Let's talk about billions. Let's talk about past and future billions. We know that about 106 billion people have ever lived. And we know that most of them are dead. And we also know that most of them live or lived in Asia. And we also know that most of them were or are very poor -- did not live for very long. Let's talk about billions. Let's talk about the 195,000 billion dollars of wealth in the world today. We know that most of that wealth was made after the year 1800. And we know that most of it is currently owned by people we might call Westerners: Europeans, North Americans, Australasians. 19 percent of the world's population today, Westerners own two-thirds of its wealth.
Chúng ta hãy nói về tỷ. Hãy cùng nói về quá khứ và tương lai của tỷ. Chúng ta biết rằng khoảng 106 tỷ người đã từng sống. Và chúng ta biết rằng rất nhiều trong số họ đã chết. Và chúng ta cũng biết rằng hầu hết những người đó đang và đã sống ở Châu Á. Và chúng ta cũng biết rằng có có những người đã và đang rất nghèo -- đã không sống được thọ. Hãy cùng nói về tỷ. Cùng nói về những thứ của cải trị giá 195.000 tỉ đô-la trong thế giới ngày nay. Chúng ta biết rằng hầu hết những của cải này có được sau năm 1800. Và chúng ta biết rằng đa phần trong số chúng hiện được sở hữu bởi những người mà chúng ta gọi là những người Phương Tây: người châu Âu, người Bắc mĩ, người Úc. 19% dân số thế giới ngày nay người châu Âu sở hữu 2/3 của cải.
Economic historians call this "The Great Divergence." And this slide here is the best simplification of the Great Divergence story I can offer you. It's basically two ratios of per capita GDP, per capita gross domestic product, so average income. One, the red line, is the ratio of British to Indian per capita income. And the blue line is the ratio of American to Chinese. And this chart goes back to 1500. And you can see here that there's an exponential Great Divergence. They start off pretty close together. In fact, in 1500, the average Chinese was richer than the average North American. When you get to the 1970s, which is where this chart ends, the average Briton is more than 10 times richer than the average Indian. And that's allowing for differences in the cost of living. It's based on purchasing power parity. The average American is nearly 20 times richer than the average Chinese by the 1970s.
Các nhà sử gia kinh tế gọi đó là "Sự Khác Biệt Lớn". Và đồ thị này là một sự đơn giản hoá tốt nhất về câu chuyện của Sự Khác Biệt Lớn mà tôi có thể mang lại cho bạn. Nó cơ bản là 2 tỷ lệ GDP theo đầu người, tổng sản phầm trong nước theo đầu người, mức thu nhập trung bình, Đường màu đỏ là tỷ lệ giữa người Anh và người Ấn độ thu nhập theo đầu người. Và đường màu xanh là tỷ lệ của người Mỹ và người Trung quốc. Và biểu đồ này quay ngược thời gian trở lại năm 1500. Bạn có thể thấy ở đây có 1 sự khác biệt lớn theo luật số mũ. Chúng bắt đầu khá gần nhau. Thực tế, năm 1500, người trung quốc với mức thu nhập trung bình giàu hơn người Bắc Mỹ có mức thu nhập trung bình. Những năm 1970, cũng là sự kết thúc của biểu đồ, người Anh có mức thu nhập trung bình giàu hơn gấp 10 lần người Ấn độ có mức thu nhập trung bình. Và điều đó dẫn đến sự khác nhau giữa các khoản chi phí của cuộc sống. Nó dựa trên sức mua tương đương. Người Mỹ trung bình gần như giàu gấp 20 lần người Trung quốc có thu nhập trung bình vào những năm 1970.
So why? This wasn't just an economic story. If you take the 10 countries that went on to become the Western empires, in 1500 they were really quite tiny -- five percent of the world's land surface, 16 percent of its population, maybe 20 percent of its income. By 1913, these 10 countries, plus the United States, controlled vast global empires -- 58 percent of the world's territory, about the same percentage of its population, and a really huge, nearly three-quarters share of global economic output. And notice, most of that went to the motherland, to the imperial metropoles, not to their colonial possessions.
Vậy tại sao? Đó không chỉ là một bài toán kinh tế. Nếu bạn quan sát 10 quốc gia mà đã trở thành những đế chế phương Tây năm 1500, họ đã rất nhỏ bé -- chỉ chiếm 5% mặt đất thế giới, 16% dân số thế giới, khoảng 20% thu nhập. Trước năm 1913, 10 nước này, có thêm Hoa Kỳ, kiểm soát những đế chế toàn cầu lớn -- chiếm 58% lãnh thổ thế giới, về cùng chiếm từng đấyphần trăm dân số, và thực sự rất lớn, gần ¾ sản lượng kinh tế toàn cầu. Và nhận thấy rằng, hầu hết của cải đó trở về mẫu quốc, trở về nhà vua, chứ không phải các thuộc địa.
