Θα σας μιλήσω σήμερα για τη σχέση μεταξύ επιστήμης και ανθρώπινων αξιών. Είναι ευρέως διαδεδομένο ότι τα ερωτήματα ηθικής, ερωτήματα για το καλό και το κακό, το σωστό και το λανθασμένο, είναι ερωτήματα για τα οποία η επιστήμη δεν έχει επίσημη άποψη. Θεωρείται ότι η επιστήμη μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τι εκτιμούμε, αλλά ποτέ δεν θα μπορέσει να μας πει τι θα έπρεπε να εκτιμούμε. Συνεπώς, οι περισσότεροι άνθρωποι...Νομίζω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι εδώ, θεωρούν πως η επιστήμη δεν θα μπορέσει ποτέ να απαντήσει τα πιο σημαντικά ερωτήματα στην ζωή των ανθρώπων, ερωτήματα όπως:"Για ποια πράγματα αξίζει να ζείς;" "Για ποια πράγματα αξίζει να πεθαίνει κανείς;" "Από τι συνίσταται η "καλή" ζωή;"
I'm going to speak today about the relationship between science and human values. Now, it's generally understood that questions of morality -- questions of good and evil and right and wrong -- are questions about which science officially has no opinion. It's thought that science can help us get what we value, but it can never tell us what we ought to value. And, consequently, most people -- I think most people probably here -- think that science will never answer the most important questions in human life: questions like, "What is worth living for?" "What is worth dying for?" "What constitutes a good life?"
Οπότε, θα επιχειρήσω να εξηγήσω πως αυτό είναι μια πλάνη και πως η διάκριση μεταξύ επιστήμης και ανθρώπινων αξιών είναι μια πλάνη. Και αρκετά επικίνδυνη μάλιστα, ειδικά σε αυτό το σημείο της ανθρώπινης ιστορίας. Λέγεται συχνά ότι η επιστήμη δεν μπορεί να μας δώσει ένα θεμέλιο ηθικής και ανθρώπινων αξιών, διότι η επιστήμη ασχολείται με δεδομένα και φαίνεται πως τα δεδομένα ανήκουν σε διαφορετική σφαίρα απ'ότι οι αξίες. Επίσης, θεωρείται ότι δεν υπάρχει μια περιγραφή του Είναι του κόσμου η οποία μπορεί να μας πως ο κόσμος θα έπρεπε να είναι. Όμως νομίζω ότι αυτό δεν είναι αληθές. Οι αξίες αποτελούν ένα συγκεκριμένο είδος δεδομένων. Είναι τα δεδομένα όσον αφορά την ευημερία των ενσυνείδητων πλασμάτων.
So, I'm going to argue that this is an illusion -- that the separation between science and human values is an illusion -- and actually quite a dangerous one at this point in human history. Now, it's often said that science cannot give us a foundation for morality and human values, because science deals with facts, and facts and values seem to belong to different spheres. It's often thought that there's no description of the way the world is that can tell us how the world ought to be. But I think this is quite clearly untrue. Values are a certain kind of fact. They are facts about the well-being of conscious creatures.
Γιατί συμβαίνει να μην έχουμε ηθικές υποχρεώσεις απέναντι στις πέτρες; Γιατί δε νιώθουμε συμπόνοια για τις πέτρες; Επειδή δεν νομίζουμε ότι οι πέτρες μπορούν να υποφέρουν. Και αν είμαστε περισσότερο ευαισθητοποιημένοι για τους συγγενείς μας πιθήκους απ'ότι είμαστε για τα έντομα, το οποίο ισχύει άλλωστε, συμβαίνει γιατί νομίζουμε ότι εκτίθενται σε μεγαλύτερο εύρος ευτυχίας και πόνου. Τώρα, το κρίσιμο στοιχείο που παρατηρούμε εδώ είναι ότι αυτό είναι ένας πραγματολογικός ισχυρισμός: Είναι κάτι για το οποίο θα μπορούσαμε να κάνουμε λάθος ή όχι. Και αν έχουμε παρερμηνεύσει τη σχέση μεταξύ βιολογικής πολυπλοκότητας και των δυνατοτήτων βιώματος, τότε μπορεί να κάνουμε λάθος και για τον εσωτερικό κόσμο των εντόμων.
Why is it that we don't have ethical obligations toward rocks? Why don't we feel compassion for rocks? It's because we don't think rocks can suffer. And if we're more concerned about our fellow primates than we are about insects, as indeed we are, it's because we think they're exposed to a greater range of potential happiness and suffering. Now, the crucial thing to notice here is that this is a factual claim: This is something that we could be right or wrong about. And if we have misconstrued the relationship between biological complexity and the possibilities of experience well then we could be wrong about the inner lives of insects.
Και δεν υπάρχει κάποια ιδέα, κάποια εκδοχή ανθρώπινης ηθικής και ανθρώπινων αξιών, που να έχω ποτέ συναντήσει, η οποία κάποια στιγμή να μην περιορίστηκε στο να μας απασχολεί για το ενσυνείδητο βίωμα και των πιθανών αλλαγών του. Ακόμη και αν προσλαμβάνεις τις αξίες σου από την θρησκεία, ακόμη και αν πιστεύεις ότι το καλό και το κακό τελικώς συνδέονται με καταστάσεις μετά θάνατον -- είτε με την αιώνια ευτυχία δίπλα στο Θεό είτε με αιώνια βάσανα στην κόλαση - θα εξακολουθείς να απασχολείσαι με τη συνείδηση και τις αλλαγές της. Και το να λες ότι αυτές οι αλλαγές θα παραμείνουν μετά θάνατον είναι από μόνο του πραγματολογικός ισχυρισμός ο οποίος, φυσικά, μπορεί να είναι αληθινός ή όχι.
And there's no notion, no version of human morality and human values that I've ever come across that is not at some point reducible to a concern about conscious experience and its possible changes. Even if you get your values from religion, even if you think that good and evil ultimately relate to conditions after death -- either to an eternity of happiness with God or an eternity of suffering in hell -- you are still concerned about consciousness and its changes. And to say that such changes can persist after death is itself a factual claim, which, of course, may or may not be true.
