«Αυτοί είναι οι καιροί», είπε ο Τόμας Πέιν, «που δοκιμάζουν τις ανθρώπινες ψυχές». Και τώρα δοκιμάζουν τις δικές μας.
"These are the times," said Thomas Paine, "that try men's souls." And they're trying ours now.
Αυτή είναι μια κρίσιμη στιγμή στην ιστορία της Δύσης. Είδαμε εκλογές που δίχασαν και κοινωνίες διχασμένες. Είδαμε μια αύξηση του εξτρεμισμού στην πολιτική και τη θρησκεία, που εξ ολοκλήρου πυροδοτούνται από τις ανησυχίες, την αβεβαιότητα και το φόβο, ενός κόσμου που αλλάζει σχεδόν γρηγορότερα απ' όσο αντέχουμε, και με τη βεβαιότητα ότι θα αλλάξει ακόμη γρηγορότερα. Έχω έναν φίλο στην Ουάσινγκτον. Τον ρώτησα, «Πώς ήταν να είσαι στην Αμερική στη διάρκεια των πρόσφατων προεδρικών εκλογών;» Μου είπε, «Λοιπόν, ήταν σαν τον άντρα, που κάθεται στο κατάστρωμα του Τιτανικού, με ένα ποτήρι ουίσκι στο χέρι, και λέει, «Εντάξει. Ξέρω ότι ζήτησα πάγο...
This is a fateful moment in the history of the West. We've seen divisive elections and divided societies. We've seen a growth of extremism in politics and religion, all of it fueled by anxiety, uncertainty and fear, of a world that's changing almost faster than we can bear, and the sure knowledge that it's going to change faster still. I have a friend in Washington. I asked him, what was it like being in America during the recent presidential election? He said to me, "Well, it was like the man sitting on the deck of the Titanic with a glass of whiskey in his hand and he's saying, 'I know I asked for ice --
(Γέλια)
(Laughter)
μα αυτό είναι γελοίο».
but this is ridiculous.'"
Υπάρχει, λοιπόν, κάτι που μπορούμε να κάνουμε, ο καθένας από εμάς, για να μπορέσουμε ν' αντιμετωπίσουμε το μέλλον χωρίς φόβο; Νομίζω ότι υπάρχει. Ένας τρόπος να γίνει αυτό είναι να καταλάβουμε ότι ίσως ο πιο απλός τρόπος να εξετάσεις έναν πολιτισμό και μια εποχή είναι να αναρωτηθείς: Τι λατρεύει ο λαός; Οι λαοί έχουν λατρέψει τόσα διαφορετικά πράγματα - τον ήλιο, τα αστέρια, την καταιγίδα. Μερικοί άνθρωποι λατρεύουν πολλούς θεούς, κάποιοι έναν, κάποιοι κανέναν. Στον 19ο και 20ο αιώνα οι λαοί λάτρεψαν το έθνος, την Άρια φυλή, το κομμουνιστικό κράτος. Τι λατρεύουμε εμείς; Νομίζω ότι οι μελλοντικοί ανθρωπολόγοι θα δουν τα βιβλία που διαβάζουμε για την αυτοβοήθεια, την αυτοπραγμάτωση, την αυτοεκτίμηση. Θα δουν πώς βλέπουμε την ηθική ως αυτό που μας κάνει να είμαστε αληθινοί με τον εαυτό μας, τον τρόπο που μιλάμε για την πολιτική, ως θέμα ατομικών δικαιωμάτων. Και θα δουν κι αυτό το νέο θαυμάσιο θρησκευτικό τελετουργικό που φτιάξαμε. Το ξέρετε; Το λένε «σέλφι». (Γέλια) Και νομίζω ότι θα συμπεράνουν ότι αυτό που λατρεύουμε στην εποχή μας είναι ο εαυτός μας, το εγώ μας.
So is there something we can do, each of us, to be able to face the future without fear? I think there is. And one way into it is to see that perhaps the most simple way into a culture and into an age is to ask: What do people worship? People have worshipped so many different things -- the sun, the stars, the storm. Some people worship many gods, some one, some none. In the 19th and 20th centuries, people worshipped the nation, the Aryan race, the communist state. What do we worship? I think future anthropologists will take a look at the books we read on self-help, self-realization, self-esteem. They'll look at the way we talk about morality as being true to oneself, the way we talk about politics as a matter of individual rights, and they'll look at this wonderful new religious ritual we have created. You know the one? Called the "selfie." And I think they'll conclude that what we worship in our time is the self, the me, the I.
