Siz inanırsız ki, Gunəş yer kürəsindən daha da böyükdür. İnanırsız ki, yer kürəsi təqribən kürə şəklində olan bir planetdir və o, öz oxu ətrafında 24 saat dövr etməklə yanaşı, Günəş ətrafında da 365 gün ərzində bir dəfə dövr edir. Siz inanırsız ki, spesifik bir tarixdə anadan olmusunuz və sizi dünyaya iki valideyn gətirib. Eyni zamanda valideyinlərinizin hər biri sizdən öncə müəyyən bir tarixdə anadan olublar. Siz həm də inanırsınız ki, digər insanların da sizin kimi düşüncələri və hissiyyatları var. Və bu insanlar robot deyillər. Siz bütün bu və ya digər şeylərə birbaşa müşahidəniz nəticəsində inanmırsınız. Birbaşa müşahidəniz sizə Günəşin və Yer kürəsinin təqribi ölçüsü və hərəkəti barədə o qədər də çox məlumat vermir, ailə hekayəniz barədə də, ya da ki, digər insanların fikirlərindən nəyin keçməsi barədə. Əksinə, bütün bu inanclar sizə deyilənlər əsasında formalaşıb. Şifahi və yazılı ifadələrsiz insanlar əldə etdikləri biliyi bir adamdan digərinə ötürə bilməzdi. Nəticədə bir nəsilin digər nəsil barədə məlumatı olmazdı. Əgər belə olsaydı onda biz ətrafımızdakı dünya barədə çox-çox az şey bilərdik. Bunun nəticəsidir ki, nəyisə öyrənmək üçün hansısa ekspert yaxud mövzu ilə bağlı biliyi olan şəxsdən kömək istəyirik, bu isə həmişə kömək etmir. Hətta yüksək hörmətə malik olan səlahiyyət sahibləri belə hardasa yanıla, səhv edə bilərlər. Bəzən hörmət sahibi səlahiyyətli şəxs qeyri-səmimi olduğundan, yaxud bilmədiyi bir şeyi bildiyini iddia etdiyindən sizə köməyi toxunmaya bilər. Bəzən bu həmin adamın səhv etməyi ucbatından baş verir. Onlar bildiklərini zənn etsələr də, əslində bilmirlər. Misal üçün, tanınmış iqtisadçıların çoxu 2008-ci ildə baş verən maliyyə böhranını gözləmirdilər. Onların proqnozları səhv çıxdı. Bəlkə də bəzi mühüm dəlillərə fikir vermədiklərinə görə səhv saldılar. Bəlkə də diqqət yetirdikləri dəlilləri düzgün analiz edə bilmədiklərindən belə oldu. Ya da mövcud olan bütün dəlilləri etinadsız şəkildə analiz etdiklərindən səhvə yol vermişdilər. Lakin bütün bunlara baxmayaraq onlar fikirlərində yanıldılar və onlara inanan insanlar çoxlu pul itridilər. Digər insanların pullarını itirmələrinə gətirib çıxardılar, Bu ancaq həmin insanlara inandıqlarından oldu. Belə ki, güvəndiyiniz adamlara müraciət etmək bəzən bizə çox qiymətli bilik qazandıra bilər, eyni zamanda da bu bizim çoxlu səhvlər etməyimizlə də nəticələnə bilər. Hamımız üçün ən mühüm olan budur ki, tam olaraq güvənə biləcəyimiz halları güvənə bilməyəcəyimiz hallardan fərqləndirməyi bacaraq. Bəs buna necə nail olmaq olar? Bunu etmək üçün, ən əsası, inandığınız şəxsin mövzu ilə bağlı tarixçəsinə nəzər salmaqdır. Əgər kimsə çox vaxt müəyyən mövzuda işini yaxşı bacarırsa, bu o deməkdir ki, həmin adam eyni situasiyada ən azı yaxın bir müddətdə doğru fikirlər söyləyəcək. Və bu ümumiləşdirmə səlahiyyətli adamların ideyalarını düzgün şəkildə ifadə edə bilir. Əgər kimsə siyasət yaxud beyzbol sahəsində qalibləri davamlı olaraq seçə bilirsə, demək bu şəxsin siyasətçi və beyzbolçu seçimlərinə inanmaq olaq. Nailiyyətləri çox olmayan digər sahələrdə isə bu şəxslərə inanmaya da bilərik. Əgər digər təhlilçilər də həmin eyni iki mövzu haqda az məlumata sahibdirlərsə onda biz onlara çox da inanmamalıyıq. Beləliklə, kiminsə dediklərinə inanmaq haqda fikirləşərkən özünüzə verməli olduğunuz ilk sual bu olmalıdır: "Onlar bu mövzu barədə nə dərəcədə məlumatlıdırlar?" Bir şeyi də unutmayın ki, siz eyni sxemi özünüzə də tətbit edə bilərsiniz. İnstiktiniz sizə deyir ki, indicə sizə tam uyğun oğlanı tapmısınız. Lakin instinktinizin bu kimi mövzulara dair təcrübəsi nə qədərdir? Sizin instinktləriniz inamınızı qazanacaq qədər düzgündür? Biz necə ki digər insanların fikirlərini məlumatlılıq səviyyəsinə görə qiymətləndirirk, eləcə də öz instinktimizin fəaliyyət tarixinə baxıb qiymətləndirə bilərik. Və bunu edərsək onda biz məqsədimizə və eyni zamanda dünyaya olan münasibətimizə bir addım daha yaxınlaşmış olarıq!
