Θα ήθελα να ξεκινήσω με ένα νοητικό πείραμα. Φανταστείτε πως είστε 4.000 χρόνια στο μέλλον. Ο πολιτισμός όπως τον ξέρουμε έχει πάψει να υπάρχει -- δεν υπάρχουν βιβλία, ηλεκτρονικές συσκευές, Facebook ή Twitter. Όλη η γνώση της αγγλικής γλώσσας και του αγγλικού αλφάβητου έχει χαθεί. Τώρα φανταστείτε τους αρχαιολόγους να σκάβουν στα ερείπια μιας πόλης μας. Τι θα μπορούσαν να βρουν; Ίσως κάποια ορθογώνια κομμάτια πλαστικού με παράξενα σύμβολα πάνω τους. Ίσως κάποια κυκλικά μεταλλικά κομμάτια. Ίσως κάποια κυλινδρικά δοχεία με μερικά σύμβολα πάνω τους. Και ίσως ένας αρχαιολόγος θα γίνει αμέσως διάσημος όταν ανακαλύψει -- θαμμένες στους λόφους κάπου στη Βόρεια Αμερική -- τεράστιες εκδοχές των ίδιων συμβόλων. Τώρα ας αναρωτηθούμε, τι θα μπορούσαν να πουν για μας αυτά τα κατασκευάσματα σε ανθρώπους σε 4.000 χρόνια;
I'd like to begin with a thought experiment. Imagine that it's 4,000 years into the future. Civilization as we know it has ceased to exist -- no books, no electronic devices, no Facebook or Twitter. All knowledge of the English language and the English alphabet has been lost. Now imagine archeologists digging through the rubble of one of our cities. What might they find? Well perhaps some rectangular pieces of plastic with strange symbols on them. Perhaps some circular pieces of metal. Maybe some cylindrical containers with some symbols on them. And perhaps one archeologist becomes an instant celebrity when she discovers -- buried in the hills somewhere in North America -- massive versions of these same symbols. Now let's ask ourselves, what could such artifacts say about us to people 4,000 years into the future?
Αυτό δεν είναι ένα υποθετικό ερώτημα. Είναι ακριβώς το ερώτημα που αντιμετωπίζουμε όταν προσπαθούμε να καταλάβουμε τον πολιτισμό της κοιλάδας του Ινδού, που έζησε πριν από 4.000 χρόνια. Ο πολιτισμός του Ινδού ήταν σε γενικές γραμμές σύγχρονος με τους πολύ πιο γνωστούς πολιτισμούς των Αιγυπτίων και της Μεσοποταμίας, άλλα ήταν στην πραγματικότητα πολύ μεγαλύτερος και από τους δύο. Καταλάμβανε μια περιοχή περίπου ενός εκατομμυρίου τετραγωνικών χιλιομέτρων, καλύπτοντας το σημερινό Πακιστάν, τη βορειοδυτική Ινδία και τμήματα του Αφγανιστάν και του Ιράν. Δεδομένου του τεράστιου μεγέθους του πολιτισμού, θα περίμενε κανείς να βρει πανίσχυρους κυβερνήτες, βασιλιάδες, και μεγαλιώδη μνημεία που δόξαζαν τους πανίσχυρους αυτούς βασιλιάδες. Στην πραγματικότητα, οι αρχαιολόγοι δε βρήκαν τίποτα από αυτά. Βρήκαν μικρά αντικείμενα όπως αυτά.
This is no hypothetical question. In fact, this is exactly the kind of question we're faced with when we try to understand the Indus Valley civilization, which existed 4,000 years ago. The Indus civilization was roughly contemporaneous with the much better known Egyptian and the Mesopotamian civilizations, but it was actually much larger than either of these two civilizations. It occupied the area of approximately one million square kilometers, covering what is now Pakistan, Northwestern India and parts of Afghanistan and Iran. Given that it was such a vast civilization, you might expect to find really powerful rulers, kings, and huge monuments glorifying these powerful kings. In fact, what archeologists have found is none of that. They've found small objects such as these.
Να ένα παράδειγμα αυτών των αντικειμένων. Προφανώς είναι αντίγραφο. Όμως ποιος είναι αυτός; Βασιλιάς; Θεός; Ιερέας; Ή μήπως ένα συνηθισμένο άτομο όπως εσείς και εγώ; Δεν ξέρουμε. Όμως οι κάτοικοι του Ινδού άφησαν και αντικείμενα που φέρουν γραφή. Όχι βέβαια κομμάτια πλαστικού, αλλά πέτρινες σφραγίδες, χάλκινα δισκία, κεραμικά και, προς έκπληξη, μια μεγάλη πινακίδα, που βρέθηκε θαμμένη κοντά στις πύλες μιας πόλης. Δεν ξέρουμε αν λέει Χόλυγουντ, ή καλύτερα Μπόλυγουντ. Στην πραγματικότητα, δεν ξέρουμε τι λέει κανένα από αυτά τα αντικείμενα. Και αυτό γιατί η γραφή του Ινδού δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί. Δεν ξέρουμε τι σημαίνει κανένα από αυτά τα σύμβολα.
