Ας μιλήσουμε για δισεκατομμύρια. Ας μιλήσουμε για παρελθόντα και μελλοντικά δισεκατομμύρια. Γνωρίζουμε ότι περίπου 106δις άνθρωποι έχουν περάσει μέχρι σήμερα από αυτόν τον πλανήτη. Και ξέρουμε επίσης ότι περισσότεροι απ' αυτούς είναι σήμερα νεκροί. Όπως ακόμα γνωρίζουμε ότι οι περισσότεροι απ' αυτούς ζουν ή έζησαν στην Ασία. Είναι γνωστό επίσης ότι οι περισσότεροι απ' αυτούς ήταν ή είναι πολύ φτωχοί - η ζωή τους ήταν μικρή. Ας μιλήσουμε για δισεκατομμύρια. Ας μιλήσουμε για τα 195,000 δισεκατομμύρια δολλάρια πλούτου που υπάρχουν σήμερα σε όλο τον κόσμο. Ξέρουμε ότι ο περισσότερος απ' αυτόν τον πλούτο δημιουργήθηκε μετά το 1800. Και ξέρουμε ότι ο περισσότερος βρίσκεται σήμερα στα χέρια ανθρώπων που θα μπορούσε κανείς να ονομάσει "Δυτικούς": Ευρωπαίους, Βορειο-Αμερικάνους, Αυστραλο-Ασιάτες. Αποτελώντας σήμερα το 19% του παγκόσμιου πληθυσμού, στους "Δυτικούς" ανήκουν τα 2/3 αυτού του πλούτου.
Let's talk about billions. Let's talk about past and future billions. We know that about 106 billion people have ever lived. And we know that most of them are dead. And we also know that most of them live or lived in Asia. And we also know that most of them were or are very poor -- did not live for very long. Let's talk about billions. Let's talk about the 195,000 billion dollars of wealth in the world today. We know that most of that wealth was made after the year 1800. And we know that most of it is currently owned by people we might call Westerners: Europeans, North Americans, Australasians. 19 percent of the world's population today, Westerners own two-thirds of its wealth.
Ιστορικοί της Οικονομίας ονομάζουν αυτό το φαινόμενο "Το Μεγάλο Χάσμα". Αυτή η διαφάνεια εδώ είναι η καλύτερη απλοποίηση της ιστορίας του "Μεγάλου Χάσματος" που μπορώ να σας προσφέρω. Βασικά δείχνει δυο αναλογίες το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, που σημαίνει Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν με άλλα λόγια το μέσο εισόδημα. Αρχικά, η κόκκινη γραμμή, είναι η αναλογία του -μεταξύ Βρετανών και Ινδών- κατά κεφαλήν εισοδήματος. Και η μπλε γραμμή είναι η αναλογία μεταξύ Αμερικανών και Κινέζων. Ο χάρτης αυτός πηγαίνει πίσω μέχρι το έτος 1500. Και βλέπετε εδώ ότι υπάρχει μια εκθετική μεγέθυνση του "Μεγάλου Χάσματος". Η αρχική τους πορεία βέβαια είναι λίγο-πολύ κοινή. Πράγματι, το 1500 ο μέσος Κινέζος ήταν πλουσιότερος από τον μέσο Βόρειο Αμερικάνο. Όταν φτάσουμε στο 1970, οπότε και αυτός ο χάρτης σταματά, ο μέσος Βρετανός είναι περισσότερο από 10 φορές πλουσιότερος από τον μέσο Ινδό. Σημειωτέον ότι λαμβάνονται ήδη υπόψη διαφορές στο κοστος ζωής. Οι μετρήσεις βασίζονται στην ισοδυναμία της αγοραστικής δύναμης. Ο μέσος Αμερικανός είναι περίπου 20 φορές πλουσιότερος από τον μέσο Κινέζο μέχρι τη δεκαετία του 1970.
Economic historians call this "The Great Divergence." And this slide here is the best simplification of the Great Divergence story I can offer you. It's basically two ratios of per capita GDP, per capita gross domestic product, so average income. One, the red line, is the ratio of British to Indian per capita income. And the blue line is the ratio of American to Chinese. And this chart goes back to 1500. And you can see here that there's an exponential Great Divergence. They start off pretty close together. In fact, in 1500, the average Chinese was richer than the average North American. When you get to the 1970s, which is where this chart ends, the average Briton is more than 10 times richer than the average Indian. And that's allowing for differences in the cost of living. It's based on purchasing power parity. The average American is nearly 20 times richer than the average Chinese by the 1970s.
Γιατί λοιπόν συμβαίνει αυτό; Αυτό δεν ήταν απλά μια οικονομική ιστορία. Εάν σκεφτείτε τις 10 χώρες που εξελίχθηκαν τελικά στον να γίνουν οι Δυτικές Αυτοκρατορίες, το 1500 ήταν πράγματι μάλλον μικροσκοπικές - αποτελώντας 5% της συνολικής επιφάνειας της γης, 16% του πληθυσμού της, ίσως 20% του εισοδήματός της. Μέχρι το 1913, αυτές οι 10 χώρες μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ήλεγχαν αχανείς παγκόσμιες αυτοκρατορίες - το 58% της παγκόσμιας έκτασης, περίπου το ίδιο ποσοστό του πληθυσμού της, και πραγματικά ένα τεράστιο, σχεδόν ¾ μέρισμα της παγκόσμιας οικονομικής παραγωγής. Προσέξτε: το μεγαλύτερο μέρος του μερίσματος αυτού επέστρεφε πίσω στις αυτοκρατορικές μητροπόλεις, και όχι στην κατοχή των αποικιών τους.
