Hi, my name is Roz Savage and I row across oceans. Four years ago, I rowed solo across the Atlantic, and since then, I've done two out of three stages across the Pacific, from San Francisco to Hawaii and from Hawaii to Kiribati. And tomorrow, I'll be leaving this boat to fly back to Kiribati to continue with the third and final stage of my row across the Pacific. Cumulatively, I will have rowed over 8,000 miles, taken over three million oar strokes and spent more than 312 days alone on the ocean on a 23 foot rowboat. This has given me a very special relationship with the ocean. We have a bit of a love/hate thing going on. I feel a bit about it like I did about a very strict math teacher that I once had at school. I didn't always like her, but I did respect her, and she taught me a heck of a lot. So today I'd like to share with you some of my ocean adventures and tell you a little bit about what they've taught me, and how I think we can maybe take some of those lessons and apply them to this environmental challenge that we face right now.
Sveiki, mano vardas Roz Savage ir aš irkluoju per vandenynus. Prieš 4 metus viena perplaukiau Atlantą ir nuo to laiko dar ir 2 iš 3 etapų per Ramųjį vandenyną – nuo San Fransisko iki Havajų ir nuo Havajų iki Kiribačio. O ryt paliksiu šį laivą ir skrisiu atgal į Kiribatį tęsti trečią (ir tuo pačiu paskutinę) irklavimo per Ramųjį vandenyną dalį. Bendrai paėmus, būsiu nuirklavusi virš 12 tūkst. kilometrų, padariusi virš 3 milijonų yrių ir praleidusi daugiau nei 312 dienų viena vandenyne 7 metrų valtyje. Tai leido sukurti ypatingą ryšį su vandenynu. Tarp mūsų meilės – neapykantos santykiai. Jam jaučiu panašius jausmus kaip itin griežtai matematikos mokytojai, kuri mane mokė mokykloje. Aš ją ne visuomet mėgau, bet itin gerbiau, ji mane išmokė daugybės dalykų. Tad šiandien norėčiau pasidalinti su jumis savo vandenynų nuotykiais ir papasakoti, ko jie mane išmokė bei kaip galėtume pasinaudoti tomis pamokomis, aiškinantis aplinkosauginius iššūkius, su kuriais susiduriame šiandien.
Now, some of you might be thinking, "Hold on a minute. She doesn't look very much like an ocean rower. Isn't she meant to be about this tall and about this wide and maybe look a bit more like these guys?" You'll notice, they've all got something that I don't. Well, I don't know what you're thinking, but I'm talking about the beards. (Laughter) And no matter how long I've spent on the ocean, I haven't yet managed to muster a decent beard, and I hope that it remains that way.
Kai kurie iš jūsų turbūt galvojat: „Palūkėkit, ji nepanaši į vandenynų irkluotoją. Ar ji neturėtų būti tokio ūgio, tokio pločio ir būti panaši į šiuos vyrukus?“ Pastebėsit, kad jie visi turi kai ką, ko aš neturiu. Nežinau, ką pagalvojote, bet kalbu apie barzdą. (Juokas) Ir kad ir kiek laiko praleidau vandenyne, nesugebėjau užsiauginti padorios barzdos, tikiuosi, kaip taip bus ir toliau.
For a long time, I didn't believe that I could have a big adventure. The story that I told myself was that adventurers looked like this. I didn't look the part. I thought there were them and there were us, and I was not one of them. So for 11 years, I conformed. I did what people from my kind of background were supposed to do. I was working in an office in London as a management consultant. And I think I knew from day one that it wasn't the right job for me. But that kind of conditioning just kept me there for so many years, until I reached my mid-30s and I thought, "You know, I'm not getting any younger. I feel like I've got a purpose in this life, and I don't know what it is, but I'm pretty certain that management consultancy is not it.