Here's an example of one of these objects. Well obviously this is a replica. But who is this person? A king? A god? A priest? Or perhaps an ordinary person like you or me? We don't know. But the Indus people also left behind artifacts with writing on them. Well no, not pieces of plastic, but stone seals, copper tablets, pottery and, surprisingly, one large sign board, which was found buried near the gate of a city. Now we don't know if it says Hollywood, or even Bollywood for that matter. In fact, we don't even know what any of these objects say, and that's because the Indus script is undeciphered. We don't know what any of these symbols mean.
Τα σύμβολα βρίσκονται συνήθως σε σφραγίδες. Βλέπετε ένα αντικείμενο εκεί πάνω. Είναι το τετράγωνο αντικείμενο με ένα ζώο σα μονόκερο πάνω του. Είναι ένα υπέροχο έργο τέχνης. Πόσο μεγάλο νομίζετε ότι είναι; Ίσως τόσο μεγάλο; Ή μήπως τόσο; Θα σας δείξω. Αυτό είναι ένα αντίγραφο μιας τέτοιας σφραγίδας. Είναι μόλις 2,5 επί 2,5 εκατοστά σε μέγεθος -- αρκετά μικροσκοπικό. Σε τι χρησίμευαν λοιπόν; Ξέρουμε πως τα χρησιμοποιούσαν για να σφραγίζουν πήλινες ετικέτες που συνόδευαν δέματα αγαθών που έστελναν από το ένα μέρος στο άλλο. Όπως τα δελτία που παίρνετε με τα κούριερ; Αυτά χρησιμοποιούνταν για να κάνουν τέτοιου είδους δελτία. Ίσως αναρωτιέστε τι περιέχουν αυτά τα αντικείμενα σε ό,τι αφορά το κείμενο. Ίσως να είναι το όνομα του αποστολέα ή πληροφορίες σχετικά με τα αγαθά που στέλνονται από το ένα μέρος στο άλλο -- δεν ξέρουμε. Πρέπει να αποκρυπτογραφήσουμε τη γραφή για να απαντήσουμε αυτό το ερώτημα.
The symbols are most commonly found on seals. So you see up there one such object. It's the square object with the unicorn-like animal on it. Now that's a magnificent piece of art. So how big do you think that is? Perhaps that big? Or maybe that big? Well let me show you. Here's a replica of one such seal. It's only about one inch by one inch in size -- pretty tiny. So what were these used for? We know that these were used for stamping clay tags that were attached to bundles of goods that were sent from one place to the other. So you know those packing slips you get on your FedEx boxes? These were used to make those kinds of packing slips. You might wonder what these objects contain in terms of their text. Perhaps they're the name of the sender or some information about the goods that are being sent from one place to the other -- we don't know. We need to decipher the script to answer that question.
Η αποκρυπτογράφηση δεν είναι απλά ένα διανοητικό παζλ, έχει γίνει ζήτημα που είναι στενά συνδεδεμένο με την πολιτική και την πολιτισμική ιστορία της Νότιας Ασίας. Η γραφή έχει γίνει πεδίο διαφόρων μαχών μεταξύ τριών διαφορετικών ομάδων ανθρώπων. Πρώτα, είναι η ομάδα των ανθρώπων που πιστεύουν παθιασμένα πως η γραφή του Ινδού δεν αντιπροσωπεύει καμία γλώσσα. Αυτοί οι άνθρωποι πιστεύουν πως αυτά τα σύμβολα είναι παρόμοια με τα σύμβολα στις πινακίδες ή τους θυρεούς στις ασπίδες. Υπάρχει μια δεύτερη ομάδα ανθρώπων που πιστεύει πως η γραφή του Ινδού αντιπροσωπεύει μια ινδοευρωπαϊκή γλώσσα. Αν κοιτάξετε ένα μοντέρνο χάρτη της Ινδίας, θα δείτε πως οι περισσότερες γλώσσες τις βόρειας Ινδίας ανήκουν στην ινδοευρωπαϊκή γλωσσική οικογένεια. Κάποιοι πιστεύουν πως η γραφή του Ινδού αντιπροσωπεύει μια αρχαία ινδοευρωπαϊκή γλώσσα όπως τα σανσκριτικά.
Deciphering the script is not just an intellectual puzzle; it's actually become a question that's become deeply intertwined with the politics and the cultural history of South Asia. In fact, the script has become a battleground of sorts between three different groups of people. First, there's a group of people who are very passionate in their belief that the Indus script does not represent a language at all. These people believe that the symbols are very similar to the kind of symbols you find on traffic signs or the emblems you find on shields. There's a second group of people who believe that the Indus script represents an Indo-European language. If you look at a map of India today, you'll see that most of the languages spoken in North India belong to the Indo-European language family. So some people believe that the Indus script represents an ancient Indo-European language such as Sanskrit.