Τώρα για να μιλήσουμε σχετικά με τις συνθήκες ευημερίας σε αυτή τη ζωή, για τους ανθρώπους, γνωρίζουμε ότι υπάρχει ένα συνεχές για αυτά τα στοιχέια. Γνωρίζουμε ότι είναι δυνατό να ζεις σε ένα αποτυχημένο κράτος, όπου ότι είναι να πάει στραβά, πηγαίνει στραβά - όπου οι μητέρες δεν μπορούν να θρέψουν τα παιδιά τους, όπου οι άγνωστοι δεν μπορούν να βρουν μια βάση ειρηνικής συνεργασίας και ο κόσμος δολοφονείται αδιακρίτως. Και γνωρίζουμε ότι είναι δυνατό να προχωρήσουμε σε αυτό το συνεχές προς κάτι λίγο πιο ειδυλλιακό, σε ένα μέρος όπου ένα συνέδριο όπως αυτό είναι εφικτό.
Now, to speak about the conditions of well-being in this life, for human beings, we know that there is a continuum of such facts. We know that it's possible to live in a failed state, where everything that can go wrong does go wrong -- where mothers cannot feed their children, where strangers cannot find the basis for peaceful collaboration, where people are murdered indiscriminately. And we know that it's possible to move along this continuum towards something quite a bit more idyllic, to a place where a conference like this is even conceivable.
Και γνωρίζουμε - γνωρίζουμε - ότι υπάρχουν σωστές και λάνθασμένες απαντήσεις ως προς το πως να πάμε σε αυτό το χώρο. Το να βάλουμε χολέρα στο νερό θα ήταν μια καλή ιδέα; Πιθανόν όχι. Θα ήταν καλή ιδέα για όλους να πιστεύουν στο κακό μάτι, έτσι ώστε όταν τους συμβαίνουν άσχημα πράγματα να ρίχνουν αμέσως το φταίξιμο στους γείτονες; Πιθανόν όχι. Υπάρχουν αλήθειες να μαθευτούν για το πως μπορούν οι ανθρώπινες κοινωνίες να ανθίσουν, είτε τις καταλαβαίνουμε αυτές τις αλήθειες ή όχι. Και η ηθική σχετίζεται με αυτές τις αλήθειες.
And we know -- we know -- that there are right and wrong answers to how to move in this space. Would adding cholera to the water be a good idea? Probably not. Would it be a good idea for everyone to believe in the evil eye, so that when bad things happened to them they immediately blame their neighbors? Probably not. There are truths to be known about how human communities flourish, whether or not we understand these truths. And morality relates to these truths.
Έτσι, μιλώντας για αξίες, μιλούμε και για δεδομένα. Τώρα, η κατάσταση μας στον κόσμο μπορεί να κατανοηθεί σε πολλά επίπεδα - κυμαινόμενοι από το επίπεδο του γονιδιώματος έως το επίπεδο των οικονομικών συστημάτων και των πολιτικών διακανονισμών. Αλλά εάν θα μιλήσουμε για την ανθρώπινη ευημερία είναι απαραίτητο να μιλήσουμε για τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Επειδή γνωρίζουμε ότι η εμπειρία μας για τον κόσμο και τον εαυτό μας μέσα του πραγματοποιείται μέσα στον εγκέφαλο -
So, in talking about values we are talking about facts. Now, of course our situation in the world can be understood at many levels -- from the level of the genome on up to the level of economic systems and political arrangements. But if we're going to talk about human well-being we are, of necessity, talking about the human brain. Because we know that our experience of the world and of ourselves within it is realized in the brain --
ότι και αν συμβαίνει μετά το θάνατο. Ακόμη και αν ο βομβιστής αυτοκτονίας, πάρει τις 72 παρθένες στη μετά θάνατον ζωή, σε αυτή τη ζωή, η προσωπικότητά του - η σχετικά ατυχής προσωπικότητά του - είναι ένα προϊόν του εγκεφάλου του. Έτσι - η συμβολή του πολιτισμού - εάν ο πολιτισμός μας αλλάζει, και πράγματι το κάνει, μας αλλάζει μέσω του εγκεφάλου μας. Επομένως οποιαδήποτε πολιτιστική μεταβολή και αν προκαλεί την ακμή των ανθρώπων μπορεί, τουλάχιστον κατ' αρχήν, να κατανοηθεί στο γενικότερο πλαίσιο μιας ωριμάζουσας επιστήμης του νου - νευροεπιστήμη, ψυχολογία, κτλ.
whatever happens after death. Even if the suicide bomber does get 72 virgins in the afterlife, in this life, his personality -- his rather unfortunate personality -- is the product of his brain. So the contributions of culture -- if culture changes us, as indeed it does, it changes us by changing our brains. And so therefore whatever cultural variation there is in how human beings flourish can, at least in principle, be understood in the context of a maturing science of the mind -- neuroscience, psychology, etc.
Επομένως, αυτό για το οποίο μιλώ είναι ότι η αξία μπορεί να αναχθεί σε δεδομένα - δεδομένα ενσυνείδητων βιωμάτων - ενσυνείδητων όντων. Επομένως μπορούμε να οραματιστούμε ένα χώρο πιθανών αλλαγών στο βίωμα αυτών των όντων. Και βλέπω αυτόν το χώρο σαν κάποιου είδους ηθικά τοπία, με διακυμάνσεις που αντιστοιχούν σε διαφορές στην ευημερία των ενσυνείδητων πλασμάτων, συγχρόνως προσωπικά και συλλογικά. Και εκείνο που πρέπει να παρατηρήσουμε είναι ότι πιθανόν να υπάρχουν καταστάσεις ανθρώπινης ευημερίας στις οποίες σπάνια έχουμε πρόσβαση, στις οποίες λίγοι έχουν πρόσβαση. Και αυτές αναμένουν να τις ανακαλύψουμε. Ίσως κάποιες από αυτές τις καταστάσεις μπορούν να ορθά να ονομαστούν μυστικιστικές ή πνευματικές. Ίσως να υπάρχουν και άλλες καταστάσεις στις οποίες δεν έχουμε πρόσβαση δεδομένης της κατασκευής του μυαλού μας όμως, είναι πιθανό άλλα μυαλά να μπορέσουν να τις ανακαλύψουν.
So, what I'm arguing is that value's reduced to facts -- to facts about the conscious experience of conscious beings. And we can therefore visualize a space of possible changes in the experience of these beings. And I think of this as kind of a moral landscape, with peaks and valleys that correspond to differences in the well-being of conscious creatures, both personal and collective. And one thing to notice is that perhaps there are states of human well-being that we rarely access, that few people access. And these await our discovery. Perhaps some of these states can be appropriately called mystical or spiritual. Perhaps there are other states that we can't access because of how our minds are structured but other minds possibly could access them.