Now you can't just blame this on imperialism -- though many people have tried to do so -- for two reasons. One, empire was the least original thing that the West did after 1500. Everybody did empire. They beat preexisting Oriental empires like the Mughals and the Ottomans. So it really doesn't look like empire is a great explanation for the Great Divergence. In any case, as you may remember, the Great Divergence reaches its zenith in the 1970s, some considerable time after decolonization. This is not a new question.
Bây giờ bạn không thể chỉ đổ lỗi đó cho chủ nghĩa đế quốc -- mặc dù rất nhiều người đã cố gắng làm điều đó -- bởi 2 lý do: Thứ nhất, đế chế là thứ mà không chỉ có ở các nước phương Tây sau năm 1500. Tất cả mọi đều xây dựng đế chế. Họ đã đánh bại từ trước các đế chế phương Đông như Mughals và Ottomans. Vì vậy thực sự đế chế chưa phải là một lời giải thích tuyệt vời cho Sự Khác Biệt Lớn. Trong mọi trường hợp, như bạn có thể biết, Sự Khác Biệt Lớn đạt đỉnh cao vào những năm 1970, một khoảng thời gian đáng kể sau khi phi thực dân hoá. Đó ko phải là một câu hỏi mới.
Samuel Johnson, the great lexicographer, [posed] it through his character Rasselas in his novel "Rasselas, Prince of Abissinia," published in 1759. "By what means are the Europeans thus powerful; or why, since they can so easily visit Asia and Africa for trade or conquest, cannot the Asiaticks and Africans invade their coasts, plant colonies in their ports, and give laws to their natural princes? The same wind that carries them back would bring us thither?"
Samuel Johnson, nhà từ điển học tuyệt vời, phản đối nó thông qua nhân vật của ông Rasselas trong tiểu thuyết của ông "Rasselas, Hoàng tử xứ Absissinia," xuất bản năm 1759. "Tại sao những người Châu Âu lại mạnh mẽ; hoặc tại sao, vì họ có thể dễ dàng đến châu Á và châu Phi để buôn bán hoặc xâm lược, mà không phải là người châu Á và người châu Phi xâm chiếm lãnh thổ của họ, xây dựng thuộc địa ở các cảng của họ, và đưa ra luật pháp cho hoàng tử của họ? Ngọn gió đã mang họ trở lại cũng sẽ mang chúng ta tới đó?"
That's a great question. And you know what, it was also being asked at roughly the same time by the Resterners -- by the people in the rest of the world -- like Ibrahim Muteferrika, an Ottoman official, the man who introduced printing, very belatedly, to the Ottoman Empire -- who said in a book published in 1731, "Why do Christian nations which were so weak in the past compared with Muslim nations begin to dominate so many lands in modern times and even defeat the once victorious Ottoman armies?" Unlike Rasselas, Muteferrika had an answer to that question, which was correct. He said it was "because they have laws and rules invented by reason." It's not geography.
Đó là một câu hỏi tuyệt vời. Và bạn biết không, câu hỏi này cũng được hỏi ở cùng thời điểm bởi những người Resterners -- bởi những người còn lại của thế giới -- như Ibrahim Muteferrika, một công chức Ottaman, người đã đưa ra in ấn rất muộn cho đế chế Ottoman -- là người nói trong một quyển sách xuất bản năm 1731, " Tại sao các quốc gia theo Đạo thiên chúa rất yếu trong quá khứ, trái ngược với quốc gia theo đạo Hồi bắt đầu chiếm rất nhiều đất trong thời kì hiện đại và thậm chí một lần đánh bại quân đội Ottoman hùng mạnh?" Khác Rasselas, Muteferrika đã có câu trả lời cho câu hỏi đó, mà rất đúng. Ông nói rằng đó là vì họ có pháp luật và các quy tắc hợp lý. Đó không phải là địa lý.