Υπάρχει μια τελευταία ομάδα ανθρώπων που πιστεύει πως οι κάτοικοι του Ινδού ήταν οι πρόγονοι των κατοίκων της σημερινής νότιας Ινδίας. Αυτοί οι άνθρωποι πιστεύουν πως η γραφή του Ινδού αντιπροσωπεύει κάποια αρχαία μορφή της δραβιδικής οικογένειας γλωσσών, που ομιλείται στο μεγαλύτερο μέρος της σημερινής νότιας Ινδίας. Και οι υποστηρικτές αυτής της θεωρίας επικεντρώνονται στη μικρή ομάδα λαών στα βόρεια κοντά στο Αφγανιστάν, που χρησιμοποιούν δραβιδικές γλωσσες και λένε πως ίσως κάποια στιγμή στο παρελθόν, οι δραβιδικές γλώσσες χρησιμοποιούνταν σε όλη την Ινδία και πως αυτό υποδηλώνει πως ο πολιτισμός του Ινδού ήταν ίσως και δραβιδικός.
There's a last group of people who believe that the Indus people were the ancestors of people living in South India today. These people believe that the Indus script represents an ancient form of the Dravidian language family, which is the language family spoken in much of South India today. And the proponents of this theory point to that small pocket of Dravidian-speaking people in the North, actually near Afghanistan, and they say that perhaps, sometime in the past, Dravidian languages were spoken all over India and that this suggests that the Indus civilization is perhaps also Dravidian.
Ποια από αυτές τις υποθέσεις είναι αληθής; Δεν ξέρουμε, αν όμως αποκρυπτογραφήσουμε τη γραφή, ίσως μπορέσουμε να απαντήσουμε αυτό το ερώτημα. Όμως η αποκρυπτογράφηση της γραφής είναι δύσκολη υπόθεση. Κατά πρώτον, δεν υπάρχει στήλη της Ροζέτας. Δεν εννοώ το λογισμικό, εννοώ το αρχαίο κατασκεύασμα που περιλαμβάνει στο ίδιο κείμενο ένα γνωστό και ένα άγνωστο απόσπασμα. Δε διαθέτουμε τέτοιο κατασκεύασμα για τη γραφή του Ινδού. Επιπλέον, δε ξέρουμε καν τι γλώσσα μιλούσαν. Και το χειρότερο, το μεγαλύτερο μέρος του κειμένου που διαθέτουμε είναι πολύ σύντομο. Όπως σας έδειξα, το βρίσκουμε συνήθως σε αυτές τις σφραγίδες που είναι πολύ, πολύ μικροσκοπικές.
Which of these hypotheses can be true? We don't know, but perhaps if you deciphered the script, you would be able to answer this question. But deciphering the script is a very challenging task. First, there's no Rosetta Stone. I don't mean the software; I mean an ancient artifact that contains in the same text both a known text and an unknown text. We don't have such an artifact for the Indus script. And furthermore, we don't even know what language they spoke. And to make matters even worse, most of the text that we have are extremely short. So as I showed you, they're usually found on these seals that are very, very tiny.
Και έτσι, δεδομένων αυτών των σημαντικών δυσκολιών θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί και να ανησυχήσει αν θα αποκρυπτογραφηθεί ποτέ η γραφή του Ινδού. Στο υπόλοιπο της ομιλίας μου, θα ήθελα να σας πω για το πώς έμαθα να μην ανησυχώ και να αγαπώ την πρόκληση της γραφής του Ινδού. Πάντα με γοήτευε η γραφή του Ινδού από τη στιγμή που διάβασα γι' αυτή σε ένα βιβλίο του γυμνασίου. Και γιατί με γοήτευε; Είναι η τελευταία σπουδαία γραφή του αρχαίου κόσμου που δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί. Η καριέρα μου με οδήγησε να γίνω υπολογιστικός νευροεπιστήμονας, και έτσι στη δουλειά μου, φτιάχνω υπολογιστικά μοντέλα του εγκεφάλου ώστε να καταλάβουμε πώς κάνει προβλέψεις ο εγκέφαλος, πώς παίρνει αποφάσεις, πώς μαθαίνει κ.ο.κ.
And so given these formidable obstacles, one might wonder and worry whether one will ever be able to decipher the Indus script. In the rest of my talk, I'd like to tell you about how I learned to stop worrying and love the challenge posed by the Indus script. I've always been fascinated by the Indus script ever since I read about it in a middle school textbook. And why was I fascinated? Well it's the last major undeciphered script in the ancient world. My career path led me to become a computational neuroscientist, so in my day job, I create computer models of the brain to try to understand how the brain makes predictions, how the brain makes decisions, how the brain learns and so on.
Όμως το 2007, συνάντησα ξανά τη γραφή του Ινδού. Αυτό συνέβη όταν ήμουν στην Ινδία, και είχα την καταπληκτική ευκαιρία να συναντήσω κάποιους Ινδούς επιστήμονες που χρησιμοποιούσαν υπολογιστικά μοντέλα για να αναλύσουν τη γραφή. Και τότε συνειδητοποίησα πως ήταν ευκαιρία να συνεργαστώ με αυτούς τους επιστήμονες, και την εκμεταλλεύτηκα. Και θα ήθελα να περιγράψω κάποια από τα αποτελέσματά μας. Ή μάλλον καλύτερα, ας τα αποκρυπτογραφήσουμε μαζί. Είστε έτοιμοι;
But in 2007, my path crossed again with the Indus script. That's when I was in India, and I had the wonderful opportunity to meet with some Indian scientists who were using computer models to try to analyze the script. And so it was then that I realized there was an opportunity for me to collaborate with these scientists, and so I jumped at that opportunity. And I'd like to describe some of the results that we have found. Or better yet, let's all collectively decipher. Are you ready?
