I know what you're thinking. You think I've lost my way, and somebody's going to come on the stage in a minute and guide me gently back to my seat. (Applause) I get that all the time in Dubai. "Here on holiday are you, dear?" (Laughter) "Come to visit the children? How long are you staying?"
Ես գիտեմ, թե դուք ինչ եք մտածում: Դուք մտածում եք ես մոլորվել եմ և ինչ-որ մեկը մի րոպեից կբարձրանա այստեղ և բարեկիրթ ձևով կխնդրի վերադառնալ իմ նստարանին: (Ծափահարություններ) Դուբայում միշտ այդ իրավիճակի մեջ էի: «Դուք այստեղ հանգստանում ե՞ք»: (Ծիծաղ) «Եկել եք երեխաներին այցելելու՞: Որքա՞ն եք մնալու»:
Well actually, I hope for a while longer yet. I have been living and teaching in the Gulf for over 30 years. (Applause) And in that time, I have seen a lot of changes. Now that statistic is quite shocking. And I want to talk to you today about language loss and the globalization of English. I want to tell you about my friend who was teaching English to adults in Abu Dhabi. And one fine day, she decided to take them into the garden to teach them some nature vocabulary. But it was she who ended up learning all the Arabic words for the local plants, as well as their uses -- medicinal uses, cosmetics, cooking, herbal. How did those students get all that knowledge? Of course, from their grandparents and even their great-grandparents. It's not necessary to tell you how important it is to be able to communicate across generations.
Իրականում, հույս ունեմ, որ դեռ երկար կմնամ: Ես արդեն 30 տարի ապրում և դասավանդում եմ Ծովածոցում: (Ծափահարություններ) Եվ այդ ժամանակից սկսած, ես շատ փոփոխություններ եմ տեսել: Այժմ այդ վիճակագրությունը բավական ցնցող է: Ես ձեզ հետ այսօր ուզում եմ խոսել լեզուների կորստի և անգլերեն լեզվի համատարածման մասին: Ես ուզում եմ պատմել ձեզ իմ ընկերոջ մասին, ով մեծահասակներին անգլերեն էր սովորեցնում Աբու Դաբիում: Մի հրաշալի օր, նա որոշում է ուսանողներին տանել այգի, որպեսզի բնության հետ կապված բառեր սովորեն: Եվ ամեն ինչ վերջացավ նրանով, որ հենց ինքը սկսեց սովորել տեղի բույսերի արաբական անվանումները, ինչպես նաև դրանց օգտագործման եղանակները բժշկական, կոսմետոլոգիական, խոհարարական և բուսական: Որտեղի՞ց էին ուսանողները ստացել այդ գիտելիքները: Իհարկե, իրենց մեծ ծնողներից, կամ նույնիսկ ավելի մեծ սերունդներից: Կարիք չկա ձեզ պատմելու, թե ինչքան կարևոր է կարողանալ հաղորդակցվել սերունդների հետ:
But sadly, today, languages are dying at an unprecedented rate. A language dies every 14 days. Now, at the same time, English is the undisputed global language. Could there be a connection? Well I don't know. But I do know that I've seen a lot of changes. When I first came out to the Gulf, I came to Kuwait in the days when it was still a hardship post. Actually, not that long ago. That is a little bit too early. But nevertheless, I was recruited by the British Council, along with about 25 other teachers. And we were the first non-Muslims to teach in the state schools there in Kuwait. We were brought to teach English because the government wanted to modernize the country and to empower the citizens through education. And of course, the U.K. benefited from some of that lovely oil wealth.