You may think we can explain the Great Divergence in terms of geography. We know that's wrong, because we conducted two great natural experiments in the 20th century to see if geography mattered more than institutions. We took all the Germans, we divided them roughly in two, and we gave the ones in the East communism, and you see the result. Within an incredibly short period of time, people living in the German Democratic Republic produced Trabants, the Trabbi, one of the world's worst ever cars, while people in the West produced the Mercedes Benz. If you still don't believe me, we conducted the experiment also in the Korean Peninsula. And we decided we'd take Koreans in roughly the same geographical place with, notice, the same basic traditional culture, and we divided them in two, and we gave the Northerners communism. And the result is an even bigger divergence in a very short space of time than happened in Germany. Not a big divergence in terms of uniform design for border guards admittedly, but in almost every other respect, it's a huge divergence. Which leads me to think that neither geography nor national character, popular explanations for this kind of thing, are really significant.
Có thể bạn nghĩ chúng ta có thể giải thích Sự Khác Biệt Lớn về mặt địa lý. Đó là sai lầm, vì chúng ta đã thực hiện 2 thí nghiệm tự nhiên lớn trong thế kỉ 20 để xem địa lý có quan trọng hơn thể chế không. Chúng ta thực hiện trên tất cả người Đức, chúng ta chia họ làm 2, và cho 1 nửa tiếp thu chủ nghĩa cộng sản phương Đông, và đây là kết quả. Trong vòng một khoảng thời gian rất ngắn, những người sống trong Cộng hoà dân chủ liên bang Đức sản xuất Trabants, một trong những chiếc ô tô tồi tệ nhất thế giới, trong khi những người ở phương Tây sản xuất ra Mercedes Benz. Nếu bạn vẫn không tin tôi, chúng ta cũng thực hiện thí nghiệm đó ở bán đảo Hàn quốc. Và chúng ta đã quyết định chúng tôi sẽ thực hiện trên người Hàn quốc trong một khu vực địa lý giống nhau với cùng một nền văn hoá, và chúng ta chia họ làm 2, và chúng ta cho những người phía Bắc chủ nghĩa cộng sản. Và kết quả là một sự khác biệt lớn hơn trong một không gian ngắn hơn ở Đức. Thừa nhận là không có sự khác nhau lớn về thiết kế thống nhất để bảo vệ ranh giới, nhưng ở hầu hết các khía cạnh khác, đó là một khác biệt lớn. Điều đó làm tôi nghĩ rằng đó không phải do đặc điểm quốc gia hay địa lý, những giải thích phổ biến cho loại này, quan trọng.
It's the ideas. It's the institutions. This must be true because a Scotsman said it. And I think I'm the only Scotsman here at the Edinburgh TED. So let me just explain to you that the smartest man ever was a Scotsman. He was Adam Smith -- not Billy Connolly, not Sean Connery -- though he is very smart indeed. (Laughter) Smith -- and I want you to go and bow down before his statue in the Royal Mile; it's a wonderful statue -- Smith, in the "Wealth of Nations" published in 1776 -- that's the most important thing that happened that year ... (Laughter) You bet. There was a little local difficulty in some of our minor colonies, but ...
Đó là ý tưởng. Đó là thể chế. Điều đó phải đúng vì một người Xcot-len đã nói vậy. Và tôi nghĩ tôi là người Xcot-len duy nhất ở đây, Edinburgh TED. Vì vậy, để tôi giải thích cho bạn rằng người thông minh nhất đã từng là người Xcot-len. Người đó là Adam Smith -- không phải Billy Connolly hay Sean Connery -- mặc dù anh ấy thực sự rất thông minh. (Cười) Smith - và tôi muốn các bạn đến và cúi mình trước tượng đài ông ấy ở Royal Mile; đó là một bức tượng tuyệt vời -- Smith, trong "Sự giàu có của các quốc gia" xuất bản năm 1776 -- đó là một điều quan trong nhất đã xảy ra vào năm đó ... (Cười) Tôi dám cá điều đó. Đã có 1 số khó khăn ở 1 vài thuộc địa của chúng tôi, nhưng ...
(Laughter)
(Cười)
"China seems to have been long stationary, and probably long ago acquired that full complement of riches which is consistent with the nature of its laws and institutions. But this complement may be much inferior to what, with other laws and institutions, the nature of its soil, climate, and situation might admit of." That is so right and so cool. And he said it such a long time ago.
"Trung quốc dường như vẫn đứng lại rất lâu, và hầu như cách đây rất lâu đã nhận được những lời khen ngợi về sự giàu có mà khá phù hợp với luật pháp và các quy tắc tự nhiên của nó. Nhưng lời khen ngợi có lẽ khá nhiều ý xấu với những luật pháp và quy tắc, đất, khí hậu và tình trạng đã chấp nhận". Điều đó rất đúng và tuyệt. Và ông ấy đã nói về nó cách đây 1 thời gian dài
But you know, this is a TED audience, and if I keep talking about institutions, you're going to turn off. So I'm going to translate this into language that you can understand. Let's call them the killer apps. I want to explain to you that there were six killer apps that set the West apart from the rest. And they're kind of like the apps on your phone, in the sense that they look quite simple. They're just icons; you click on them. But behind the icon, there's complex code. It's the same with institutions. There are six which I think explain the Great Divergence. One, competition. Two, the scientific revolution. Three, property rights. Four, modern medicine. Five, the consumer society. And six, the work ethic. You can play a game and try and think of one I've missed at, or try and boil it down to just four, but you'll lose.