Ilgai netikėjau, jog galiu patirti didelį nuotykį. Pasakojau sau, jog nuotykių ieškotojai atrodo taip. Aš nebuvau į juos panaši. Maniau, kad yra jie ir esame mes, ir aš jiems nepriklausiau. Taigi 11 metų aš bandžiau pritapti. Dariau tai, ką darė žmonės su panašia patirtimi. Dirbau biure Londone verslo konsultante. Manau, jog nuo pirmos dienos žinojau, kad šis darbas ne man. Tačiau įsitikinimai laike mane ten itin ilgą laiką, kol, sulaukusi 30-ies, pagalvojau: „Žinai, aš juk nejaunėju. Jaučiu, tarsi turėčiau šiame gyvenime tikslą, bet jo nežinau, tačiau esu tikra, kad verslo konsultavimas tikrai ne tai.“
So, fast forward a few years. I'd gone through some changes. To try and answer that question of, "What am I supposed to be doing with my life?" I sat down one day and wrote two versions of my own obituary, the one that I wanted, a life of adventure, and the one that I was actually heading for which was a nice, normal, pleasant life, but it wasn't where I wanted to be by the end of my life. I wanted to live a life that I could be proud of. And I remember looking at these two versions of my obituary and thinking, "Oh boy, I'm on totally the wrong track here. If I carry on living as I am now, I'm just not going to end up where I want to be in five years, or 10 years, or at the end of my life." I made a few changes, let go of some loose trappings of my old life, and through a bit of a leap of logic, decided to row across the Atlantic Ocean.
Persikelkime kelis metus į priekį. Mano gyvenime įvyko pokyčių. Bandydama atsakyti į klausimą „Ką turėčiau veikti su savo gyvenimu?“, vieną dieną atsisėdau ir parašiau dvi savo nekrologo versijas: vieną, kurio norėjau – nuotykių kupino gyvenimo, ir kitą – link kurio, iš tikro, keliavau: gražaus, normalaus, malonaus gyvenimo, bet tai nebuvo tokia pabaiga, kurios norėčiau. Norėjau gyventi gyvenimą, kuriuo didžiuočiausi. Ir prisimenu, kaip žiūrėjau į tas dvi nekrologo versijas ir mąsčiau: „Vaikyti, aš keliauju visiškai ne tuo keliu. Jei ir toliau gyvensiu taip, kaip gyvenu, nepasieksiu tos vietos, kurioje noriu būti nei per 5, nei per 10 metų, nei per apskritai visą savo gyvenimą.“ Padariau keletą pokyčių, atsikračiau keleto seno gyvenimo spąstų ir vienos loginės spragos dėka nusprendžiau irkluoti per Atlantą.
(Laughter)
(Juokas)
The Atlantic Rowing Race runs from the Canaries to Antigua, it's about 3,000 miles, and it turned out to be the hardest thing I had ever done. Sure, I had wanted to get outside of my comfort zone, but what I'd sort of failed to notice was that getting out of your comfort zone is, by definition, extremely uncomfortable. And my timing was not great either: 2005, when I did the Atlantic, was the year of Hurricane Katrina. There were more tropical storms in the North Atlantic than ever before, since records began. And pretty early on, those storms started making their presence known.
Atlanto lenktynės - nuo Kanarų iki Antigvos, ~5000 km, ir tai pasirodė esąs sunkiausias mano kada nors darytas dalykas. Žinoma, aš norėjau išeiti iš komforto zonos, bet pamiršau pastebėti, jog, išėjimas iš komforto zonos savaime yra itin nemalonus. Be to pasirinkau patį blogiausią laiką: 2005-aisiais, kai plaukiau per Atlantą, siautė uraganas Katrina. Šiaurės Atlante tropinių audrų buvo daugiau nei kada nors anksčiau. Ir jau iš pat pradžių tos audros norėjo „pasirodyti“.