Τώρα ας γίνω σαφής σε αυτά που δεν λέω. Δεν λέω ότι η επιστήμη μπορεί να εγγυηθεί την χαρτογράφηση αυτού του χώρου ή ότι θα έχουμε επιστημονικές απαντήσεις σε κάθε εικάσιμο ηθικό ερώτημα. Δεν νομίζω, για παράδειγμα, ότι κάποια μέρα θα συμβουλεύεσαι έναν υπερυπολογιστή για να μάθεις εάν θα έπρεπε να κάνεις δεύτερο παιδί ή εάν θα έπρεπε να βομβαρδίσεις τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, ή εάν θα μπορείς να βάλεις στα εταιρικά έξοδά το κόστος του TED. (Γέλια) Αλλά εάν οι ερωτήσεις επηρεάζουν την ανθρώπινη ευημρία τότε έχουν απαντήσεις, είτε μπορούμε να τις βρούμε είτε όχι. Και μόνο η παραδοχή αυτού - η παραδοχή της ύπαρξης σωστών και λανθασμένων απαντήσεων στο ερώτημα του πως μπορούν οι άνθρωποι να ακμάσουν - θα αλλάξει τον τρόπο που μιλούμε για την ηθική και θα αλλάξει τις προσδοκίες της ανθρώπινης συνεργασίας στο μέλλον.
Now, let me be clear about what I'm not saying. I'm not saying that science is guaranteed to map this space, or that we will have scientific answers to every conceivable moral question. I don't think, for instance, that you will one day consult a supercomputer to learn whether you should have a second child, or whether we should bomb Iran's nuclear facilities, or whether you can deduct the full cost of TED as a business expense. (Laughter) But if questions affect human well-being then they do have answers, whether or not we can find them. And just admitting this -- just admitting that there are right and wrong answers to the question of how humans flourish -- will change the way we talk about morality, and will change our expectations of human cooperation in the future.
Για παράδειγμα, υπάρχουν 21 πολιτείες στην Αμερική όπου η σωματική τιμωρία στο σχολείο είναι νόμιμη: είναι νόμιμο δηλαδή για ένα δάσκαλο να χτυπάει ένα παιδί με ένα ξύλο, δυνατά, προκαλώντας μελανιές και κάλους ή ακόμη και κοψίματα στο δέρμα. Και αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά, κατά λάθος, υποβάλλονται σε αυτό κάθε χρόνο. Οι θέσεις αυτών των πεφωτισμένων περιοχών, νομίζω, δεν θα σας εκπλήξει. Δεν μιλάμε για το Κοννέκτικατ.
For instance, there are 21 states in our country where corporal punishment in the classroom is legal, where it is legal for a teacher to beat a child with a wooden board, hard, and raising large bruises and blisters and even breaking the skin. And hundreds of thousands of children, incidentally, are subjected to this every year. The locations of these enlightened districts, I think, will fail to surprise you. We're not talking about Connecticut.
Και η λογική πίσω από αυτήν την συμπεριφορά είναι σαφώς θρησκευτική. Ο Ίδιος ο Δημιουργός του σύμπαντος μας είπε να χρησιμοποιούμε τη ράβδο, ώστε να μη κακομάθει το παιδί: Αυτό βρίσκεται στις Παροιμίες 13, 20 και νομίζω στην 23. Όμως μπορούμε να κάνουμε την ευνόητη ερώτηση: Έιναι καλή ιδέα, γενικά, να υποβάλουμε τα παιδιά στον πόνο τη βία και τη δημόσια ταπείνωση ως μέσο ενθάρρυνσης της υγιειούς συναισθηματικής ανάπτυξης και καλής συμπεριφοράς; (Γέλια) Υπάρχει καμία αμφιβολία πως αυτή η ερώτηση έχει απάντηση και πως αυτή έχει σημασία;
And the rationale for this behavior is explicitly religious. The creator of the universe himself has told us not to spare the rod, lest we spoil the child -- this is in Proverbs 13 and 20, and I believe, 23. But we can ask the obvious question: Is it a good idea, generally speaking, to subject children to pain and violence and public humiliation as a way of encouraging healthy emotional development and good behavior? (Laughter) Is there any doubt that this question has an answer, and that it matters?
Πολλοί από εσάς ανησυχείτε ότι αυτή η έννοια της ευημερίας δεν μπορεί να προσδιοριστεί και φαινομενικά είναι διαρκώς ανοιχτή σε επανερμήνευση. Επομένως, πως γίνεται να υπάρξει μια αντικειμενική ερμηνεία της ευημερίας; Σκεφτείτε κατ' αναλογία την έννοια της σωματικής υγείας. Η έννοια της σωματικής υγείας δεν είναι καθορισμένη. Όπως ακούσαμε από τον Μάϊκλ Σπέκτερ, έχει αλλάξει διαχρονικά. Όταν φτιάχτηκε αυτό το άγαλμα, ο μέσος όρος προσδόκιμου ζωής ήταν πιθανόν τα 30 χρόνια. Τώρα είναι κοντά στα 80 στον αναπτυγμένο κόσμο. Μπορεί να έρθει ο καιρός όπου θα παρέμβουμε στα γονιδιώματά μας με τέτοιο τρόπο όπου, το να μην μπορείς να τρέχεις μαραθώνιο στην ηλικία των 200 ετών να θεωρείται μια σοβαρή αδυναμία. Ο κόσμος θα σου προσφέρει δωρεές όταν θα είσαι σε αυτή την κατάσταση. (Γέλια)
Now, many of you might worry that the notion of well-being is truly undefined, and seemingly perpetually open to be re-construed. And so, how therefore can there be an objective notion of well-being? Well, consider by analogy, the concept of physical health. The concept of physical health is undefined. As we just heard from Michael Specter, it has changed over the years. When this statue was carved the average life expectancy was probably 30. It's now around 80 in the developed world. There may come a time when we meddle with our genomes in such a way that not being able to run a marathon at age 200 will be considered a profound disability. People will send you donations when you're in that condition. (Laughter)
Παρατηρείστε το γεγονός ότι η έννοια της υγείας είναι ανοιχτή, αληθινά ανοιχτή για αναθεώρηση χωρίς να την κάνει κενή. Η διαφορά μεταξύ ενός υγειούς ανθρώπου και ενός πεθαμένου είναι τόσο ξεκάθαρη και παρεπόμενη όσο κάθε άλλη που γίνεται στην επιστήμη. Άλλο ένα αξιοσημείωτο στοιχείο είναι ότι υπάρχουν αρκετά άκρα στο ηθικό τοπίο. Μπορεί να υπάρχουν ισότιμοι τρόποι να ευδοκιμούμε: μπορεί να υπάρχουν ισότιμοι τρόποι να οργανωθεί η ανθρώπινη κοινωνία έτσι ώστε να μεγιστοποιηθεί η ανθρώπινη ακμή.