So why? This wasn't just an economic story. If you take the 10 countries that went on to become the Western empires, in 1500 they were really quite tiny -- five percent of the world's land surface, 16 percent of its population, maybe 20 percent of its income. By 1913, these 10 countries, plus the United States, controlled vast global empires -- 58 percent of the world's territory, about the same percentage of its population, and a really huge, nearly three-quarters share of global economic output. And notice, most of that went to the motherland, to the imperial metropoles, not to their colonial possessions.
Τώρα, δεν μπορεί κανείς έτσι απλά να κατηγορήσει τον ιμπεριαλισμό - παρόλο που πολλοί προσπάθησαν να το κάνουν - για δύο λόγους. Πρώτον, η αυτοκρατορία ήταν το λιγότερο αυθεντικό πράγμα που δημιούργησε η Δύση μετά το 1500. Όλοι έκαναν αυτοκρατορίες. Κατανικούσαν προϋπάρχουσες Ανατολικές αυτοκρατορίες, όπως αυτές των Μογγόλων και τον Οθωμανών. Έτσι, δε φαίνεται και πολύ πειστικό ότι η δημιουργία αυτοκρατοριών αποτελεί κάποια φοβερή εξήγηση για το "Μεγάλο Χάσμα". Σε κάθε περίπτωση, όπως ίσως θυμάστε, το "Μεγάλο Χάσμα" φτάνει στο απώγειό του τη δεκαετία του 1970, σημαντικό χρόνο μετά την κατάργηση των αποικιών. Και αυτό δεν είναι κάτι καινούριο.
Now you can't just blame this on imperialism -- though many people have tried to do so -- for two reasons. One, empire was the least original thing that the West did after 1500. Everybody did empire. They beat preexisting Oriental empires like the Mughals and the Ottomans. So it really doesn't look like empire is a great explanation for the Great Divergence. In any case, as you may remember, the Great Divergence reaches its zenith in the 1970s, some considerable time after decolonization. This is not a new question.
Ο Σάμουελ Τζόνσον, ο μεγάλος λεξικογράφος, αντετέθη στην παραπάνω άποψη μέσω του χαρακτήρα του Ρασέλα, στο μυθιστόρημά του "Ρασέλας, ο Πρίγκηπας της Αβυσσηνίας" που δημοσιεύτηκε το έτος 1759. "Με ποιον τρόπο είναι οι Ευρωπαίοι τόσο ισχυροί, ή γιατί, από τη στιγμή που μπορούν τόσο εύκολα να επισκεφτούν την Ασία και την Αφρική για εμπόριο ή για κατακτήσεις, δεν μπορούν οι Ασιάτες και οι Αφρικάνοι με τη σειρά τους να εισβάλουν στις ακτές τους, να εγκαταστήσουν αποικίες στα λιμάνια τους, και να δώσουν νόμους στους φυσικούς τους πρίγκηπες; Ο ίδιος άνεμος που τους φέρνει πίσω θα έφερνε κι εμάς προς τα εκεί;"
Samuel Johnson, the great lexicographer, [posed] it through his character Rasselas in his novel "Rasselas, Prince of Abissinia," published in 1759. "By what means are the Europeans thus powerful; or why, since they can so easily visit Asia and Africa for trade or conquest, cannot the Asiaticks and Africans invade their coasts, plant colonies in their ports, and give laws to their natural princes? The same wind that carries them back would bring us thither?"
Αυτή είναι μια σπουδαία ερώτηση. Και ξέρετε κάτι; Την ίδια ερώτηση έθετε την ίδια περίπου χρονική στιγμή και ο υπόλοιπος πληθυσμός του κόσμου - οι "Υπόλοιποι" - όπως ο Ιμπραήμ Μουτεφερίκα ένας Οθωμανός αξιωματούχος, ο άνθρωπος που εισήγαγε την τυπογραφία, πολύ καθυστερημένα, στην Οθωμανική Αυτοκρατορία - ο οποίος είπε σε βιβλίο που δημοσιεύτηκε το 1731: "Γιατί τα Χριστιανικά Έθνη που ήταν τόσο αδύναμα στο παρελθόν, σε σύγκριση με τα μουσουλμανικά έθνη, αρχίζουν να κυριεύουν τόσες περιοχές σήμερα κατανικώντας ακόμη και τα κάποτε νικηφόρα Οθωμανικά στρατεύματα;". Αντίθετα με τον Ρασέλα του Τζόνσον, ο Μουτεφερίκα είχε μια απάντηση στο ερώτημα, που ήταν σωστή. Είπε ότι "αυτό συνέβαινε επειδή (σ.σ. οι Χριστιανοί) έχουν νόμους και κανόνες που τους έφτιαξε η λογική". Δεν έχει λοιπόν να κάνει με τη γεωγραφία.
That's a great question. And you know what, it was also being asked at roughly the same time by the Resterners -- by the people in the rest of the world -- like Ibrahim Muteferrika, an Ottoman official, the man who introduced printing, very belatedly, to the Ottoman Empire -- who said in a book published in 1731, "Why do Christian nations which were so weak in the past compared with Muslim nations begin to dominate so many lands in modern times and even defeat the once victorious Ottoman armies?" Unlike Rasselas, Muteferrika had an answer to that question, which was correct. He said it was "because they have laws and rules invented by reason." It's not geography.