Κι αυτό είναι υπέροχο. Είναι λυτρωτικό. Είναι ενθαρρυντικό. Είναι θαυμάσιο. Όμως, μην ξεχνάτε ότι βιολογικά είμαστε κοινωνικά όντα. Περάσαμε το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της εξέλιξής μας σε μικρές ομάδες. Χρειαζόμαστε αυτές τις προσωπικές αλληλεπιδράσεις όπου μαθαίνουμε τη χορογραφία του αλτρουϊσμού, και δημιουργούμε πνευματικά αγαθά όπως η φιλία, η εμπιστοσύνη, η πίστη και η αγάπη, τα οποία λυτρώνουν τη μοναξιά μας. Όταν έχουμε πολύ «εγώ» και λίγο «εμείς», γινόμαστε ευάλωτοι, φοβισμένοι και μόνοι. Δεν ήταν τυχαίο ότι η Σέρι Τερκλ του ΜΙΤ έδωσε στο βιβλίο της για τον αντίκτυπο των κοινωνικών δικτύων τον τίτλο: «Μόνοι Μαζί».
And this is great. It's liberating. It's empowering. It's wonderful. But don't forget that biologically, we're social animals. We've spent most of our evolutionary history in small groups. We need those face-to-face interactions where we learn the choreography of altruism and where we create those spiritual goods like friendship and trust and loyalty and love that redeem our solitude. When we have too much of the "I" and too little of the "we," we can find ourselves vulnerable, fearful and alone. It was no accident that Sherry Turkle of MIT called the book she wrote on the impact of social media "Alone Together."
Νομίζω, λοιπόν, ότι ο πιο απλός τρόπος να διασφαλίσουμε το μελλοντικό «εσείς», είναι να ενισχύσουμε το μελλοντικό «εμείς» σε τρεις διαστάσεις: Το «εμείς» της σχέσης, το «εμείς» της ταυτότητας, και το «εμείς» της ευθύνης.
So I think the simplest way of safeguarding the future "you" is to strengthen the future "us" in three dimensions: the us of relationship, the us of identity and the us of responsibility.
Ας ξεκινήσω, λοιπόν, με το «εμείς» της σχέσης. Στο σημείο αυτό, συγχωρέστε με που θα μιλήσω προσωπικά. Μια φορά κι έναν καιρό, πριν από πολύ-πολύ καιρό, ήμουν ένας εικοσάχρονος φοιτητής που σπούδαζε φιλοσοφία. Μου άρεσαν ο Νίτσε, ο Σοπενχάουερ, ο Σαρτρ και ο Καμύ. Ήμουν γεμάτος οντολογική αβεβαιότητα και υπαρξιακό φόβο. Ήταν φανταστικό!
So let me first take the us of relationship. And here, forgive me if I get personal. Once upon a time, a very long time ago, I was a 20-year-old undergraduate studying philosophy. I was into Nietzsche and Schopenhauer and Sartre and Camus. I was full of ontological uncertainty and existential angst. It was terrific.
(Γέλια)
(Laughter)
Ήμουν εγωκεντρικός και δεν ήμουν ευχάριστη παρέα, μέχρι που μια μέρα είδα, στην άλλη άκρη της αυλής, ένα κορίτσι που ήταν όλα όσα δεν ήμουν εγώ. Ακτινοβολούσε φως. Εξέπεμπε χαρά. Έμαθα ότι την έλεγαν Ελέιν. Γνωριστήκαμε. Μιλήσαμε. Παντρευτήκαμε. Και 47 χρόνια, τρία παιδιά και οκτώ εγγόνια αργότερα, μπορώ να πω με σιγουριά ότι ήταν η καλύτερη απόφαση που πήρα ποτέ στη ζωή μου, γιατί είναι οι άνθρωποι που δεν μας μοιάζουν που μας κάνουν να αναπτυσσόμαστε. Και γι' αυτό πιστεύω ότι πρέπει να κάνουμε ακριβώς αυτό.
I was self-obsessed and thoroughly unpleasant to know, until one day I saw across the courtyard a girl who was everything that I wasn't. She radiated sunshine. She emanated joy. I found out her name was Elaine. We met. We talked. We married. And 47 years, three children and eight grandchildren later, I can safely say it was the best decision I ever took in my life, because it's the people not like us that make us grow. And that is why I think we have to do just that.
