstrzymuje? Jedną z rzeczy którą należy zauważyć jest to, że robimy coś innego gdy mówimy o moralności, zwłaszcza w formie świeckiej, akademickiej i naukowej. Kiedy dyskutujemy o moralności cenimy różnicę zdań co nie zdarza się nam w innych aspektach naszego życia. Na przykład Dalai Lama budzi się każdego ranka i medytuje o miłosierdziu. I wierzy w to że pomaganie inny ludziom jest integralnym składnikiem ludzkiego szczęścia. Z drugiej strony mamy kogoś takiego jak Ted Bundy. Ted Bundy bardzo lubił porywać i gwałcić, torturować oraz mordować młode kobiety.
So, we appear to have a genuine difference of opinion about how to profitably use one's time. (Laughter) Most Western intellectuals look at this situation and say, "Well, there's nothing for the Dalai Lama to be really right about -- really right about -- or for Ted Bundy to be really wrong about that admits of a real argument that potentially falls within the purview of science. He likes chocolate, he likes vanilla. There's nothing that one should be able to say to the other that should persuade the other." Notice that we don't do this in science.
Tak więc, mamy do czynienia z głęboko odmienną opinią na temat tego jak spędzać swój wolny czas. Śmiechy Większość zachodnich intelektualistów spojrzy na tą sytuację i powie: "Nie ma żadnego powodu aby Dalai Lama, miał rację, rzeczywiście miał rację w tym wypadku, również nie ma żadnego powodu aby Ted Bundy mylił się w czymkolwiek, to dopuszcza do dyskusji rzeczywisty argument, który potencjalnie upadnie w obszarze nauki. Jeden z nich lubi czekoladę, drugi z nich woli wanilię. Nie ma nic co jeden powinien powiedzieć drugiemu aby przekonać go do swoich racji. Proszę zauważyć, że my tego nie robimy w nauce.
On the left you have Edward Witten. He's a string theorist. If you ask the smartest physicists around who is the smartest physicist around, in my experience half of them will say Ed Witten. The other half will tell you they don't like the question. (Laughter) So, what would happen if I showed up at a physics conference and said,"String theory is bogus. It doesn't resonate with me. It's not how I chose to view the universe at a small scale. I'm not a fan." (Laughter) Well, nothing would happen because I'm not a physicist; I don't understand string theory. I'm the Ted Bundy of string theory. (Laughter) I wouldn't want to belong to any string theory club that would have me as a member.
Po lewej stronie jest Edward Witten. Zajmuje się teorią strun. Jeśli zapytacie najbystrzejszych fizyków kto jest obecnie najbystrzejszym fizykiem z mojego doświadczenia wiem, że połowa z nich powie Ed Witten. Druga połowa powie wam, że nie podoba im się to pytanie. Śmiechy Tak więc, co by się stało gdybym pojawił się na zjeździe fizyków i stwierdził, że "Teoria strun jest nieprawdziwa. Nie przemawia do mnie. To nie jest sposób w jaki postrzegam wszechświat w małej skali. Nie jestem fanem tej teorii" Śmiechy Nic by się nie stało ponieważ nie jestem fizykiem, nie rozumiem teorii strun. Jestem Tedem Bundy w teorii strun. Śmiechy Nie chciałbym należeć do klubu teorii strun nawet jeśli by mnie chcieli.
But this is just the point. Whenever we are talking about facts certain opinions must be excluded. That is what it is to have a domain of expertise. That is what it is for knowledge to count. How have we convinced ourselves that in the moral sphere there is no such thing as moral expertise, or moral talent, or moral genius even? How have we convinced ourselves that every opinion has to count? How have we convinced ourselves that every culture has a point of view on these subjects worth considering? Does the Taliban have a point of view on physics that is worth considering? No. (Laughter) How is their ignorance any less obvious on the subject of human well-being? (Applause)
I właśnie o to chodzi. Zawsze gdy rozmawiamy o faktach pewne opinie powinny być wykluczone. Na tym właśnie polega domena ekspertyzy. Na tym polega przewaga wiedzy. W jaki sposób przekonaliśmy samych siebie, że w sferze moralności nie ma czegoś takiego jak moralna ekspertyza, czy moralny talent, czy też nawet moralny geniusz? W jaki sposób przekonaliśmy samych siebie, że każda opinia powinna się liczyć? W jaki sposób przekonaliśmy samych siebie, że każda kultura ma swój punkt widzenia w tym temacie i że należy się z tym liczyć? Czy Talibowie mają swój punkt widzenia na fizykę, który jest wart rozważenia? Nie. Śmiechy Jak to możliwe, że ich ignorancja jest mniej oczywista w temacie dotyczącym szczęścia ludzkości? Oklaski
So, this, I think, is what the world needs now. It needs people like ourselves to admit that there are right and wrong answers to questions of human flourishing, and morality relates to that domain of facts. It is possible for individuals, and even for whole cultures, to care about the wrong things, which is to say that it's possible for them to have beliefs and desires that reliably lead to needless human suffering. Just admitting this will transform our discourse about morality. We live in a world in which the boundaries between nations mean less and less, and they will one day mean nothing.