Դժբախտաբար այսօր, լեզուները մահանում են անընդունելի տեմպերով: Յուրաքանչյուր 14 օրը մեկ մի լեզու մահանում է: Եվ միևնույն ժամանակ, անգլերենն անկասկած հանդիսանում է համընդհանուր լեզու: Կարո՞ղ է այստեղ կապ լինել: Ես չգիտեմ: Բայց ես հաստատ գիտեմ, որ ես շատ փոփոխություններ եմ տեսնում: Երբ ես առաջին անգամ դուրս եկա Ծովածոցից, ես գնացի Քուվեյթ այն օրերին, երբ այնտեղ դեռ հաղորդակցման խնդիր կար: Իրականում ոչ այսքան վաղ: Սա մի քիչ ավելի վաղ ժամանակ է: Բայց այնուամենայնիվ, ինձ և ևս 25 այլ ուսուցիչների հավաքագրեց Բրիտանական խորհրդիը: Եվ մենք դարձանք առաջին ոչ մուսուլման ուսուցիչները, ովքեր պետք է դասավանդեին Քուվեյթի դպրոցներում: Մեզ տարել էին, որ անգլերեն սովորեցնենք, քանի որ իրենց կառավարությունը ցանկանում էր արդիականացնել երկիրը և զարգացնել քաղաքացիներին կրթության միջոցով: Եվ, իհարկե, Միացյալ Թագավորությունն օգտվեց նրանց նավթի սիրելի պաշարներից:
Okay. Now this is the major change that I've seen -- how teaching English has morphed from being a mutually beneficial practice to becoming a massive international business that it is today. No longer just a foreign language on the school curriculum, and no longer the sole domain of mother England, it has become a bandwagon for every English-speaking nation on earth. And why not? After all, the best education -- according to the latest World University Rankings -- is to be found in the universities of the U.K. and the U.S. So everybody wants to have an English education, naturally. But if you're not a native speaker, you have to pass a test.
Լավ: Այժմ այն գլխավոր փոփոխությունը, որ ես տեսա` ինչպես անգլերենի ուսուցումը փոխշահավետ փորձառությունից վերածվեց և դարձավ առօրյա մասսայական միջազգային բիզնես: Այն արդեն ընդամենը դպրոցում ուսուցանվող առարկա չէ: Եվ արդեն ոչ մենակ մայր Անգլիայի միակ ոլորտը: Այն դարձել է համընդհանուր շարժում աշխարհի յուրաքանչյուր անգլախոս երկրում: Իսկ ինչու՞ ոչ: Ի վերջո, լավագույն կրթությունը, համաձայն Աշխարհի համալսարանների դասակարգման վերջին ցուցակի, լավագույնները գտնվում են Միացյալ Թագավորությունում և ԱՄՆ-ում: Եվ դրա համար ամեն ոք ուզում է ունենալ անգլերեն կրթություն, բնականաբար: Բայց եթե այն քո մայրենին չէ, դու պետք է թեստ հանձնես.
Now can it be right to reject a student on linguistic ability alone? Perhaps you have a computer scientist who's a genius. Would he need the same language as a lawyer, for example? Well, I don't think so. We English teachers reject them all the time. We put a stop sign, and we stop them in their tracks. They can't pursue their dream any longer, 'til they get English. Now let me put it this way: if I met a monolingual Dutch speaker who had the cure for cancer, would I stop him from entering my British University? I don't think so. But indeed, that is exactly what we do. We English teachers are the gatekeepers. And you have to satisfy us first that your English is good enough. Now it can be dangerous to give too much power to a narrow segment of society. Maybe the barrier would be too universal.
