[This talk is delivered in Spanish with consecutive English translation]
[Deze talk werd gegeven in het Spaans met opeenvolgende vertaling in het Engels]
(Rayma Suprani: Speaks Spanish)
(Rayma Suprani: Spreekt Spaans)
Cloe Shasha: When I was a little girl, I used to draw on all the walls of my house.
Cloe Shasha: Toen ik een klein meisje was, tekende ik vaak op de muren van mijn huis.
(RS: Speaks Spanish)
(RS: Spreekt Spaans)
CS: Until one day, my mother got angry and told me, "You can only draw on one wall. Don't draw on any others."
CS: Tot mijn moeder boos werd en tegen me zei: "Je mag maar op één muur tekenen. Niet op de andere muren."
(Laughter)
(Gelach)
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
That was the first time I experienced an act of totalitarian censorship.
Dat was de eerste keer dat ik totalitaire censuur ervoer.
(Laughter)
(Gelach)
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
But a lack of freedom stimulates creativity and empowers it.
Maar gebrek aan vrijheid stimuleert de creativiteit en maakt ze sterker.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
Many years have passed since my childhood, but throughout my formal studies, I found myself drawing in the margins of my notebooks instead of paying attention to my professors. I studied journalism in college with the intention of expanding my communication and writing skills, but the only thing that I felt connected to in life was drawing.
Vele jaren zijn verstreken sinds mijn kindertijd, maar op school tekende ik in de marge van mijn schriften in plaats van op te letten. Ik studeerde journalistiek om mijn communicatie- en schrijfvaardigheid te verbeteren, maar het enige waartoe ik me aangetrokken voelde in het leven was tekenen.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
I was born in a democracy, in a country called Venezuela, which is now a dictatorship.
Ik ben geboren in een democratie, in Venezuela, nu een dictatuur.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
For 19 years, I was the daily cartoonist for "El Universal," one of the biggest newspapers in Venezuela. I really enjoyed translating political and cultural current events into drawings.
19 jaar lang was ik de dagelijkse cartoonist voor ‘El Universal’, een van de grootste kranten in Venezuela. Ik genoot er echt van om de politieke en culturele actualiteit in tekeningen te vertalen.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
In the year 2014, I got fired from my job at the newspaper over a cartoon that I drew alluding to the health care system in Venezuela. I drew a flat line of a heartbeat monitor, but I intentionally drew the heartbeat line in a way that resembled the signature of Hugo Chavez, the former president of Venezuela.
In 2014 verloor ik mijn baan bij de krant door een cartoon over de gezondheidszorg in Venezuela. Ik tekende een vlakke lijn van een hartslagmonitor, maar opzettelijk tekende ik een hartslaglijn die leek op de handtekening van Hugo Chavez, de voormalige president van Venezuela.
(Laughter)
(Gelach)
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
All of this happened after the newspaper was bought by an unknown company, and some of us suspect that it was the Venezuelan government who was behind that deal.
Dit gebeurde nadat de krant werd opgekocht door een onbekend bedrijf. Sommigen van ons vermoedden dat de Venezolaanse regering erachter zat.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
My work as a cartoonist became more and more of a nuisance for the dictatorship. They have no tolerance for any freedom of expression or free thinking.
Mijn werk als cartoonist werd meer en meer een luis in de pels van de dictatuur. Ze hebben geen tolerantie voor vrije meningsuiting of vrijdenken.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
After I got fired, I started to feel unsafe in my own country. I received anonymous calls and death threats. I was mocked publicly on national television. I was eventually forced out of Venezuela, and I now live in Miami, Florida, where I am free to be my own editor for my work.
Na mijn ontslag begon ik me onveilig te voelen in mijn eigen land. Ik kreeg anonieme telefoons en doodsbedreigingen. Ik werd openlijk bespot op de nationale televisie en uiteindelijk weggepest uit Venezuela. Nu woon ik in Miami in Florida, waar ik mijn eigen uitgever kan zijn.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
A political cartoon is a barometer of freedom in a country. That's why dictators hate cartoonists and try to eradicate everything that involves humor as a mirror for social and political issues.