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε όταν έχετε μια μη αποκρυπτογραφημένη γραφή είναι να βρείτε την κατεύθυνση της γραφής. Εδώ έχουμε δύο κείμενα με μερικά σύμβολα. Μπορείτε να μου πείτε αν η κατεύθυνση είναι από δεξιά προς τα αριστερά ή αντίστροφα; Θα σας δώσω μερικά δευτερόλεπτα. Εντάξει. Δεξιά προς αριστερά πόσοι; Εντάξει. Εντάξει. Αριστερά προς δεξιά; Σχεδόν 50/50. Εντάξει. Η απάντηση είναι: αν κοιτάξετε την αριστερή μεριά των δύο κειμένων, θα παρατηρήσετε έναν συνωστισμό συμβόλων, και φαίνεται πως 4.000 χρόνια πριν, όταν οι γραφείς έγραφαν από τα δεξιά προς τα αριστερά, ξέμεναν από χώρο. Και έτσι έπρεπε να στριμώξουν το σύμβολο. Ένα από τα σύμβολα είναι επίσης κάτω από το κείμενο στο πάνω μέρος. Αυτό υποδεικνύει πως η κατεύθυνση της γραφής ήταν πιθανότατα από τα δεξιά προς τα αριστερά. Και αυτό είναι ένα από τα πρώτα πράγματα που ξέρουμε, πως η κατεύθυνση είναι ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό των γλωσσικών γραφών. Και η γραφή του Ινδού έχει τώρα αυτό το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό.
The first thing that you need to do when you have an undeciphered script is try to figure out the direction of writing. Here are two texts that contain some symbols on them. Can you tell me if the direction of writing is right to left or left to right? I'll give you a couple of seconds. Okay. Right to left, how many? Okay. Okay. Left to right? Oh, it's almost 50/50. Okay. The answer is: if you look at the left-hand side of the two texts, you'll notice that there's a cramping of signs, and it seems like 4,000 years ago, when the scribe was writing from right to left, they ran out of space. And so they had to cram the sign. One of the signs is also below the text on the top. This suggests the direction of writing was probably from right to left, and so that's one of the first things we know, that directionality is a very key aspect of linguistic scripts. And the Indus script now has this particular property.
Ποια άλλα γλωσσικά χαρακτηριστικά έχει η γραφή; Οι γλώσσες έχουν μοτίβα. Αν σας δώσω το γράμμα q και σας ζητήσω να προβλέψετε το επόμενο γράμμα, ποιό πιστεύετε πως θα είναι; Οι περισσότεροι είπατε u που είναι το σωστό. Τώρα αν σας ζητούσα να προβλέψετε ακόμα ενα γράμμα, ποιο πιστεύετε πως θα ήταν αυτο; Υπάρχουν διάφορες απόψεις. Υπάρχει το e. Θα μπορούσε να είναι το i ή το a, αλλά σίγουρα όχι το το b, το c ή το d, έτσι; Η γραφή του Ινδού παρουσιάζει παρόμοια μοτίβα. Πολλές φορές το κείμενο ξεκινά με αυτό το σύμβολο σε σχήμα ρόμβου. Και αυτό με τη σειρά του ακολουθείται από αυτό το σύμβολο που μοιάζει με εισαγωγικά. Και αυτό είναι ένα παράδειγμα παρόμοιο με το q και u. Μετά από αυτό το σύμβολο ακολουθούν αυτά τα σύμβολα που μοιάζουν με ψάρια και κάποια άλλα σύμβολα, αλλά ποτέ από αυτά τα σύμβολα στο κάτω μέρος. Και επιπλέον, υπάρχουν μερικά σύμβολα που πραγματικά προτιμούν το τέλος του κειμένου, όπως αυτό το σύμβολο που μοιάζει με βάζο. Και αυτό το σύμβολο είναι στην πραγματικότητα το πιο συχνό σύμβολο στη γραφή.
What other properties of language does the script show? Languages contain patterns. If I give you the letter Q and ask you to predict the next letter, what do you think that would be? Most of you said U, which is right. Now if I asked you to predict one more letter, what do you think that would be? Now there's several thoughts. There's E. It could be I. It could be A, but certainly not B, C or D, right? The Indus script also exhibits similar kinds of patterns. There's a lot of text that start with this diamond-shaped symbol. And this in turn tends to be followed by this quotation marks-like symbol. And this is very similar to a Q and U example. This symbol can in turn be followed by these fish-like symbols and some other signs, but never by these other signs at the bottom. And furthermore, there's some signs that really prefer the end of texts, such as this jar-shaped sign, and this sign, in fact, happens to be the most frequently occurring sign in the script.