Μπορεί να σκεφτείτε ότι το "Μεγάλο Χάσμα" εξηγείται με γεωγραφικούς όρους. Ξέρουμε ότι αυτό είναι λάθος, επειδή μέσα στον 20ο αιώνα ο άνθρωπος έκανε δυο μεγάλα φυσικά πειράματα για να διαπιστωθεί αν η γεωγραφία είχε μεγαλύτερη σημασία από τους θεσμούς. Πήρε όλους τους Γερμανούς, τους μοίρασε περίπου στη μέση, και έδωσε στους Ανατολικούς τον κομμουνισμό, και βλέπετε τα αποτελέσματα. Μέσα σε απίστευτα μικρό χρονικό διάστημα, οι κάτοικοι του Ανατολικού τμήματος άρχισαν να παράγουν αυτοκίνητα μάρκας "Trabant", τα λεγόμενα "Τράμπι", ίσως τα χειρότερα αυτοκίνητα που κατασκευάστηκαν ποτέ, ενώ ο πληθυσμός της Δύσης παρήγαγε την Μερσέντες-Μπενζ. Αν ακόμη είστε δύσπιστοι, σας λέω ότι το ίδιο πείραμα το κάναμε και στην Κορεατική χερσόνησο. Και αποφασίσαμε να πάρουμε τους Κορεάτες, περίπου σε ίδιου μεγέθους γεωγραφική έκταση, με, -προσέξτε!-, την ίδια βασική παραδοσιακή κουλτούρα, και τους μοιράσαμε στη μέση, δίνοντας στους Βόρειους τον κομμουνισμό. Και το αποτέλεσμα ήταν ένα ακόμη μεγαλύτερο χάσμα σε πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα απ' αυτά που συνέβησαν στη Γερμανία. Βέβαια, σε ό,τι αφορά την όψη των συνοριοφυλάκων των χωρών, το χάσμα δεν ήταν τόσο μεγάλο αλλά σχεδόν από κάθε άλλη άποψη πρόκειται για ένα τεράστιο χάσμα. Αυτο με κάνει να σκεφτώ ότι ούτε η γεωγραφία ούτε ο εθνικός χαρακτήρας, που αποτελούν δημοφιλείς εξηγήσεις για τέτοια πράγματα, έχουν σοβαρή σημασία.
You may think we can explain the Great Divergence in terms of geography. We know that's wrong, because we conducted two great natural experiments in the 20th century to see if geography mattered more than institutions. We took all the Germans, we divided them roughly in two, and we gave the ones in the East communism, and you see the result. Within an incredibly short period of time, people living in the German Democratic Republic produced Trabants, the Trabbi, one of the world's worst ever cars, while people in the West produced the Mercedes Benz. If you still don't believe me, we conducted the experiment also in the Korean Peninsula. And we decided we'd take Koreans in roughly the same geographical place with, notice, the same basic traditional culture, and we divided them in two, and we gave the Northerners communism. And the result is an even bigger divergence in a very short space of time than happened in Germany. Not a big divergence in terms of uniform design for border guards admittedly, but in almost every other respect, it's a huge divergence. Which leads me to think that neither geography nor national character, popular explanations for this kind of thing, are really significant.
Αυτό που έχει σημασία είναι οι ιδέες. Είναι οι θεσμοί. Και αυτό πρέπει να είναι αλήθεια καθώς το είπε Σκοτσέζος. Και νομίζω ότι είμαι ο μόνος Σκοτσέζος εδώ στη συνάντηση του TED στο Εδιμβούργο. Αφήστε με λοιπόν να σας εξηγήσω ότι ο εξυπνότερος άνθρωπος που έζησε ποτέ ήταν Σκοτσέζος. Ήταν ο Άνταμ Σμιθ - όχι ο Μπίλυ Κόνολυ ούτε ο Σων Κόνερυ - παρόλο που ο τελευταίος είναι ιδιαίτερα έξυπνος, χωρίς αμφιβολία. (Γέλια) Ο Σμιθ λοιπον - και θα ήθελα να πάτε και να προσκυνήσετε στο άγαλμά του, στο Royal Mile. ένα πανέμορφο άγαλμα - Ο Σμιθ λοιπόν, στο βιβλίο του ο "Πλούτος των Εθνών" δημοσιευμένο το 1776 - -ό,τι σημαντικότερο έγινε εκείνη τη χρονιά... - (Γέλια) Να είστε σίγουροι! Υπήρξαν κάποιες μικρές τοπικές δυσκολίες σε κάποιες μικρές αποικίες, αλλά...
It's the ideas. It's the institutions. This must be true because a Scotsman said it. And I think I'm the only Scotsman here at the Edinburgh TED. So let me just explain to you that the smartest man ever was a Scotsman. He was Adam Smith -- not Billy Connolly, not Sean Connery -- though he is very smart indeed. (Laughter) Smith -- and I want you to go and bow down before his statue in the Royal Mile; it's a wonderful statue -- Smith, in the "Wealth of Nations" published in 1776 -- that's the most important thing that happened that year ... (Laughter) You bet. There was a little local difficulty in some of our minor colonies, but ...
(Γέλια)
(Laughter)
"Η Κίνα φαίνεται από καιρό στάσιμη, και πιθανώς καιρό πριν απέκτησε μεγάλη ποσότητα πλούτου που είναι συναφής με τη φύση των νόμων και των θεσμών της. Ωστόσο αυτή η ποσότητα μπορεί και να είναι κατώτερη από αυτήν που σύμφωνα με άλλους νόμους και θεσμούς, φανερώνει η φύση του εδάφους, του κλίματος και της γενικότερης κατάστασής της". Αυτό είναι τόσο σωστό και τόσο προχωρημένο...! Και το είπε πάρα πολύ καιρό πριν.