Nhưng như bạn biết, đây là một thính giả của TED, và nếu tôi tiếp tục nói về các quy tắc, bạn sẽ tắt TV. Vì vậy tôi dịch nó sang ngôn ngữ mà bạn có thể hiểu. Hãy gọi họ là những ứng dụng sát thủ. Tôi muốn giải thích cho bạn rằng có 6 ứng dụng sát thủ mà khiến miền Tây xa rời phần còn lại của thế giới. Và chúng giống những ứng dụng trên điện thoại của bạn, theo cách hiểu đó, chúng khá đơn giản. Chúng chỉ là những biểu tượng, và bạn click vào chúng. Nhưng đằng sau biểu tượng, có cả mật mã phức tạp. Rất giống với các quy tắc. Có 6 lý do mà tôi nghĩ là giải thích cho Sự Khác biệt lớn. Một, cạnh tranh. Hai, cách mạng khoa học. Ba, quyền tài sản. Bốn, thuốc hiện đại. Năm, xã hội người tiêu dùng. Và sáu, đạo đức công việc. Bạn có thể chơi trò chơi và thử và tìm một lý do mà tôi đã quên mất, hoặc cố gắng và rút ngắn xuống 4, nhưng bạn sẽ thua thôi.
(Laughter)
(Cười)
Let me very briefly tell you what I mean by this, synthesizing the work of many economic historians in the process. Competition means, not only were there a hundred different political units in Europe in 1500, but within each of these units, there was competition between corporations as well as sovereigns. The ancestor of the modern corporation, the City of London Corporation, existed in the 12th century. Nothing like this existed in China, where there was one monolithic state covering a fifth of humanity, and anyone with any ambition had to pass one standardized examination, which took three days and was very difficult and involved memorizing vast numbers of characters and very complex Confucian essay writing.
Tôi sẽ nói lại một cách ngắn gọn những gì tôi muốn nói, tổng hợp lại công việc của nhiều nhà sử gia kinh tế theo quá trình. Cạnh tranh nghĩa là không chỉ có 100 thành phần chính trị khác nhau ở châu Âu năm 1500, mà trong mỗi thành phần, đã có sự cạnh tranh giữa các hiệp hội cũng như chủ quyền. Tổ tiên của các hiệp hội ngày nay là Hiệp hội Thành phố London đã tồn tại ở thế kỉ thứ 12. Không có 1 sự tồn tại như thế này ở Trung Quốc, nơi có một bang rộng lớn bao phủ 1/5 nhân loại, và tất cả mọi người với mọi tham vọng phải vượt qua kì kiểm tra tiêu chuẩn hoá, mất khoảng 3 ngày và rất khó và liên quan đến một số lượng đặc điểm về trí nhớ và những bài luận rất phức tạp của những người theo Nho giáo.
The scientific revolution was different from the science that had been achieved in the Oriental world in a number of crucial ways, the most important being that, through the experimental method, it gave men control over nature in a way that had not been possible before. Example: Benjamin Robins's extraordinary application of Newtonian physics to ballistics. Once you do that, your artillery becomes accurate. Think of what that means. That really was a killer application. (Laughter) Meanwhile, there's no scientific revolution anywhere else. The Ottoman Empire's not that far from Europe, but there's no scientific revolution there. In fact, they demolish Taqi al-Din's observatory, because it's considered blasphemous to inquire into the mind of God.
Cuộc các mạng khoa học rất khác so với khoa học của các nước phương Đông trong một số điểm quan trọng, mà điểm quan trọng nhất qua cách "làm thí nghiệm" con người có thể điều khiển thiên nhiên theo 1 cách mà trước đây dường như là không thể. Ví dụ: ứng dụng khác thường của Benjamin Robins về vật lý Newton đến đạn đạo học. Một khi bạn làm vậy, việc nghiên cứu pháo của bạn sẽ rất chính xác. Điều đó nghĩa là gì. Đó thực sự đó là một ứng dụng sát thủ. (Cười) Trong lúc ấy, không hề có một cuộc cách mạng khoa học nào khác. Đế chế Ottaman khá giống châu Âu, nhưng cũng không có cách mạng khoa học nào ở đó. Thực tế, họ đánh đổ đài thiên văn của Taqi al-Din bởi vì nó bị xem là báng bổ khi điều tra tâm trí của Chúa.
