Κρις Αντερσον: Ο Ρόμπερτ πέρασε τα τελευταία χρόνια σκεφτόμενος το πόσο περίεργη είναι η ανθρώπινη συμπεριφορά, και πόσο ανεπαρκώς η γλώσσα μας προσπαθεί να την εξηγήσει. Και είναι πολύ συναρπαστικό να τον ακούς να εξηγεί το σκεπτικό πίσω από αυτό, δημόσια, για πρώτη φορά. Μπροστά σας λοιπόν τώρα, ο Ρόμπερτ Σαπόλσκι.
Chris Anderson: So Robert spent the last few years think about how weird human behavior is, and how inadequate most of our language trying to explain it is. And it's very exciting to hear him explain some of the thinking behind it in public for the first time. Over to you now, Robert Sapolsky.
(Χειροκροτήματα)
(Applause)
Ρόμπερτ Σαπόλσκι: Σας ευχαριστώ. Η φαντασία πάντα πλάθει κάτι σαν και αυτό. Ξεπέρασα την επίλεκτη φρουρά του, έκανα έφοδο στο μυστικό του καταφύγιο με το πολυβόλο μου έτοιμο. Ψάχνει για το περίστροφό του. Του το διώχνω από το χέρι του. Ψάχνει το φιαλίδιο κυανίου. Του το διώχνω και αυτό από το χέρι του. Γρυλλίζει, και μου ορμάει με τεράστια δύναμη. Πιανόμαστε στα χέρια και παλεύουμε. Καταφέρνω να τον ακινητοποιήσω και του περνάω τις χειροπέδες. «Αδόλφε Χίτλερ,» του λέω, «σε συλλαμβάνω για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας».
Robert Sapolsky: Thank you. The fantasy always runs something like this. I've overpowered his elite guard, burst into his secret bunker with my machine gun ready. He lunges for his Luger. I knock it out of his hand. He lunges for his cyanide pill. I knock that out of his hand. He snarls, comes at me with otherworldly strength. We grapple, we fight, I manage to pin him down and put on handcuffs. "Adolf Hitler," I say, "I arrest you for crimes against humanity."
Κι εδώ η εκδοχή του Medal of Honor της φαντασίας μου, σταματά και το σκηνικό «σκοτεινιάζει». Τι θα έκανα, αν είχα τον Χίτλερ στα χέρια μου; Δεν είναι δύσκολο να το φανταστώ μόλις το επιτρέψω στον εαυτό μου. Θα έκοβα τη σπονδυλική στήλη του από το λαιμό. Θα του έβγαζα τα μάτια με ένα αμβλύ εργαλείο. Θα του τρύπαγα τα τύμπανα των αυτιών. Θα του έκοβα τη γλώσσα. Θα τον άφηνα ζωντανό σε έναν αναπνευστήρα, διασωληνωμένο, να μην μπορεί να μιλήσει, να κινηθεί, να δει ή να ακούσει, απλώς να νιώθει, και έπειτα θα του έκανα ένεση με κάτι που προκαλεί καρκίνο που θα μόλυνε και θα κατέστρεφε, μέχρι κάθε κύτταρο στο σώμα του να κραυγάζει με αγωνία, ώσπου κάθε δευτερόλεπτο να μοιάζει με αιωνιότητα στην κόλαση. Αυτά θα έκανα στον Χίτλερ.
Here's where the Medal of Honor version of the fantasy ends and the imagery darkens. What would I do if I had Hitler? It's not hard to imagine once I allow myself. Sever his spine at the neck. Take out his eyes with a blunt instrument. Puncture his eardrums. Cut out his tongue. Leave him alive on a respirator, tube-fed, not able to speak or move or see or hear, just to feel, and then inject him with something cancerous that's going to fester and pustulate until every cell in his body is screaming in agony, until every second feels like an eternity in hell. That's what I would do to Hitler.
Έχω αυτήν τη φαντασίωση από τότε που ήμουν παιδί, ακόμα και τώρα μερικές φορές, και όταν συμβαίνει αυτό η καρδιά μου επιταχύνει. Όλα αυτά τα σχέδια, για την πιο φαύλη ψυχή στην ιστορία. Αλλά υπάρχει ένα πρόβλημα, το οποίο είναι ότι δεν πιστεύω πραγματικά σε ψυχές ή στο κακό και πιστεύω ότι η κακία «ανήκει» στα μιούζικαλ. Θα ήθελα όμως να δω κάποιους ανθρώπους να θανατώνονται, αλλά είμαι εναντίον της θανατικής ποινής. Μου αρέσουν οι βίαιες αιματηρές ταινίες, αλλά είμαι υπέρ του αυστηρού ελέγχου των όπλων. Κάποτε βρέθηκα να παίζω με λέιζερ, και περνούσα τόσο όμορφα, κρυμμένος στη γωνία σημαδεύοντας τον κόσμο. Με άλλα λόγια, είμαι ο τυπικός άνθρωπος σε σύγχυση, όσον αφορά τη βία.