"China seems to have been long stationary, and probably long ago acquired that full complement of riches which is consistent with the nature of its laws and institutions. But this complement may be much inferior to what, with other laws and institutions, the nature of its soil, climate, and situation might admit of." That is so right and so cool. And he said it such a long time ago.
Αλλά ξέρετε, αυτό είναι ένα ακροατήριο του TED, και αν συνεχίσω να μιλών για θεσμούς, θα απογοητευτείτε. Οπότε θα "διερμηνεύσω" τα παραπάνω σε γλώσσα που μπορείτε να καταλάβετε. Ας δώσουμε λοιπόν το όνομα "Τρομερές Εφαρμογές". Αυτό που θέλων να σας εξηγήσω είναι ότι υπήρξαν έξι τρομερές εφαρμογές που έθεσαν τη Δύση χώρια από τον υπόλοιπο κόσμο. Και ήταν σαν τις εφαρμογές του κινητού σας υπό την έννοια ότι έμοιαζαν σχετικά απλές. Είναι απλά εικονίδια. Μπορείτε να κάνετε κλικ επάνω τους. Αλλά πίσω από το εικονίδιο, κρύβεται περίπλοκος κώδικας. Το ίδιο συμβαίνει και με τους θεσμούς. Είναι έξι που νομίζω ότι εξηγούν το "Μεγάλο Χάσμα". Πρώτον, ο ανταγωνισμός. Δεύτερον, η επιστημονική επανάσταση. Τρίτον, τα περιουσιακά δικαιώματα. Τέταρτον, η σύγχρονη φαρμακευτική. Πέμπτον, η καταναλωτική κοινωνία. Και έκτον, το εργασιακό ήθος. Δείτε το σαν παιχνίδι και προσπαθήστε να δείτε αν ξέχασα κάτι, ή προσπαθήστε να μειώσετε τη λίστα σε μόνο τέσσερις, αλλά θα χάσετε.
But you know, this is a TED audience, and if I keep talking about institutions, you're going to turn off. So I'm going to translate this into language that you can understand. Let's call them the killer apps. I want to explain to you that there were six killer apps that set the West apart from the rest. And they're kind of like the apps on your phone, in the sense that they look quite simple. They're just icons; you click on them. But behind the icon, there's complex code. It's the same with institutions. There are six which I think explain the Great Divergence. One, competition. Two, the scientific revolution. Three, property rights. Four, modern medicine. Five, the consumer society. And six, the work ethic. You can play a game and try and think of one I've missed at, or try and boil it down to just four, but you'll lose.
(Γέλια)
(Laughter)
Επιτρέψτε μου σύντομα να σάς πω τί εννοώ συνδιάζοντας στην πορεία την εργασία πολλών ιστορικών της Οικονομίας. Ο ανταγωνισμός σημαίνει ότι όχι μόνο υπήρχαν εκατοντάδες διαφορετικοί πολιτικοί σχηματισμοί στην Ευρώπη του 1500 αλλά και ότι ανάμεσα στους σχηματισμούς αυτούς υπήρχε ανταγωνισμός μεταξύ συντεχνιών καθώς και ηγεμόνων. Ο πρόγονος του σύγχρονου "συνεταιρίζεσθαι", ο συνεταιρισμός της πόλης του Λονδίνου υπήρχε από τον 12ο αιώνα. Τίποτα σαν αυτό δεν υπήρχε στην Κίνα, όπου υπήρχε μόνο ένα μονολιθικό κράτος που κάλυπτε το ένα πέμπτο της ανθρωπότητας ενώ ο οποιοσδήποτε με την όποια φιλοδοξία έπρεπε να πετύχει σε τυποποιημένες εξετάσεις που διαρκούσαν 3 μέρες και ήταν πολύ δύσκολες καθώς περιελάμβαναν την απομνημόνευση ενός μεγάλου αριθμού χαρακτήρων καθώς και τη συγγραφή πολύ σύνθετων Κονφουκιανών δοκιμίων.
Let me very briefly tell you what I mean by this, synthesizing the work of many economic historians in the process. Competition means, not only were there a hundred different political units in Europe in 1500, but within each of these units, there was competition between corporations as well as sovereigns. The ancestor of the modern corporation, the City of London Corporation, existed in the 12th century. Nothing like this existed in China, where there was one monolithic state covering a fifth of humanity, and anyone with any ambition had to pass one standardized examination, which took three days and was very difficult and involved memorizing vast numbers of characters and very complex Confucian essay writing.
Η επιστημονική επανάσταση ήταν διαφορετική από την επιστήμη που είχε επιτευχθεί στον Ανατολικό κόσμο μέσα από ποικίλους και σημαντικούς τρόπους, με τον σημαντικότερο ίσως αυτόν της πειραματικής μεθόδου που έδωσε στον άνθρωπο τον έλεγχο επί της φύσης με τρόπο αδύνατο μέχρι τότε. Για παράδειγμα, η εξαιρετική εφαρμογή της Νευτώνειας Φυσικής στον τομέα της Βαλλιστικής, από τον Μπεντζαμιν Ρόμπινς. Μόλις εφαρμόσεις κάτι τέτοιο τα όπλα σου στοχεύουν ακριβέστερα. Σκεφτείτε τί σημαίνει αυτό. Αυτό ήταν πράγματι μια "Τρομερή (σ.σ. "killer") Εφαρμογή". (Γέλια) Εντωμεταξύ, πουθενά αλλού δεν υπάρχει επιστημονική επανάσταση. Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αν και κοντά στην Ευρώπη, δεν συντελείται επιστημονική επανάσταση. Αντίθετα, γκρεμίζουν το παρατηρητήριο Taqi al-Din γιατί θεωρούν βλάσφημο το να ερευνά κανείς τη Θεϊκή βούληση.