Notice that the fact that the concept of health is open, genuinely open for revision, does not make it vacuous. The distinction between a healthy person and a dead one is about as clear and consequential as any we make in science. Another thing to notice is there may be many peaks on the moral landscape: There may be equivalent ways to thrive; there may be equivalent ways to organize a human society so as to maximize human flourishing.
Τώρα, αυτό γιατί να μην μπορεί υποτιμήσει μια αντικειμενική ηθική; Σκεφτείτε πως μιλάμε για το φαγητό: Δεν θα προσπαθήσω να επιχειρηματολογήσω για το ότι πρέπει να υπάρχει κάποιο σωστό είδος φαγητού που πρέπει να τρώμε. Υπάρχει ξεκάθαρα ένα εύρος υλικών που αποτελούν υγειή φαγητά. Ωστόσο υπάρχει ξεκάθαρη διάκριση μεταξύ φαγητού και δηλητηρίου. Το γεγονός ότι υπάρχουν αρκετές σωστές απαντήσεις στη ερώτηση, "Τί είναι φαγητό;" δεν μας δελεάζει στο να πούμε ότι δεν υπάρχουν αλήθειες να αναδυθούν, για την ανθρώπινη διατροφή. Πολλοί άνθρωποι ανησυχούν ότι μια οικουμενική ηθική θα απαιτήσει ηθικές αντιλήψεις που δεν χωρούν εξαιρέσεις.
Now, why wouldn't this undermine an objective morality? Well think of how we talk about food: I would never be tempted to argue to you that there must be one right food to eat. There is clearly a range of materials that constitute healthy food. But there's nevertheless a clear distinction between food and poison. The fact that there are many right answers to the question, "What is food?" does not tempt us to say that there are no truths to be known about human nutrition. Many people worry that a universal morality would require moral precepts that admit of no exceptions.
'Ετσι, για παράδειγμα, εάν είναι πραγματικά λάθος το να ψεύδεσαι, πρέπει πάντα να είναι λάθος σαν πράξη και αν μπορείς να βρεις μια εξαίρεση σε αυτό τότε δεν θα πρέπει να υπάρχουν ηθικές αλήθειες. Γιατί να το σκεφτούμε αυτό; Σκεφτείτε κατ' αναλογία το σκάκι. Τώρα, εάν θέλεις να παίξεις καλό σκάκι, η αρχή: "Μη χάσεις τη Βασίλισσα", είναι καλό να τηρηθεί. Όμως σαφώς επιτρέπει τις εξαιρέσεις. Υπάρχουν στιγμές όπου το να χάσεις τη Βασίλισσα είναι η πιο ευφυής κίνηση. Υπάρχουν στιγμές όπου είναι η μόνη καλή κίνηση που μπορείς να κάνεις. Και όμως, το σκάκι είναι ένας χώρος τέλειας αντικειμενικότητας. Το γεγονός ότι υπάρχουν εξαιρέσεις εδώ δεν το αλλάζει καθόλου.
So, for instance, if it's really wrong to lie, it must always be wrong to lie, and if you can find an exception, well then there's no such thing as moral truth. Why would we think this? Consider, by analogy, the game of chess. Now, if you're going to play good chess, a principle like, "Don't lose your Queen," is very good to follow. But it clearly admits some exceptions. There are moments when losing your Queen is a brilliant thing to do. There are moments when it is the only good thing you can do. And yet, chess is a domain of perfect objectivity. The fact that there are exceptions here does not change that at all.
Αυτό μας οδηγεί σε εκείνες τις κινήσεις που οι άνθρωποι συνηθίζουν να κάνουν όταν βρίσκονται στην ηθική σφαίρα. Σκεφτείτε το πρόβλημα των γυναικών με το σώμα τους: Τι μπορείς να κάνεις με αυτά; Ένα πράγμα που μπορείς να κάνεις, είναι να τα καλύψεις πλήρως. Αυτή είναι η θέση, γενικώς, της διανοητικής μας κοινωνίας ότι ενώ δεν μας αρέσει αυτό, μπορεί να το θεωρούμε "λάθος" στη Βοστώνη ή το Πάλο Άλτο, αλλά ποιοί είμαστε εμείς που θα πούμε ότι οι περήφανοι κάτοικοι μιας αρχαίας κουλτούρας κάνουν λάθος στο να υποχρεώνουν τις γυναίκες και τις κόρες τους στο να ζουν σε υφασμάτινα σακιά; Και ποιοι είμαστε εμείς που θα πούμε ότι κάνουν λάθος να τις χτυπούν με ατσάλινα καλώδια ή να τους ρίχνουν οξύ μπαταρίας στο πρόσωπό τους αν αρνηθούν το προνόμιο του να περιορίζονται με αυτόν τον τρόπο;
Now, this brings us to the sorts of moves that people are apt to make in the moral sphere. Consider the great problem of women's bodies: What to do about them? Well this is one thing you can do about them: You can cover them up. Now, it is the position, generally speaking, of our intellectual community that while we may not like this, we might think of this as "wrong" in Boston or Palo Alto, who are we to say that the proud denizens of an ancient culture are wrong to force their wives and daughters to live in cloth bags? And who are we to say, even, that they're wrong to beat them with lengths of steel cable, or throw battery acid in their faces if they decline the privilege of being smothered in this way?