Το πρόβλημα με τα φίλτρα του Google, τους φίλους στο Facebook, και τις ειδήσεις που μικραίνουν τον ορίζοντά μας αντί να τον μεγαλώνουν, δείχνει ότι σχεδόν αποκλειστικά περιβαλλόμαστε από ανθρώπους σαν εμάς, των οποίων η οπτική, οι απόψεις, ακόμα και οι προκαταλήψεις, είναι ακριβώς σαν τις δικές μας. Ο Κας Σάνστεϊν από το Χάρβαρντ έδειξε ότι αν περιβαλλόμαστε από ανθρώπους που έχουν τις ίδιες απόψεις με εμάς, γινόμαστε πιο ακραίοι. Νομίζω πως πρέπει να ανανεώσουμε τις συναντήσεις πρόσωπο με πρόσωπο με ανθρώπους που δεν είναι σαν εμάς. Πρέπει να το κάνουμε αυτό για να συνειδητοποιήσουμε ότι μπορούμε να διαφωνούμε έντονα και παρ' όλα αυτά να παραμένουμε φίλοι. Σε αυτές τις συναντήσεις είναι που ανακαλύπτουμε ότι οι άνθρωποι που δεν μας μοιάζουν είναι απλώς άνθρωποι, όπως εμείς. Και στην πραγματικότητα, κάθε φορά που αποδεχόμαστε τη φιλία κάποιου διαφορετικού από εμάς, που η τάξη, η θρησκεία ή το χρώμα του διαφέρει από το δικό μας, γιατρεύουμε μια από τις ρωγμές του πληγωμένου κόσμου μας. Αυτό είναι το «εμείς» της σχέσης.
The trouble with Google filters, Facebook friends and reading the news by narrowcasting rather than broadcasting means that we're surrounded almost entirely by people like us whose views, whose opinions, whose prejudices, even, are just like ours. And Cass Sunstein of Harvard has shown that if we surround ourselves with people with the same views as us, we get more extreme. I think we need to renew those face-to-face encounters with the people not like us. I think we need to do that in order to realize that we can disagree strongly and yet still stay friends. It's in those face-to-face encounters that we discover that the people not like us are just people, like us. And actually, every time we hold out the hand of friendship to somebody not like us, whose class or creed or color are different from ours, we heal one of the fractures of our wounded world. That is the us of relationship.
Το δεύτερο είναι το «εμείς» της ταυτότητας. Να σας κάνω ένα πείραμα σκέψης. Έχετε πάει ποτέ στην Ουάσινγκτον; Έχετε δει τα μνημεία; Εντελώς συναρπαστικά! Υπάρχει το Μνημείο του Λίνκολν, με την Ομιλία στο Γκέτισμπεργκ στη μια πλευρά και τον Δεύτερο Εναρκτήριο Λόγο στην άλλη. Πας στο Μνημείο του Τζέφερσον, κι εκεί έχει κατεβατά ολόκληρα. Στο Μνημείο του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, δεκάδες ρήσεις από τις ομιλίες του. Δεν είχα καταλάβει ότι στην Αμερική διαβάζεις τα μνημεία. (Γέλια) Πηγαίνετε στα αντίστοιχα μνημεία στην πλατεία Κοινοβουλίου του Λονδίνου και θα δείτε ότι στο μνημείο του Ντέιβιντ Λόιντ Τζορτζ υπάρχουν τρεις λέξεις: Ντέβιντ-Λόιντ-Τζορτζ.
Second is the us of identity. Let me give you a thought experiment. Have you been to Washington? Have you seen the memorials? Absolutely fascinating. There's the Lincoln Memorial: Gettysburg Address on one side, Second Inaugural on the other. You go to the Jefferson Memorial, screeds of text. Martin Luther King Memorial, more than a dozen quotes from his speeches. I didn't realize, in America you read memorials. Now go to the equivalent in London in Parliament Square and you will see that the monument to David Lloyd George contains three words: David Lloyd George.
(Γέλια)
(Laughter)
Ο Νέλσον Μαντέλα έχει δύο. Ο Τσώρτσιλ έχει μόνο μια: Τσώρτσιλ.
Nelson Mandela gets two. Churchill gets just one: Churchill.