The scientific revolution was different from the science that had been achieved in the Oriental world in a number of crucial ways, the most important being that, through the experimental method, it gave men control over nature in a way that had not been possible before. Example: Benjamin Robins's extraordinary application of Newtonian physics to ballistics. Once you do that, your artillery becomes accurate. Think of what that means. That really was a killer application. (Laughter) Meanwhile, there's no scientific revolution anywhere else. The Ottoman Empire's not that far from Europe, but there's no scientific revolution there. In fact, they demolish Taqi al-Din's observatory, because it's considered blasphemous to inquire into the mind of God.
Περιουσιακά δικαιώματα: Φίλοι μου, δεν έχει να κάνει με τη Δημοκρατία. Έχει να κάνει με το να υπάρχει ακριβώς ο κανόνας του νόμου που στηρίζεται στα δικαιώματα ιδιωτικής ιδιοκτησίας. Αυτό κάνει τη διαφορά ανάμεσα στη Βόρεια και Νότια Αμερική. Στη Βόρεια Αμερική θα μπορούσε κανείς να έχει υπογράψει ένα συμβόλαιο που θα λέει: "Θα δουλέψω αμισθί για 5 χρόνια. Εσείς μόνο ταΐστε με". Στο τέλος όμως, καταλήγει με εκατοντάδες στρέμματα γης. Αυτό είναι η παραχώρηση γης στο κάτω μισό της διαφάνειας. Αυτό δεν είναι δυνατό στη Λατινική Αμερική όπου η γη ανήκει σε μια ελάχιστη ελίτ καταγόμενη από τους "κονκισταδόρες"-κατακτητές. Και εδώ φαίνεται το τεράστιο χάσμα που δημιουργείται στην κατοχή ιδιοκτησίας ανάμεσα στο Βορρά και το Νότο. Οι περισσότεροι άνθρωποι των αγροτικών περιοχών της Βόρειας Αμερικής είχαν στην ιδιοκτησία τους κάποιο κομμάτι γης μέχρι το 1900. Σχεδόν κανείς δεν απολάμβανε το ίδιο στο νότιο κομμάτι της. Πάμε σε μια άλλη "Τρομερή Εφαρμογή".
Property rights: It's not the democracy, folks; it's having the rule of law based on private property rights. That's what makes the difference between North America and South America. You could turn up in North America having signed a deed of indenture saying, "I'll work for nothing for five years. You just have to feed me." But at the end of it, you've got a hundred acres of land. That's the land grant on the bottom half of the slide. That's not possible in Latin America where land is held onto by a tiny elite descended from the conquistadors. And you can see here the huge divergence that happens in property ownership between North and South. Most people in rural North America owned some land by 1900. Hardly anyone in South America did. That's another killer app.
Η σύγχρονη φαρμακευτική των τελών του 19ου αιώνα άρχισε να παρουσιάζει μείζονα επιτεύγματα κατά μολυσματικών ασθενειών που σκότωναν πολλούς ανθρώπους. Και αυτό ήταν πράγματι "τρομερή εφαρμογή" καθόλου θανάσιμη βεβαίως καθώς διπλασίασε και υπερδιπλασίασε το προσδώκιμο ζωής. Αυτό έγινε ακόμη και στις Ευρωπαϊκές αυτοκρατορίες. Ακόμη και σε μερη όπως η Σενεγάλη στις αρχές του 20ου αιώνα παρατηρήθηκε σημαντικότατη πρόοδος στη Δημόσια Υγεία, και το προσδώκιμο ζωής άρχισε να αυξάνει. Ωστόσο δεν αυξάνει γρηγορότερα όταν οι χώρες αυτές ανεξαρτητοποιούνται. Οι αυτοκρατορίες δεν ήταν όλες κακές.
Modern medicine in the late 19th century began to make major breakthroughs against the infectious diseases that killed a lot of people. And this was another killer app -- the very opposite of a killer, because it doubled, and then more than doubled, human life expectancy. It even did that in the European empires. Even in places like Senegal, beginning in the early 20th century, there were major breakthroughs in public health, and life expectancy began to rise. It doesn't rise any faster after these countries become independent. The empires weren't all bad.
Μια καταναλωτική κοινωνία είναι αυτό που χρειάζεται κανείς για να έχει νόημα μια Βιομηχανική Επανάσταση. Χρειάζεσαι κόσμο που θέλει να φορέσει τόνους ρούχων. Έχετε όλοι αγοράσει κάποιο περιοδικό μόδας τον τελευταίο μήνα. Το εγγυώμαι. Αυτή είναι η καταναλωτική κοινωνία η οποία ωθεί την οικονομική ανάπτυξη περισσότερο και από τις ίδιες τις τεχνολογικές αλλαγές. Η Ιαπωνία υπήρξε η πρώτη μη-Δυτική κοινωνία που ασπάστηκε αυτή την άποψη. Η εναλλακτική, η οποία προτάθηκε από τον Μαχάτμα Γκάντι, ήταν να κρατικοποιείς, και τελικά, και να κάνεις τη φτώχεια μόνιμη. Πολύ λίγοι Ινδοί σήμερα εύχονται η χώρα τους να είχε ακολουθήσει αυτή τη σκέψη του Μαχάτμα Γκάντι.
The consumer society is what you need for the Industrial Revolution to have a point. You need people to want to wear tons of clothes. You've all bought an article of clothing in the last month; I guarantee it. That's the consumer society, and it propels economic growth more than even technological change itself. Japan was the first non-Western society to embrace it. The alternative, which was proposed by Mahatma Gandhi, was to institutionalize and make poverty permanent. Very few Indians today wish that India had gone down Mahatma Gandhi's road.