Հիմա, ինչքանո՞վ է արդարացի մերժել ուսանողին հիմնվելով միայն լեզվական կարողությունների վրա: Գուցե դուք գիտեք համակարգչային գիտությունների մասնագետի ով պարզապես հանճար է: Արդյո՞ք նա կարիք ունի իմանալու նույն լեզուն, ինչ իրավաբանը, օրինակ: Համենայն դեպս ես այդպես չեմ կարծում: Մենք` անգլերենի ուսուցիչներս միշտ հերքում ենք դա: Մենք դնում ենք կանգ առնելու նշան և կանխում ենք նրանց ճանապարհը: Նրանք չեն կարող հետևել իրենց երազանքին, քանի դեռ անգլերեն չսովորեն: Այժմ թույլ տվեք այլ տեսանկյունից նայել. եթե ես հանդիպեի միալեզու հոլանդացու, ով գտել է քաղցկեղի բուժումը, արդյո՞ք ես կարգելեմ նրա մուտքը որևէ բրիտանական համալսարան: Չեմ կարծում: Բայց իրականում հենց դա ենք մենք անում: Մենք` անգլերենի ուսուցիչներս դարպասապահ ենք: Եվ դուք պետք է առաջին հերթին մեզ ապացուցեք, որ անգլերենի ձեր իմացությունը բավական լավն է: Չափազանց վտանգավոր է այսքան մեծ իշխանություն տալ հասարակության փոքր մասին: Արգելքները կարող է չափազանց համընդհանուր պատնեշ դառնալ:
Okay. "But," I hear you say, "what about the research? It's all in English." So the books are in English, the journals are done in English, but that is a self-fulfilling prophecy. It feeds the English requirement. And so it goes on. I ask you, what happened to translation? If you think about the Islamic Golden Age, there was lots of translation then. They translated from Latin and Greek into Arabic, into Persian, and then it was translated on into the Germanic languages of Europe and the Romance languages. And so light shone upon the Dark Ages of Europe. Now don't get me wrong; I am not against teaching English, all you English teachers out there. I love it that we have a global language. We need one today more than ever. But I am against using it as a barrier. Do we really want to end up with 600 languages and the main one being English, or Chinese? We need more than that. Where do we draw the line? This system equates intelligence with a knowledge of English, which is quite arbitrary.
Լավ: Բայց, գիտեմ, հիմա դուք կասեք, «Իսկ ի՞նչ անենք վերլուծությունների հետ: Դրանք անգլերեն են»: Գրքերն անգլերեն են, ամսագրերը նույնպես անգլերեն են, և դա գիտելիքի ինքնաբավարաման գործընթաց է: Դա լրացնում է անգլերենի իմացության պահանջը: Եվ այդպես շարունակ: Ես ձեզ հարցնում եմ, ի՞նչ պատահեց թարգմանությունների հետ: Եթե հիշենք Իսլամական Ոսկեդարը, ապա բազում թարգմանություններ կգտնենք: Նրանք արաբերեն և պարսկերեն էին թարգմանում լատիներենից և հունարենից, ապա դրանք թարգմանվում էին գերմանա-եվրոպական և և ռոմանա-գերմանական լեզուներով: Եվ այդպես լույսը շողաց Եվրոպայի մութ դարերի վրա: Ինձ սխալ չհասկանաք. ես դեմ չեմ անգլերեն սովորելուն, դուք բոլորդ անգլերենի ուսուցիչներ եք: Ինձ դուր է գալիս, որ անգլերենը համընդհանուր լեզու է: Մենք իրոք այդպիսի լեզվի կարիք ունենք: Բայց ես դեմ եմ, որ այն օգտագործենք որպես արգելք: Արդյո՞ք մեզ իրականում անհրաժեշտ է սպանել 600 լեզու և թողնել մեկ խոշոր լեզու` անգլերենը կամ չինարենը: Մեզ ավելին է հարկավոր: Որտե՞ղ պետք է լինի սահմանագիծը: Այս համակարգը հավասարեցնում է մտավոր կարողությունը անգլերենի իմացությանը, ինչը բավական վիճելի է:
(Applause)
(Ծափահարություններ)
And I want to remind you that the giants upon whose shoulders today's intelligentsia stand did not have to have English, they didn't have to pass an English test. Case in point, Einstein. He, by the way, was considered remedial at school because he was, in fact, dyslexic. But fortunately for the world, he did not have to pass an English test. Because they didn't start until 1964 with TOEFL, the American test of English. Now it's exploded. There are lots and lots of tests of English. And millions and millions of students take these tests every year. Now you might think, you and me, "Those fees aren't bad, they're okay," but they are prohibitive to so many millions of poor people. So immediately, we're rejecting them.