All four of my oars broke before I reached halfway across. Oars are not supposed to look like this. But what can you do? You're in the middle of the ocean. Oars are your only means of propulsion. So I just had to look around the boat and figure out what I was going to use to fix up these oars so that I could carry on. So I found a boat hook and my trusty duct tape and splintered the boat hook to the oars to reinforce it. Then, when that gave out, I sawed the wheel axles off my spare rowing seat and used those. And then when those gave out, I cannibalized one of the broken oars. I'd never been very good at fixing stuff when I was living my old life, but it's amazing how resourceful you can become when you're in the middle of the ocean and there's only one way to get to the other side.
Keturi mano irklai sulūžo dar prieš pusiaukelę. Irklai neturėtų atrodyti šitaip. Bet ką padarysi? Tu juk vidury vandenyno. Irklai – vienintelė judėjimo priemonė. Tad man teko paieškoti laive ir sugalvoti, ką naudoti irklų taisymui, kad galėčiau tęsti. Radau kabeklį ir mano patikimąją lipniąją juostą. Sutrumpinau kabeklį, kad galėčiau sutvirtinti irklus. Kai tai nebepadėjo, nupjoviau atsarginės sėdynės ratų ašis ir panaudojau jas. Kai ir tai pasidavė, paaukojau vieną iš sulūžusių irklų. Man ne itin sekėsi taisyti dalykus savo ankstesniame gyvenime, bet neįtikėtina, koks išradingas gali patapti, kai esi vidury vandenyno ir turi tik vieną būdą nusigauti į kitą pusę.
And the oars kind of became a symbol of just in how many ways I went beyond what I thought were my limits. I suffered from tendinitis on my shoulders and saltwater sores on my bottom. I really struggled psychologically, totally overwhelmed by the scale of the challenge, realizing that, if I carried on moving at two miles an hour, 3,000 miles was going to take me a very, very long time. There were so many times when I thought I'd hit that limit, but had no choice but to just carry on and try and figure out how I was going to get to the other side without driving myself crazy.
Tad irklai tapo simboliu kokia daugybe būdų aš peržengiau savo įsivaizduojamas ribas. Mane kankino pečių sausgyslių uždegimas ir žaizdos nuo jūros vandens ant užpakalio. Kankinausi psichologiškai, visiškai priblokšta iššūkio dydžio, suprasdama, jog jei ir toliau plauksiu 3 km/h greičiu, Beveik 5000km užims itin daug laiko. Buvo daugybė kartų, kai jau galvojau, jog pasiekiau ribą, tačiau neturėjau kito pasirinkimo, tik tęsti kelionę ir sumąstyti, kaip nusigauti į kitą pusę neišprotėjus.
And eventually after 103 days at sea, I arrived in Antigua. I don't think I've ever felt so happy in my entire life. It was a bit like finishing a marathon and getting out of solitary confinement and winning an Oscar all rolled into one. I was euphoric. And to see all the people coming out to greet me and standing along the cliff tops and clapping and cheering, I just felt like a movie star. It was absolutely wonderful. And I really learned then that, the bigger the challenge, the bigger the sense of achievement when you get to the end of it.
Galiausiai po 103-ų dienų jūroje atkeliavau į Antigvą. Nesijaučiau tokia laiminga niekada per savo gyvenimą. Tai buvo panašu į maratono įveikimą, išlaisvinimą iš vienutės ir Oskaro laimėjimą vienu metu. Buvau euforijoje. Matant žmones, atėjusius manęs sutikti, stovinčius ant uolos, plojančius ir sveikinančius, pasijutau kaip filmų žvaigždė. Tai buvo nepakartojama. Ir tuo metu suvokiau: kuo didesnis iššūkis, tuo didesnis pasiekimo jausmas, kai pasieki pabaigą.