Τέλος, η εργασιακή ηθική. Ο Μαξ Βέμπερ πίστευε ότι αυτό είχε να κάνει με τον Προτεσταντισμό. Ήταν λάθος. Κάθε πολιτισμός μπορεί να κατακτήσει την εργασιακή ηθική εφόσον υπάρχουν θεσμοί να δημιουργήσουν το κίνητρο για δουλειά. Το ξέρουμε αυτό γιατί σήμερα η εργασιακή ηθική δεν είναι πια ένα προτεσταντικό, δυτικό φαινόμενο. Στην ουσία, η Δύση έχει απωλέσει την εργασιακή ηθική της. Σήμερα, ο μέσος Κορεάτης δουλεύει χιλιάδες ώρες το χρόνο περισσότερο από το μέσο Γερμανό - ...χιλιάδες! Και αυτό είναι μέρος ενός πραγματικά εξαιρετικού φαινομένου που σηματοδοτεί τελικά το γεφύρωμα του "Μεγάλου Χάσματος".
Finally, the work ethic. Max Weber thought that was peculiarly Protestant. He was wrong. Any culture can get the work ethic if the institutions are there to create the incentive to work. We know this because today the work ethic is no longer a Protestant, Western phenomenon. In fact, the West has lost its work ethic. Today, the average Korean works a thousand hours more a year than the average German -- a thousand. And this is part of a really extraordinary phenomenon, and that is the end of the Great Divergence.
Ποιος έχει εργασιακή ηθική τώρα; Ρίξτε μια ματιά στα μαθηματικά επιτεύγματα των δεκαπεντάχρονων. Στην κορυφή του διεθνούς πίνακα σύμφωνα με την τελευταία μελέτη του Προγράμματος Αξιολόγησης Ξένων Φοιτητών (PISA) είναι η Σαγκάη στην Κίνα. Το χάσμα ανάμεσα στη Σαγκάη και το Ηνωμένο Βασίλειο ή τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής είναι τόσο μεγάλο όσο αυτό ανάμεσα στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Αλβανία και την Τυνησία. Πιθανώς υποθέτετε ότι επειδή το iPhone σχεδιάστηκε στην Καλιφόρνια αλλά συναρμολογήθηκε στην Κίνα ότι η Δύση ακόμη ηγείται στον τομέα των τεχνολογικών καινοτομιών. Λάθος! Μιλώντας με όρους κατοχύρωσης των ευρεσιτεχνιών, δεν τίθεται θέμα ότι η Ανατολή προηγείται. Όχι μόνο η Ιαπωνία προηγείται εδώ και καιρό αλλά και η Νότια Κορέα βρέθηκε στην τρίτη θέση ενώ η Κίνα σε λίγο θα προσπεράσει τη Γερμανία. Γιατί; Επειδή οι "τρομερές εφαρμογές" μπορούν να "κατεβούν", όπως στον υπολογιστή μας. Είναι "ανοιχτό λογισμικό". Οποιαδήποτε κοινωνία μπορεί να υιοθετήσει τέτοιους θεσμούς και μόλις αυτό συμβεί πετυχαίνει αυτό που η Δύση πέτυχε μετά το 1500- μόνο που αυτό συμβαίνει γρηγορότερα.
Who's got the work ethic now? Take a look at mathematical attainment by 15 year-olds. At the top of the international league table according to the latest PISA study, is the Shanghai district of China. The gap between Shanghai and the United Kingdom and the United States is as big as the gap between the U.K. and the U.S. and Albania and Tunisia. You probably assume that because the iPhone was designed in California but assembled in China that the West still leads in terms of technological innovation. You're wrong. In terms of patents, there's no question that the East is ahead. Not only has Japan been ahead for some time, South Korea has gone into third place, and China is just about to overtake Germany. Why? Because the killer apps can be downloaded. It's open source. Any society can adopt these institutions, and when they do, they achieve what the West achieved after 1500 -- only faster.
Αυτή είναι η "Μεγάλη Επανα-Σύγκλιση" και είναι η πιο μεγάλη ιστορία της ζωής σας. Γιατί αυτή συμβαίνει στη δική σας "βάρδια". Η γενιά μας είναι αυτή που γίνεται μάρτυρας της λήξης της Δυτικής επικυριαρχίας. Ο μέσος Αμερικανός ήταν συνήθως περισσότερο από 20 φορές πλουσιότερος από τον μέσο Κινέζο. Τώρα είναι μόνο 5 φορές. και σύντομα θα είναι 2,5.
This is the Great Reconvergence, and it's the biggest story of your lifetime. Because it's on your watch that this is happening. It's our generation that is witnessing the end of Western predominance. The average American used to be more than 20 times richer than the average Chinese. Now it's just five times, and soon it will be 2.5 times.