Property rights: It's not the democracy, folks; it's having the rule of law based on private property rights. That's what makes the difference between North America and South America. You could turn up in North America having signed a deed of indenture saying, "I'll work for nothing for five years. You just have to feed me." But at the end of it, you've got a hundred acres of land. That's the land grant on the bottom half of the slide. That's not possible in Latin America where land is held onto by a tiny elite descended from the conquistadors. And you can see here the huge divergence that happens in property ownership between North and South. Most people in rural North America owned some land by 1900. Hardly anyone in South America did. That's another killer app.
Quyền về tài sản: Nó không phải chế độ dân chủ, truyền thống; mà có quy định của luật dựa trên quyền về tài sản riêng. Điều đó tạo nên sự khác nhau giữa Bắc Mĩ và Nam Mĩ. Bạn có thể đến Bắc Mĩ ký một bản giao kèo và nói "Tôi sẽ làm việc không công trong 5 năm. Bạn chỉ phải cho tôi ăn" Nhưng cuối cùng, bạn có 100 mẫu Anh đất. Đây là những đất thưởng ở nửa dưới của slide thuyết trình. Điều đó là không thể ở Mĩ Latin nơi mà đất được giữ bởi những tầng lớp cao quý con cháu của những kẻ xâm chiếm người Tây Ban Nha. Và bạn có thể thấy ở đây là sự khác nhau lớn về sự sở hữu tài sản giữa Bắc và Nam. Hầu hết mọi người ở khu vực nông thôn Bắc Mĩ làm chủ vài mảnh đất trước 1900. Ít ai ở Nam Mĩ làm được. Đó là một ứng dụng sát thủ khác.
Modern medicine in the late 19th century began to make major breakthroughs against the infectious diseases that killed a lot of people. And this was another killer app -- the very opposite of a killer, because it doubled, and then more than doubled, human life expectancy. It even did that in the European empires. Even in places like Senegal, beginning in the early 20th century, there were major breakthroughs in public health, and life expectancy began to rise. It doesn't rise any faster after these countries become independent. The empires weren't all bad.
Các loại thuốc mới vào cuối thế kỉ 19 đã tạo nên sự đổi mới chính chống lại các bệnh lây nhiễm mà đã giết chết bao nhiêu người. Và đó là một ứng dụng sát thủ khác -- một sự đối lập hoàn toàn với một sát thủ, bởi vì nó nhân đuôi tuổi thọ của con người. Điều đó thậm chí đã xảy ra ở các đế chế châu Âu. Thậm chí ở những nơi như Senegal, đầu thế kỉ 20, có sự đổi mới lớn trong lĩnh vực sức khoẻ cộng đồng, và tuổi thọ con người bắt đầu tăng. Nó không tăng nhanh hơn sau khi những nước này trở thành những nước tự do. Những đế chế không phải tất cả đều tồi.
The consumer society is what you need for the Industrial Revolution to have a point. You need people to want to wear tons of clothes. You've all bought an article of clothing in the last month; I guarantee it. That's the consumer society, and it propels economic growth more than even technological change itself. Japan was the first non-Western society to embrace it. The alternative, which was proposed by Mahatma Gandhi, was to institutionalize and make poverty permanent. Very few Indians today wish that India had gone down Mahatma Gandhi's road.
Xã hội tiêu thụ là những gì bạn cần cho Cách mạng công nghiệp để có một dấu mốc. Bạn cần nhiều người để mặc rất nhiều quần áo. Bạn mua một lô quần áo vào cuối tháng; Tôi đảm bảo điều đó. Đó là một xã hội tiêu thụ, và nó thúc đẩy sự phát triển kinh tế hơn hẳn những thay đổi công nghệ. Nhật bản là một xã hội không phải phương Tây đầu tiên chấp nhận nó. Sự thay thế, mà được đưa ra bởi Mahatma Gandhi, là thể chế hoá và tạo nên nghèo đói vĩnh viễn. Rất ít người Ấn Độ ngày nay mong muốn rằng Ấn Độ sẽ đi theo con đường của Mahatma Gandhi.