Ποιοί είμαστε εμείς που δεν θα το πούμε αυτό; Γιατί να προσποιούμαστε ότι γνωρίζουμε τόσα λίγα για την ανθρώπινη ευδαιμονία ώστε να μην κρίνουμε πρακτικές σαν αυτές; Και δεν μιλάω για το εθελοντικό φόρεμα της μπούρκας - για εμένα, οι γυναίκες θα έπρεπε να φοράνε ότι θέλουν. Αλλά τι σημαίνει εθελούσιο σε μια κοινωνία όπου, όταν ένα κορίτσι βιάζεται, η πρώτη παρόρμηση του πατέρα της, αρκετά συχνά, είναι να τη σκοτώσει για να διώξει την ντροπή;
Well, who are we not to say this? Who are we to pretend that we know so little about human well-being that we have to be non-judgmental about a practice like this? I'm not talking about voluntary wearing of a veil -- women should be able to wear whatever they want, as far as I'm concerned. But what does voluntary mean in a community where, when a girl gets raped, her father's first impulse, rather often, is to murder her out of shame?
Αφήστε απλά αυτό το δεδομένο να σκάσει στο μυαλό σας για λίγο: Η κόρη σας βιάζεται και αυτό που κάνεις είναι να τη σκοτώσεις. Ποιές είναι πιθανότητες αυτό να αντιπροσωπεύει την κορυφή της ανθρώπινης ακμής;
Just let that fact detonate in your brain for a minute: Your daughter gets raped, and what you want to do is kill her. What are the chances that represents a peak of human flourishing?
Το να το πεις αυτό, δεν σημαίνει ότι έχεις την τέλεια λύση στη δική σου κοινωνία. Για παράδειγμα, αυτό παρατηρούμε σχεδόν σε όλα τα περίπτερα του πολιτισμένου κόσμου. Τώρα, δεδομένου ότι για αρκετούς άνδρες, ίσως χρειάζεται να έχεις πτυχίο φιλοσοφίας για να δεις κάτι λάθος σε αυτές τις φωτογραφίες. (Γέλια) Αλλά αν βρισκόμαστε σε στοχασμό μπορούμε να αναρωτηθούμε, "Είναι αυτή η τέλεια έκφραση μιας ψυχολογικής ισορροπίας με σεβασμό στις μεταβλητές όπως νεότητα και ομορφιά και γυναικεία σώματα;" Δηλαδή, είναι αυτό το ιδανικό περιβάλλον στο οποίο θα μεγαλώσετε τα παιδιά σας; Πιθανόν όχι. Εντάξει ίσως να υπάρχει κάποιο μέρος στο φάσμα μεταξύ αυτών των δύο άκρων, που να αντιπροσωπεύει ένα χώρο καλύτερης ισορροπίας. (Χειροκρότημα) Ίσως να υπάρχουν αρκετά τέτοια μέρη -
Now, to say this is not to say that we have got the perfect solution in our own society. For instance, this is what it's like to go to a newsstand almost anywhere in the civilized world. Now, granted, for many men it may require a degree in philosophy to see something wrong with these images. (Laughter) But if we are in a reflective mood, we can ask, "Is this the perfect expression of psychological balance with respect to variables like youth and beauty and women's bodies?" I mean, is this the optimal environment in which to raise our children? Probably not. OK, so perhaps there's some place on the spectrum between these two extremes that represents a place of better balance. (Applause) Perhaps there are many such places --
ξανά, δεδομένων των αλλαγών στον ανθρώπινο πολιτισμό μπορεί να υπάρχουν αρκετά άκρα στο ηθικό τοπίο. Όμως εκείνο που πρέπει να σημειώσουμε είναι ότι θα υπάρχουν πολλοί περισσότεροι τρόποι να μη βρεθείς σε κάποιο άκρο. Τώρα, η ειρωνεία, σύμφωνα με την οπτική μου οι μόνοι άνθρωποι που φαίνεται γενικά να συμφωνούν μαζί μου και που θεωρούν ότι υπάρχουν σωστές και λανθασμένες απαντήσεις στα ηθικά ερωτήματα είναι θρησκευτικοί δημαγωγοί διαφόρων τύπων.
again, given other changes in human culture there may be many peaks on the moral landscape. But the thing to notice is that there will be many more ways not to be on a peak. Now the irony, from my perspective, is that the only people who seem to generally agree with me and who think that there are right and wrong answers to moral questions are religious demagogues of one form or another.
Και φυσικά εκείνοι πιστεύουν ότι έχουν τις σωστές απαντήσεις σε ηθικά ερωτήματα διότι τις παίρνουν από μια φωνή σε μια θύελλα, όχι επειδή έκαναν μια ευφυή ανάλυση των αιτιών και της κατάστασης της ανθρώπινης και ζωϊκής ευημερίας. Στην πραγματικότητα, η ανθεκτικότητα της θρησκείας ως το πρίσμα μέσω του οποίου οι περισσότεροι άνθρωποι βλέπουν τα ηθικά ερωτήματα, έχει αποκόψει μέρος του ηθικού διαλόγου από αληθινά ζητήματα ανθρώπινου και ζωικού πόνου. Για αυτό το λόγο σπαταλάμε το χρόνο μας μιλώντας για γάμο ομοφυλοφύλων και όχι για γενοκτονίες ή την εξάπλωση των πυρηνικών ή τη φτώχεια ή οποιοδήποτε άλλο σημαντικό ζήτημα. Όμως οι δημαγωγοί έχουν δίκιο για ένα πράγμα, χρειαζόμαστε μια οικουμενική σύλληψη των ανθρώπινων αξιών.
And of course they think they have right answers to moral questions because they got these answers from a voice in a whirlwind, not because they made an intelligent analysis of the causes and condition of human and animal well-being. In fact, the endurance of religion as a lens through which most people view moral questions has separated most moral talk from real questions of human and animal suffering. This is why we spend our time talking about things like gay marriage and not about genocide or nuclear proliferation or poverty or any other hugely consequential issue. But the demagogues are right about one thing: We need a universal conception of human values.
Τώρα, τι μπαίνει εμπόδιο σε αυτό; Ένα αξιοσημείωτο στοιχείο είναι ότι κάνουμε κάτι διαφορετικό όταν μιλάμε για την ηθική - ειδικά οι κοσμικοί (αθεϊστές), ακαδημαϊκοί, επιστημονικοί τύποι. Όταν μιλάμε για την ηθική εκτιμούμε τις διαφορετικές απόψεις με τρόπο που δεν το κάνουμε σε κάποιο άλλο τομέα της ζωής μας. Έτσι, για παράδειγμα ο Δαλάι Λάμα σηκώνεται κάθε πρωί διαλογιζόμενος τη συμπόνοια και πιστεύει ότι το να βοηθάς άλλα ανθρώπινα όντα είναι ένα καίριο στοιχείο της ανθρώπινης ευτυχίας. Από την άλλη μεριά έχουμε κάποιον σαν τον Τέντ Μπάντυ: Ο Τέντ Μπάντυ αρεσκόταν στο να απαγάγει, να βιάζει να βασανίζει και να σκοτώνει νεαρές γυναίκες.
