One day, Los Angeles Times columnist Steve Lopez was walking along the streets of downtown Los Angeles when he heard beautiful music. And the source was a man, an African-American man, charming, rugged, homeless, playing a violin that only had two strings.
Մի օր Լոս-Անջելեսի Թայմս թերթի խմբագիր Ստիվ Լոպեսը քայլում էր Լոս-Անջելեսի բանուկ փողոցներից մեկով, երբ հաճելի երաժշտության ձայն լսեց: Այդ երաժշտությունը մի հմայիչ, կոպիտ և անօթևան աֆրոամերիկացուց էր գալիս, ով ջութակ էր նվագում, որ ընդամենը 2 լար ուներ:
And I'm telling a story that many of you know, because Steve's columns became the basis for a book, which was turned into a movie, with Robert Downey Jr. acting as Steve Lopez, and Jamie Foxx as Nathaniel Anthony Ayers, the Juilliard-trained double bassist whose promising career was cut short by a tragic affliction with paranoid schizophrenia. Nathaniel dropped out of Juilliard, he suffered a complete breakdown, and 30 years later he was living homeless on the streets of Skid Row in downtown Los Angeles. I encourage all of you to read Steve's book or to watch the movie to understand not only the beautiful bond that formed between these two men, but how music helped shape that bond, and ultimately was instrumental -- if you'll pardon the pun -- in helping Nathaniel get off the streets.
Ես պատմում եմ մի պատմություն, որը գիտեն ձեզանից շատերը, որ Ստիվի ամսագիրը գրքի ստեղծման հիմք դարձավ, որի հիման վրա հետագայում ֆիլմ նկարահանվեց։ Ֆիլմում Ստիվ Լոպեսի դերում էր կրտսեր Ռոբերտ Դաունին, իսկ Նաթանաել Էնթոն Այերսի դերում Ջեմի Ֆոքսն էր` Ջուլիարդ հեղինակավոր երաժշտական դպրոցում սովորած կոնտրաբասիստ, սակայն նրա խոստումնալից կարիերան անսպասելիորեն ավարտվեց, երբ նա հիվանդացավ պարանոիդ շիզոֆրենիայով: Նաթանաելը դուրս մնաց Ջուլիարդ երաժշտական դպրոցից, որից հետո նրա կյանքը ամբողջովին խորտակվեց և 30 տարի շարունակ անօթևան թափառում էր Լոս-Անջելեսի Սկիդ Ռոյի բանուկ փողոցներով: Ես ձեզ բոլորիդ խորհուրդ եմ տալիս կարդալ Ստիվի գիրքը կամ դիտել ֆիլմը հասկանալու համար ոչ միայն այս երկու մարդկանց միջև ձևավորված զարմանալի հարաբերությունները, այլև թե ինչպես երաժշտությունը օգնեց այս հարաբերությունների ձևավորմանը: Երաժշտությունը, որն ամբողջությամբ գործիքային էր, ներեցեք բառախաղի համար, օգնեց Նաթանաելին վերջ դնել թափառական կյանքին:
I met Mr. Ayers in 2008, two years ago, at Walt Disney Concert Hall. He had just heard a performance of Beethoven's First and Fourth symphonies, and came backstage and introduced himself. He was speaking in a very jovial and gregarious way about Yo-Yo Ma and Hillary Clinton and how the Dodgers were never going to make the World Series, all because of the treacherous first violin passage work in the last movement of Beethoven's Fourth Symphony. And we got talking about music, and I got an email from Steve a few days later saying that Nathaniel was interested in a violin lesson with me.
Ես հանդիպեցի պարոն Այերսին երկու տարի առաջ՝ 2008 թվականին, Վոլթ Դինեյի համերգային դահլիճում: Նա միայն լսեց Բեթովենի առաջին և չորրորդ սինֆոնիաների կատարումը և դուրս գալով ետնաբեմ՝ ներկայացավ: Նա շատ կենսուրախ էր և մարդամոտ, խոսում էր թավջութակահար Յօ-յօ Մայի և Հիլարի Քլինտոնի մասին, ինչպես նաև այն մասին, որ Դոջերսը երբեք չի մասնակցելու աշխարհի առաջնությանը Բեթովենի չորրորդ սինֆոնիայի ավարտին ջութակի առաջին տհաճ կատարման պատճառով: Այսպես մենք սկսեցինք խոսել երաժշտությունից: Մի քանի օր անց ես էլեկտրոնային նամակ ստացա Սթիվից, որտեղ ասվում էր, որ Նաթանաելը ուզում է ինձ հետ ջութակի դասեր անցնել:
Now, I should mention that Nathaniel refuses treatment because when he was treated it was with shock therapy and Thorazine and handcuffs, and that scar has stayed with him for his entire life. But as a result now, he is prone to these schizophrenic episodes, the worst of which can manifest themselves as him exploding and then disappearing for days, wandering the streets of Skid Row, exposed to its horrors, with the torment of his own mind unleashed upon him.