You believe that the Sun is much larger than the Earth, that the Earth is a roughly spherical planet that rotates on its axis every 24 hours and it revolves around the Sun once every 365 days. You believe that you were born on a particular date, that you were born to two human parents and that each of your human parents was born on an earlier date. You believe that other human beings have thoughts and feelings like you do and that you are not surrounded by humanoid robots. You believe all of these things and many more, not on the basis of direct observation, which can't, by itself, tell you very much about the relative size and motion of the Sun and the Earth, or about your own family history, or about what goes on in the minds of other humans. Instead, these beliefs are mostly based on what you've been told. Without spoken and written testimonies, human beings could not pass on knowledge from one person to another, let alone from one generation to another. We would know much, much less about the world around us. So learning about a topic by asking an expert on that topic, or appealing to authority, helps us gain knowledge, but, it doesn't always. Even the most highly respected authorities can turn out to be wrong. Occasionally this happens because a highly respected authority is dishonest and claims to know something that she or he really doesn't know. Sometimes it happens just because they make a mistake. They think they know when they don't know. For example, a number of respected economists did not expect the financial collapse of 2008. They turned out to be wrong. Maybe they were wrong because they were overlooking some important evidence. Maybe they were wrong because they were misinterpreting some of the evidence they had noticed. Or maybe they were wrong simply because they were reasoning carelessly from the total body of their evidence. But whatever the reason, they turned out to be wrong and many people who trusted their authority ended up losing lots of money, losing lots of other people's money, on account of that misplaced trust. So while appealing to authority can sometimes provide us with valuable knowledge, it also can sometimes be the cause of monumental errors. It's important to all of us to be able to distinguish those occasions on which we can safely and reasonably trust authority from those occasions on which we can't. But how do we do that? In order to do that, nothing is more useful than an authority's track record on a particular topic. If someone turns out to perform well in a given situation much of the time, then it's likely that he or she will continue to perform well in that same situation, at least in the near term. And this generalization holds true of the testimony of authorities as much as of anything else. If someone can consistently pick winners in both politics and baseball, then we should probably trust him or her to keep on picking winners in both politics or baseball, though maybe not in other things where his or her track record may be less stellar. If other forecasters have a poorer track record on those same two topics, then we shouldn't trust them as much. So whenever you're considering whether to trust the testimony of some authority, the first question to ask yourself is, "What's their track record on this topic?" And notice that you can apply the very same lesson to yourself. Your instincts tell you that you've just met Mr. Right, but what sort of track record do your instincts have on topics like this one? Have your instincts proven themselves to be worthy of your trust? Just as we judge other people's testimony by their track record, so, too, we can judge our own instincts by their track record. And this brings us one step closer to an objective view of ourselves and our relation to the world around us.