I've had this fantasy since I was a kid, still do sometimes, and when I do, my heart speeds up -- all these plans for the most evil, wicked soul in history. But there's a problem, which is I don't actually believe in souls or evil, and I think wicked belongs in a musical. But there's some people I would like to see killed, but I'm against the death penalty. But I like schlocky violent movies, but I'm for strict gun control. But then there was a time I was at a laser tag place, and I had such a good time hiding in a corner shooting at people. In other words, I'm your basic confused human when it comes to violence.
Τώρα, ως είδος, προφανώς έχουμε προβλήματα σε σχέση με την βία. Χρησιμοποιούμε κεφαλές ντους για να ψεκάζουμε δηλητηριώδη αέρια, γράμματα με σπόρους βακτηρίων άνθρακα και αεροπλάνα ως όπλα, ομαδικούς βιασμούς ως στρατιωτική τακτική. Είμαστε ένα μίζερα βίαιο είδος. Αλλά υπάρχει μια πολυπλοκότητα που είναι ότι δε μισούμε τη βία, αλλά μισούμε το λάθος είδος βίας. Και όταν είναι το σωστό είδος βίας, το επικροτούμε, δίνουμε μετάλλια, ψηφίζουμε και ταυτιζόμαστε με τους «πρωταθλητές» του. Όταν είναι το σωστό είδος βίας, το αγαπάμε. Και υπάρχει και μια άλλη περιπλοκή, που είναι ότι, επιπλέον του ότι είμαστε ένα μίζερα βίαιο είδος, είμαστε επίσης και εξαιρετικά αλτρουϊστές και συμπονετικοί.
Now, as a species, we obviously have problems with violence. We use shower heads to deliver poison gas, letters with anthrax, airplanes as weapons, mass rape as a military strategy. We're a miserably violent species. But there's a complication, which is we don't hate violence, we hate the wrong kind. And when it's the right kind, we cheer it on, we hand out medals, we vote for, we mate with our champions of it. When it's the right kind of violence, we love it. And there's another complication, which is, in addition to us being this miserably violent species, we're also this extraordinarily altruistic, compassionate one.
Πως λοιπόν βγάζεις νόημα από τη βιολογία των καλύτερων συμπεριφορών μας, των χειρότερων, και όλων των διφορούμενων που βρίσκονται στο ενδιάμεσο;
So how do you make sense of the biology of our best behaviors, our worst ones and all of those ambiguously in between?
Κατ' αρχάς, είναι εντελώς βαρετό να καταλάβεις το λειτουργικό της συμπεριφοράς. Ο εγκέφαλός σου λέει στη σπονδυλική σου στήλη, στους μύες σου να κάνουν αυτό ή εκείνο, και ζήτω, συμπεριφέρεσαι. Αυτό που είναι δύσκολο να κατανοηθεί είναι το νόημα της συμπεριφοράς, γιατί κάποιες φορές το να πιέσεις τη σκανδάλη είναι μια φρικτή πράξη ενώ άλλες, είναι μια ηρωική αυτοθυσία. Μερικές φορές, το να βάλεις το χέρι σου πάνω σε κάποιου άλλου είναι βαθιά συμπονετικό. Ενώ σε άλλες, είναι βαθιά προδοτικό. Η πρόκληση είναι να κατανοήσουμε τη βιολογία του πλαισίου των συμπεριφορών μας και αυτό είναι πραγματικά δύσκολο.
Now, for starters, what's totally boring is understanding the motoric aspects of the behavior. Your brain tells your spine, tells your muscles to do something or other, and hooray, you've behaved. What's hard is understanding the meaning of the behavior, because in some settings, pulling a trigger is an appalling act; in others, it's heroically self-sacrificial. In some settings, putting your hand one someone else's is deeply compassionate. In others, it's a deep betrayal. The challenge is to understand the biology of the context of our behaviors, and that's real tough.
Ένα πράγμα, πάντως, που είναι ξεκάθαρο, είναι ότι δε θα καταλήξεις πουθενά αν νομίζεις ότι θα είναι μια περιοχή του εγκεφάλου ή μια ορμόνη ή ένα γονίδιο ή κάποιο παιδικό βίωμα ή ένας εξελικτικός μηχανισμός, που μπορεί να εξηγήσει τα πάντα. Αντιθέτως, κάθε κομμάτι συμπεριφοράς έχει πολλαπλά επίπεδα αιτιότητας.