Now, what stands in the way of this? Well, one thing to notice is that we do something different when talking about morality -- especially secular, academic, scientist types. When talking about morality we value differences of opinion in a way that we don't in any other area of our lives. So, for instance the Dalai Lama gets up every morning meditating on compassion, and he thinks that helping other human beings is an integral component of human happiness. On the other hand, we have someone like Ted Bundy; Ted Bundy was very fond of abducting and raping and torturing and killing young women.
Επομένως φαίνεται να έχουμε μια γνήσια ασυμφωνία απόψεων για το πώς να χρησιμοποιεί κάποιος το χρόνο του καλύτερα. (Γέλια) Οι περισσότεροι Δυτικοί διανοούμενοι κοιτάζουν αυτήν την κατάσταση και λένε, "Ξέρετε, δεν υπάρχει κάτι στις πράξεις του Δαλάι Λάμα που να εξηγεί το σωστό - το απολύτως σωστό - ή στον Τέντ Μπάντυ που να εξηγεί το απολύτως λανθασμένο ώστε να δείνει ένα πραγματικό επιχείρημα το οποίο δυνητικά να μπει στα όρια της επιστήμης. Στον έναν αρέσει η σοκολάτα, στον άλλο η βανίλια. Δεν υπάρχει κάτι που θα μπορούσε να πει ο ένας στον άλλο ώστε να τον πείσει." Σημειωτέον, ότι δεν το κάνουμε αυτό στην επιστήμη.
So, we appear to have a genuine difference of opinion about how to profitably use one's time. (Laughter) Most Western intellectuals look at this situation and say, "Well, there's nothing for the Dalai Lama to be really right about -- really right about -- or for Ted Bundy to be really wrong about that admits of a real argument that potentially falls within the purview of science. He likes chocolate, he likes vanilla. There's nothing that one should be able to say to the other that should persuade the other." Notice that we don't do this in science.
Στα αριστερά έχουμε τον Έντουαρντ Γουίτεν. Είναι ειδικός στη θεωρία χορδών. Εάν ρωτήσετε τους πιο έξυπνους φυσικούς τριγύρω, ποιος είναι ο πιο έξυπνος φυσικός τριγύρω, από όσο ξέρω, οι μισοί από αυτούς λένε τον Έντ Γουίτεν. Οι άλλοι μισοί θα σας πουν ότι δεν τους αρέσει η ερώτηση. (Γέλια) Τι θα γινόταν λοιπόν εάν εμφανιζόμουν σε ένα συνέδριο φυσικών και έλεγα, "Η Θεωρία Χορδών είναι κίβδηλη. Δεν απηχεί σε μένα. Δεν επιλέγω να βλέπω το σύμπαν σε μικρή κλίμακα. Δεν την υποστηρίζω." (Γέλια) Τίποτε δεν θα συμβεί γιατί δεν είμαι φυσικός, δεν καταλαβαίνω τη θεωρία χορδών. Είμαι ο Τέντ Μπάντυ της θεωρίας χορδών. (Γέλια) Δεν θα ήθελα να είμαι σε κάποιο σύλλογο θεωρίας χορδών που να με έχει μέλος.
On the left you have Edward Witten. He's a string theorist. If you ask the smartest physicists around who is the smartest physicist around, in my experience half of them will say Ed Witten. The other half will tell you they don't like the question. (Laughter) So, what would happen if I showed up at a physics conference and said,"String theory is bogus. It doesn't resonate with me. It's not how I chose to view the universe at a small scale. I'm not a fan." (Laughter) Well, nothing would happen because I'm not a physicist; I don't understand string theory. I'm the Ted Bundy of string theory. (Laughter) I wouldn't want to belong to any string theory club that would have me as a member.
Αλλά αυτό είναι μια άποψη. Όποτε μιλούμε για δεδομένα, συγκεκριμένες απόψεις πρέπει να αποκλείωνται. Αυτό σημαίνει να έχεις ένα τομέα ειδίκευσης. Για αυτό μπορούμε με τη γνώση να κάνουμε εκτιμήσεις. Πως γίνεται να έχουμε πείσει τους εαυτούς μας ότι στην ηθική σφαίρα δεν υπάρχει ηθική ειδικότητα ή ηθικό ταλέντο ή ηθική ιδιοφυία ακόμη; Πως γίνεται να έχουμε πείσει τους εαυτούς μας πως κάθε άποψη πρέπει να μετρήσει; Πως γίνεται να έχουμε πείσει τους εαυτούς μας ότι κάθε κουλτούρα έχει μια οπτική για τέτοια θέματα που να αξίζει εξέτασης; Μπορούν να έχουν οι Ταλιμπάν άποψη για τη φυσική που να αξίζει εξέτασης; Όχι. (Γέλια) Πως γίνεται να είναι λιγότερο πασιφανής η αμάθειά τους στο ζήτημα της ανθρώπινης ευημερίας; (Χειροκρότημα)
But this is just the point. Whenever we are talking about facts certain opinions must be excluded. That is what it is to have a domain of expertise. That is what it is for knowledge to count. How have we convinced ourselves that in the moral sphere there is no such thing as moral expertise, or moral talent, or moral genius even? How have we convinced ourselves that every opinion has to count? How have we convinced ourselves that every culture has a point of view on these subjects worth considering? Does the Taliban have a point of view on physics that is worth considering? No. (Laughter) How is their ignorance any less obvious on the subject of human well-being? (Applause)
Επομένως, νομίζω, πως αυτό χρειάζεται ο κόσμος τώρα. Χρειάζεται ανθρώπους σαν εμάς που θα παραδεχτούν ότι υπάρχουν σωστές και λανθασμένες απαντήσεις σε ερωτήματα ανθρώπινης ακμής' και η ηθική σχετίζεται με αυτόν τον τομέα δεδομένων. Είναι πιθανό για τα άτομα ή ακόμη και για ολόκληρους πολιτισμούς να νοιάζονται για λάθος πράγματα: Που σημαίνει ότι είναι πιθανό για εκείνους να έχουν πιστεύω και πόθους που με σιγουριά θα οδηγήσουν σε άσκοπο ανθρώπινο πόνο. Απλώς και μόνο η αποδοχή αυτού, θα μεταμορφώσει τη συζήτηση για την ηθική. Ζούμε σε ένα κόσμο στον οποίο τα σύνορα μεταξύ των εθνών μειώνονται συνεχώς και κάποια μέρα δεν θα σημαίνουν τίποτα.