So this might be a good moment to take a quick time-out to answer a few FAQs about ocean rowing that might be going through your mind. Number one that I get asked: What do you eat? A few freeze-dried meals, but mostly I try and eat much more unprocessed foods. So I grow my own beansprouts. I eat fruits and nut bars, a lot of nuts. And generally arrive about 30 pounds lighter at the other end. Question number two: How do you sleep? With my eyes shut. Ha-ha. I suppose what you mean is: What happens to the boat while I'm sleeping? Well, I plan my route so that I'm drifting with the winds and the currents while I'm sleeping. On a good night, I think my best ever was 11 miles in the right direction. Worst ever, 13 miles in the wrong direction. That's a bad day at the office. What do I wear? Mostly, a baseball cap, rowing gloves and a smile -- or a frown, depending on whether I went backwards overnight -- and lots of sun lotion. Do I have a chase boat? No I don't. I'm totally self-supporting out there. I don't see anybody for the whole time that I'm at sea, generally. And finally: Am I crazy? Well, I leave that one up to you to judge.
Būtų pats laikas trumpai pauzei atsakyti kelis D.U.K. apie vandenynų irklavimą, kurie dabar, tikėtina, sukasi jūsų galvose. Populiariausias: Ką aš valgau? Šalčiu džiovintus patiekalus, bet dažniausiai bandau valgyti mažiau apdorotą maistą. Auginu savo šparagines pupeles. Valgau vaisius ir riešutų batonėlius, daug riešutų. Dažniausiai atvykstu 14 kg lengvesnė kelionės pabaigoje. 2-as klausimas: Kaip tu miegi? Užmerktomis akimis. Cha-cha. Spėju, kad omeny turima: Kas nutinka laivui, kol aš miegu? Planuoju maršrutą taip, kad dreifuočiau su vėju ir srovėmis, kol miegu. Geriausias rezultatas buvo 18 km tinkama kryptimi. Visų laikų blogiausias - 21 km bloga. Tarsi bloga diena ofise. Ką aš dėviu? Dažniausiai beisbolo kepuraitę, irklavimo pirštines ir šypseną arba piktą žvilgsnį, priklauso nuo to ar nudreifavau atgal, ir daug kremo nuo saulės. Ar turiu besivejančią valtį? Ne. Aš visiškai savarankiška. Nematau žmonių visą savo buvimo jūroje laiką. Paskutinis: Ar aš išprotėjusi? Paliksiu tai nuspręsti jums.
So, how do you top rowing across the Atlantic? Well, naturally, you decide to row across the Pacific. Well, I thought the Atlantic was big, but the Pacific is really, really big. I think we tend to do it a little bit of a disservice in our usual maps. I don't know for sure that the Brits invented this particular view of the world, but I suspect we might have done so: we are right in the middle, and we've cut the Pacific in half and flung it to the far corners of the world. Whereas if you look in Google Earth, this is how the Pacific looks. It pretty much covers half the planet. You can just see a little bit of North America up here and a sliver of Australia down there. It is really big -- 65 million square miles -- and to row in a straight line across it would be about 8,000 miles. Unfortunately, ocean rowboats very rarely go in a straight line. By the time I get to Australia, if I get to Australia, I will have rowed probably nine or 10,000 miles in all.
Kaip pralenkti plaukimą per Atlantą? Natūralu, nusprendi irkluoti per Ramųjį vandenyną. Maniau, kad Atlanto vandenynas didelis, bet Ramusis yra dar didesnis. Manau, kad jam šiek tiek kenkiame savo žemėlapiuose. Tiksliai nežinau, kodėl britai sugalvojo tokį kampą žiūrėjimui į pasaulį, bet įtariu, kad nutiko taip: mes esame pačiame centre, perkirtome Ramųjį vandenyną per pusę ir nubloškėme į pasaulio kampus. Tačiau jei pažvelgsite į Google Earth, štai kaip atrodo Ramusis vandenynas. Jis dengia beveik pusę planetos. Čia matote kampelį Šiaurės Amerikos, o čia juostelę Australijos. Jis tikrai didelis – 168 milijonai km² – irkluojant tiesia linija gautųsi apie 13 000 km. Deja, vandenynų valtys retai plaukia tiesia kryptimi. Kai pasieksiu Australiją, jei ją pasieksiu, būsiu nuirklavusi 14 – 16 tūkst.km.