One thing that's clear, though, is you're not going to get anywhere if you think there's going to be the brain region or the hormone or the gene or the childhood experience or the evolutionary mechanism that explains everything. Instead, every bit of behavior has multiple levels of causality.
Ας δούμε ένα παράδειγμα. Έχετε ένα όπλο. Υπάρχει μια κρίση σε εξέλιξη: Ταραχές, βία, άνθρωποι να τρέχουν παντού γύρω. Ένας άγνωστος έρχεται καταπάνω σας ταραγμένος. Δεν μπορείτε να ξεχωρίσετε αν η έκφραση υποδηλώνει φόβο, απειλή ή θυμό - και κρατάει κάτι που μοιάζει με πιστόλι. Δεν είστε σίγουροι. Ο άγνωστος έρχεται τρέχοντας προς εσάς και εσείς τραβάτε τη σκανδάλη. Και τελικά αποδεικνύεται ότι αυτό το πράγμα στο χέρι του ήταν ένα κινητό τηλέφωνο.
Let's look at an example. You have a gun. There's a crisis going on: rioting, violence, people running around. A stranger is running at you in an agitated state -- you can't quite tell if the expression is frightened, threatening, angry -- holding something that kind of looks like a handgun. You're not sure. The stranger comes running at you and you pull the trigger. And it turns out that thing in this person's hand was a cell phone.
Έτσι ρωτάμε αυτή τη βιολογική ερώτηση: Τι ήταν αυτό που συνέβη και προκάλεσε αυτή τη συμπεριφορά μας; Τι προκάλεσε τη συμπεριφορά αυτή; Και υπάρχει μια πληθώρα ερωτήσεων.
So we asked this biological question: what was going on that caused this behavior? What caused this behavior? And this is a multitude of questions.
Ξεκινάμε. Τι συνέβαινε στον εγκέφαλό σας ένα δευτερόλεπτο πριν τραβήξετε την σκανδάλη; Και αυτό μας φέρνει στο «βασίλειο» μιας εγκεφαλικής περιοχής που λέγεται αμυγδαλή. Η αμυγδαλή, η οποία είναι κεντρικής σημασίας για τη βία και για το φόβο, πυροδοτεί έναν καταιγισμό διαδικασιών που παράγουν το αποτέλεσμα να τραβήξετε τη σκανδάλη. Ποιο ήταν το επίπεδο δραστηριότητας στην αμυγδαλή σας ένα δευτερόλεπτο πριν;
We start. What was going on in your brain one second before you pulled that trigger? And this brings us into the realm of a brain region called the amygdala. The amygdala, which is central to violence, central to fear, initiates volleys of cascades that produce pulling of a trigger. What was the level of activity in your amygdala one second before?
Αλλά για να το καταλάβουμε, πρέπει να κάνουμε ένα βήμα πίσω. Τι συνέβαινε στο περιβάλλον σας δευτερόλεπτα έως λεπτά πιο πριν, που επηρέασε την αμυγδαλή; Τώρα, προφανώς, η θέα και οι φωνές της εξέγερσης συνέβαλαν σε αυτό. Αλλά επιπρόσθετα, είναι πιο πιθανό να μπερδέψετε το κινητό τηλέφωνο με ένα όπλο αν ο άγνωστος ήταν άνδρας και μεγαλόσωμος και διαφορετικής φυλής. Επιπλέον, αν πονάτε, αν πεινάτε ή αν είστε εξαντλημένοι, ο προμετωπιαίος λοβός του εγκεφάλου σας δε θα λειτουργεί καλά επίσης. Δουλειά του είναι να επικοινωνεί εγκαίρως με την αμυγδαλή λέγοντας: «Σίγουρα αυτό που βλέπεις εκεί είναι όπλο;»
But to understand that, we have to step back a little bit. What was going on in the environment seconds to minutes before that impacted the amygdala? Now, obviously, the sights, the sounds of the rioting, that was pertinent. But in addition, you're more likely to mistake a cell phone for a handgun if that stranger was male and large and of a different race. Furthermore, if you're in pain, if you're hungry, if you're exhausted, your frontal cortex is not going to work as well, part of the brain whose job it is to get to the amygdala in time saying, "Are you really sure that's a gun there?"