Եվ ես ցանկանում եմ ձեզ հիշեցնել, որ այն հսկաները, ում ուսերին «կանգնած է» այսօրվա մտավորականությունը պարտադիր չէր, որ անգլերեն իմանային, նրանք պարտավոր չէին անգլերենի թեստ հանձնել: Վառ օրինակ` Էյնշտեյնը: Նա, ի դեպ, դպրոցում հատուկ վերապատրաստում էր անցնում, քանի որ, նա, իրականում, դիսլեքսիկ էր: Ի բարեբախտություն աշխարհի, նա պարտավոր չէր անգլերենի թեստ հանձնել: Քանի որ դրանք չէին անց կացվում մինչև 1964թ. երբ սկսեց կազմակերպվել TOEFL-ը անգլերենի ամերիկյան թեստը: Այժմ դա տարածվում է: Կան անգլերենի բազում, շատ-շատ թեստեր: Եվ միլիոնավոր ուսանողներ, ովքեր ամեն տարի հանձնում են այս թեստերը: Հիմա դուք կմտածեք, դուք և ես, այս վճարները այդքան էլ վատ չեն, սովորական են, բայց դրանք չափազանց շատ են միլիոնավոր աղքատ մարդկանց համար: Եվ անմիջապես մենք հերքում ենք դրանք:
(Applause)
(Ծափահարություններ)
It brings to mind a headline I saw recently: "Education: The Great Divide." Now I get it, I understand why people would want to focus on English. They want to give their children the best chance in life. And to do that, they need a Western education. Because, of course, the best jobs go to people out of the Western Universities, that I put on earlier. It's a circular thing.
Սա հիշեցնում է մի վերնագիր, որ տեսա վերջերս. «Կրթություն. Մեծագույն բաժանում» Հիմա ես այն հասկանում եմ, ես հասկանում եմ, թե ինչու են մարդիկ շեշտադրում անգլերենը: Նրանք ցանկանում են իրենց երեխաներին կյանքի լավագույն շանսը տալ: Եվ դա անելու համար նրանք պետք է ունենան արևմտյան կրթություն: Քանի որ, իհարկե, լավագույն աշխատատեղերը տրամադրվում են արևմտյան համալսարանների շրջանավարտներին, ինչի մասին քիչ առաջ ասացի: Սա մի շրջան է:
Okay. Let me tell you a story about two scientists, two English scientists. They were doing an experiment to do with genetics and the forelimbs and the hind limbs of animals. But they couldn't get the results they wanted. They really didn't know what to do, until along came a German scientist who realized that they were using two words for forelimb and hind limb, whereas genetics does not differentiate and neither does German. So bingo, problem solved. If you can't think a thought, you are stuck. But if another language can think that thought, then, by cooperating, we can achieve and learn so much more.
Լավ: Թույլ տվեք ձեզ երկու գիտնականների մասին մի պատմություն պատմեմ, երկու անգլիացի գիտնականների մասին: Նրանք գենետիկայի հետ կապված փորձարկում էին անում, որը կապված էր կենդանիների առջևի և հետևի վերջույթների հետ: Բայց նրանք չէին ստանում իրենց ցանկալի արդյունքը: Նրանք իսկապես չգիտեին ինչ անել, մինչև եկավ մի գերմանացի գիտնական, ով բացահայտեց, որ նրանք օգտագործում են 2 բառ առջևի և հետևի վերջույթների համար, մինչդեռ գենետիկան դրանք չի տարբերակում, ինչը չի անում նաև գերմաներենը: Եվ բինգո, խնդիրը լուծվեց: Եթե դուք չեք կարող մտածել, ապա դուք հապաղում եք: Բայց, եթե այլ լեզուն կարող է «մտածել» այդ միտքը, ապա, համագործակցելով, մենք կարող ենք հասնել և սովորել շատ ավելին:
My daughter came to England from Kuwait. She had studied science and mathematics in Arabic. It's an Arabic-medium school. She had to translate it into English at her grammar school. And she was the best in the class at those subjects. Which tells us that when students come to us from abroad, we may not be giving them enough credit for what they know, and they know it in their own language. When a language dies, we don't know what we lose with that language.