Een politieke cartoon is een barometer van de vrijheid in een land. Daarom haten dictators cartoonisten en proberen ze een einde te maken aan humor als spiegel voor sociale en politieke kwesties.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
A cartoon involves a delicate balance of ideas and drawings that reveal a hidden truth.
Een cartoon gaat om een delicaat evenwicht van ideeën en tekeningen om een verborgen waarheid te onthullen.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
And a good cartoon is one that conveys a plot of a full-length movie in a single frame.
Een goede cartoon is er een die het thema van een volledige film in één enkel frame vastlegt.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
A cartoon needs to communicate the core of a story with its precision. And when it succeeds, its message can have the effect of inoculating people with a dose of skepticism.
Een cartoon moet de kern van een verhaal precies communiceren. Als het lukt, kan de boodschap mensen inenten met een dosis scepsis.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
Cartoons are drawn from observation and analysis. They are inspired by muses of mythology, as well as classical, modern and paleolithic tales.
Cartoons ontstaan uit observatie en analyse. Ze zijn geïnspireerd door de muzen van de mythologie, evenals door klassieke, moderne en paleolithische verhalen.
(Laughter)
(Gelach)
When we are told that a modern-day emperor is wearing new clothes, cartoons reveal that the emperor just might still be naked.
Als we horen dat een hedendaagse keizer nieuwe kleren draagt, laten cartoons zien dat de keizer nog altijd gewoon naakt is.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
At one point in my career, I drew pigs and compared them with politicians and national guards who were responsible for stopping peaceful student demonstrations. One day, when I got back to my office, I had a letter on my desk.
Op een gegeven moment in mijn carrière tekende ik varkens en vergeleek ik ze met politici en politieagenten die vreedzame demonstraties van studenten stopten. Op een dag lag er in mijn kantoor een brief op mijn bureau.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
The letter was from the Venezuelan Swine Federation.
De brief kwam van de Venezolaanse Varkensbond.
(Laughter)
(Gelach)
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
The letter said, "Please do not compare an animal as wonderful as a pig with politicians.
In de brief stond: "Gelieve een prachtig dier als een varken niet te vergelijken met politici.
(Laughter)
(Gelach)
Pigs are very friendly and noble, they can be a great mascot, they make good pets and they provide sustenance to us in the form of pork."
Varkens zijn vriendelijk en edel, zijn geweldige mascottes en goede huisdieren, en ze houden ons in leven in de vorm van varkensvlees."
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
I think they were absolutely right. I didn't draw any more pigs, but I did keep drawing politicians.
Ze hadden helemaal gelijk. Ik teken geen varkens meer, maar wel nog politici.
(Laughter)
(Gelach)
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
A cartoon travels on an information highway, which seems like it has multiple lanes, but in reality, all of these lanes lead to a binary response of either positivity or rage. "I like it" or "I don't like it." Those are the only responses that govern democratic thinking on the internet.
Een cartoon bereist de informatie-snelweg alsof er meerdere rijstroken zijn, maar in werkelijkheid leiden al deze rijstroken naar een binaire reactie van hetzij positiviteit of woede. "Ik vind het leuk" of "Ik vind het niet leuk." Dat zijn de enige reacties die het democratische denken op het internet bepalen.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
We have lost the space for nuanced debate, we have no time, so we simply respond with approval or disdain, and we let algorithms take over.
Genuanceerd debatteren lukt niet meer, we hebben geen tijd, dus reageren we gewoon met goedkeuring of minachting en we laten het over aan de algoritmen.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
But a cartoon is born from a space of deep, nuanced thinking. Creating a good cartoon involves repeated failures, draft after draft. And a cartoonist must shed their own taboos to spark a conversation, rather than a confrontation, through their work.