Այժմ ես պետք է նշեմ, որ Նաթանաելը հրաժարվում էր բուժումից, քանի որ նրա բուժման համար օգտագործում էին շոկային թերապիա, քլորոպրոմազին և ձեռնաշղթաներ և այդ սպին նրա մոտ պահպանվեց ամբողջ կյանքում: Սակայն, դրա հետևանքով նա հաճախ շիզոֆրենիայի նոպաներ է ունենում: Դրանցից ամենավատերը դժոխքի կրակների են նման, հետո Նաթանաելը մի քանի օր անհետանում էր և թափառում Սկիդ Ռոյի փողոցներով` մենակ մնալով իր վախերի հետ, ենթարկվելով սեփական մտքի չարչարանքներին, որոնք ինքը չէր կարող վերահսկել:
And Nathaniel was in such a state of agitation when we started our first lesson at Walt Disney Concert Hall -- he had a kind of manic glint in his eyes, he was lost. And he was talking about invisible demons and smoke, and how someone was poisoning him in his sleep.
Նաթանաելը չափազանց շատ էր հուզվում, երբ սկսում էինք մեր առաջին դասը Ուոլթ Դիսնեյի համերգասրահում։ Նրա աչքերը փայլատակում էին մոլագարի պես. կորցրել էր ինքն իրեն և խոսում էր անտեսանելի չար ոգիների, ծխի մասին, և թե ինչպես էր մեկը փորձել թունավորել իրեն քնած ժամանակ:
And I was afraid, not for myself, but I was afraid that I was going to lose him, that he was going to sink into one of his states, and that I would ruin his relationship with the violin if I started talking about scales and arpeggios and other exciting forms of didactic violin pedagogy. (Laughter) So, I just started playing. And I played the first movement of the Beethoven Violin Concerto.
Ես ինձ համար չէի վախենում, այլ վախենում էի, որ կարող է կորցնեմ նրան, և նա կընկղմվի այդ իրավիճակներից մեկում։ Ես նաև վախենում էի, որ կփչացնեի իր և ջութակի հարաբերությունները, եթե սկսեմ խոսել գամմաների, արպեգիոսի և նմանատիպ այլ հուզիչ թեմաների մասին ջութակի դասավանդման դիդակտիկ մեթոդների վերաբերյալ: (Ծիծաղ) Այսպիսով, ես պարզապես սկսեցի նվագել: Եվ ես նվագեցի Բեթովենի «ջութակի կոնցերտի» առաջին մասը:
And as I played, I understood that there was a profound change occurring in Nathaniel's eyes. It was as if he was in the grip of some invisible pharmaceutical, a chemical reaction, for which my playing the music was its catalyst. And Nathaniel's manic rage was transformed into understanding, a quiet curiosity and grace. And in a miracle, he lifted his own violin and he started playing, by ear, certain snippets of violin concertos which he then asked me to complete -- Mendelssohn, Tchaikovsky, Sibelius. And we started talking about music, from Bach to Beethoven and Brahms, Bruckner, all the B's, from Bartók, all the way up to Esa-Pekka Salonen.
Երբ նվագում էի, Նաթանաելի աչքերում կտրուկ փոփոխություն նկատեցի: Թվում էր, թե նա գտնվում է ինչ-որ աներևույթ դեղերի, քիմիական ռեակցիայի ազդեցության տակ, որի պատճառը իմ նվագած երաժտությունն էր: Նաթանաելի մոլագար կատաղությունը վերափոխվեց հասկացողության, հետաքրքրասիրության և սիրալիրության: Ասես հրաշքով նա վերցրեց իր ջութակը և սկսեց լսողությամբ նվագել «ջութակի կոնցերտից» ինչ-որ կցկտուր մասեր, այնուհետև ինձ խնդրեց ամբողջությամբ նվագել Մենդելսոնի, Չայկովսկու և Սիբելյուսի կոնցերտները: Իսկ հետո սկսեցինք խոսել երաժշտությունից` Բախից մինչև Բեթովեն, Բրամսա և Բրուկներ, բոլոր «Բ» տառով սկսվողներից` սկսած Բարտկից մինչև Լոնդոնյան ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի դիրիժոր Էսա-Պակա Սալոնեն։
And I understood that he not only had an encyclopedic knowledge of music, but he related to this music at a personal level. He spoke about it with the kind of passion and understanding that I share with my colleagues in the Los Angeles Philharmonic. And through playing music and talking about music, this man had transformed from the paranoid, disturbed man that had just come from walking the streets of downtown Los Angeles to the charming, erudite, brilliant, Juilliard-trained musician.