Δεδομένων αυτών των μοτίβων, αυτή ήταν η ιδέα μας. Σκεφτήκαμε να χρησιμοποιήσουμε έναν υπολογιστή για να μάθουμε αυτά τα μοτίβα, και έτσι δώσαμε στον υπολογιστή τα υπάρχοντα κείμενα. Και ο υπολογιστής έμαθε ένα στατιστικό μοντέλο για το ποια σύμβολα τείνουν να εμφανίζονται μαζί και ποια σύμβολα τείνουν να ακολουθούν το ένα το άλλο. Με το υπολογιστικό μοντέλο, μπορούμε να δοκιμάσουμε το μοντέλο ουσιαστικά εξετάζοντάς το. Μπορούσαμε να σβήνουμε επίτηδες κάποια σύμβολα, και να του ζητάμε να προβλέψει τα σύμβολα που έλειπαν. Αυτά είναι μερικά παραδείγματα. Θα μπορούσατε να το θεωρήσετε σαν το πιθανότατα αρχαιότερο παιχνίδι του Τροχού της Τύχης.
Given such patterns, here was our idea. The idea was to use a computer to learn these patterns, and so we gave the computer the existing texts. And the computer learned a statistical model of which symbols tend to occur together and which symbols tend to follow each other. Given the computer model, we can test the model by essentially quizzing it. So we could deliberately erase some symbols, and we can ask it to predict the missing symbols. Here are some examples. You may regard this as perhaps the most ancient game of Wheel of Fortune.
Βρήκαμε πως ο υπολογιστής είχε 75% επιτυχία στην πρόβλεψη του σωστού συμβόλου. Για το υπόλοιπο 25%, η δεύτερη ή η τρίτη επιλογή ήταν συνήθως η σωστή απάντηση. Υπάρχει και χρηστική αξία στη συγκεκριμένη διαδικασία. Μεγάλο μέρος αυτών των κειμένων έχει καταστραφεί. Να ένα παράδειγμα. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το υπολογιστικό μοντέλο για να συμπληρώσουμε το κείμενο και να κάνουμε την καλύτερη πρόβλεψη. Αυτό είναι ένα παράδειγμα ενός συμβόλου που πρόβλεψε ο υπολογιστής. Αυτό θα μπορούσε να είναι πολύ χρήσιμο καθώς προσπαθούμε να αποκρυπτογραφήσουμε τη γραφή παράγοντας περισσότερα δεδομένα απ' όσα μπορούμε να αναλύσουμε.
What we found was that the computer was successful in 75 percent of the cases in predicting the correct symbol. In the rest of the cases, typically the second best guess or third best guess was the right answer. There's also practical use for this particular procedure. There's a lot of these texts that are damaged. Here's an example of one such text. And we can use the computer model now to try to complete this text and make a best guess prediction. Here's an example of a symbol that was predicted. And this could be really useful as we try to decipher the script by generating more data that we can analyze.
Υπάρχει άλλο ένα πράγμα που μπορεί να γίνει με το υπολογιστκό μοντέλο. Φανταστείτε μια μαϊμού να κάθεται σ' ένα πληκτρολόγιο. Νομίζω θα πάρετε ένα τυχαίο συνονθύλευμα γραμμάτων που είναι κάπως έτσι. Ένα τέτοιο τυχαίο συνονθύλευμα γραμμάτων έχει μεγάλη εντροπία. Αυτός είναι ένας όρος από τη φυσική και τη θεωρία της πληροφορίας. Όμως φανταστείτε πως είναι μια πραγματικά τυχαία σειρά γραμμάτων. Πόσοι από εσάς έχετε χύσει καφέ πάνω στο πληκτρολόγιο; Ίσως έχετε αντιμετωπίσει το πρόβλημα του κολλημένου πλήκτρου -- το ίδιο σύμβολο επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά. Αυτή η αλληλουχία έχει πολύ μικρή εντροπία επειδή δεν υπάρχει καθόλου διαφοροποίηση. Η γλώσσα, από την άλλη, έχει ενδιάμεση εντροπία, δεν είναι ούτε πολύ αυστηρή, ούτε πολύ τυχαία. Και η γραφή του Ινδού; Αυτό είναι ένα γράφημα που αναπαριστά τις εντροπίες μιας σειράς ακολουθιών συμβόλων. Στο πάνω μέρος βρίσκεται η ομοιόμορφα τυχαία ακολουθία, που είναι μια τυχαία σειρά γραμμάτων -- είναι ενδιαφέρον πως βρίσκουμε επίσης την ακολουθία του DNA του ανθρώπινου γονιδιώματος και την οργανική μουσική. Και τα δύο είναι πολύ, πολύ ευέλικτα, ο οποίος είναι και ο λόγος που είναι τόσο διαδεδομένα. Στο κάτω μέρος της κλίμακας, βρίσκεται η αυστηρή σειρά, μια σειρά μόνο με Α βρίσκεται επίσης και ένα πρόγραμμα υπολογιστή, σε αυτήν την περίπτωση η γλώσσα Φόρτραν, που ακολουθεί πραγματικά αυστηρούς κανόνες. Οι γλωσσικές γραφές καταλαμβάνουν το μέσο χώρο.
