I want to share with you some ideas about the secret power of time, in a very short time.
Dua të ndaj me ju disa ide mbi fuqinë sekrete të kohës, në një kohë shumë të shkurtër.
Video: All right, start the clock please. 30 seconds studio. Keep it quiet please. Settle down. It's about time. End sequence. Take one. 15 seconds studio. 10, nine, eight, seven, six, five, four, three, two ...
Video: Në rregull, fillloni kronometrin ju lutem. 30 sekonda në studio. Mbani qetësi ju lutem. Zini vend. Erdhi momenti. Mbyllet sekuenca. Marrja një. 15 sekonda në studio. 10, nëntë tetë, shtatë, gjashtë, pesë, katër, tre, dy ...
Philip Zimbardo: Let's tune into the conversation of the principals in Adam's temptation. "Come on Adam, don't be so wishy-washy. Take a bite." "I did." "One bite, Adam. Don't abandon Eve." "I don't know, guys. I don't want to get in trouble." "Okay. One bite. What the hell?" (Laughter)
Philip Zimbardo: Të fokusohemi atëherë tek kjo bisedë mbi parimet e tundimit të Adamit. Jepi Adam, mos u bëj kaq i pavendosur. Haje një kafshatë. Unë e bëra. Një kafshatë, Adam. Mos e braktis Evën. Nuk e di, djema. Nuk doja të futesha në telashe. Dakort, një kafshatë. Cfarë dreqin? (Qeshje)
Life is temptation. It's all about yielding, resisting, yes, no, now, later, impulsive, reflective, present focus and future focus. Promised virtues fall prey to the passions of the moment.
Jeta është tundim. Gjithçka përqendrohet tek dorëzimi, rezistenca, po, jo, tani, më vonë, impulsiv, reflektiv, fokusi tek e tashmja dhe tek e ardhmja. Virtyte të premtuara që bien pre e pasioneve të momentit.
Of teenage girls who pledged sexual abstinence and virginity until marriage -- thank you George Bush -- the majority, 60 percent, yielded to sexual temptations within one year. And most of them did so without using birth control. So much for promises.
Të vajzave adoleshente që premtuan të heqin dorë nga seksi dje të rrinë të virgjëra deri në martesë faleminderit George Bush -- pjesa më e madhe, 60%, ranë pre e tundimeve seksuale brenda vitit. Dhe shumica e bënë këtë pa përdorur kontraceptivë. Premtime i thënçin.
Now lets tempt four-year-olds, giving them a treat. They can have one marshmallow now. But if they wait until the experimenter comes back, they can have two. Of course it pays, if you like marshmallows, to wait. What happens is two-thirds of the kids give in to temptation. They cannot wait. The others, of course, wait. They resist the temptation. They delay the now for later.
Le të tundojmë tani 4-vjeçarët, duke ju dhënë një ëmbëlsirë. Mund t'ju japim një pufkë tani. Por nëse presin deri sa të kthehet eksperimentuesi, do të marrin dy pufka. Patjetër që ja vlen, nëse të pëlqejnë pufkat, që të presësh. Ajo që ndodh, është që 2/3 e fëmijëve i dorëzohen tundimit. Nuk mund të presin. Të tjerët, patjetër që presin. I rezistojnë tundimit. E shtyjnë të tashmen për më vonë.
Walter Mischel, my colleague at Stanford, went back 14 years later, to try to discover what was different about those kids. There were enormous differences between kids who resisted and kids who yielded, in many ways. The kids who resisted scored 250 points higher on the SAT. That's enormous. That's like a whole set of different IQ points. They didn't get in as much trouble. They were better students. They were self-confident and determined. And the key for me today, the key for you, is, they were future-focused rather than present-focused.
Walter Mischel, kolegu im në Stanford, u kthye pas 14 vjetësh, për të parë se çfarë i bënte këta fëmijë të ndryshëm. Kishte ndryshime masive midis fëmijëve që rezistuan dhe atyre që u dorëzuan, në shumë mënyra, Ata që rezistuan morën 250 pikë më shumë në testet e SAT. Ky ndryshim është shumë i madh. Sikur të jetë një sistem tjetër i kuotientit të intelighencës (IQ), Nuk u futën në aq shumë telashe. Ishin studentë më të mirë. Kishin besim në vetvete dhe të vendosur. Dhe pika kyçe për mua sot, pika kryesore për ju, është që ata ishin të përqendruar tek e ardhmja në vend të së tashmes.
So what is time perspective? That's what I'm going to talk about today. Time perspective is the study of how individuals, all of us, divide the flow of your human experience into time zones or time categories. And you do it automatically and non-consciously. They vary between cultures, between nations, between individuals, between social classes, between education levels. And the problem is that they can become biased, because you learn to over-use some of them and under-use the others.