Maar een cartoon wordt geboren uit diep, genuanceerd denken. Het creëren van een goede cartoon gaat met herhaaldelijk falen, ontwerp na ontwerp. Goede cartoonisten moeten hun eigen taboes afgooien om aan te sturen op een dialoog -- geen confrontatie -- met hun werk.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
In the year 2013, President Chavez died, and I had to think about what to draw as the cartoon of the day at "El Universal." I was personally happy that he had passed away, because I thought that the end of his power would potentially bring our country closer to freedom and better times.
In 2013 stierf president Chavez en ik moest nadenken over de cartoon van die dag bij ‘La Universal’. Persoonlijk was ik blij dat hij was overleden, want ik dacht dat het einde van zijn macht ons land dichter bij vrijheid en betere tijden zou brengen.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
But there were many other people who were mourning the death of Chavez, so there was a divided sentiment in Venezuela. Some were celebrating, and others were crying at the loss of their leader.
Maar velen rouwden om de dood van Chavez, dus de gevoelens waren verdeeld in Venezuela. Sommigen vierden het en anderen huilden om het verlies van hun leider.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
I felt stuck, I really didn't know what to draw in this historic moment. And I knew that I couldn't allow my happiness to seep into my work, that I should take the higher road and respect people's grief. So what could I draw?
Ik zat vast. Ik wist echt niet wat te tekenen op dit historische moment. Ik wist dat ik mijn vreugde niet mocht laten doorsijpelen in mijn werk, dat ik het verdriet van de mensen moest respecteren. Wat kon ik dan tekenen?
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
I spent many hours drafting and throwing out papers. My editor called me and said everything was late for that day's newspaper and asked me when I'd be done. It was in the middle of the night that the idea came to me. And we then published a cartoon that represented a historical moment in time.
Ik bracht uren door met schetsen en weer weggooien. Mijn redacteur belde me en zei dat die dag alles later was voor de krant. Hij vroeg me wanneer ik het af zou hebben. Om middernacht kreeg ik het idee. We publiceerden een cartoon die een historisch moment in de tijd voorstelde.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
A fallen king chess piece in red.
Een omgevallen rood koningsschaakstuk.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
A good cartoon has a lot of power. It can generate action and reaction. That's why a cartoonist must exercise their power responsibly, showcasing the truth and drawing without the fear of consequences.
Een goede cartoon heeft veel macht. Hij kan actie en reactie oproepen. Daarom moet een cartoonist verantwoordelijk met zijn macht omgaan, de waarheid vertellen en tekenen zonder angst voor de gevolgen.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
Having an opinion has a cost, and in some countries, that cost is high.
Een mening hebben heeft een prijs en in sommige landen is die prijs hoog.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
In Venezuela, many young people have been killed for protesting peacefully. There are men and women who are stuck behind bars as political prisoners. So over the years, I've drawn the faces of imprisoned women, because I don't want them to be forgotten by the community.
In Venezuela werden veel jonge mensen gedood om vreedzaam protesteren. Mannen en vrouwen zitten vast achter tralies als politieke gevangenen. Doorheen de jaren tekende ik de gezichten van gevangen vrouwen, want ik wil niet dat ze vergeten worden.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
This year at an event called El Foro Penal, which is a criminal forum where a group of lawyers do pro bono work for Venezuelan political prisoners, a young woman approached me and she said, "I was imprisoned, and then you drew my face and my story. It's because of that drawing that people knew who I was. Your cartoon helped me survive my days in prison. Thank you."
Dit jaar was er een evenement, El Foro Penal genaamd. Dat is een misdaadforum waar een groep advocaten gratis werkt voor Venezolaanse politieke gevangenen. Een jonge vrouw kwam naar me toe en zei: "Ik zat gevangen en toen tekende jij mijn gezicht en mijn verhaal. Door die tekening wisten de mensen wie ik was. Jouw cartoon hielp me om de gevangenis te overleven. Dank je."