Finally, the work ethic. Max Weber thought that was peculiarly Protestant. He was wrong. Any culture can get the work ethic if the institutions are there to create the incentive to work. We know this because today the work ethic is no longer a Protestant, Western phenomenon. In fact, the West has lost its work ethic. Today, the average Korean works a thousand hours more a year than the average German -- a thousand. And this is part of a really extraordinary phenomenon, and that is the end of the Great Divergence.
Cuối cùng, hệ thống đạo đức. Max Weber nghĩ rằng đó chỉ dành cho người theo đạo Tin lành. Và ông ấy đã sai. Mọi nền văn hoá đều có thể có hệ thống đạo đức nếu có các quy tắc để tạo ra những khích lệ để làm việc. Chúng ta biết bởi vì ngày nay hệ thống đạo đức không còn là hiện tượng phương Tây, Tin Lành. Thực tế, các nước này đã mất hệ thống đạo đức của họ. Ngày nay, Người Hàn Quốc trung bình làm việc hơn 1000 giờ 1 năm hơn người Đức trung bình -- 1000 giờ. Đó là một phần của một hiện tượng rất kì lạ, và đó là sự kết thúc của Sự khác biệt lớn.
Who's got the work ethic now? Take a look at mathematical attainment by 15 year-olds. At the top of the international league table according to the latest PISA study, is the Shanghai district of China. The gap between Shanghai and the United Kingdom and the United States is as big as the gap between the U.K. and the U.S. and Albania and Tunisia. You probably assume that because the iPhone was designed in California but assembled in China that the West still leads in terms of technological innovation. You're wrong. In terms of patents, there's no question that the East is ahead. Not only has Japan been ahead for some time, South Korea has gone into third place, and China is just about to overtake Germany. Why? Because the killer apps can be downloaded. It's open source. Any society can adopt these institutions, and when they do, they achieve what the West achieved after 1500 -- only faster.
Nước nào có hệ thống đạo đức hiện nay? Hãy nhìn những thành tựu về Toán học 15 năm tuổi. Đứng đầu bảng liên đoàn quốc tế theo nghiên cứu mới nhất của PISA, là Thượng Hải, Trung Quốc. Khoảng cách giữa Thượng Hải và Vương quốc Anh và Hoa Kì lớn ngang khoảng cách giữa Vương quốc Anh và Hoa Kì và Albania và Tunisia. Bạn chắc chắn cho rằng vì iPhone được thiết kế ở California nhưng lại lắp ráp ở Trung quốc nên phương Tây vẫn dẫn đầu về đổi mới công nghệ. Đó là một sai lầm. Về bằng sáng chế, không còn nghi ngờ gì về sự dẫn đầu ở phương Đông. Không chỉ có Nhật Bản dẫn đầu một thời gian, Nam Hàn đứng vị trí thứ 3, và Trung Quốc sắp sửa vượt Đức. Tại sao? Vì các ứng dụng sát thủ có thể được tải xuống. Đó là một nguồn mở. Mọi xã hội có thể làm theo những quy tắc này, và khi họ làm, họ có thể đạt được những gì mà phương Tây có sau 1500 -- thậm chí nhanh hơn.
This is the Great Reconvergence, and it's the biggest story of your lifetime. Because it's on your watch that this is happening. It's our generation that is witnessing the end of Western predominance. The average American used to be more than 20 times richer than the average Chinese. Now it's just five times, and soon it will be 2.5 times.
Đó là sự Hội tụ lại, và đó là câu chuyện lớn nhất của đời bạn. Đó là cái đang diễn ra. Chính thế hệ của chúng ta đang chứng kiến sự kết thúc của sự vượt trội của phương Tây. Người Mỹ trung bình trước đấy giàu hơn 20 lần người Trung Quốc trung bình. Bây giờ, chỉ còn 5 lần, và ko lâu nữa sẽ là 2.5 lần.
So I want to end with three questions for the future billions, just ahead of 2016, when the United States will lose its place as number one economy to China. The first is, can you delete these apps, and are we in the process of doing so in the Western world? The second question is, does the sequencing of the download matter? And could Africa get that sequencing wrong? One obvious implication of modern economic history is that it's quite hard to transition to democracy before you've established secure private property rights. Warning: that may not work. And third, can China do without killer app number three? That's the one that John Locke systematized when he said that freedom was rooted in private property rights and the protection of law. That's the basis for the Western model of representative government. Now this picture shows the demolition of the Chinese artist Ai Weiwei's studio in Shanghai earlier this year. He's now free again, having been detained, as you know, for some time. But I don't think his studio has been rebuilt.