Pra, çfarë është perspektiva kohore? Për këtë dua tju flas sot. Perspektiva kohore është studimi se si individët, të gjithë ne, e ndajmë rrjedhën e eksperiencave tona njerëzore në disa kategori kohore ose zona kohore. Dhe ju e bëni këtë automatikisht dhe në mënyrë jo të vetëdijshme. Ato ndryshojnë sipas kulturave dhe kombeve, sipas individëve, klasave shoqërore, dhe sipas nivelit të arsimimit. Dhe problemi është që mund të ndërtohen mbi paragjykime. Sepse ju mësoni ti përdorni disa më shumë dhe të tjera më pak.
What determines any decision you make? You make a decision on which you're going to base an action. For some people it's only about what is in the immediate situation, what other people are doing and what you're feeling. And those people, when they make their decisions in that format -- we're going to call them "present-oriented," because their focus is what is now.
Çfarë përcakton vendimet që ju merrni? Ju merrni një vendim, mbi të cilin do të bazoni një veprim. Për disa njerëz, kjo ka të bëjë vetëm me situatën afatshkurtër në dorë, çfarë janë duke bërë të tjerët dhe si ndiheni ju. Dhe ata njerëz, që marrin vendimet në atë format -- ne do ti referohemi këtyre njerëzve si të "Varur-nga-e-tashmja.". Sepse fokusi i tyre është çfarë është tani.
For others, the present is irrelevant. It's always about "What is this situation like that I've experienced in the past?" So that their decisions are based on past memories. And we're going to call those people "past-oriented," because they focus on what was.
Për të tjerë, e tashmja është e parëndësishme. Gjithmonë bëjnë pyetjen "Çfarë situate si kjo kam hasur si kjo në të kaluarën?" Prandaj vendimet e tyre merren në bazë të kujtimeve mbi të kaluarën që kanë. Dhe do ti quajmë këta njerëz "të varur nga e kaluara." Sepse ata përqendrohem në atë që ishte.
For others it's not the past, it's not the present, it's only about the future. Their focus is always about anticipated consequences. Cost-benefit analysis. We're going to call them "future-oriented." Their focus is on what will be.
për të tjerë nuk është e kaluara, as e tashmja, por gjithçka përqendrohet tek e ardhmja. Fokusi i tyre është gjithmonë tek pasojat që priten në një situatë. një analizë kosto-përftimi. Do ti referohemi atyre si "të varur nga e ardhmja." Ata përqendrohen tek ajo që do të jetë.
So, time paradox, I want to argue, the paradox of time perspective, is something that influences every decision you make, you're totally unaware of. Namely, the extent to which you have one of these biased time perspectives. Well there is actually six of them. There are two ways to be present-oriented. There is two ways to be past-oriented, two ways to be future. You can focus on past-positive, or past-negative. You can be present-hedonistic, namely you focus on the joys of life, or present-fatalist -- it doesn't matter, your life is controlled. You can be future-oriented, setting goals. Or you can be transcendental future: namely, life begins after death. Developing the mental flexibility to shift time perspectives fluidly depending on the demands of the situation, that's what you've got to learn to do.
Prandaj, dua të argumentoj sot që paradoksi i kohës, paradoksi i perspektivës kohore, ndikon në çdo vendim që ju merrni, dhe ju nuk jeni të vetdijshëm për këtë. Pikërisht, pesha e secilës prej këtyre që ju keni mbi perspektivat kohore. Në fakt ekzistojnë 6 prej tyre. Ka dy mënyra për të qënë i varur nga e tashmja. Ka dy mënyra për tu orientuar nga e kaluara, dhe dy nga e ardhmja. Mund të përqendrohesh tek e kaluara pozitive ose negative. Mund të jesh hedonist-në-të-tashmen, d.m.th. të fokusohesh tek gëzimet e jetës, apo fatalist në të tashmen. Nuk ka rëndësi. Jeta juaj është e kontrolluar. Mund të jeni të drejtuar nga e ardhmja, duke vendosur objektiva. Ose mund të jeni e ardhmja e jashtëzakonshme: d.m.th. jeta fillon pas vdekjes. Të zhvilloni elasticitetin mendor për të kaluar nga një perspektivë kohore tek tjetra lehtësisht në varësi të nevojave të momentit, është ajo që ju duhet të mësoni të bëni.
So, very quickly, what is the optimal time profile? High on past-positive. Moderately high on future. And moderate on present-hedonism. And always low on past-negative and present-fatalism. So the optimal temporal mix is what you get from the past -- past-positive gives you roots. You connect your family, identity and your self. What you get from the future is wings to soar to new destinations, new challenges. What you get from the present hedonism is the energy, the energy to explore yourself, places, people, sensuality.