So, because nobody in their straight mind would row straight past Hawaii without dropping in, I decided to cut this very big undertaking into three segments. The first attempt didn't go so well. In 2007, I did a rather involuntary capsize drill three times in 24 hours. A bit like being in a washing machine. Boat got a bit dinged up, so did I. I blogged about it. Unfortunately, somebody with a bit of a hero complex decided that this damsel was in distress and needed saving. The first I knew about this was when the Coast Guard plane turned up overhead. I tried to tell them to go away. We had a bit of a battle of wills. I lost and got airlifted. Awful, really awful. It was one of the worst feelings of my life, as I was lifted up on that winch line into the helicopter and looked down at my trusty little boat rolling around in the 20 foot waves and wondering if I would ever see her again. So I had to launch a very expensive salvage operation and then wait another nine months before I could get back out onto the ocean again.
Kadangi joks sveiko proto žmogus neplauktų pro Havajus juose nesustojęs, nusprendžiau šį didelį sumanymą padalinti į tris dalis. Pirmas bandymas nebuvo labai sėkmingas. 2007-aisiais nesavanoriškai apsiverčiau tris kartus per 24 valandas. Panašiai kaip skalbimo mašinoje. Valtis buvo šiek tiek aplamdyta, kaip ir aš pati. Parašiau įrašą savo puslapyje. Ir kažkas su herojaus kompleksu nusprendė, jog mergaitė strese ir ją reikia gelbėti. Tai sužinojau, kai virš galvos pasirodė pakrantės apsaugos lėktuvas. Bandžiau juos nuvyti. Vyko valių kova. Aš pralaimėjau ir buvau pakelta į lėktuvą. Siaubinga, tikrai siaubinga. Tai vienas blogiausių momentų gyvenime, kai buvau keliama sraigtasparnio keltuvu ir pažvelgiau žemyn į ištikimąjį laivą, besivartantį 6 metrų bangose, ir svarsčiau ar ją dar kada pamatysiu. Teko pradėti itin brangią laivo paieškos gelbėjimo operaciją ir tuomet dar laukti 9 mėnesius,
But what do you do? Fall down nine times, get up 10. So, the following year, I set out and, fortunately, this time made it safely across to Hawaii. But it was not without misadventure. My watermaker broke, only the most important piece of kit that I have on the boat. Powered by my solar panels, it sucks in saltwater and turns it into freshwater. But it doesn't react very well to being immersed in ocean, which is what happened to it. Fortunately, help was at hand.
kol vėl galėsiu grįžti į vandenyną. Ką belieka daryti? 9 kartus nukristi, kad 10-ą atsistotum. Taigi kitais metais vėl išplaukiau ir šį kartą sėkmingai pasiekiau Havajus. Tiesa, ne be nelaimingų atsitikimų. Sugedo vandens aparatas – pati svarbiausia įrangos laive dalis. Maitinamas saulės baterijomis jis sūrų vandenį paverčia tinkamu gerti. Jam nelabai patiko būti panardintam į vandenyną, o būtent tai ir nutiko.
There was another unusual boat out there at the same time, doing as I was doing, bringing awareness to the North Pacific Garbage Patch, that area in the North Pacific about twice the size of Texas, with an estimated 3.5 million tons of trash in it, circulating at the center of that North Pacific Gyre. So, to make the point, these guys had actually built their boat out of plastic trash, 15,000 empty water bottles latched together into two pontoons. They were going very slowly. Partly, they'd had a bit of a delay. They'd had to pull in at Catalina Island shortly after they left Long Beach because the lids of all the water bottles were coming undone, and they were starting to sink. So they'd had to pull in and do all the lids up.