Vì vậy tôi muốn đặt ra 3 câu hỏi cho những tỉ phú tương lai, đầu năm 2016, khi mà Hoa Kì sẽ mất vị trí kinh tế số 1 cho Trung Quốc. Câu hỏi đầu tiên là có thể bạn sẽ xoá những ứng dụng này, và chúng ta liệu có đang làm điều đó ở thế giới phương Tây? Câu thứ 2 sự sắp xếp của việc tải xuống có quan trọng không? Và liệu có phải châu Phi đã mắc phải sự sắp xếp sai? Một sự liên quan rõ ràng của lịch sử kinh tế hiện đại là khá khó để quá độ đi lên chế độ dân chủ trước khi bạn thành lập quyền bảo vệ tài sản. Cảnh báo: có thể sẽ ko hiệu quả. Và thứ 3, Trung quốc có thể làm vậy không nếu ko có ứng dụng sát thủ 3? Đó là cái mà John Locke sắp xếp theo hệ thống khi ông ấy nói rằng tự do là gốc rễ của quyền tài sản tư và sự bảo vệ của luật pháp. Đó là cơ sở cho mô hình của chính phủ đại diện phương Tây. Bức tranh này thể hiện sự phá huỷ xưởng vẽ của Ai Weiwei - nghệ sĩ người Trung Quốc ở Thượng Hải trong đầu năm nay. Giờ anh ấy được tự do sau khi bị đã ngăn cản, như các bạn biết, 1 thời gian. Nhưng tôi không nghĩ là xưởng vẽ của anh đã được xây dựng lại.
Winston Churchill once defined civilization in a lecture he gave in the fateful year of 1938. And I think these words really nail it: "It means a society based upon the opinion of civilians. It means that violence, the rule of warriors and despotic chiefs, the conditions of camps and warfare, of riot and tyranny, give place to parliaments where laws are made, and independent courts of justice in which over long periods those laws are maintained. That is civilization -- and in its soil grow continually freedom, comfort and culture," what all TEDsters care about most. "When civilization reigns in any country, a wider and less harassed life is afforded to the masses of the people." That's so true.
Winston Churchill một lần đã định nghĩa nền văn minh trong một bài giảng của ông trong cái năm định mệnh 1938. Và tôi nghĩ những từ này đã thực sự ghìm chặt nó: "Đó là một xã hội được xây dựng trên ý kiến của nhân dân. Điều đấy nghĩa là bạo lực, quân nhân, ông chủ chuyên chế, các điều kiện của chiến tranh, nổi loạn và bạo ngược, tạo điều kiện cho nghị viện và toà án xét xử tự do tại đó luật pháp đã được lưu giữ trong một thời gian dài. Đó là nền văn minh -- và trong sự phát triển không ngừng, tự do, mưu cầu và văn hoá," tất cả những gì mà các TEDsters quan tâm nhất. "Khi nền văn minh ngự trị ở mọi đất nước, một cuộc sống sâu rộng và bớt lo âu sẽ đến với rất rất nhiều người" Rất chính xác.
I don't think the decline of Western civilization is inevitable, because I don't think history operates in this kind of life-cycle model, beautifully illustrated by Thomas Cole's "Course of Empire" paintings. That's not the way history works. That's not the way the West rose, and I don't think it's the way the West will fall. The West may collapse very suddenly. Complex civilizations do that, because they operate, most of the time, on the edge of chaos. That's one of the most profound insights to come out of the historical study of complex institutions like civilizations. No, we may hang on, despite the huge burdens of debt that we've accumulated, despite the evidence that we've lost our work ethic and other parts of our historical mojo. But one thing is for sure, the Great Divergence is over, folks.
Tôi không nghĩ sự đi xuống của nền văn minh phương Tây chắc chắn sẽ xảy ra, bởi vì tôi nghĩ rằng lịch sử kết hợp trong mô hình vòng đời này, được minh hoạ rất sinh động bởi những bức tranh "Course of Empire" của Thomas Cole. Đó không phải cái cách của lịch sử đã làm. Đó không phải cái cách mà phương Tây đi lên, và tôi không nghĩ nó lại là cách mà phương Tây sẽ đi xuống. Phương Tây có thể sụp đổ rất bất ngờ. Nền văn minh phức tạp sẽ làm như vậy, bởi vì chúng có tác dụng, hầu hết như vậy, trên khía cạnh của sự hỗn độn. Đó là một trong những sự thấu hiểu sâu sắc nhất để thoát ra từ những nghiên cứu lịch sử về các quy tắc phức tạp như các nền văn minh. Không, chúng ta có thể duy trì mặc dù những gánh nặng nợ lớn mà chúng ta đã chồng chất, mặc dù thực tế chúng ta đã mất hệ thống đạo đức và những thành phần khác của sức mạnh lịch sử. Nhưng một thứ là chắc chắn, Sự khác biệt lớn đã qua.
