I haven't told many people this, but in my head, I've got thousands of secret worlds all going on all at the same time. I am also autistic.
Pred mnohými to nepriznávam, ale v mysli mi naraz fungujú tisícky rôznych tajných svetov. Navyše som autistka.
People tend to diagnose autism with really specific check-box descriptions, but in reality, it's a whole variation as to what we're like. For instance, my little brother, he's very severely autistic. He's nonverbal. He can't talk at all. But I love to talk. People often associate autism with liking maths and science and nothing else, but I know so many autistic people who love being creative. But that is a stereotype, and the stereotypes of things are often, if not always, wrong. For instance, a lot of people think autism and think "Rain Man" immediately. That's the common belief, that every single autistic person is Dustin Hoffman, and that's not true.
Ľudia často diagnostikujú autizmus na základe konkrétneho popisu „symptómov“, ale v skutočnosti je každý z nás veľmi rozdielny. Napríklad môj mladší brat ma ťažkú formu autizmu. Vôbec nerozpráva, zato ja rozprávam veľmi rada. Ľudia si často spájajú autizmus s láskou k matematike a vede a k ničomu inému, ale poznám mnoho ľudí, ktorí sú autisti a zároveň sú kreatívni. Ide však o stereotyp a ako to už býva, tie často, ak nie vždy, nie sú pravdivé. Keď sa spomenie autizmus, veľa ľudí si hneď pomyslí na film Rain Man. Mnohí veria tomu, že každý autista je Dustin Hoffman, ale nie je to tak.
But that's not just with autistic people, either.
(smiech)
I've seen it with LGBTQ people, with women, with POC people. People are so afraid of variety that they try to fit everything into a tiny little box with really specific labels. This is something that actually happened to me in real life: I googled "autistic people are ..." and it comes up with suggestions as to what you're going to type. I googled "autistic people are ..." and the top result was "demons." That is the first thing that people think when they think autism. They know. (Laughter)
Ale to neplatí len pre ľudí s autizmom. S rovnakým problémom sa stretávajú aj ľudia z komunity LGBTQ, ženy, ľudia s rôznou farbou pleti. Ľudia sa tak boja rôznorodosti, že sa snažia všetko zaradiť do malých škatuliek s konkrétnym označením. Raz sa mi v realite stalo toto: googlila som „autisti sú...“ a potom sa zobrazili návrhy, ktoré vyhľadávač vygeneruje, ako píšete. Googlila som teda „autisti sú...“ a prvá ponuka bola „démoni“. To je prvá vec, ktorá ľuďom napadne, keď premýšľajú o autizme. Prišli na to. (smiech)
One of the things I can do because I'm autistic — it's an ability rather than a disability — is I've got a very, very vivid imagination. Let me explain it to you a bit. It's like I'm walking in two worlds most of the time. There's the real world, the world that we all share, and there's the world in my mind, and the world in my mind is often so much more real than the real world. Like, it's very easy for me to let my mind loose because I don't try and fit myself into a tiny little box. That's one of the best things about being autistic. You don't have the urge to do that. You find what you want to do, you find a way to do it, and you get on with it. If I was trying to fit myself into a box, I wouldn't be here, I wouldn't have achieved half the things that I have now. There are problems, though. There are problems with being autistic, and there are problems with having too much imagination. School can be a problem in general, but having also to explain to a teacher on a daily basis that their lesson is inexplicably dull and you are secretly taking refuge in a world inside your head in which you are not in that lesson, that adds to your list of problems. (Laughter) Also, when my imagination takes hold, my body takes on a life of its own. When something very exciting happens in my inner world, I've just got to run. I've got to rock backwards and forwards, or sometimes scream. This gives me so much energy, and I've got to have an outlet for all that energy. But I've done that ever since I was a child, ever since I was a tiny little girl. And my parents thought it was cute, so they didn't bring it up, but when I got into school, they didn't really agree that it was cute. It can be that people don't want to be friends with the girl that starts screaming in an algebra lesson. And this doesn't normally happen in this day and age, but it can be that people don't want to be friends with the autistic girl. It can be that people don't want to associate with anyone who won't or can't fit themselves into a box that's labeled normal. But that's fine with me, because it sorts the wheat from the chaff, and I can find which people are genuine and true and I can pick these people as my friends.