Αλλά χρειάζεται να πάμε ένα βήμα ακόμη πιο πίσω. Τώρα πρέπει να κοιτάξουμε ώρες ή ημέρες πιο πριν, και έτσι θα πρέπει να μπούμε στο «βασίλειο» των ορμονών. Για παραδειγμα, η τεστοστερόνη, που, ανεξάρτητα από το φύλο σας, αν έχετε ανεβασμένα επίπεδα τεστοστερόνης στο αίμα σας, είναι πιο πιθανό να θεωρήσετε ότι ένα πρόσωπο με ουδέτερη έκφραση δείχνει απειλητικό. Με αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης και στρεσογόνων ορμονών, η αμυγδαλή σας θα είναι πιο δραστήρια και ο προμετωπιαίος λοβός σας θα καταστεί πιο νωθρός.
But we need to step further back. Now we have to look at hours to days before, and with this, we have entered the realm of hormones. For example, testosterone, where regardless of your sex, if you have elevated testosterone levels in your blood, you're more likely to think a face with a neutral expression is instead looking threatening. Elevated testosterone levels, elevated levels of stress hormones, and your amygdala is going to be more active and your frontal cortex will be more sluggish.
Πηγαίνοντας ακόμα πιο πίσω, εβδομάδες ή μήνες πριν, πού βρίσκεται η συσχέτιση εκεί πέρα; Αυτό είναι το «βασίλειο» της πλαστικότητας των νευρώνων. Εκεί που ο εγκέφαλος μπορεί να αλλάζει ανταποκρινόμενος στις εμπειρίες σας και αν οι προηγούμενοί σας μήνες ήταν γεμάτοι άγχος και τραυματικές εμπειρίες, η αμυγδαλή σας θα έχει διογκωθεί. Οι νευρώνες σας θα έχουν γίνει πιο ευερέθιστοι, ο προμετωπιαίος λόβός σας θα έχει ατροφίσει και όλα αυτά θα έχουν σχέση με αυτό που συμβαίνει σε εκείνο το ένα δευτερόλεπτο.
Pushing back further, weeks to months before, where's the relevance there? This is the realm of neural plasticity, the fact that your brain can change in response to experience, and if your previous months have been filled with stress and trauma, your amygdala will have enlarged. The neurons will have become more excitable, your frontal cortex would have atrophied, all relevant to what happens in that one second. But we push back even more, back years,
Αλλά ας πάμε ακόμα πιο πίσω, κάποια χρόνια, για παράδειγμα, πίσω στην εφηβεία σας. Τώρα, το κεντρικό γεγονός του έφηβου εγκεφάλου είναι ότι όλα του τα μέρη βρίσκονται σε μια έκρηξη ανάπτυξης εκτός από τον προμετωπιαίο λοβό, που είναι ακόμα μισο-ανεπτυγμένος. Δεν ωριμάζει πλήρως μέχρι να φτάσετε περίπου στα 25 σας χρόνια. Και γι' αυτό, η εφηβεία και τα πρώιμα ενήλικα χρόνια σας είναι τα χρόνια που το περιβάλλον και οι εμπειρίες σμιλεύουν τον προμετωπιαίο λοβό στην εκδοχή που θα έχετε ως ενήλικας σε εκείνη την κρίσιμη στιγμή.
back, for example, to your adolescence. Now, the central fact of the adolescent brain is all of it is going full blast except the frontal cortex, which is still half-baked. It doesn't fully mature until you're around 25. And thus, adolescence and early adulthood are the years where environment and experience sculpt your frontal cortex into the version you're going to have as an adult in that critical moment.
Αλλά ας ανατρέξουμε ακόμα πιο πίσω στο χρόνο, ακόμα πιο πίσω, στην παιδική και στην εμβρυϊκή ζωή και σε όλες τις διαφορετικές εκδοχές που μπορεί να προκύψουν. Προφανώς, εδώ είναι ο χρόνος που ο εγκέφαλός σας δομείται, και αυτό είναι σημαντικό, αλλά επιπρόσθετα, οι εμπειρίες κατά την περίοδο αυτή παράγουν αυτό που ονομάζεται «Επιγενετικές Αλλαγές», που είναι μόνιμες στις περιπτώσεις που ενεργοποιούν μόνιμα κάποια γονίδια, ή απενεργοποιούν άλλα. Και ως ένα παράδειγμα αυτού, αν ως έμβρυο, ήσασταν εκτεθειμένοι σε στρεσογόνες ορμόνες μέσω της μητέρας σας, οι επιγενετικοί παράγοντες θα δημιουργήσουν την ενήλικη αμυγδαλή σας σε μια πιο ευερέθιστη μορφή, και θα έχετε αυξημένα επίπεδα στρεσογόνων ορμονών.
