It was an incredible surprise to me to find out that there was actually an organization that cared about both parts of my life. Because, basically, I work as a theoretical physicist. I develop and test models of the Big Bang, using observational data. And I've been moonlighting for the last five years helping with a project in Africa. And, I get a lot of flak for this at Cambridge. People wonder, you know, "How do you have time to do this?" And so on. And so it was simply astonishing to me to find an organization that actually appreciated both those sides.
Było dla mnie olbrzymią niespodzianką dowiedzieć się, że jest właściwie organizacja, która zajmuje się oboma sferami mojego życia. Bo, właściwie, jestem fizykiem teoretykiem. Rozwijam i testuję modele Wielkiego Wybuchu, używając danych z obserwacji. I dorabiałem przez ostatnie pięć lat pomagając przy projekcie w Afryce. I zgarniam przez to masę krytyki w Cambridge. Ludzie się dziwią, wiecie, "Jak ty na to znajdujesz czas?" I tak dalej. I byłem wręcz zaskoczony znajdując organizację, która doceniała obie te sfery.
So I thought I'd start off by just telling you a little bit about myself and why I lead this schizophrenic life. Well, I was born in South Africa and my parents were imprisoned for resisting the racist regime. When they were released, we left and we went as refugees to Kenya and Tanzania. Both were very young countries then, and full of hope for the future.
Stwierdziłem, że zacznę od opowiedzenia wam co nieco o mnie i o tym, dlaczego prowadzę takie życie schizofrenika. Więc, urodziłem się w Południowej Afryce i moi rodzice zostali aresztowani za stawianie oporu rasistowskiemu reżimowi. Kiedy ich wypuszczono, uciekliśmy i udaliśmy się do Kenii i Tanzanii jako uchodźcy. Oba były bardzo młodymi państwami pełnymi nadziei na przyszłość.
We had an amazing childhood. We didn't have any money, but we were outdoors most of the time. We had fantastic friends and we saw the wonders of the world, like Kilimanjaro, Serengeti and the Olduvai Gorge. Well, then we moved to London for high school. And after that -- there's nothing much to say about that. It was rather dull. But I came back to Africa at the age of 17, as a volunteer teacher to Lesotho, which is a tiny country, surrounded at that time by apartheid South Africa.
Mieliśmy niesamowite dzieciństwo. Nie mieliśmy żadnych pieniędzy, ale większość czasu spędzaliśmy na dworze. Mieliśmy wspaniałych przyjaciół i widzieliśmy takie cuda świata, jak Kilimandżaro, Serengeti i Wąwóz Olduvai. No i wtedy przeprowadziliśmy się do Londynu, żeby pójść do liceum. A potem -- nie ma właściwie nic do powiedzenia o tym. Było raczej nudno. Ale wróciłem do Afryki w wieku 17 lat, jako nauczyciel wolontariusz do Lesotho, które jest maleńkim państwem, otoczonym w tamtych czasach przez apartheid Południowej Afryki.
Well, 80 percent of the men in Lesotho worked in the mines over the border, in brutal conditions. Nevertheless, I -- as I'm sure -- as a rather irritating young, white man coming into their village, I was welcomed with incredible hospitality and warmth. But the kids were the best part. The kids were amazing: extremely eager and often very bright. And I'm just going to tell you one story, which got through to me.
No i 80 procent mężczyzn w Lesotho pracowało w kopalniach za granicą, w brutalnych warunkach. Nie mniej jednak, ja, jako, jestem pewien, raczej irytujący młody biały człowiek, który przybył do ich wioski, zostałem powitany z niesamowitą gościnnością i ciepłem. Ale to dzieci były najlepsze. Dzieci były niesamowite: niezwykle ochocze i często bardzo bystre. I zamierzam wam opowiedzieć jedną historię, która do mnie trafiła.
I used to try to take the kids outside as often as possible, to try to connect the academic stuff with the real world. And they weren't used to that. But I took them outside one day and I said, "I want you to estimate the height of the building." And I expected them to put a ruler next to the wall, size it up with a finger, and make an estimate of the height. But there was one little boy, very small for his age. He was the son of one of the poorest families in the village. And he wasn't doing that. He was scribbling with chalk on the pavement. And so, I said -- I was annoyed -- I said, "What are you doing? I want you to estimate the height of the building." He said, "OK. I measured the height of a brick. I counted the number of bricks and now I'm multiplying." Well -- (Laughter) -- I hadn't thought of that one.