Ես հասկացա, որ նա տիրապետում է ոչ միայն երաժշտական հանրագիտարանային գիտելիքների, այլ նաև հոգեպես շատ կապված է այդ երաժշտությանը: Նա խոսում էր այնպիսի խանդավառությամբ և ըմբռնումով, ինչպես ես խոսում եմ Լոս-Անջելեսի ֆիլհարմոնիկի գործընկերներիս հետ: Նվագելու և երաժշտության մասին խոսելու ընթացքում, հոգեպես անհավասարակշիռ և վախեցած մարդը, որ վերջերս թափառում էր Լոս-Անջելեսի փողոցներով, դարձել էր մի հմայիչ, բազմագիտակ, փայլուն երաժիշտ, ով կրթություն էր ստացել Ջուլիարդի երաժշտական դպրոցում:
Music is medicine. Music changes us. And for Nathaniel, music is sanity. Because music allows him to take his thoughts and delusions and shape them through his imagination and his creativity, into reality. And that is an escape from his tormented state. And I understood that this was the very essence of art. This was the very reason why we made music, that we take something that exists within all of us at our very fundamental core, our emotions, and through our artistic lens, through our creativity, we're able to shape those emotions into reality. And the reality of that expression reaches all of us and moves us, inspires and unites us.
Երաժշտությունը սպեղանի է: Երաժշտությունը փոխում է մեզ: Իսկ Նաթանաելի համար երաժշտությունը հոգեկան առոջությունն է: Քանի որ երաժշտությունը նրան թույլ է տալիս ձևակերպել իր մտքերն ու դելյուզիաները երևակայության և ստեղծագործական մտքի միջոցով և դրանք բերել իրականություն: Եվ դա է նրա միակ փրկությունը իր տանջանքներից: Եվ ես հասկացա, որ հենց սա է արվեստի բուն էությունը: Հենց դրա համար էլ մենք ստեղծել ենք երաժշտություն, որը մեր էության հիմքն է։ Այն գոյություն ունի յուրաքանչյուրիս ներսում։ Այսպիսով, և ստեղծագործական մտքի միջոցով մենք կարող ենք արտահայտել մեր զգացմունքները իրական կյանքում: Այդ արտահայտության իրողությունը անտարբեր չի թողնում մեզանից ոչ մեկին, այն հուզում է մեզ, ոգեշնչում և միավորում:
And for Nathaniel, music brought him back into a fold of friends. The redemptive power of music brought him back into a family of musicians that understood him, that recognized his talents and respected him. And I will always make music with Nathaniel, whether we're at Walt Disney Concert Hall or on Skid Row, because he reminds me why I became a musician. Thank you. (Applause)
Իսկ Նաթանաելի դեպքում, երաժշտությունը վերադարձրեց նրան ընկերների շրջապատ: Երաժշտության բուժիչ զորությունը վերադարձրեց նրան երաժիշտների ընտանիք, որտեղ գնահատում էին նրա տաղանդը, հասկանում և հարգում էին նրան: Ես միշտ նվագելու եմ Նաթանաելի հետ, անկախ նրանից, թե մենք Ուոլթ Դիսնեյի համերգային դահլիճում ենք, թե Սկիդ Ռոյում, քանի որ նա հիշեցնում է ինձ, թե ինչպես եմ երաժիշտ դարձել: Շնորհակալություն: (Ծափահարություններ):
Bruno Giussani: Thank you. Thanks. Robert Gupta. (Applause)
Բրունո Գուսանի: Շնորհակալություն: Շնորհակալություն Ռոբերտ Գուպտա: (Ծափահարություններ):
Robert Gupta: I'm going to play something that I shamelessly stole from cellists. So, please forgive me.
Ռոբերտ Գուպտա: Ես ուզում եմ նվագել մի բան, որ անամոթաբար գողացել եմ թավջութակահարներից: Ուստի խնդրում եմ ներե՛ք ինձ:
(Laughter) (Music) (Applause)
(Ծիծաղ) (Երաժշտություն) (Ծափահարություններ):