Mano laimei, pagalba buvo netoliese. Kitas neįprastas laivas tuo pačiu metu darantis tą patį ką ir aš – skleidžiantys žinią apie šiaurėje esančią šiukšlių salą, kuri du kartus didesnė už Teksasą ir sudaryta iš 3,5 milijonų tonų šiukšlių, plūduriuojančių centre Šiaurės Ramiojo vandenyno sūkurio. Norėdami atkreipti dėmesį, jie pasigamino laivą iš plastiko šiukšlių – 15 000 tuščių vandens butelių sutvirtintų į du pontonus. Jie judėjo lėtai. Iš dalies, jie šiek tiek užtruko, nes, tik palikus Long Byčą, turėjo sustoti Katalinos saloje – vandens butelių kamšteliai atsisuko ir jie pradėjo skęsti. Todėl jie turėjo sustoti ir juos sutvirtinti.
But, as I was approaching the end of my water reserves, luckily, our courses were converging. They were running out of food; I was running out of water. So we liaised by satellite phone and arranged to meet up. And it took about a week for us to actually gradually converge. I was doing a pathetically slow speed of about 1.3 knots, and they were doing only marginally less pathetic speed of about 1.4: it was like two snails in a mating dance. But, eventually, we did manage to meet up and Joel hopped overboard, caught us a beautiful, big mahi-mahi, which was the best food I'd had in, ooh, at least three months.
Ir kai mano vandens rezervai ėjo į pabaigą, mūsų keliai susikirto. Jiems baiginėjosi maistas, o man vanduo. Mes susisiekėme palydoviniu telefonu ir sutarėm susitikti. Užtrukome apie savaitę, kol susitikome. Aš plaukiau apgailėtinai lėtai – 1,3 mazgų greičiu, o jie plaukė tik truputį mažiau apgailėtinu – 1,4 mazgų: tarsi sraigių poravimosi šokis. Bet galų gale mes susitikome ir Joel, peršokęs bortą, sugavo gražią, didelę delfinžuvę. Tai buvo geriausias maistas, kurį turėjau per 3 mėnesius.
Fortunately, the one that he caught that day was better than this one they caught a few weeks earlier. When they opened this one up, they found its stomach was full of plastic. And this is really bad news because plastic is not an inert substance. It leaches out chemicals into the flesh of the poor critter that ate it, and then we come along and eat that poor critter, and we get some of the toxins accumulating in our bodies as well. So there are very real implications for human health.
Pasisekė, kad ta, kurią pagavo tą dieną, buvo geresnė nei pagauta prieš kelias savaites. Kai ją perskrodė, skrandyje rado plastiko. Ir tai yra labai blogai, nes plastikas nėra inertiška medžiaga. Jis skleidžia chemikalus į jį suvalgiusio padaro kūną ir tuomet mes suvalgome tuos padarus bei gauname tų toksinų į savo kūnus. Tad žmonių sveikatai daromas didelis poveikis.
I eventually made it to Hawaii still alive. And, the following year, set out on the second stage of the Pacific, from Hawaii down to Tarawa. And you'll notice something about Tarawa; it is very low-lying. It's that little green sliver on the horizon, which makes them very nervous about rising oceans. This is big trouble for these guys. They've got no points of land more than about six feet above sea level. And also, as an increase in extreme weather events due to climate change, they're expecting more waves to come in over the fringing reef, which will contaminate their fresh water supply. I had a meeting with the president there, who told me about his exit strategy for his country. He expects that within the next 50 years, the 100,000 people that live there will have to relocate to New Zealand or Australia. And that made me think about how would I feel if Britain was going to disappear under the waves; if the places where I'd been born and gone to school and got married, if all those places were just going to disappear forever. How, literally, ungrounded that would make me feel.
Galų gale aš pasiekiau Havajus sveika. Ir kitais metais pradėjau antrą etapą nuo Havajų iki Taravos. Šį bei tą pastebėsite Taravoje – ji labai žema. Tai tas žalias brūkšnys tolumoje, kuris labai jaudina gyventojus dėl kylančių vandenynų. Jiems tai didelė problema. Aukščiausia vieta virš jūros lygio yra apie 2 metrus. Ir kadangi ekstremalėja oro sąlygos dėl klimato atšilimo, jie laukia didesnių bangų, kurios persiris per pakrantės rifą ir užterš gėlo vandens atsargas. Buvau susitikusi su prezidentu ir jis man pasakojo apie savo šalies išsikraustymo strategiją. Jis pranašauja, jog per 50 metų 100 000 dabartinių gyventojų persikels į Naująją Zelandiją arba Australiją. Tai vertė pagalvoti, kaip jausčiausi, jei Britanijai grėstų paskendimas, jei vietos, kur gimiau ar ėjau į mokyklą, ar susituokiau, jei visos tos vietos negrįžtamai dingtų. Tiesiogine prasme, kokia be pagrindo tuo metu jausčiausi.