Tak więc, uważam że tego właśnie potrzebuje teraz świat. Potrzebuje ludzi takich jak my aby przyznać, że istnieją dobre i złe odpowiedzi dotyczące ludzkiego szczęścia i rozwoju, a moralność odnosi się do domeny faktów. Jest możliwe dla jednostek i nawet dla całych kultur zajmować się niewłaściwymi rzeczami. Mówiąc inaczej, możliwe jest że dla nich posiadanie swoich wierzeń i pragnień niezawodnie prowadzi do niepotrzebnego ludzkiego cierpienia. Zwyczajne przyznanie się do tego zmieni naszą rozmowę o moralności. Żyjemy w świecie, w którym granice między narodami znaczą coraz mniej i pewnego dnia nie będą nic znaczyły.
We live in a world filled with destructive technology, and this technology cannot be uninvented; it will always be easier to break things than to fix them. It seems to me, therefore, patently obvious that we can no more respect and tolerate vast differences in notions of human well-being than we can respect or tolerate vast differences in the notions about how disease spreads, or in the safety standards of buildings and airplanes. We simply must converge on the answers we give to the most important questions in human life. And to do that, we have to admit that these questions have answers. Thank you very much. (Applause)
Żyjemy w świecie przepełnionym destrukcyjną technologią, i ta technologia taka pozostanie, zawsze jest łatwiej zepsuć coś niż naprawić. Dlatego wydaje mi się w oczywisty sposób, że nie możemy więcej respektować i tolerować wielkich różnic w pojęciu szczęścia ludzkiego, że nie możemy respektować czy tolerować wielkich różnic w kwestii rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych, czy też w kwestii bezpieczeństwa budowy domów i samolotów. Po prostu musimy się skupić na odpowiedziach, które udzielimy na najbardziej istotne pytania życia ludzkiego. I aby to zrobić musimy najpierw przyznać, że istnieją odpowiedzi na te pytania. Dziękuję bardzo. Oklaski
Chris Anderson: So, some combustible material there. Whether in this audience or people elsewhere in the world, hearing some of this, may well be doing the screaming-with-rage thing, after as well, some of them.
Chris Anderson: Mamy tutaj do czynienia z materiałem wybuchowym. Uczestnicy konferencji lub ludzie gdziekolwiek na świecie, słysząc ten wykład mogą także krzyczeć z wściekłości, przynajmniej część z nich.
Language seems to be really important here. When you're talking about the veil, you're talking about women dressed in cloth bags. I've lived in the Muslim world, spoken with a lot of Muslim women. And some of them would say something else. They would say, "No, you know, this is a celebration of female specialness, it helps build that and it's a result of the fact that" -- and this is arguably a sophisticated psychological view -- "that male lust is not to be trusted." I mean, can you engage in a conversation with that kind of woman without seeming kind of cultural imperialist?
Sposób mówienia wydaje się tutaj bardzo ważny. Kiedy opowiadasz o burkach, mówisz o kobietach ubranych w worki, Żyłem w kraju muzułmańskim, rozmawiałem z wieloma muzułmańskimi kobietami. Niektóre z nich mówiły coś innego. Mówiły "Nie, to jest celebracja kobiecej wyjątkowości, to buduje naszą wyjątkowość i jest rezultatem.." i poniekąd jest to wyszukany psychologicznie pogląd, "tego że mężczyznom i ich żądzy nie można ufać." Mam na myśli, czy można rozmawiać z taką kobietą bez poczucia pewnego kulturowego imperializmu.
Sam Harris: Yeah, well I think I tried to broach this in a sentence, watching the clock ticking, but the question is: What is voluntary in a context where men have certain expectations, and you're guaranteed to be treated in a certain way if you don't veil yourself? And so, if anyone in this room wanted to wear a veil, or a very funny hat, or tattoo their face -- I think we should be free to voluntarily do whatever we want, but we have to be honest about the constraints that these women are placed under. And so I think we shouldn't be so eager to always take their word for it, especially when it's 120 degrees out and you're wearing a full burqa.
Sam Harris: Tak, próbowałem zawrzeć ten wątek w jednym zdaniu patrząc na tykający zegar ale pytanie brzmi, czym jest dobrowolność w sytuacji gdzie mężczyzna ma sprecyzowane oczekiwania i mamy gwarancje, że kobieta będzie traktowania w pewien określony sposób jeśli nie zakryje twarzy. Tak więc, jeśli ktokolwiek na tej sali chciałby zakryć twarz nakładając welon czy śmieszny kapelusz lub wytatuować swoją twarz -- myślę że powinniśmy być wolni i robić cokolwiek chcemy, ale musimy szczerze mówić o presji, pod którą te kobiety się znajdują. Tak więc, uważam że nie powinniśmy tak chętnie i zawsze przyjmować to co akurat mówią, szczególnie kiedy za oknem jest ponad 40C a ty masz na sobie pełną burkę.