(Γέλια)
(Laughter)
Γιατί αυτή η διαφορά; Θα σας πω γιατί. Γιατί η Αμερική εξαρχής ήταν ένα έθνος από αλλεπάλληλα κύματα μεταναστών, άρα έπρεπε να διαμορφώσει μια ταυτότητα την οποία και έφτιαξε λέγοντας μια ιστορία που τη μάθατε στα σχολεία, τη διαβάζετε στα μνημεία, και την ακούσατε επανειλημμένα στους εναρκτήριους λόγους προέδρων. Η Βρετανία, μέχρι πρόσφατα, δεν ήταν έθνος μεταναστών, οπότε θεωρούσε δεδομένη την ταυτότητά της. Το πρόβλημα τώρα είναι ότι έχουν συμβεί δύο πράγματα που δεν θα έπρεπε να συμβούν ταυτόχρονα. Το πρώτο είναι ότι στη Δύση σταματήσαμε να λέμε την ιστορία του ποιοι είμαστε και γιατί, ακόμα και στην Αμερική. Και την ίδια στιγμή, η μετανάστευση είναι μεγαλύτερη από ποτέ. Επομένως, όταν λες μια ιστορία και η ταυτότητά σου είναι ισχυρή, μπορείς να καλωσορίσεις τον ξένο, αλλά όταν σταματάς να λες την ιστορία, η ταυτότητά σου αποδυναμώνεται και νιώθεις να απειλείσαι από τον ξένο. Και αυτό είναι κακό.
Why the difference? I'll tell you why the difference. Because America was from the outset a nation of wave after wave of immigrants, so it had to create an identity which it did by telling a story which you learned at school, you read on memorials and you heard repeated in presidential inaugural addresses. Britain until recently wasn't a nation of immigrants, so it could take identity for granted. The trouble is now that two things have happened which shouldn't have happened together. The first thing is in the West we've stopped telling this story of who we are and why, even in America. And at the same time, immigration is higher than it's ever been before. So when you tell a story and your identity is strong, you can welcome the stranger, but when you stop telling the story, your identity gets weak and you feel threatened by the stranger. And that's bad.
Οι Εβραίοι διασκορπίστηκαν, διώχθηκαν και εξορίστηκαν για 2.000 χρόνια. Δεν χάσαμε ποτέ την ταυτότητά μας. Γιατί; Επειδή τουλάχιστον μια φορά το χρόνο, στο Εβραϊκό Πάσχα, λέγαμε την ιστορία μας και την μαθαίναμε στα παιδιά μας και τρώγαμε το άζυμο ψωμί της συμφοράς και γευόμασταν τα πικρά χόρτα της σκλαβιάς. Έτσι δεν χάσαμε ποτέ την ταυτότητά μας. Νομίζω ότι συλλογικά πρέπει να συνεχίσουμε να λέμε την ιστορία μας. Ποιοι είμαστε, από πού ήρθαμε, τα ιδανικά με τα οποία ζούμε. Αν συμβεί αυτό, θα είμαστε αρκετά δυνατοί να υποδεχθούμε τον ξένο και να πούμε: «Έλα να μιλήσουμε για τις ζωές μας, να μοιραστούμε τις ιστορίες μας, τους στόχους και τα όνειρά μας». Αυτό είναι το «εμείς» της ταυτότητας.
I tell you, Jews have been scattered and dispersed and exiled for 2,000 years. We never lost our identity. Why? Because at least once a year, on the festival of Passover, we told our story and we taught it to our children and we ate the unleavened bread of affliction and tasted the bitter herbs of slavery. So we never lost our identity. I think collectively we've got to get back to telling our story, who we are, where we came from, what ideals by which we live. And if that happens, we will become strong enough to welcome the stranger and say, "Come and share our lives, share our stories, share our aspirations and dreams." That is the us of identity.
Και τέλος, το «εμείς» της ευθύνης. Ξέρετε κάτι; Η πιο αγαπημένη μου φράση σε ολόκληρη την πολιτική, πολύ Αμερικανική φράση, είναι το: «Εμείς ο λαός». Γιατί «εμείς ο λαός»; Γιατί λέει ότι όλοι μοιραζόμαστε συλλογική ευθύνη για το συλλογικό μας μέλλον. Έτσι είναι στην πραγματικότητα κι έτσι πρέπει να είναι.
And finally, the us of responsibility. Do you know something? My favorite phrase in all of politics, very American phrase, is: "We the people." Why "we the people?" Because it says that we all share collective responsibility for our collective future. And that's how things really are and should be.