But pushing back even further, even further back to childhood and fetal life and all the different versions that that could come in. Now, obviously, that's the time that your brain is being constructed, and that's important, but in addition, experience during those times produce what are called epigenetic changes, permanent, in some cases, permanently activating certain genes, turning off others. And as an example of this, if as a fetus you were exposed to a lot of stress hormones through your mother, epigenetics is going to produce your amygdala in adulthood as a more excitable form, and you're going to have elevated stress hormone levels.
Αλλά πηγαίνοντας ακόμα πιο πίσω, τότε που ήσασταν απλώς ένα έμβρυο, στην περίοδο που ήσασταν απλώς μια συλλογή από γονίδια. Τώρα, τα γονίδια είναι πράγματι πολύ σημαντικά σε όλο αυτό, αλλά σε κριτικό επίπεδο, δεν προσδιορίζουν τίποτα, διότι τα γονίδια δρουν διαφορετικά σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Βασικό παράδειγμα: Υπάρχει μια παραλλαγή ενός γονιδίου που ονομάζεται ΜΑΟ-Α, και αν έχετε αυτήν την παραλλαγή, είναι μακράν πιο πιθανό να αναπτύξετε αντικοινωνική βιαιότητα, εάν και μόνο εάν κακοποιηθήκατε ως παιδί. Τα γονίδια αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον και αυτό που συμβαίνει αυτό το ένα δευτερόλεπτο πριν τραβήξετε τη σκανδάλη αντικατοπτρίζει τις αλληλεπιδράσεις γονιδίων περιβάλλοντος στη διάρκεια της ζωής σας.
But pushing even further back, back to when you were just a fetus, back to when all you were was a collection of genes. Now, genes are really important to all of this, but critically, genes don't determine anything, because genes work differently in different environments. Key example here: there's a variant of a gene called MAO-A, and if you have that variant, you are far more likely to commit antisocial violence if, and only if, you were abused as a child. Genes and environment interact, and what's happening in that one second before you pull that trigger reflects your lifetime of those gene-environment interactions.
Τώρα, είναι αξιοσημείωτο ότι πρέπει να πάμε ακόμα πιο πίσω στο χρόνο, αιώνες πίσω. Τι έκαναν οι πρόγονοί σας; Και αν, για παράδειγμα, ήταν νομάδες βοσκοί, ήταν ποιμένες, άνθρωποι που ζούσαν σε ερήμους ή λιβάδια με τα κοπάδια τους από καμήλες, αγελάδες και κατσίκες, τότε πιο πιθανό είναι να είχαν εφεύρει αυτό που ονομάζεται μια κουλτούρα τιμής, γεμάτη από τάξεις πολεμιστών, ανταποδοτική βία, βεντέτες φυλών, και, προς έκπληξή μας, αιώνες αργότερα, αυτό θα εξακολουθούσε να επηρεάζει τις αξίες με τις οποίες μεγαλώσατε.
Now, remarkably enough, we've got to push even further back now, back centuries. What were your ancestors up to. And if, for example, they were nomadic pastoralists, they were pastoralists, people living in deserts or grasslands with their herds of camels, cows, goats, odds are they would have invented what's called a culture of honor filled with warrior classes, retributive violence, clan vendettas, and amazingly, centuries later, that would still be influencing the values with which you were raised.
Αλλά χρειάζεται να πάμε ακόμα πιο πίσω στο χρόνο, πίσω εκατομμύρια χρόνια, γιατί αν μιλάμε για γονίδια, ουσιαστικά μιλάμε τώρα για την εξέλιξη των γονιδίων. Και αυτό που βλέπετε είναι, για παράδειγμα, μοτίβα από διαφορετικά πρωτεύοντα είδη. Κάποια από αυτά εξελίχθηκαν με εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα επιθετικότητας, άλλα εξελίχθηκαν στην αντίθετη κατεύθυνση, και κάπου εκεί ανάμεσα σε αυτά βρίσκονται οι άνθρωποι, ακόμα μια φορά, αυτό το μπερδεμένο, ελάχιστα προσδιορισμένο είδος που έχει όλες αυτές τις δυνατότητες, να κινηθεί προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση.
But we've got to push even further back, back millions of years, because if we're talking about genes, implicitly we're now talking about the evolution of genes. And what you see is, for example, patterns across different primate species. Some of them have evolved for extremely low levels of aggression, others have evolved in the opposite direction, and floating there in between by every measure are humans, once again this confused, barely defined species that has all these potentials to go one way or the other.