Έτσι, θα ήθελα να κλείσω με τρεις ερωτήσεις για τα μελλοντικά δισεκατομμύρια πληθυσμού, αμέσως μετά το 2016 οπότε και οι Η.Π.Α. θα χάσουν τη θέση της πρώτης Οικονομίας από την Κίνα. Το πρώτο είναι: μπορεί κανείς να διαγράψει αυτές τις "τρομερές εφαρμογές" και μήπως είμαστε ήδη στη διαδικασία διαγραφής στο Δυτικό κόσμο; Η δεύτερη ερώτηση είναι: έχει σημασία η σειρά στο "κατέβασμα" (σ.σ. download); Και μήπως η Αφρική θα μπορούσε να κάνει λάθος σε αυτή τη σειρά; Η σύγχρονη οικονομική ιστορία ξεκάθαρα αφήνει να εννοηθεί ότι είναι μάλλον δύσκολη η μετάβαση στη Δημοκρατία πριν κανείς εγκαθιδρύσει ασφαλή δικαιώματα ιδιοκτησίας. Προσοχή: Αυτό μπορεί και να μην δουλέψει. Τρίτο ερώτημα: Μπορεί η Κίνα να ζήσει χωρίς την υπ, αριθ. 3 "τρομερή εφαρμογή"; Είναι αυτό που ο Τζον Λοκ συστηματοποίησε λέγοντας ότι η ελευθερία έχει της ρίζες της στην ιδιοκτησία και την προστασία του νόμου. Αυτή είναι η βάση του Δυτικού μοντέλου της αντιπροσωπευτικής διακυβέρνησης. Τώρα, αυτή η εικόνα δείχνει την κατεδάφιση του ατελιέ του Κινέζου καλλιτέχνη Ai Weiwei στη Σαγκάη, στις αρχές του χρόνου. Είναι πάλι ελεύθερος, έχοντας παραμείνει υπό κράτηση, όπως ξέρετε, για κάποιο διάστημα. Δε νομίζω ωστόσο ότι το ατελιέ του ξαναχτίστηκε.
So I want to end with three questions for the future billions, just ahead of 2016, when the United States will lose its place as number one economy to China. The first is, can you delete these apps, and are we in the process of doing so in the Western world? The second question is, does the sequencing of the download matter? And could Africa get that sequencing wrong? One obvious implication of modern economic history is that it's quite hard to transition to democracy before you've established secure private property rights. Warning: that may not work. And third, can China do without killer app number three? That's the one that John Locke systematized when he said that freedom was rooted in private property rights and the protection of law. That's the basis for the Western model of representative government. Now this picture shows the demolition of the Chinese artist Ai Weiwei's studio in Shanghai earlier this year. He's now free again, having been detained, as you know, for some time. But I don't think his studio has been rebuilt.
Ο Γουίνστον Τσόρτσιλ κάποτε όρισε την έννοια του πολιτισμού σε μια διάλεξη που έδωσε τη μοιραία χρονιά του 1938. Και νομίζω ότι οι λέξεις αυτές πραγματικά θέτουν το ζήτημα "επί τον τύπον των ήλων": (Πολιτισμός) σημαίνει να έχεις μια κοινωνία που στηρίζεται στη γνώμη των πολιτών. Σημαίνει ότι η βία, ο νόμος των πολεμιστών και των δεσποτικών ηγετών, οι συνθήκες των στρατοπέδων και των μαχών, των εξεγέρσεων και της τυρρανίας, δίνουν τη θέση τους σε Κοινοβούλια όπου φτιάχνονται νόμοι, και σε ανεξάρτητα Δικαστήρια στα οποία οι επί μακρόν οι νόμοι αυτοί περιφρουρούνται. Αυτό θα πει "πολιτισμός" και στο έδαφός του ωριμάζει διαρκώς η ελευθερία, η ευημερία και η παιδεία", αυτό τελικά για το οποίο όλοι οι φίλοι του TED ενδιαφερόμαστε περισσότερο. "Όταν ο Πολιτισμός βασιλεύει σε μια χώρα, μια πλατύτερη και λιγότερο βασανισμένη ζωή παρέχεται στις λαϊκές μάζες". Πόσο αλήθεια είναι αυτό!
Winston Churchill once defined civilization in a lecture he gave in the fateful year of 1938. And I think these words really nail it: "It means a society based upon the opinion of civilians. It means that violence, the rule of warriors and despotic chiefs, the conditions of camps and warfare, of riot and tyranny, give place to parliaments where laws are made, and independent courts of justice in which over long periods those laws are maintained. That is civilization -- and in its soil grow continually freedom, comfort and culture," what all TEDsters care about most. "When civilization reigns in any country, a wider and less harassed life is afforded to the masses of the people." That's so true.
Δε νομίζω ότι η παρακμή του Δυτικού πολιτισμού είναι αναπόφευκτη γιατί δε νομίζω ότι η ιστορία λειτουργεί στα πλαίσια ενός μοντέλου "κύκλου ζωής", όπως όμορφα έχει απεικονιστεί στους πίνακες του Τόμας Κόουλ "Course of Empire". Η ιστορία απλά δεν δουλεύει έτσι. Η Δϋση δεν αναπτύχθηκε έτσι και ούτε νομίζω ότι με τέτοιο τρόπο θα πέσει. Η Δύση μπορεί να καταρρεύσει πολύ ξαφνικά. Σύνθετοι πολιτισμοί το παθαίνουν αυτό γιατί λειτουργούν ως επί το πλείστον στα όρια του χάους. Αυτή είναι μια από τις στοιχειωδέστερες αντιλήψεις που προκύπτουν από την ιστορική μελέτη σύνθετων θεσμών, όπως οι πολιτισμένες κοινωνίες. Όχι, μπορεί να αντέξουμε, παρά τα υπέρογκα βάρη του χρέους που συσσωρεύτηκαν, παρά τις αποδείξεις ότι η εργασιακή ηθική έχει χαθεί όπως και άλλα κομμάτια της ιστορικής μας ιδιοσυγκρασίας. Αλλά ένα πράγμα είναι σίγουρο: το "Μεγάλο Χάσμα" τέλειωσε φίλοι μου.