Έχετε προσέξει πώς η πολιτική μας έχει κατακλυστεί από ευσεβείς πόθους; Λέμε πως το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να εκλέξουμε αυτόν τον δυνατό αρχηγό και αυτός ή αυτή θα λύσει όλα τα προβλήματα για εμάς. Πιστέψτε με, αυτό είναι ευσεβής πόθος. Κι έπειτα πιάνουμε τα άκρα: την ακροδεξιά, την ακροαριστερά, τους φανατικά θρησκευόμενους και τους φανατικούς κατά της θρησκείας, την ακροδεξιά ονειροπόληση μιας χρυσής εποχής που δεν υπήρξε ποτέ, την ακροαριστερή ονειροπόληση μιας ουτοπίας που δεν θα υπάρξει ποτέ. Και οι θρησκευόμενοι να πιστεύουν εξίσου με όσους είναι κατά της θρησκείας, ότι το μόνο που χρειάζεται είναι ο Θεός, ή η απουσία του Θεού, για να σωθούμε από τους εαυτούς μας. Κι αυτό είναι ευσεβής πόθος, γιατί οι μόνοι που θα μας σώσουν από τους εαυτούς μας είμαστε εμείς, ο λαός, όλοι εμείς μαζί. Και όταν το κάνουμε αυτό, και μετατοπιστούμε από την πολιτική του «εγώ» στην πολιτική του «όλοι εμείς μαζί» ανακαλύπτουμε αυτές τις όμορφες, αλήθειες που αντιβαίνουν στη λογική: Ότι ένα έθνος είναι δυνατό όταν νοιάζεται για τους αδύναμους, ότι γίνεται πλούσιο όταν νοιάζεται για τους φτωχούς, ότι γίνεται άτρωτο όταν νοιάζεται για τους ευάλωτους. Αυτό κάνει τα έθνη μεγάλα.
Have you noticed how magical thinking has taken over our politics? So we say, all you've got to do is elect this strong leader and he or she will solve all our problems for us. Believe me, that is magical thinking. And then we get the extremes: the far right, the far left, the extreme religious and the extreme anti-religious, the far right dreaming of a golden age that never was, the far left dreaming of a utopia that never will be and the religious and anti-religious equally convinced that all it takes is God or the absence of God to save us from ourselves. That, too, is magical thinking, because the only people who will save us from ourselves is we the people, all of us together. And when we do that, and when we move from the politics of me to the politics of all of us together, we rediscover those beautiful, counterintuitive truths: that a nation is strong when it cares for the weak, that it becomes rich when it cares for the poor, it becomes invulnerable when it cares about the vulnerable. That is what makes great nations.
(Χειροκρότημα)
(Applause)
Αυτή είναι, λοιπόν, η απλή πρότασή μου. Μπορεί να αλλάξει τη ζωή σας, και μπορεί να βοηθήσει για να αρχίσουμε να αλλάζουμε τον κόσμο. Κάντε μια έρευνα και αντικαταστήστε τη λειτουργία στο κείμενο του μυαλού σας, και όποτε συναντάτε τη λέξη «εαυτός», αντικαταστήστε την με τη λέξη «άλλος». Έτσι, αντί για «αυτοβοήθεια», «αλληλοβοήθεια», αντί για «αυτοσεβασμός», «αλληλοσεβασμός». Αν το κάνετε αυτό, θα αρχίσετε να νιώθετε τη δύναμη μιας φράσης που για μένα είναι η πιο συγκινητική σε όλα τα θρησκευτικά κείμενα. «Και μέσα σε κοιλάδα σκιάς θανάτου αν περπατήσω, δεν θα φοβηθώ κακό, επειδή εσύ είσαι μαζί μου». Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το μέλλον δίχως φόβο, εφόσον ξέρουμε ότι δεν θα το αντιμετωπίσουμε μόνοι.
So here is my simple suggestion. It might just change your life, and it might just help to begin to change the world. Do a search and replace operation on the text of your mind, and wherever you encounter the word "self," substitute the word "other." So instead of self-help, other-help; instead of self-esteem, other-esteem. And if you do that, you will begin to feel the power of what for me is one of the most moving sentences in all of religious literature. "Though I walk through the valley of the shadow of death, I will fear no evil, for you are with me." We can face any future without fear so long as we know we will not face it alone.
Για χάρη του μελλοντικού «εσείς», ας ενισχύσουμε όλοι μαζί το μελλοντικό «εμείς».
So for the sake of the future "you," together let us strengthen the future "us."
Σας ευχαριστώ.
Thank you.
(Χειροκρότημα)
(Applause)