Now here's one other thing you can do with the computer model. So imagine a monkey sitting at a keyboard. I think you might get a random jumble of letters that looks like this. Such a random jumble of letters is said to have a very high entropy. This is a physics and information theory term. But just imagine it's a really random jumble of letters. How many of you have ever spilled coffee on a keyboard? You might have encountered the stuck-key problem -- so basically the same symbol being repeated over and over again. This kind of a sequence is said to have a very low entropy because there's no variation at all. Language, on the other hand, has an intermediate level of entropy; it's neither too rigid, nor is it too random. What about the Indus script? Here's a graph that plots the entropies of a whole bunch of sequences. At the very top you find the uniformly random sequence, which is a random jumble of letters -- and interestingly, we also find the DNA sequence from the human genome and instrumental music. And both of these are very, very flexible, which is why you find them in the very high range. At the lower end of the scale, you find a rigid sequence, a sequence of all A's, and you also find a computer program, in this case in the language Fortran, which obeys really strict rules. Linguistic scripts occupy the middle range.
Τι γίνεται τώρα με τη γραφή του Ινδού; Βρήκαμε πως η γραφή του Ινδού ανήκει στην κατηγορία των γλωσσικών γραφών. Όταν δημοσιεύτηκε αυτό το αποτέλεσμα για πρώτη φορά, ήταν πολύ αμφιλεγόμενο. Υπήρχαν άνθρωποι που διαμαρτυρήθηκαν έντονα και αυτοί ήταν οι άνθρωποι που πίστευαν πως η γραφή του Ινδού δεν αντιπροσωπεύει κάποια γλώσσα. Έλαβα μέχρι και κάποια απειλητικά μηνύματα. Οι φοιτητές μου είπαν πως θα έπρεπε να σκεφτώ σοβαρά να πάρω προστατευτικά μέτρα. Ποιος θα το πίστευε πως η αποκρυπτογράφηση θα μπορούσε να είναι ένα τόσο δύσκολο επάγγελμα; Τι δείχνει αυτό το αποτέλεσμα; Δείχνει πως η γραφή του Ινδού έχει μια σημαντική γλωσσική ιδιότητα. Όπως λέει και το ρητό, αν μοιάζει με γλωσσική γράφη και συμπεριφέρεται σα γλωσσική γραφή, τότε μάλλον έχουμε μια γλωσσική γραφή στα χέρια μας. Τι άλλα στοιχεία υπάρχουν πως η γραφή πράγματι κωδικοποιεί κάποια γλώσσα;
Now what about the Indus script? We found that the Indus script actually falls within the range of the linguistic scripts. When this result was first published, it was highly controversial. There were people who raised a hue and cry, and these people were the ones who believed that the Indus script does not represent language. I even started to get some hate mail. My students said that I should really seriously consider getting some protection. Who'd have thought that deciphering could be a dangerous profession? What does this result really show? It shows that the Indus script shares an important property of language. So, as the old saying goes, if it looks like a linguistic script and it acts like a linguistic script, then perhaps we may have a linguistic script on our hands. What other evidence is there that the script could actually encode language?
Οι γλωσσικές γραφές μπορούν να κωδικοποιήσουν πολλές γλώσσες. Για παράδειγμα, αυτή είναι η ίδια πρόταση στα αγγλικά και στα ολλανδικά χρησιμοποιώντας το ίδιο αλφάβητο. Αν δε ξέρετε ολλανδικά, αλλά μόνο αγγλικά και σας δώσω μερικές λέξεις στα ολλανδικά, θα μου πείτε πως αυτές οι λέξεις περιέχουν κάποια πολύ ασυνήθιστα μοτίβα. Κάποια πράγματα δεν είναι σωστά, και θα πείτε πως αυτές οι λέξεις πιθανότατα δεν είναι αγγλικές. Το ίδιο συμβαίνει και στην περίπτωση της γραφής του Ινδού. Ο υπολογιστής βρήκε αρκετά κείμενα -- δύο από αυτά τα βλέπετε εδώ -- που περιείχαν ασυνήθιστα μοτίβα. Για παράδειγμα το πρώτο κείμενο: υπάρχει διπλασιασμός αυτού του συμβόλου που μοιάζει με βάζο. Αυτό είναι το πιο συχνό σύμβολο στη γραφή του Ινδού, και μόνο σε αυτό το κείμενο εμφανίζεται διπλό.