Vďaka autizmu – a toto je skôr výhoda ako hendikep – mám veľmi živú predstavivosť. Skúsim vám to priblížiť. Je to akoby som súčasne žila v dvoch svetoch. Prvý je reálny – v ktorom žijete aj vy – a druhý je v mojej mysli a ten je často omnoho reálnejší ako skutočný svet. Je pre mňa oveľa jednoduchšie popustiť uzdu mojej mysle, lebo sa nesnažím zapadnúť do jednej z tých malých škatuliek. To je jedna z najväčších výhod autizmu. Necítite potrebu škatuľkovať sa. Zistíte, čo chcete robiť, nájdete spôsob, ako to urobiť, a dáte sa do toho. Keby som sa snažila zaškatuľkovať, nebola by som tu a nedosiahla by som ani polovicu vecí, ktoré som dosiahla. Nájde sa však aj veľa problémov. Mnoho problémov sa spája s autizmom a ďalšie aj s príliš živou predstavivosťou. Škola je problematická už sama osebe, ale keď musíte každý deň vysvetľovať svojim učiteľom, že ich hodiny sú nesmierne nudné, a tak sa tajne skrývate vo svete vo vašej mysli, v ktorom na tejto hodine nie ste, to je ďalší problém navyše. (smiech) Navyše, keď ma opantá predstavivosť, moje telo si začne robiť, čo chce. Keď sa v mojom vnútornom svete deje čosi vzrušujúce, musím utekať. Musím sa kolísať dopredu a dozadu, niekedy aj kričať. Dobíja ma to toľkou energiou, že ju musím nejako vypustiť. Robím to tak už od detstva, odkedy som bola malá. A rodičia si mysleli, že je to milé, takže to neriešili, ale keď som začala chodiť do školy, ľudia nesúhlasili s tým, že je to milé. A veľa ľudí sa nechce kamarátiť s dievčaťom, ktoré na hodine matiky len tak začne kričať. V súčasnosti sa to často nedeje, ale môže byť, že ľudia sa nechcú kamarátiť s dievčaťom, ktoré má autizmus. Možno nechcú, aby ich spájali s niekým, kto sa nechce alebo nemôže zmestiť do škatuľky s označením „normálna“. Ale mne to nevadí, lebo sa tým oddelí kúkoľ od pšenice a pomôže mi to nájsť ľudí, ktorí sa nepretvarujú, a tých si môžem vybrať za priateľov.
But if you think about it, what is normal? What does it mean? Imagine if that was the best compliment you ever received. "Wow, you are really normal." (Laughter) But compliments are, "you are extraordinary" or "you step outside the box." It's "you're amazing." So if people want to be these things, why are so many people striving to be normal? Why are people pouring their brilliant individual light into a mold? People are so afraid of variety that they try and force everyone, even people who don't want to or can't, to become normal. There are camps for LGBTQ people or autistic people to try and make them this "normal," and that's terrifying that people would do that in this day and age.
Ale keď sa nad tým zamyslíte – čo je normálne? Čo to znamená? Predstavte si, že by to bol najlepší kompliment, aký ste dostali. „Vau, si fakt normálna!“ (smiech) Komplimenty však sú „si neobyčajná“ alebo „si iná ako ostatní“. „Si úžasná.“ Takže ak práve toto chceme dosiahnuť, prečo sa toľkí z nás snažia byť normálnymi? Prečo ľudia lejú svoje úžasné individuálne svetlo do formy? Ľudia sa tak boja rôznorodosti, že sa snažia donútiť každého, aj tých, ktorí nechcú alebo nemôžu, aby bol normálny. Existujú tábory pre ľudí z komunity LGBTQ a ľudí s autizmom, na ktorých sa ich snažia zmeniť na „normálnych“ a je desivé, že v dnešnej dobe sa ľudia o čosi také snažia.
All in all, I wouldn't trade my autism and my imagination for the world. Because I am autistic, I've presented documentaries to the BBC, I'm in the midst of writing a book, I'm doing this — this is fantastic — and one of the best things that I've achieved, that I consider to have achieved, is I've found ways of communicating with my little brother and sister, who as I've said are nonverbal. They can't speak. And people would often write off someone who's nonverbal, but that's silly, because my little brother and sister are the best siblings that you could ever hope for. They're just the best, and I love them so much and I care about them more than anything else. I'm going to leave you with one question: If we can't get inside the person's minds, no matter if they're autistic or not, instead of punishing anything that strays from normal, why not celebrate uniqueness and cheer every time someone unleashes their imagination?
Ja by som svoj autizmus a predstavivosť nemenila za nič na svete. Vďaka autizmu som uvádzala dokumenty na BBC, píšem knihu, stojím tu pred vami – a je to úžasné – a jeden z najväčších mojich úspechov, aspoň ja to považujem za úspech, je, že som našla spôsob, ako komunikovať s mladším bratom a sestrou. Ani jeden z nich totiž nerozpráva. Takýchto ľudí často odsudzujú, ale je to hlúpe, lebo môj brat a sestra sú najlepšími súrodencami, akých by som si mohla priať. Sú fantastickí a veľmi ich ľúbim a záleží mi na nich viac než na čomkoľvek. Skončím jednou otázkou: Ak sa nevieme niekomu dostať do hlavy, či už je autista, alebo nie, čo keby sme namiesto trestania všetkého, čo prekračuje rámec normálnosti, oslavovali jedinečnosť a tešili sa vždy, keď niekto popustí uzdu svojej fantázii?
Thank you.
Ďakujem.
(Applause)
(potlesk)