So, this, I think, is what the world needs now. It needs people like ourselves to admit that there are right and wrong answers to questions of human flourishing, and morality relates to that domain of facts. It is possible for individuals, and even for whole cultures, to care about the wrong things, which is to say that it's possible for them to have beliefs and desires that reliably lead to needless human suffering. Just admitting this will transform our discourse about morality. We live in a world in which the boundaries between nations mean less and less, and they will one day mean nothing.
Ζούμε σε ένα κόσμο γεμάτο καταστρεπτική τεχνολογία και αυτή η τεχνολογία δεν μπορεί να αντιστραφεί, θα είναι πάντα πιο εύκολο να σπάμε τα πράγματα από το να τα διορθώνουμε. Μου φαίνεται επομένως, ότι είναι ολοφάνερο ότι δεν μπορούμε πια να σεβαστούμε και να ανεχτούμε τις ευρείες διαφοροποιήσεις σε νοήσεις για την ανθρώπινη ευημερία, όπως δεν σεβόμαστε ή ανεχόμαστε ευρείες διαφοροποιήσεις σε νοήσεις για το πως εξαπλώνονται οι ασθένεις ή για πρότυπα ασφαλείας κτηρίων και αεροπλάνων. Πρέπει απλά να συγκλίνουμε στις απαντήσεις που δίνουμε στα πιο σημαντικά ερωτήματα της ανθρώπινης ζωής. Και για να το κάνουμε αυτό πρέπει να αποδεχτούμε ότι αυτά τα ερωτήματα έχουν απαντήσεις. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. (Χειροκρότημα)
We live in a world filled with destructive technology, and this technology cannot be uninvented; it will always be easier to break things than to fix them. It seems to me, therefore, patently obvious that we can no more respect and tolerate vast differences in notions of human well-being than we can respect or tolerate vast differences in the notions about how disease spreads, or in the safety standards of buildings and airplanes. We simply must converge on the answers we give to the most important questions in human life. And to do that, we have to admit that these questions have answers. Thank you very much. (Applause)
Κρις Άντερσον: Λοιπόν, έχουμε αρκετά εύφλεκτο υλικό εδώ. Είτε το κοινό εδώ είτε άνθρωποι από όλο τον κόσμο το να ακούνε κάτι σαν αυτό, μπορεί σίγουρα να προκαλέσει κραυγές οργής, έπειτα εξίσου μερικές από αυτές.
Chris Anderson: So, some combustible material there. Whether in this audience or people elsewhere in the world, hearing some of this, may well be doing the screaming-with-rage thing, after as well, some of them.
Η γλώσσα φαίνεται να παίζει προτεύοντα ρόλο εδώ. Όταν μίλησες για την μπούρκα, μίλησες για γυναίκες ντυμένες σε υφασμάτινα σακιά. Έχω ζήσει στον Μουσουλμανικό κόσμο, μίλησα με αρκετές Μουσουλμάνες Κάποιες από αυτές έλεγαν κάτι διαφορετικό. Έλεγαν ότι: "Όχι, ξέρετε, αυτό είναι ένας εορτασμός της γυναικείας μοναδικότητας, βοηθά στο να ενισχυθεί αυτή και είναι αποτέλεσμα του γεγονότος..." και αυτή είναι μια επιχειρηματολογία μελετημένη ψυχολογικά: "Ότι η ανδρική λαγνεία δεν είναι εμπιστεύσιμη." Εννοώ, θα μπορούσες να μπεις σε διάλογο με τέτοιου τύπου γυναίκες δίχως να φαίνεσαι σαν ένας πολιτιστικός ιμπεριαλιστής;
Language seems to be really important here. When you're talking about the veil, you're talking about women dressed in cloth bags. I've lived in the Muslim world, spoken with a lot of Muslim women. And some of them would say something else. They would say, "No, you know, this is a celebration of female specialness, it helps build that and it's a result of the fact that" -- and this is arguably a sophisticated psychological view -- "that male lust is not to be trusted." I mean, can you engage in a conversation with that kind of woman without seeming kind of cultural imperialist?
Σαμ Χάρρις: Ναί, προσπάθησα να το θίξω σε μια πρόταση, καθώς κοιτούσα το ρολόι, αλλά το ερώτημα είναι, τι είναι εθελούσιο σε ένα πλαίσιο όπου οι άντρες έχουν συγκεκριμένες προσδοκίες, και σου έχουν εγγυηθεί ότι θα σου φερθούν με συγκεκριμένο τρόπο εάν δεν καλύψεις το σώμα σου; Επομένως, εάν κάποιος σε αυτό το δωμάτιο θέλει να φορέσει μπούρκα ή ένα αστείο καπέλο ή ένα τατουάζ στο πρόσωπο - Νομίζω θα έπρεπε να είναι ελεύθεροι να κάνουν θεληματικά αυτό που επιθυμούν, όμως θα πρέπει να είμαστε ειλικρινείς για τους περιορισμούς που υπόκεινται αυτές οι γυναίκες. Και επομένως νομίζω ότι δεν θα έπρεπε να είμαστε τόσο πρόθυμοι να δεχθούμε το λόγο τους, ειδικά όταν έχει 50 βαθμούς έξω και εκείνες φορούν ολόσωμη μπούρκα.
Sam Harris: Yeah, well I think I tried to broach this in a sentence, watching the clock ticking, but the question is: What is voluntary in a context where men have certain expectations, and you're guaranteed to be treated in a certain way if you don't veil yourself? And so, if anyone in this room wanted to wear a veil, or a very funny hat, or tattoo their face -- I think we should be free to voluntarily do whatever we want, but we have to be honest about the constraints that these women are placed under. And so I think we shouldn't be so eager to always take their word for it, especially when it's 120 degrees out and you're wearing a full burqa.