Very shortly, I'll be setting out to try and get to Australia, and if I'm successful, I'll be the first woman ever to row solo all the way across the Pacific. And I try to use this to bring awareness to these environmental issues, to bring a human face to the ocean. If the Atlantic was about my inner journey, discovering my own capabilities, maybe the Pacific has been about my outer journey, figuring out how I can use my interesting career choice to be of service to the world, and to take some of those things that I've learned out there and apply them to the situation that humankind now finds itself in.
Ne už ilgo, iškeliausiu ir bandysiu pasiekti Australiją, ir jei man pavyks, būsiu pirmoji moteris viena perplaukusi Ramųjį vandenyną. Naudojuosi tuo, kad atkreipčiau dėmesį į aplinkosaugos problemas, į vandenyną. Jei Atlanto perplaukimas buvo vidinė kelionė, savo galimybių atradimas, galbūt Ramiojo perplaukimas yra mano išorinė kelionė, bandymas suvokti, kaip galiu panaudoti savo karjeros pasirinkimą, kad pasitarnaučiau pasauliui ir savo išmoktas pamokas pritaikyčiau toms situacijoms, su kuriomis dabar susiduria žmonija.
I think there are probably three key points here. The first one is about the stories that we tell ourselves. For so long, I told myself that I couldn't have an adventure because I wasn't six foot tall and athletic and bearded. And then that story changed. I found out that people had rowed across oceans. I even met one of them and she was just about my size. So even though I didn't grow any taller, I didn't sprout a beard, something had changed: My interior dialogue had changed. At the moment, the story that we collectively tell ourselves is that we need all this stuff, that we need oil. But what about if we just change that story? We do have alternatives, and we have the power of free will to choose those alternatives, those sustainable ones, to create a greener future.
Trys svarbūs pastebėjimai. Pirmas apie istorijas, kurias pasakojame patys sau. Ilgai kaliau sau į galvą, jog man nelemta patirti nuotykių, nes nesu 1,8 metro ūgio, atletiško sudėjimo ar su barzda. Ta istorija pasikeitė. Sužinojau, kad žmonės jau yra irklavę per vandenynus. Aš net vieną sutikau ir ji buvo mano ūgio. Nors ir nepaaugau, neužsiauginau barzdos, kai kas pasikeitė: tai mano vidinis dialogas. Šiuo metu bendrai mūsų pasakojama istorija pasakoja apie tai, jog mums reikalinga nafta. Bet kas nutiktų, jei pakeistume istoriją? Turime alternatyvų ir esame laisvi pasirinkti tvaresnes alternatyvas, kurti švaresnę ateitį.
The second point is about the accumulation of tiny actions. We might think that anything that we do as an individual is just a drop in the ocean, that it can't really make a difference. But it does. Generally, we haven't got ourselves into this mess through big disasters. Yes, there have been the Exxon Valdezes and the Chernobyls, but mostly it's been an accumulation of bad decisions by billions of individuals, day after day and year after year. And, by the same token, we can turn that tide. We can start making better, wiser, more sustainable decisions. And when we do that, we're not just one person. Anything that we do spreads ripples. Other people will see if you're in the supermarket line and you pull out your reusable grocery bag. Maybe if we all start doing this, we can make it socially unacceptable to say yes to plastic in the checkout line. That's just one example. This is a world-wide community.