CA: A lot of people want to believe in this concept of moral progress. But can you reconcile that? I think I understood you to say that you could reconcile that with a world that doesn't become one dimensional, where we all have to think the same. Paint your picture of what rolling the clock 50 years forward, 100 years forward, how you would like to think of the world, balancing moral progress with richness.
C.A.: Dużo ludzi chce uwierzyć w pojęcie moralnego rozwoju. Ale czy można to wszystko pogodzić? Myślę że zrozumiałem to w ten sposób, że można pogodzić to wszystko w świecie, który nie staje się jednowymiarowy, gdzie wszyscy musimy myśleć tak samo. Wyobraźcie sobie, że przesuwamy zegar o 50 lat do przodu, 100 lat do przodu, jak chciałbyś myśleć o świecie, pogodzić moralny rozwój z bogactwem.
SH: Well, I think once you admit that we are on the path toward understanding our minds at the level of the brain in some important detail, then you have to admit that we are going to understand all of the positive and negative qualities of ourselves in much greater detail. So, we're going to understand positive social emotion like empathy and compassion, and we're going to understand the factors that encourage it -- whether they're genetic, whether they're how people talk to one another, whether they're economic systems, and insofar as we begin to shine light on that we are inevitably going to converge on that fact space.
S.H.: Myślę że kiedy przyznasz, że jesteśmy na drodze do lepszego poznania naszych umysłów poprzez poznanie pracy mózgu, w pewnych ważnych aspektach, wtedy musisz zgodzić się z tym, że zmierzamy do tego aby zrozumieć wszystkie pozytywne i negatywne cechy nas samych w zdecydowanie bardziej szczegółowy sposób. Tak więc, zrozumiemy pozytywne społeczne emocje takie jak empatia i współczucie. I zrozumiemy czynniki które je powodują, czy będą to czynniki genetyczne czy też sposób w jaki ludzie komunikują się ze sobą, lub w jakim systemie ekonomicznym żyją. O ile dopiero zaczynamy to odkrywać to nieuchronnie zmierzamy do tego aby skupić się na tym zakresie faktów.
So, everything is not going to be up for grabs. It's not going to be like veiling my daughter from birth is just as good as teaching her to be confident and well-educated in the context of men who do desire women. I mean I don't think we need an NSF grant to know that compulsory veiling is a bad idea -- but at a certain point we're going to be able to scan the brains of everyone involved and actually interrogate them. Do people love their daughters just as much in these systems? And I think there are clearly right answers to that.
Tak więc, nie wszystko będzie łatwe do zrealizowania. Nie będzie wyglądało to tak, że zasłanianie mojej córki burką jest tak samo dobre jak uczenie jej, że powinna pewna siebie i dobrze wykształcona, mając do czynienia z mężczyzną, który ją pożąda. Zmierzam do tego, że nie musimy być laureatami nagrody naukowej aby nabrać przekonania, że przymusowe zakładanie burki jest złe. Ale w niedalekiej przyszłości będziemy w stanie skanować umysł człowieka i efektywnie go badać. Czy ludzie kochają swoje córki tak samo mocno w innych systemach społecznych? Myślę że istnieją pozytywne odpowiedzi na te pytania.
CA: And if the results come out that actually they do, are you prepared to shift your instinctive current judgment on some of these issues?
C.A.: A jeśli wyniki potwierdzą że kochają tak samo, czy jesteś gotowy zmienić swoją obecną odruchową ocenę przynajmniej w kilku kwestiach?
SH: Well yeah, modulo one obvious fact, that you can love someone in the context of a truly delusional belief system. So, you can say like, "Because I knew my gay son was going to go to hell if he found a boyfriend, I chopped his head off. And that was the most compassionate thing I could do." If you get all those parts aligned, yes I think you could probably be feeling the emotion of love. But again, then we have to talk about well-being in a larger context. It's all of us in this together, not one man feeling ecstasy and then blowing himself up on a bus.
S.H.: Tak, to oczywiste że możesz kochać kogoś w kontekście prawdziwie urojonego systemu. Tak więc, możesz mówić że: "Ponieważ wiedziałem, że mój syn gej pójdzie do piekła jeśli znajdzie sobie chłopaka, więc odciąłem mu głowę. To była najbardziej litościwa rzecz jaką mogłem zrobić." Jeśli uporządkujesz wszystkie szczegóły, to myślę że mógłbyś odczuwać miłość popełniając ten czyn. Ale musimy mówić o szczęściu ludzkości w szerszym kontekście. Dotyczy to nas wszystkich tu nie chodzi o jednego człowieka czującego ekstazę i wysadzającego się w autobusie.
CA: Sam, this is a conversation I would actually love to continue for hours. We don't have that, but maybe another time. Thank you for coming to TED.
C.A.: Wygląda na to, że jest to dyskusja, którą z przyjemnością mógłbym kontynuować godzinami. Nie mamy tyle czasu, może następnym razem. Dziękuję za przybycie na TED.
SH: Really an honor. Thank you. (Applause)
S.H.: To był dla mnie zaszczyt. Dziękuję Oklaski