Starałem się zabierać dzieci na dwór tak często jak to możliwe, żeby próbować połączyć rzeczy, których ich uczyłem z prawdziwym światem. A nie byli do tego przyzwyczajeni. Ale pewnego dnia zabrałem ich na dwór i powiedziałem: "Chcę, żebyście oszacowali wysokość tego budynku". I spodziewałem się, że przyłożą linijkę do ściany, oszacują wielkość palcem i podadzą przybliżoną wysokość. Ale był tam jeden drobny chłopiec, bardzo mały jak na swój wiek. Był synem jednej z najbiedniejszych rodzin w wiosce. I on tego nie robił. Za to bazgrał coś kredą na chodniku. Więc powiedziałem -- byłem zirytowany -- powiedziałem "Co ty robisz? Chcę byś oszacował wysokość budynku". A on odpowiedział, "OK. Zmierzyłem wysokość cegły. Policzyłem ile jest cegieł i teraz mnożę". No -- (Śmiech) -- o tym nie pomyślałem.
And many experiences like this happened to me. Another one is that I met a miner. He was home on his three-month leave from the mines. Sitting next to him one day, he said, "There's only one thing that I really loved at school. And you know what it was? Shakespeare." And he recited some to me. And these and many similar experiences convinced me that there are just tons of bright kids in Africa -- inventive kids, intellectual kids -- and starved of opportunity. And if Africa is going to get fixed, it's by them, not by us. Well, after -- (Applause) -- that's the truth.
I doświadczyłem wielu takich przeżyć. Kolejnym było poznanie górnika. Był w domu na swoim trzy-miesięcznym urlopie z kopalni. Siedząc obok niego, pewnego dnia, powiedział, "Jest tylko jedna rzecz, którą naprawdę kochałem w szkole. I wiesz co to było? Szekspir". I zarecytował go mi. I to i wiele podobnych doświadczeń przekonało mnie, że w Afryce jest masa bystrych dzieci -- pomysłowych dzieci, inteligentnych dzieci -- i pozbawionych okazji I jeśli Afryka zostanie naprawiona, to przez nich, a nie przez nas. Cóż, po -- (Aplauz) -- to prawda.
Well, after Lesotho, I traveled across Africa before returning to England -- so gray and depressing, in comparison. And I went to Cambridge. And there, I fell for theoretical physics. Well, I'm not going to explain this equation, but theoretical physics is really an amazing subject. We can write down all the laws of physics we know in one line. And, admittedly, it's in a very shorthand notation. And it contains 18 free parameters, OK, which we have to fit to the data.
Cóż, po Lesotho, podróżowałem przez Afrykę przed powrotem do Anglii -- tak szarej i ponurej w porównianiu. I udałem się do Cambridge. I tam zakochałem się w fizyce teoretycznej. Nie zamierzam tłumaczyć tego równania, ale fizyka teoretyczna jest po prostu niesamowitym przedmiotem. Możemy zapisać wszystkie prawa fizyki, które znamy, w jednej linii. I, trzeba przyznać, jest to bardzo krótki zapis. I to zawiera 18 wolnych parametrów, OK, które musimy dopasować do danych.
So it's not the final story, but it's an incredibly powerful summary of everything we know about nature at the most basic level. And apart from a few very important loose ends, which you've heard about here -- like dark energy and dark matter -- this equation describes, seems to describe everything about the universe and what's in it.
Więc to nie koniec wszystkiego, ale niesamowicie potężne podsumowanie wszystkiego co wiemy o naturze na najbardziej podstawowym poziomie. I oprócz kilku bardzo ważnych nierozwiązanych spraw, o których na pewno słyszeliście -- jak ciemna energia i ciemna materia -- to równanie opisuje -- wydaje się opisywać wszystko o wszechświecie i co w nim jest.
But there's one big puzzle remaining, and this was most succinctly put to me by my primary school math teacher in Tanzania, who's a wonderful Scottish lady who I still stay in touch with. And she's now in her 80s. And when I try to explain my work to her, she waved away all the details, and she said, "Neil, there's only one question that really matters. What banged?" (Laughter) "Everyone talks about the Big Bang. What banged?"
Ale pozostaje jedna wielka zagadka, która została mi bardzo treściwie przedstawiona przez moją nauczycielkę matematyki z podstawówki w Tanzanii, która jest wspaniałą szkocką kobietą, z którą wciąż pozostaję w kontakcie. A ona jest już po osiemdziesiątce. I kiedy próbuję wytłumaczyć jej moją pracę, ona tylko macha ręką na wszystkie szczegóły i mówi: "Neil, jest tylko jedno pytanie, które się naprawdę liczy. Co wybuchło?" (Śmiech) "Wszyscy mówią o Wielkim Wybuchu. Co wybuchło?"