Thanks very much.
Cảm ơn rất nhiều.
(Applause)
(Vỗ tay)
Bruno Giussani: Niall, I am just curious about your take on the other region of the world that's booming, which is Latin America. What's your view on that?
Bruno Giussani: Niall, Tôi chỉ tò mò về chuyến đi của bạn ở những khu vực đang bùng nổ, đó là Mỹ Latin. Bạn có suy nghĩ gì?
Niall Ferguson: Well I really am not just talking about the rise of the East; I'm talking about the rise of the Rest, and that includes South America. I once asked one of my colleagues at Harvard, "Hey, is South America part of the West?" He was an expert in Latin American history. He said, "I don't know; I'll have to think about that." That tells you something really important. I think if you look at what is happening in Brazil in particular, but also Chile, which was in many ways the one that led the way in transforming the institutions of economic life, there's a very bright future indeed. So my story really is as much about that convergence in the Americas as it's a convergence story in Eurasia.
Niall Ferguson: Tôi thực sự không đang nói về sự đi lên của phương Đông; Tôi đang nói về sự đi lên của phần còn lại, và gồm có Nam Mĩ. Một lần tôi hỏi 1 người bạn của tôi ở Harvard, "Này, có phải Nam Mĩ là một phần của phương Tây?" Anh ấy là một chuyên gia về lịch sử Mỹ Latinh. Anh ấy nói rằng, "Tôi không biết, tôi phải suy nghĩ đã" Điều đó nói với bạn một vài thứ rất quan trọng. Tôi nghĩ rằng khi bạn nhìn những gì đang xảy ra ở Brazil, Chile, theo nhiều cách đã dẫn đến việc biến đổi các quy định của đời sống kinh tế, thực sự có một tương lai rất tươi sáng. Câu chuyện của tôi thực ra là về sự khác biệt ở đó ở Châu Mỹ như sự khác biệt đó ở châu Âu.
BG: And there is this impression that North America and Europe are not really paying attention to these trends. Mostly they're worried about each other. The Americans think that the European model is going to crumble tomorrow. The Europeans think that the American budget is going to explode tomorrow. And that's all we seem to be caring about recently.
BG: Và có một điểm đáng chú ý rằng Bắc Mĩ và châu Âu thực sự không chú ý đến những hướng này. Hầu như họ lo lắng về nhau. Người Mĩ nghĩ rằng mô hình của châu Âu sắp vỡ vụn mai sau. Người châu Âu lại nghĩ rằng các Đảng của Mĩ rồi sẽ tiêu tan. Và đó là tất cả những gì mà chúng tôi quan tâm đến gần đây.
NF: I think the fiscal crisis that we see in the developed World right now -- both sides of the Atlantic -- is essentially the same thing taking different forms in terms of political culture. And it's a crisis that has its structural facet -- it's partly to do with demographics. But it's also, of course, to do with the massive crisis that followed excessive leverage, excessive borrowing in the private sector. That crisis, which has been the focus of so much attention, including by me, I think is an epiphenomenon. The financial crisis is really a relatively small historic phenomenon, which has just accelerated this huge shift, which ends half a millennium of Western ascendancy. I think that's its real importance.
NF: Tôi nghĩ rằng cuộc khủng hoảng tài chính mà chúng ta thấy ở những nước phát triển -- ở cả 2 bên của Tây Đại Dương -- về cơ bản là giống nhau nhưng khác nhau về văn hoá chính trị. Và cuộc khủng hoảng mà mặt cấu trúc -- một phần làm với nhân khẩu học. Nhưng rồi nó cũng xảy ra với cuộc khủng cực lớn theo sau sự đòn bẩy quá mức, mượn quá mức ở khu vực tư nhân. Cuộc khủng hoảng đó, đã tập trung đc rất nhiều sự chú ý, trong đó có tôi, Tôi nghĩ là một hiện tượng phụ. Cuộc khủng hoảng tài chỉ là một hiện tượng lịch sử khá nhỏ, chỉ vừa tăng tốc tới sự thay đổi vị trí này, đã kết thúc 500 năm uy lực của phương Tây. Tôi nghĩ rằng đó mới thực sự rất quan trọng.
BG: Niall, thank you. (NF: Thank you very much, Bruno.)
BG: Niall, cảm ơn. (NF: Cảm ơn rất nhiều, Bruno.)
(Applause)
(Vỗ tay)