Τελικά λοιπόν, πού μας οδηγούν όλα αυτά; Βασικά, αυτό που βλέπουμε εδώ είναι ότι αν θέλεις να κατανοήσεις μια συμπεριφορά, είτε είναι μια τρομακτική ή μια θαυμαστή συμπεριφορά, ή κάτι αδιευκρίνιστο μεταξύ των δύο, εάν θέλεις να το κατανοήσεις αυτό, πρέπει να λάβεις υπόψη, τι συνέβη ένα δευτερόλεπτο πριν έως και εκατομμύρια χρόνια πριν, και όλο το ενδιάμεσο διάστημα.
So what has this gotten us to? Basically, what we're seeing here is, if you want to understand a behavior, whether it's an appalling one, a wondrous one, or confusedly in between, if you want to understand that, you've got take into account what happened a second before to a million years before,
Τι συμπέρασμα βγάζουμε λοιπόν σε αυτό το σημείο;
everything in between.
Επισήμως, είναι πολύπλοκο. Ουάου, τώρα μας φώτισες. Είναι πολύπλοκο, και καλό θα είναι να είστε πολύ προσεκτικοί και επιφυλακτικοί πριν να πείτε ότι γνωρίζετε τι προκαλεί μια συμπεριφορά, ειδικά αν είναι μια συμπεριφορά που την κρίνετε αυστηρά.
So what can we conclude at this point? Officially, it's complicated. Wow, that's really helpful. It's complicated, and you'd better be real careful, real cautious before you conclude you know what causes a behavior, especially if it's a behavior you're judging harshly.
Τώρα, για μένα, το μοναδικό πιο σημαντικό σημείο γύρω από όλα αυτά είναι αυτό που έχει να κάνει με την αλλαγή. Κάθε κομμάτι της βιολογίας που ανέφερα, μπορεί να αλλάξει υπό άλλες συνθήκες. Για παράδειγμα, τα οικοσυστήματα αλλάζουν. Χιλιάδες χρόνια πριν, η Σαχάρα ήταν μια εύφορη πεδιάδα. Οι κουλτούρες αλλάζουν. Τον 17ο αιώνα, οι πιο τρομακτικοί άνθρωποι στην Ευρώπη ήταν οι Σουηδοί, που λεηλατούσαν τα πάντα. Αυτό κάνει τώρα ο Σουηδικός στρατός. Δεν έχουν κάνει πόλεμο για 200 χρόνια. Και το κυριότερο, οι εγκέφαλοι αλλάζουν. Οι νευρώνες δημιουργούν νέες διαδικασίες. Νευρωνικά δίκτυα αποσυνδέονται. Τα πάντα στον εγκέφαλο αλλάζουν και μέσα από αυτό προκύπτουν εκπληκτικά παραδείγματα ανθρώπινης αλλαγής.
Now, to me, the single most important point about all of this is one having to do with change. Every bit of biology I have mentioned here can change in different circumstances. For example, ecosystems change. Thousands of years ago, the Sahara was a lush grassland. Cultures change. In the 17th century, the most terrifying people in Europe were the Swedes, rampaging all over the place. This is what the Swedish military does now. They haven't had a war in 200 years. Most importantly, brains change. Neurons grow new processes. Circuits disconnect. Everything in the brain changes, and out of this come extraordinary examples of human change.
Ένα πρώτο: Αυτός ο άνθρωπος ονομάζεται Τζον Νιούτον, ένας βρετανός θεολόγος, ο οποίος έπαιξε κεντρικό ρόλο στην κατάργηση της δουλείας στη Βρετανική Αυτοκρατορία στις αρχές του 1800. Και παραδόξως, αυτό ο άνθρωπος πέρασε δεκαετίες νεότερος, ως καπετάνιος σε δουλεμπορικό πλοίο και μετέπειτα ως επενδυτής στη δουλεία, με αποτέλεσμα να γίνει πλούσιος από αυτό. Και μετά κάτι άλλαξε. Κάτι άλλαξε μέσα του, κάτι που ο Νιούτον ο ίδιος, το γιόρτασε με αυτό για το οποίο έγινε διάσημος, έναν ύμνο που έγραψε: Το «Αμέιζινγκ Γκρέις».
First one: this is a man named John Newton, a British theologian who played a central role in the abolition of slavery from the British Empire in the early 1800s. And amazingly, this man spent decades as a younger man as the captain of a slave ship, and then as an investor in slavery, growing rich from this. And then something changed. Something changed in him, something that Newton himself celebrated in the thing that he's most famous for, a hymn that he wrote: "Amazing Grace."