And she's right. It's a question we've all been avoiding. The standard explanation is that the universe somehow sprang into existence, full of a strange kind of energy -- inflationary energy -- which blew it up. But the puzzle of why the universe emerged in that peculiar state is completely unsolved. Now, I worked on that theory for a while, with Stephen Hawking and others. But then I began to explore another alternative. The alternative is that the Big Bang wasn't the beginning. Perhaps the universe existed before the bang, and the bang was just a violent event in a pre-existing universe.
I ona ma rację. To pytanie, którego wszyscy unikaliśmy. Standardowe wytłumaczenie mówi, że wszechświat jakoś pojawił się, pełen dziwnego rodzaju energii -- rosnącej energii -- która go wysadziła. Ale zagadka pojawienia się wszechświata w tym specyficznym stanie jest kompletnie nierozwiązana. Teraz, pracowałem nad tą teorią przez pewien czas, ze Stephenem Hawkingiem i innymi. Ale wtedy zacząłem badać inną alternatywę. Alternatywa jest taka, że Wielki Wybuch nie był początkiem. Może wszechświat istniał przez wybuchem, i wybuch był tylko brutalnym wydarzeniem we wcześniejszym świecie.
Well, this possibility is actually suggested by the latest theories, the unified theories, which try to explain all those 18 free parameters in a single framework, which will hopefully predict all of them. And I'll just share a cartoon of this idea here. It's all I can convey. According to these theories, there are extra dimensions of space, not just the three we're familiar with, but at every point in the room there are more dimensions. And in particular, there's one rather strange one, in the most elegant unified theories we have. The strange one looks likes this: that we live in a three-dimensional world. We live in one of these worlds, and I can only show it as a sheet, but it's really three-dimensional.
Właściwie, ta możliwość jest sugerowana przez najnowsze teorie, teorie unifikacji, które starają się wytłumaczyć te wszystkie 18 wolnych parametrów w pojedynczej strukturze, która, miejmy nadzieję, przewidzi je wszystkie. I tylko podzielę się z wami szkicem tego pomysłu. To wszystko co mogę przekazać. Według tych teorii w kosmosie istnieje więcej wymiarów, nie tylko te trzy, które są dla nas oczywiste, ale w każdym punkcie pomieszczenia jest więcej wymiarów. I jest jeden szczególnie dziwny w jednej z najbardziej przejrzystych teorii unifikacji, którą posiadamy. Dziwny wygląda tak: żyjemy w 3-wymiarowym świecie. Żyjemy w jednym z tych światów, i mogę go tylko pokazać jako płaszczyznę, ale jest naprawdę 3-wymiarowy.
And a tiny distance away, there's another sheet, also three-dimensional, and they're separated by a gap. The gap is very tiny, and I've blown it up so you can see it. But it's really a tiny fraction of the size of an atomic nucleus. I won't go into the details of why we think the universe is like this, but it comes out of the math and trying to explain the physics that we know. Well, I got interested in this because it seemed to me that it was an obvious question. Which is, what happens if these two, three-dimensional worlds should actually collide? And if they collide, it would look a lot like the Big Bang. But it's slightly different than in the conventional picture. The conventional picture of the Big Bang is a point. Everything comes out of a point; you have infinite density. And all the equations break down. No hope of describing that.
I w maleńkiej odległości od niego, jest następna płaszczyzna, również 3-wymiarowa i są od siebie oddzielone przerwą. Przerwa jest maleńka, ale powiększyłem ją, żebyście mogli ją zobaczyć. Ale jest naprawdę niewielkim ułamkiem rozmiaru jądra atomu. Nie będę wchodził w szczegóły, dlaczego uważamy, że wszechświat tak wygląda, ale wynika to z matematyki i mniej więcej tłumaczy fizykę, którą znamy. Więc, zainteresowałem się tym, ponieważ wydało mi się, że z tego rodzi się oczywiste pytanie. Czyli, co się stanie, jeśli te dwa 3-wymiarowe światy się właściwie ze sobą zderzą? I jeśli się zderzą, to czy będzie to wyglądać jak Wielki Wybuch. Ale wygląda to trochę inaczej, niż w klasycznym obrazie. Klasyczny obraz Wielkiego Wybuchu to punkt. Wszystko wychodzi z punktu; macie nieskończoną gęstość. I wszystkie równania padają. Żadnych szans na opisanie tego.
In this picture, you'll notice, the bang is extended. It's not a point. The density of matter is finite, and we have a chance of a consistent set of equations that can describe the whole process. So, to cut a long story short, we've explored this alternative. We've shown that it can fit all of the data that we have about the formation of galaxies, the fluctuations in the microwave background. Furthermore, there's an experimental way to tell this theory, apart from the inflationary explanation that I told you before. It involves gravitational waves.