Well linguistic scripts can actually encode multiple languages. So for example, here's the same sentence written in English and the same sentence written in Dutch using the same letters of the alphabet. If you don't know Dutch and you only know English and I give you some words in Dutch, you'll tell me that these words contain some very unusual patterns. Some things are not right, and you'll say these words are probably not English words. The same thing happens in the case of the Indus script. The computer found several texts -- two of them are shown here -- that have very unusual patterns. So for example the first text: there's a doubling of this jar-shaped sign. This sign is the most frequently-occurring sign in the Indus script, and it's only in this text that it occurs as a doubling pair.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Αναζητήσαμε που βρέθηκαν αυτά τα συγκεκριμένα κείμενα, και βρήκαμε πως βρέθηκαν πολύ, πολύ μακριά από την κοιλάδα του Ινδού. Βρέθηκαν στο σημερινό Ιράκ και Ιράν. Και γιατί βρέθηκαν εκεί; Αυτό που δε σας είπα είναι πως οι κάτοικοι του Ινδού ήταν παρα πολύ επιχειρηματικοί. Έκαναν εμπόριο με λαούς πολύ απομακρυσμένους από εκεί που έμεναν. Και έτσι σε αυτήν την περίπτωση, ταξίδεψαν μέσω θαλάσσης μέχρι τη Μεσοποταμία και το σημερινό Ιράκ. Και αυτό που φαίνεται πως συνέβη εδώ είναι πως οι έμποροι της κοιλάδας του Ινδού χρησιμοποιούσαν αυτή τη γραφή για να γράψουν μια ξένη γλώσσα. Ακρίβως όπως στο παράδειγμα με τα αγγλικά και τα ολλανδικά. Και αυτό εξηγεί αυτά τα παράξενα μοτίβα που είναι πολύ διαφορετικά από αυτά που βλέπετε στα κείμενα που βρέθηκαν μέσα στα όρια της κοιλάδας του Ινδού. Αυτό υποδεικνύει πως η ίδια γραφή, η γραφή του Ινδού, μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να γραφτούν διαφορετικές γλώσσες. Τα αποτελέσματα που έχουμε μέχρι στιγμής δείχνουν πως η γραφή του Ινδού πιθανότατα αντιπροσωπεύει κάποια γλώσσα.
Why is that the case? We went back and looked at where these particular texts were found, and it turns out that they were found very, very far away from the Indus Valley. They were found in present day Iraq and Iran. And why were they found there? What I haven't told you is that the Indus people were very, very enterprising. They used to trade with people pretty far away from where they lived, and so in this case, they were traveling by sea all the way to Mesopotamia, present-day Iraq. And what seems to have happened here is that the Indus traders, the merchants, were using this script to write a foreign language. It's just like our English and Dutch example. And that would explain why we have these strange patterns that are very different from the kinds of patterns you see in the text that are found within the Indus Valley. This suggests that the same script, the Indus script, could be used to write different languages. The results we have so far seem to point to the conclusion that the Indus script probably does represent language.
Αν όντως αντιπροσωπεύει κάποια γλώσσα, τότε πώς διαβάζονται αυτά τα σύμβολα; Αυτή είναι η επόμενη μεγάλη πρόκληση. Θα παρατηρήσετε πως πολλά από τα σύμβολα μοιάζουν με εικόνες ανθρώπων, εντόμων, ψαριών, πουλιών. Οι περισσότερες αρχαίες γραφές χρησιμοποιούν την αρχή των εικονογρίφων, δηλαδή χρησιμοποιούν εικόνες για να αναπαραστήσουν λέξεις. Για παράδειγμα, ορίστε μια λέξη. Μπορείτε να τη γράψετε με εικόνες; Θα σας δώσω δυο λεπτά. Το βρήκατε; Εντάξει. Τέλεια. Αυτή είναι η λύση μου. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την εικόνα μιας μέλισσας (bee) και ενός φύλλου (leaf) -- και έχετε τη λέξη "belief". Υπάρχουν και άλλες λύσεις. Στην περίπτωση της γραφής του Ινδού, το πρόβλημα είναι το αντίστροφο. Πρέπει να βρεθούν οι ήχοι καθεμιάς από αυτές τις εικόνες έτσι ώστε ολόκληρη η αλληλουχία να βγάζει νόημα. Είναι όπως ένα σταυρόλεξο, με εξαίρεση πως αυτό είναι η μητέρα όλων των σταυρολέξων, γιατί διακυβεύονται πολλά από την επίλυσή του.
If it does represent language, then how do we read the symbols? That's our next big challenge. So you'll notice that many of the symbols look like pictures of humans, of insects, of fishes, of birds. Most ancient scripts use the rebus principle, which is, using pictures to represent words. So as an example, here's a word. Can you write it using pictures? I'll give you a couple seconds. Got it? Okay. Great. Here's my solution. You could use the picture of a bee followed by a picture of a leaf -- and that's "belief," right. There could be other solutions. In the case of the Indus script, the problem is the reverse. You have to figure out the sounds of each of these pictures such that the entire sequence makes sense. So this is just like a crossword puzzle, except that this is the mother of all crossword puzzles because the stakes are so high if you solve it.