Αυτός ο άνθρωπος ονομάζεται Ζεντζί Άμπε. Το πρωί της 6ης Δεκεμβρίου του 1941 ηγείται μιας μοίρας Γιαπωνέζικων βομβαρδιστικών που επιτέθηκαν στο Πέρλ Χάρμπορ. Και αυτός είναι ο ίδιος άνθρωπος 50 χρόνια αργότερα να αγκαλιάζει έναν άνθρωπο που επέζησε από την επίθεση αυτή. Και ως γέρος άνθρωπος, ο Ζέντζι Άμπε ήρθε σε μία σύναξη επιζώντων του Πέρλ Χάρμπορ σε μια τελετή που έγινε εκεί και με σπαστά Αγγλικά ζήτησε συγγνώμη για αυτά που έκανε ως νεότερος.
This is a man named Zenji Abe on the morning of December 6, 1941, about to lead a squadron of Japanese bombers to attack Pearl Harbor. And this is the same man 50 years later to the day hugging a man who survived the attack on the ground. And as an old man, Zenji Abe came to a collection of Pearl Harbor survivors at a ceremony there and in halting English apologized for what he had done as a young man.
Τώρα, άλλες φορές, δε χρειάζονται δεκαετίες. Μερικές φορές, εκπληκτικές αλλαγές γίνονται μέσα σε ώρες. Σκεφθείτε τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Χριστουγεννιάτικη εκεχειρία του 1914. Οι αντιμαχόμενες πλευρές έχουν συμφωνήσει σε μια σύντομη εκεχειρία ώστε οι στρατιώτες να βγουν και να μαζέψουν τα πτώματα στην γκρίζα ζώνη μεταξύ των αντίπαλων χαρακωμάτων. Και σύντομα, Βρετανοί και Γερμανοί στρατιώτες ενώ έκαναν αυτό, άρχισαν να βοηθούν ο ένας τον άλλον να μεταφέρουν τα πτώματα. Και μετά, βοηθούσαν οι μεν τους δε να σκάψουν τάφους στο παγωμένο έδαφος, και έπειτα προσεύχονταν μαζί, και μετά έκαναν Χριστούγεννα μαζί και αντάλλαξαν δώρα και μέχρι την επόμενη ημέρα έπαιζαν ποδόσφαιρο μαζί και αντάλλασσαν διευθύνσεις, ώστε να συναντηθούν μετά τον πόλεμο. Η εκεχειρία συνεχιζόταν μέχρι οι αξιωματικοί να φτάσουν και να πουν: «Θα σας τουφεκίσουμε αν δε γυρίσετε στον πόλεμο για να σκοτώσετε ο ένας τον άλλο». Και όλο αυτό πήρε μόνο μερικές ώρες, ώστε αυτοί οι άνθρωποι να αναπτύξουν μια εντελώς νέα κατηγορία του «εμείς», «όλοι εμείς» εδώ στα χαρακώματα και στις δυό πλευρές, πεθαίνοντας χωρίς καμιά ουσιαστική αιτία. Και ποιοι ήταν οι «αυτοί», αυτές οι ανώνυμες δυνάμεις πίσω από τις γραμμές που χρησιμοποιούσαν τους στρατιώτες σαν πιόνια.
Now, it doesn't always require decades. Sometimes, extraordinary change could happen in just hours. Consider the World War I Christmas truce of 1914. The powers that be had negotiated a brief truce so that soldiers could go out, collect bodies from no-man's-land in between the trench lines. And soon British and German soldiers were doing that, and then helping each other carry bodies, and then helping each other dig graves in the frozen ground, and then praying together, and then having Christmas together and exchanging gifts, and by the next day, they were playing soccer together and exchanging addresses so they could meet after the war. That truce kept going until the officers had to arrive and said, "We will shoot you unless you go back to trying to kill each other." And all it took here was hours for these men to develop a completely new category of "us," all of us in the trenches here on both sides, dying for no damn reason, and who is a "them," those faceless powers behind the lines who were using them as pawns.