I don't think the decline of Western civilization is inevitable, because I don't think history operates in this kind of life-cycle model, beautifully illustrated by Thomas Cole's "Course of Empire" paintings. That's not the way history works. That's not the way the West rose, and I don't think it's the way the West will fall. The West may collapse very suddenly. Complex civilizations do that, because they operate, most of the time, on the edge of chaos. That's one of the most profound insights to come out of the historical study of complex institutions like civilizations. No, we may hang on, despite the huge burdens of debt that we've accumulated, despite the evidence that we've lost our work ethic and other parts of our historical mojo. But one thing is for sure, the Great Divergence is over, folks.
Ευχαριστώ πολύ!
Thanks very much.
(Χειροκρότημα)
(Applause)
Μπρούνο Τζουσάνι: Νιλ, Θα με ενδιέφερε η άποψή σου για την άλλη πλευρά του κόσμου που σήμερα κάνει ηχηρή την παρουσία της, την Λατινική Αμερική. Τι πιστεύεις;
Bruno Giussani: Niall, I am just curious about your take on the other region of the world that's booming, which is Latin America. What's your view on that?
Νιλ Φέργκιουσον: Ξέρεις, δεν μιλώ απλά για την άνοδο της Ανατολής. Μιλώ συνολικά για την άνοδο όλου του υπολοίπου κόσμου και μέσα σε αυτόν είναι και η Νότια Αμερική. Κάποτε ρώτησα έναν συνάδελφο στο Χάρβαρντ, "Δε μου λες, η Νότια Αμερική είναι μέρος της Δύσης"; Ήταν ειδικός στην ιστορία της Λατινικής Αμερικής. Απάντησε: "Ούτε ξέρω. Πρέπει να το σκεφτώ". Αυτό λέει κάτι σημαντικό. Πιστεύω ότι αν κανείς δει τί συμβαίνει στη Βραζιλία για παράδειγμα, αλλά και στη Χιλή που σε πολλές περιπτώσεις ήταν αυτή που άνοιξε το δρόμο για την αναμόρφωση των θεσμών της οικονομικής ζωής, υπάρχει πράγματι ένα πολύ λαμπρό μέλλον. Κατά συνέπεια, αυτό που τελικά λέω έχει να κάνει τόσο με τη σύγκλιση στην Αμερική όσο και με τη σύγκλιση στην Ευρασία.
Niall Ferguson: Well I really am not just talking about the rise of the East; I'm talking about the rise of the Rest, and that includes South America. I once asked one of my colleagues at Harvard, "Hey, is South America part of the West?" He was an expert in Latin American history. He said, "I don't know; I'll have to think about that." That tells you something really important. I think if you look at what is happening in Brazil in particular, but also Chile, which was in many ways the one that led the way in transforming the institutions of economic life, there's a very bright future indeed. So my story really is as much about that convergence in the Americas as it's a convergence story in Eurasia.
Μπρούνο: Υπάρχει και αυτή η εντύπωση ότι η Βόρεια Αμερική και η Ευρώπη δε δίνουν μάλλον σημασία σε αυτές τις τάσεις. Κυρίως ανησυχούν η μια για την άλλη. Οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι το Ευρωπαϊκό μοντέλο πρόκειται να καταρρεύσει θορυβώς αύριο κιόλας. Οι Ευρωπαίοι πιστεύον ότι τα Αμερικανικά κόμματα θα εκραγούν από στιγμή σε στιγμή. Και αυτό είναι όλο που φαίνεται να μας ενδιαφέρει τελευταία.
BG: And there is this impression that North America and Europe are not really paying attention to these trends. Mostly they're worried about each other. The Americans think that the European model is going to crumble tomorrow. The Europeans think that the American budget is going to explode tomorrow. And that's all we seem to be caring about recently.
Νιλ: Θεωρώ ότι η οικονομική κρίση που παρατηρούμε στην ανεπτυγμένη Δύση σήμερα - κι απ' τις δυο πλευρές του Ατλαντικού - είναι ουσιαστικά το ίδιο πράγμα που παίρνει διαφορετικές μορφές μιλώντας με όρους πολιτικού πολιτισμού. Και είναι μια κρίση που έχει τις δικές της δομικές διαστάσεις - έχει μερικώς μόνο να κάνει με δημογραφικά δεδομένα. Αλλά επίσης, όπως είναι φυσικό, έχει να κάνει με τη μαζική κρίση που ακολούθησε τα υπερβολικά επιτόκια, τον υπερβολικό δανεισμό στον ιδιωτικό τομέα. Αυτή η κρίση, η οποία βρέθηκε στο επίκεντρο τόσης προσοχής, και της δικής μου, νομίζω ότι είναι ένα επιφαινόμενο. Η οικονομική κρίση είναι στην πραγματικότητα ένα σχετικό μικρό ιστορικό φαινόμενο, το οποίο μόλις επιτάχυνε αυτή την τεράστια αλλαγή η οποία και τελειώνει ύστερα από χίλια χρόνια Δυτικής υπεροχής. Αυτή είναι νομίζω η πραγματική σημασία της.
NF: I think the fiscal crisis that we see in the developed World right now -- both sides of the Atlantic -- is essentially the same thing taking different forms in terms of political culture. And it's a crisis that has its structural facet -- it's partly to do with demographics. But it's also, of course, to do with the massive crisis that followed excessive leverage, excessive borrowing in the private sector. That crisis, which has been the focus of so much attention, including by me, I think is an epiphenomenon. The financial crisis is really a relatively small historic phenomenon, which has just accelerated this huge shift, which ends half a millennium of Western ascendancy. I think that's its real importance.
Μπρούνο: Νιλ, σ' ευχαριστούμε πολύ.
BG: Niall, thank you. (NF: Thank you very much, Bruno.)
(Χειροκρότημα)
(Applause)