Οι συνεργάτες μου, Ιράβαθαμ Μαχάντεβαν και Άσκο Παρπόλα έχουν κάνει κάποια πρόοδο με αυτό το πρόβλημα. Και θα ηθέλα να δείξω ένα σύντομο παράδειγμα της δουλειάς του Παρπόλα. Αυτό είναι ένα πολύ σύντομο κείμενο. Περιλαμβάνει επτά κάθετες χαρακιές που τις ακολουθεί αυτό το σύβολο σα ψάρι. Και θέλω να αναφέρω πως αυτές οι σφραγίδες χρησιμοποιήθηκαν για να σφραγίζονται οι ετικέτες που συνόδευαν δέματα αγαθών, επομένως είναι πιθανό αυτές οι ετικέτες, τουλάχιστον κάποιες από αυτές, να περιέχουν ονόματα εμπόρων. Και αποδεικνύεται πως στην Ινδία υπάρχει μεγάλη παράδοση τα ονόματα να βασίζονται στο ωροσκόπιο και στη θέση των αστερισμών την ώρα της γέννησης. Στις δραβιδικές γλώσσες, η λέξη για το ψάρι είναι "meen" που τυχαίνει να ακούγεται ακριβώς όπως η λέξη για το αστέρι. Και έτσι επτά αστέρια θα ήταν "elu meen" που είναι η δραβιδική λέξη για τον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου. Παρομοίως, υπάρχει μια άλλη σειρά έξι αστεριών που μεταφράζεται ως "aru meen" που είναι η δραβιδική λέξη για τον αστερισμό των Πλειάδων. Και τέλος, υπάρχουν και άλλοι συνδιασμοί, όπως αυτό το σύμβολο ψαριού με κάτι που μοιάζει με στέγη από πάνω του. Και αυτό θα μπορούσε να μεταφραστεί ως "mey meen" που είναι το παλιό δραβιδικό όνομα για τον πλανήτη Κρόνο. Αυτό είναι αρκετά συναρπαστικό. Φαίνεται πως κάτι κάνουμε.
My colleagues, Iravatham Mahadevan and Asko Parpola, have been making some headway on this particular problem. And I'd like to give you a quick example of Parpola's work. Here's a really short text. It contains seven vertical strokes followed by this fish-like sign. And I want to mention that these seals were used for stamping clay tags that were attached to bundles of goods, so it's quite likely that these tags, at least some of them, contain names of merchants. And it turns out that in India there's a long tradition of names being based on horoscopes and star constellations present at the time of birth. In Dravidian languages, the word for fish is "meen" which happens to sound just like the word for star. And so seven stars would stand for "elu meen," which is the Dravidian word for the Big Dipper star constellation. Similarly, there's another sequence of six stars, and that translates to "aru meen," which is the old Dravidian name for the star constellation Pleiades. And finally, there's other combinations, such as this fish sign with something that looks like a roof on top of it. And that could be translated into "mey meen," which is the old Dravidian name for the planet Saturn. So that was pretty exciting. It looks like we're getting somewhere.
Όμως αποδεικνύει πως αυτές οι σφραγίδες περιλαμβάνουν δραβιδικά ονόματα βασισμένα σε πλανήτες και αστερισμούς; Όχι ακόμα. Δεν έχουμε τρόπο για να επικυρώσουμε αυτές τις συγκεκριμένες αναλύσεις, όμως αν όλο και περισσότερες από αυτές τις αναλύσεις αρχίζουν να βγάζουν νόημα, και αν όλο και μεγαλύτερες ακολουθίες αποδεικνύονται σωστές, τότε ξέρουμε πως είμαστε στο σωστό δρόμο. Σήμερα, μπορούμε να γράψουμε μια λέξη όπως TED με αιγυπτιακά ιερογλυφικά και με σφηνοειδή γραφή, γιατί και τα δύο έχουν αποκρυπτογραφηθεί τον 19ο αιώνα. Η αποκρυπτογράφηση αυτών των δύο γραφών έδωσε τη δυνατότητα σε αυτούς τους πολιτισμούς να μας μιλήσουν και πάλι άμεσα. Οι Μάγια άρχισαν να μας μιλούν τον 20ο αιώνα, όμως ο πολιτισμός του Ινδού παραμένει σιωπηλός.
But does this prove that these seals contain Dravidian names based on planets and star constellations? Well not yet. So we have no way of validating these particular readings, but if more and more of these readings start making sense, and if longer and longer sequences appear to be correct, then we know that we are on the right track. Today, we can write a word such as TED in Egyptian hieroglyphics and in cuneiform script, because both of these were deciphered in the 19th century. The decipherment of these two scripts enabled these civilizations to speak to us again directly. The Mayans started speaking to us in the 20th century, but the Indus civilization remains silent.
Τι μας νοιάζει; Ο πολιτισμός του Ινδού δεν ανήκει μόνο στους Ινδούς του νότου ή του βορρά ή στους Πακιστανούς, ανήκει σε όλους μας. Είναι οι πρόγονοί μας --- οι δικοί σας και οι δικοί μου. Μένουν σιωπηλοί λόγω ενός ατυχούς περιστατικού της ιστορίας. Αν αποκρυπτογραφήσουμε τη γραφή, θα τους επιτρέψουμε να μας ξαναμιλήσουν. Τι θα μας έλεγαν; Τι θα μαθαίναμε για αυτούς; Για εμάς; Ανυπομονώ να μάθω.
Why should we care? The Indus civilization does not belong to just the South Indians or the North Indians or the Pakistanis; it belongs to all of us. These are our ancestors -- yours and mine. They were silenced by an unfortunate accident of history. If we decipher the script, we would enable them to speak to us again. What would they tell us? What would we find out about them? About us? I can't wait to find out.
Ευχαριστώ.
Thank you.
(Χειροκρότημα)
(Applause)