Իմ աղջիկը, եկավ Անգլիա Քուվեյթից: Նա բնական գիտությունները և մաթեմատիկան սովորել էր արաբերեն: Դա արաբական միջին դպրոց էր: Աղջիկս ստիպված էր թարգմանել դրանք անգլերեն իր քերականության դպրոցում: Եվ նա լավագույն արդյունքներն ուներ այդ առարկաներից դասարանում: Սա մեզ ասում է այն մասին, որ, երբ ուսանողները գալիս են արտասահմանից, մենք հավանաբար չենք տա նրանց բավարար կրեդիտներ իրենց գիտելիքների համար, ինչքան կտայինք իրենց մայրենի լեզվով հանձնելու դեպքում: Երբ լեզուն մահանում է, մենք չգիտենք, թե ինչ ենք կորցնում այդ լեզվի հետ միասին:
This is -- I don't know if you saw it on CNN recently -- they gave the Heroes Award to a young Kenyan shepherd boy who couldn't study at night in his village, like all the village children, because the kerosene lamp, it had smoke and it damaged his eyes. And anyway, there was never enough kerosene, because what does a dollar a day buy for you? So he invented a cost-free solar lamp. And now the children in his village get the same grades at school as the children who have electricity at home. (Applause) When he received his award, he said these lovely words: "The children can lead Africa from what it is today, a dark continent, to a light continent." A simple idea, but it could have such far-reaching consequences.
Սա, ես չգիտեմ տեսել եք արդյոք CNN-ով, նրանք տվել են Հերոսի մրցանակ այս երիտասարդ քենիացի հովվին, ով չէր կարողանում սովորել իր գյուղում, ինչպես գյուղացի մյուս երեխաները, քանի որ նավթի լամպը ծուխ էր անում և վնասում աչքերը: Բացի դրանից, երբեք բավարար նավթ չէր լինում, քանի որ ի՞նչ կգնեք օրական մեկ դոլարով: Այդպիսով նա հայտնագործեց անվճար արևային լամպը: Եվ այժմ իր գյուղի երեխաները ստանում են նույն գնահատականները, ինչ իրենց տանը էլեկտրականություն ունեցող երեխաները: (Ծափահարություններ) Երբ նա ստացավ իր մրցանակը, նա ասաց այս հրաշալի բառերը. «Երեխաները կարող են առաջնորդել և դուրս բերել Աֆրիկան այսօրվա ներկա իրավիճակից, մռայլ մայրցամաքից, դեպի պայծառ մայրցամաք»: Պարզ միտք, որը կարող է ունենալ այնքան հեռու գնացող հետևանքներ:
People who have no light, whether it's physical or metaphorical, cannot pass our exams, and we can never know what they know. Let us not keep them and ourselves in the dark. Let us celebrate diversity. Mind your language. Use it to spread great ideas.
Մարդիկ, ովքեր լույս չունեն, թե ֆիզիկական, թե փոխաբերական առումով, չեն կարող հանձնել քննությունները, և մենք երբեք չենք իմանա, թե նրանք ինչ գիտեն: Եկե'ք չթողնենք նրանց և մեզ մթության մեջ: Եկե'ք տոնենք բազմազանությունը: Մտածեք ձեր լեզվով: Օգտագործեք այն հրաշալի մտքերը տարածելու համար:
(Applause)
(Ծափահարություններ)
Thank you very much.
Շատ շնորհակալ եմ:
(Applause)
(Ծափահարություններ) Բազում ծաղիկներ ծնվում են աննկատ ամաչելու համար և տարածում են իրենց քնքշությունը անապատի օդում: (Թոմաս Գրեյ, Էլեգիա` գրված գյուղական գերեզմանատանը)