Prandaj, shumë shpejt, cili është profili kohor më i mirë? Shumë pozitivitet mbi të kaluarën. Mesatarisht i lartë në të ardhmen. Dhe mesatar në hedonizmin e të tashmes. Dhe gjithmonë pak negativizëm mbi të kaluarën. dhe pak fatalizëm të të tashmes. Prandaj përzjerja optimale kohore është ajo që merrni nga e kaluara -- e kaluara pozitive ju jep rrënjë. Mbani lidhje me familjen, identitetin tuaj dhe vetveten. E ardhmja ju jep krahë për të arritur vende të reja, sfida të reja. Ajo që ju jep hedonizmi i të tashmes është energjia, energjia për të zbuluar vetveten, vende, njerëz, sensualitetin.
Any time perspective in excess has more negatives than positives. What do futures sacrifice for success? They sacrifice family time. They sacrifice friend time. They sacrifice fun time. They sacrifice personal indulgence. They sacrifice hobbies. And they sacrifice sleep. So it affects their health. And they live for work, achievement and control. I'm sure that resonates with some of the TEDsters. (Laughter)
Çdo perspektivë kohore me tepricë ka më shumë efekte negative sesa pozitive. Çfarë sakrifikojnë të ardhmet për suksesin? Sakrifikojnë kohën me familjen. Kohën e kaluar me miqtë. Të bërit e qejfit. Përmbushje të dëshirave personale. Sakrifikojnë aktivitetet e kohës së lirë. Gjumin. Prandaj i ndikon tek shëndeti. Ata jetojnë për punë, sukses dhe kontroll. Jam i sigurt që kjo nuk është lajm i ri për disa TEDsters. (Të qeshura)
And it resonated for me. I grew up as a poor kid in the South Bronx ghetto, a Sicilian family -- everyone lived in the past and present. I'm here as a future-oriented person who went over the top, who did all these sacrifices because teachers intervened, and made me future oriented. Told me don't eat that marshmallow, because if you wait you're going to get two of them, until I learned to balance out. I've added present-hedonism, I've added a focus on the past-positive, so, at 76 years old, I am more energetic than ever, more productive, and I'm happier than I have ever been.
Dhe nuk ishte lajm i ri as për mua. U rrita një fëmijë i varfër në një geto të Bronksit të Jugut, në një familje Siciliane. Çdo njeri jetojnë në të kaluarën dhe të tashmen. Unë vij këtu si një person i orientuar nga e ardhmja që e teproi dhe i bëri të gjitha këto sakrificat sepse mësuesit ndërhynë dhe më bënë të varur nga e ardhmja. Më thanë të mos e haja atë pufkën, sepse nëse pret do të marrësh dy prej tyre, deri sa unë mësova ti ekuilibroja të gjitha. I kam shtuar hedonizmin e momentit. I shtova edhe fokusin në të kaluarën e lavdishme. Prandaj në moshën 76-vjeçare, jam më energjik se kurrë, më produktiv, dhe jam më i lumtur nga ç'kam qenë ndonjëherë.
I just want to say that we are applying this to many world problems: changing the drop-out rates of school kids, combating addictions, enhancing teen health, curing vets' PTSD with time metaphors -- getting miracle cures -- promoting sustainability and conservation, reducing physical rehabilitation where there is a 50-percent drop out rate, altering appeals to suicidal terrorists, and modifying family conflicts as time-zone clashes.
Dua të them që po e zbatojmë këtë në shumë probleme të botës, për të ndryshuar përqindjen e fëmijëve që lënë shkollën, për të luftuar varësinë, për të përmirësuar shëndetin e adoleshentëve, për të kuruar veteranët e luftës me Çrregullim nga Stresi Post-Traumatik (PTSD) me metafora kohore -- duke zhvilluar kura të mrekullueshme -- për të promovuar qëndrueshmërinë dhe ruajtjen, për të ulur rehabilitimin fizik atje ku mbi 50% heqin dorë, për të ulur interesin tek terroristët vetëvrasës, dhe për të ndryshuar konfliktet familjare si përplasje të zonave kohore.
So I want to end by saying: many of life's puzzles can be solved by understanding your time perspective and that of others. And the idea is so simple, so obvious, but I think the consequences are really profound. Thank you so much. (Applause)
Prandaj dua të përfundoj duke thënë, shumë nga misteret e jetës mund të zgjidhen duke kuptuar perspektivën tuaj kohore dhe atë të të tjerëve. Dhe ideja është kaq e thjeshtë, kaq e qartë, por unë mendoj që pasojat janë shumë të thella. Falemnderit shumë. (Duartrokitje)