Κ.Α: Αρκετοί άνθρωποι θέλουν να τπιστέψουν σε αυτή την έννοια της ηθικής προόδου. Αλλά μπορείτε να τη συμφιλιώσετε αυτή; Νομίζω ότι από αυτά που είπατε, καταλαβαίνω ότι θα μπορούσατε να τη συμφιλιώσετε με ένα κόσμο που δεν γίνεται μονοδιάστατος, όπου όλοι πρέπει να σκεφτόμαστε το ίδιο. Περιγράψτε την εικόνα του τι θα συμβεί σε πενήντα χρόνια από το τώρα, σε εκατό. Πως θα φανταζόσασταν τον κόσμο, που ισορροπεί την ηθική πρόοδο με τον πλούτο.
CA: A lot of people want to believe in this concept of moral progress. But can you reconcile that? I think I understood you to say that you could reconcile that with a world that doesn't become one dimensional, where we all have to think the same. Paint your picture of what rolling the clock 50 years forward, 100 years forward, how you would like to think of the world, balancing moral progress with richness.
Σ.Χ: Νομίζω πως μόλις παραδεχθούμε ότι βρισκόμαστε στο δρόμο προς την κατανόηση του νου μας στο επίπεδο του εγκεφάλου, με ιδιαίτερη λεπτομέρεια, τότε θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι θα καταλάβουμε όλα τα θετικά και αρνητικά προτερήματα του εαυτού μας με μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Οπότε θα κατανοήσουμε τα θετικά κοινωνικά συναισθήματα όπως η συναίσθηση και η συμπόνοια, ενώ θα καταλάβουμε τους παράγοντες που τα επηρεάζουν - είτε είναι γενετικοί, είτε είναι ο τρόπος που επικοινωνούν οι άνθρωποι, είτε είναι οικονομικά συστήματα. Δεδομένου ότι βρισκόμαστε στην αρχή της διαφώτισης αυτού, αναπόφευκτα θα συγκλίνουμε σε αυτό το χώρο δεδομένων.
SH: Well, I think once you admit that we are on the path toward understanding our minds at the level of the brain in some important detail, then you have to admit that we are going to understand all of the positive and negative qualities of ourselves in much greater detail. So, we're going to understand positive social emotion like empathy and compassion, and we're going to understand the factors that encourage it -- whether they're genetic, whether they're how people talk to one another, whether they're economic systems, and insofar as we begin to shine light on that we are inevitably going to converge on that fact space.
Οπότε δεν θα είναι όλες οι πληροφορίες αξιοσημείωτες. Δεν θα είναι, ας πούμε, το ίδιο καλό το να βάζω μπούρκα στην κόρη μου εκ γενετής, όσο το να τη μάθω να αισθάνεται σιγουριά και να εκπαιδευτεί σωστά στο πλαίσιο που οι άνδρες ποθούν τις γυναίκες. Δηλαδή, δε νομίζω ότι χρειαζομαστε ακαδημαϊκή επιχορήγηση για να πούμε ότι η επιβολή της μπούρκας είναι κακή ιδέα - αλλά σε ένα συγκεκριμένο σημείο θα έχουμε τη δυνατότητα να σκανάρουμε τους εγκεφάλους όσων εμπλέκονται και πραγματικά να τους ανακρίνουμε. Αγαπούν οι άνθρωποι τις κόρες τους το ίδιο μέσα σε αυτά τα συστήματα; Και νομίζω ότι υπάρχουν ξεκάθαρα σωστές απαντήσεις σε αυτά.
So, everything is not going to be up for grabs. It's not going to be like veiling my daughter from birth is just as good as teaching her to be confident and well-educated in the context of men who do desire women. I mean I don't think we need an NSF grant to know that compulsory veiling is a bad idea -- but at a certain point we're going to be able to scan the brains of everyone involved and actually interrogate them. Do people love their daughters just as much in these systems? And I think there are clearly right answers to that.
Κ.Α: Και αν τα αποτελέσματα δείξουν ότι τις αγαπούν είσαι προετοιμασμένος να αλλάξεις το ένστικτο σου για αυτήν τη κρίση σε ορισμένα από αυτά τα ζητήματα;
CA: And if the results come out that actually they do, are you prepared to shift your instinctive current judgment on some of these issues?
Σ.Χ: Σίγουρα, αρχικό ευνόητο δεδομένο, ότι μπορείς να αγαπάς κάποιον στο πλαίσιο ενός συστήματος πραγματικής ψευδαίσθησης πίστης. Οπότε μπορεί να πεις: "Επειδή ήξερα ότι ο ομοφυλόφυλος γιός μου θα πήγαινε στην κόλαση εάν έβρισκε αγόρι, για αυτό του έκοψα το κεφάλι. Και αυτό ήταν το πιο συμπονετικό πράγμα που θα μπορούσα να κάνω." Εάν ευθυγραμμίσεις αυτά τα μέρη, τότε ναι νομίζω ότι ίσως να αισθάνεσαι το συναίσθημα της αγάπης. Αλλά και πάλι, έπειτα θα πρέπει να μιλήσουμε για την ευημερία σε μεγαλύτερο πλαίσιο. Είμαστε όλοι μαζί σε αυτό, όχι κάποιος που μόνος του εκστασιασμένος κάνει επίθεση αυτοκτονίας σε λεωφορείο.
SH: Well yeah, modulo one obvious fact, that you can love someone in the context of a truly delusional belief system. So, you can say like, "Because I knew my gay son was going to go to hell if he found a boyfriend, I chopped his head off. And that was the most compassionate thing I could do." If you get all those parts aligned, yes I think you could probably be feeling the emotion of love. But again, then we have to talk about well-being in a larger context. It's all of us in this together, not one man feeling ecstasy and then blowing himself up on a bus.
Κ.Α: Αυτή είναι μια συζήτηση που θα ήθελα πραγματικά να συνεχίσω για ώρες. Δεν έχουμε το χρόνο, ίσως κάποια άλλη στιγμή. Σε ευχαριστώ που ήρθες στο TED.
CA: Sam, this is a conversation I would actually love to continue for hours. We don't have that, but maybe another time. Thank you for coming to TED.
Σ.Χ: Ήταν πραγματικά τιμή μου. Σας ευχαριστώ. (Χειροκρότημα)
SH: Really an honor. Thank you. (Applause)