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
This was a moment that meant a lot to me, because I had found a way to collaborate with the memories of my country and its people.
Dat moment betekende veel voor me. Ik had een manier gevonden om samen te werken met de herinneringen van mijn land en zijn bevolking.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
Last year, I started making drawings about immigration. I drew my own world, my fears, my suitcase, my roots and everything that I had to leave behind in Venezuela. I also drew my joy in the face of this new opportunity as an immigrant in the United States.
Vorig jaar begon ik te tekenen over immigratie. Ik tekende mijn wereld, mijn angsten, mijn koffer, mijn wortels en alles wat ik moest achterlaten in Venezuela. Ik tekende ook mijn vreugde over deze nieuwe kans als immigrant in de Verenigde Staten.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
From there, I worked on a series of drawings that represented the experience and psychology of immigration.
Van daaruit werkte ik aan een serie tekeningen die de ervaring en de psychologie van de immigratie weergaven.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
Being an immigrant is like moving to another planet. At first, you don't understand anything about your new world. There are new codes, a new language and unfamiliar tools you need to learn how to use in order to adapt to your new life.
Immigrant zijn is als reizen naar een andere planeet. Eerst begrijp je niets van je nieuwe wereld. Er zijn nieuwe wetten, een nieuwe taal en onbekende gereedschappen die je moet leren te gebruiken om je aan te passen aan je nieuwe leven.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
Being an immigrant is the closest thing to being an astronaut who landed on the moon.
Immigrant zijn is bijna als een astronaut zijn die op de maan is geland.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
Over time, that series of drawings became a traveling exhibition, called "I, Immigrant." And the exhibition traveled to multiple cities, including Miami, Houston, Madrid, Barcelona, and we're hoping for more places.
Na verloop van tijd werd die reeks tekeningen een reizende tentoonstelling, ‘I, Immigrant’ genaamd. De tentoonstelling reisde naar meerdere steden, met inbegrip van Miami, Houston, Madrid, Barcelona en we hopen op meer plaatsen.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
The show has become a meeting space for the diaspora, for people to gather and recognize their shared experiences of suffering that come with immigration.
De tentoonstelling is uitgegroeid tot een ontmoetingsruimte voor de diaspora, waar mensen samenkomen en hun gedeelde ervaringen van lijden, eigen aan de immigratie, herkennen.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
What I want these drawings to convey is that an immigrant is not a criminal. An immigrant is a person whose life has been broken. A person who has very likely been separated from their family under inhumane conditions. Who has been forced to leave their country in search of a better life.
Met deze tekeningen wil ik overbrengen dat een immigrant geen crimineel is. Een immigrant is een persoon met een gebroken leven. Een persoon die zeer waarschijnlijk werd gescheiden van zijn familie onder onmenselijke omstandigheden en die zijn land moest verlaten op zoek naar een beter leven.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
A drawing can be a synthesis of a place, a universe, a country or a society. It can also represent the inner workings of someone's mind. For me, drawing cartoons is a form of resistance.
Een tekening kan een synthese zijn van een plaats, een universum, een land of een samenleving. Ze kan ook de innerlijke werking van iemands geest vertegenwoordigen. Voor mij is het tekenen van cartoons een vorm van verzet.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
A cartoon is like a Rosetta stone. If we throw it into outer space, a future alien would be able to know with certainty that in the past, we once had a civilized world with free thinking.
Een cartoon is als een steen van Rosetta. Als we hem de ruimte in zouden sturen, zou een toekomstige alien met zekerheid weten dat wij in het verleden ooit een beschaafde wereld met vrij denken hadden.
(Speaks Spanish)
(Spreekt Spaans)
That one wall that my mother gave me the freedom to draw on feels infinite. And it's for that reason that I am still drawing.
Die éne muur waar ik van mijn moeder op mocht tekenen, voelt oneindig aan. En daarom teken ik nog steeds.
Thank you very much.
Hartelijk dank.
(Cheers and applause)
(Gejuich en applaus)