Kitas pastebėjimas apie mažų veiksmų susikaupimą. Galime manyti, jog tai ką darome vieni yra tik lašas vandenyne, jog tai nieko nekeičia. Bet tai netiesa. Iš esmės, nebūtume patekę į šią netvarką dėl didelių katastrofų. Taip, buvo Exxon Valdez nelaimė, ir Černobilis, bet, iš esmės, tai buvo suma blogų sprendimų padarytų milijardų žmonių diena po dienos, metai po metų. Ir mes taip pat galime pakeisti eigą. Galime priimti geresnius, protingesnius, tvaresnius sprendimus. Taip elgdamiesi nesame vieni. Viskas, ką darome, nuvilnija bangomis. Kiti matys, kai stovėsi parduotuvės eilėje ir išsitrauksi savo daugkartinio naudojimo maišelį. Jei visi taip pradėsime elgtis, gal galėsim padaryti socialiai nepriimtina imti plastmasinį maišelį. Tai tik vienas pavyzdys. O čia pasaulinė bendruomenė.
The other point: It's about taking responsibility. For so much of my life, I wanted something else to make me happy. I thought if I had the right house or the right car or the right man in my life, then I could be happy. But when I wrote that obituary exercise, I actually grew up a little bit in that moment and realized that I needed to create my own future. I couldn't just wait passively for happiness to come and find me. And I suppose I'm a selfish environmentalist. I plan on being around for a long time, and when I'm 90 years old, I want to be happy and healthy. And it's very difficult to be happy on a planet that's racked with famine and drought. It's very difficult to be healthy on a planet where we've poisoned the earth and the sea and the air.
Trečias pastebėjimas: apie atsakomybės prisiėmimą. Ilgą laiką gyvenime norėjau, kad kažkas kitas mane padarytų laiminga. Maniau, jei turėsiu teisingą namą, mašiną ar vyrą gyvenime, tuomet galėsiu būti laiminga. Bet rašydama savo nekrologą, tuo momentu šiek tiek paaugau ir supratau, kad pati turiu kurti savo ateitį. Negalėjau pasyviai laukti, kol laimė ateis ir suras mane. Gal aš savanaudiška aplinkosaugininkė. Planuoju dar ilgai gyventi o kai būsiu 90-ies, noriu būti laiminga ir sveika. Tačiau labai sunku būti laimingai planetoje, kuri iškankinta bado ir sausrų. Labai sunku būti sveikai planetoje, kurioje patys užnuodijome žemę, jūrą ir orą.
So, shortly, I'm going to be launching a new initiative called Eco-Heroes. And the idea here is that all our Eco-Heroes will log at least one green deed every day. It's meant to be a bit of a game. We're going to make an iPhone app out of it. We just want to try and create that awareness because, sure, changing a light bulb isn't going to change the world, but that attitude, that awareness that leads you to change the light bulb or take your reusable coffee mug, that is what could change the world.
Trumpai tariant, ruošiuosi paleisti naują iniciatyvą, kuri vadinasi Eko-herojai. O mintis yra tokia, jog mūsų ekoherojai užregistruos bent vieną ekologišką poelgį. Tai tarsi žaidimas. Ruošiamės padaryti iPhone aplikaciją. Norime sukurti daugiau sąmoningumo, nes, žinoma, lemputės pakeitimas nepakeis pasaulio, bet tas požiūris, sąmoningumas, kuris prives prie lemputės keitimo ar daugkartinio puodelio naudojimo, tai gali pakeisti pasaulį.
I really believe that we stand at a very important point in history. We have a choice. We've been blessed, or cursed, with free will. We can choose a greener future, and we can get there if we all pull together to take it one stroke at a time.
Nuoširdžiai tikiu, kad esame ypatingame istoriniame taške. Mes turime pasirinkimą. Esame apdovanoti ar prakeikti laisva valia. Galime pasirinkti švaresnę ateitį ir galime ten nukeliauti, jei visi susiimsime ir irsimės yris po yrio.
Thank you.
Ačiū jums.
(Applause)
(Plojimai.)