Άλλες πάλι φορές, η αλλαγή μπορεί να επέλθει σε δευτερόλεπτα. Πιθανώς το πιο τρομακτικό περιστατικό στον πόλεμο του Βιετνάμ ήταν η Σφαγή του Μι Λάι. Μια ταξιαρχία Αμερικανών στρατιωτών πήγε σε ένα απροστάτευτο χωριό γεμάτο αμάχους και σκότωσε μεταξύ 350 και 500 από αυτούς. Έκανε ομαδικούς βιασμούς γυναικών και παιδιών, και ακρωτηρίασε σώματα. Ήταν φρικτό. Ήταν φρικτό επειδή συνέβη, γιατί η κυβέρνηση (των ΗΠΑ) το αρνήθηκε, και ισχυρίστηκε ότι ήταν ένα απλό «χτύπημα στο χέρι», και φρικτό γιατί μάλλον σίγουρα δεν ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό. Αυτός ο άνθρωπος, ο Χιου Τόμπσον, είναι αυτός που σταμάτησε τη σφαγή του Μι Λάι. Πιλοτάριζε το πολεμικό του ελικόπτερο, προσγειώθηκε εκεί, βγήκε έξω και είδε Αμερικανούς στρατιώτες να πυροβολούν μωρά, ηλικιωμένες γυναίκες, και κατάλαβε τι γινόταν. Και τότε πήρε το ελικόπτερό του και έκανε κάτι που ανέτρεψε την προηγούμενη συμβιβασμένη ζωή του ως προς το «εμείς» και το «αυτοί». Προσγείωσε το ελικόπτερό του μεταξύ των επιζώντων χωρικών και των Αμερικανών στρατιωτών και προέταξε τα όπλα του ελικοπτέρου ενάντια στους Αμερικανούς συστρατιώτες του και είπε «Αν δεν σταματήσετε τη σφαγή θα σας θερίσω».
And sometimes, change can occur in seconds. Probably the most horrifying event in the Vietnam War was the My Lai Massacre. A brigade of American soldiers went into an undefended village full of civilians and killed between 350 and 500 of them, mass-raped women and children, mutilated bodies. It was appalling. It was appalling because it occurred, because the government denied it, because the US government eventually did nothing more than a slap on the wrist, and appalling because it almost certainly was not a singular event. This man, Hugh Thompson, this is the man who stopped the My Lai Massacre. He was piloting a helicopter gunship, landed there, got out and saw American soldiers shooting babies, shooting old women, figured out what was going on, and he then took his helicopter and did something that undid his lifetime of conditioning as to who is an "us" and who is a "them." He landed his helicopter in between some surviving villagers and American soldiers and he trained his machine guns on his fellow Americans, and said, "If you don't stop the killing, I will mow you down."
Τώρα, αυτοί δεν είναι κάτι πιο ιδιαίτερο από τον καθένα από εμάς. Ίδιοι νευρώνες, ίδια νευροχημεία, ίδια βιολογία. Μένουμε λοιπόν με το αναπόφευκτο κλισέ: «Αυτοί που δε μελετούν ιστορία είναι καταδικασμένοι να την ξαναζήσουν». Στην πραγματικότητα, εδώ έχουμε το αντίθετο. Αυτοί που δε μελετούν την ιστορία της εκπληκτικής αλλαγής την ανθρωπότητας, αυτοί που δε μελετούν τη βιολογία αυτού που μπορεί να μας μεταμορφώσει από τον χειρότερο στον καλύτερο εαυτό μας, αυτοί που δεν το κάνουν αυτό είναι καταδικασμένοι να μην είναι ικανοί να επαναλάβουν αυτές τις φωτεινές, υπέροχες στιγμές.
Now, these people are no more special than any of us. Same neurons, same neurochemicals, same biology. What we're left with here is this inevitable cliche: "Those who don't study history are destined to repeat it." What we have here is the opposite of it. Those who don't study the history of extraordinary human change, those who don't study the biology of what can transform us from our worst to our best behaviors, those who don't do this are destined not to be able to repeat these incandescent, magnificent moments.
Οπότε, σας ευχαριστώ.
So thank you.
(Χειροκρότημα)
(Applause)
ΚΑ: Οι ομιλίες που πραγματικά σου δίνουν ένα νέο νοητικό μοντέλο για κάτι είναι οι αγαπημένες μου ομιλίες στο TED. Και μόλις ακούσαμε μία τέτοια. Ρόμπερτ, σε ευχαριστώ πολύ γι αυτά. Καλή τύχη με το βιβλίο. Ήταν υπέροχα. Θα προσπαθήσουμε να σε έχουμε αυτοπροσώπως σε επόμενη χρονιά. Ευχαριστούμε πάρα πολύ. (Χειροκρότημα)
CA: Talks that really give you a new mental model about something, those are some of my favorite TED Talks, and we just got one. Robert, thank you so much for that. Good luck with the book. That was amazing, and we're going to try and get you to come here in person one year. Thank you so much.
ΡΣ: Σας ευχαριστώ όλους.
RS: Thank you. Thank you all.