Na tym obrazku zauważycie, że wybuch jest powiększony. To nie jest punkt. Gęstość materii jest skończona i mamy szansę na logiczny zestaw równań, który może opisać cały proces. Więc, przechodząc do sedna, zbadaliśmy tą alternatywę. Pokazaliśmy, że może to pasować do wszystkich danych, które mamy na temat układu galaktyk, wahań na tle mikrofalowym. Co więcej, jest doświadczalna metoda przedstawienia tej teorii, poza wyjaśnieniem inflacyjnym, które wam wcześniej wyjaśniłem. Dotyczy fal grawitacyjnych.
And in this scenario, not only was the Big Bang not the beginning, as you can see from the picture, it can happen over and over again. It may be that we live in an endless universe, both in space and in time. And there've been bangs in the past, and there will be bangs in the future. And maybe we live in an endless universe. Well, making and testing models of the universe is, for me, the best way I have of enjoying and appreciating the universe. We need to make the best mathematical models we can, the most consistent ones. And then we scrutinize them, logically and with data. And we try to convince ourselves -- we really try to convince ourselves they're wrong. That's progress: when we prove things wrong. And gradually, we hopefully move closer and closer to understanding the world.
I w tym scenariuszu, Wielki Wybuch nie tylko nie był początkiem, jak możecie zaobserwować na obrazku, ale może się zdarzać ponownie. Może być tak, że żyjemy w nieskończonym wszechświecie, zarówno ze względu na przestrzeń jak i czas. I były wybuchy w przeszłości i będą wybuchy w przyszłości. I może żyjemy w nieskończonym wszechświecie. W sumie, robienie i testowanie modeli wszechświata jest dla mnie najlepszym sposobem na rozkoszowanie się i docenianie wszechświata. Musimy robić najlepsze modele matematyczne jakie możemy, najbardziej spójne. Musimy je zbadać dokładnie, logicznie i bazując na danych. I próbujemy przekonać samych siebie -- naprawdę próbujemy przekonać samych siebie, że są niepoprawne. To jest postęp: kiedy udawadniamy, że coś jest niepoprawne. I stopniowo, miejmy nadzieję, zbliżamy się coraz bardziej i bardziej do zrozumienia świata.
As I pursued my career, something was always gnawing away inside me. What about Africa? What about those kids I'd left behind? Instead of developing, as we'd all hoped in the '60s, things had gotten worse. Africa was gripped by poverty, disease and war. This is very graphically shown by the Worldmapper website and project. And so the idea is to represent each country on a map, but scale the area according to some quantity.
Gdy goniłem za swoją karierą, coś zawsze mnie w środku dręczyło. A co z Afryką? Co z tymi dziećmi, które tam zostawiłem? Zamiast rozwijać się, na co wszyscy mieli nadzieję w latach 60., wszystko zaczęło się pogarszać. Afrykę dotknęła bieda, choroby i wojna. Jest to w wyjątkowy sposób graficznie pokazane na stronie projektu Worldmapper. Więc pomysłem jest, żeby każdy kraj przedstawić na mapie, ale zeskalować obszar biorąc pod uwagę jakąś wielkość.
So here's just the standard area map of the world. By the way, Africa is very large. And the next map now shows Africa's GDP in 1960, around the time of independence for many African states. Now, this is 1990, and then 2002. And here's a projection for 2015. Big changes are happening in the world, but they're not helping Africa.
Więc tutaj jest standardowa mapa świata. Tak w ogóle, Afryka jest bardzo duża. A następna mapa pokazuje PKB Afryki w 1960, w czasie niepodległości wielu afrykańskich stanów. Teraz, to jest 1990 i dalej 2002. A tutaj prognoza na rok 2015. Wielkie zmiany zachodzą na świecie, ale nie pomagają one Afryce.
What about Africa's population? The population isn't out of proportion to its area, but Africa leads the world in deaths from often preventable causes: malnutrition, simple infections and birth complications. Then there's HIV/AIDS. And then there are deaths from war. OK, currently there are 45,000 people a month dying in the Congo, as a consequence of the war there over coltan and diamonds and other things. It's still going on.
A co z afrykańską ludnością? Populacja nie jest odwrotnie proporcjonalna do jej powierzchni, ale Afryka prowadzi, jeśli chodzi o liczbę zgonów z powodów, którym można zapobiec: niedożywienie, drobne infekcje i problemy przy porodzie. A jest jeszcze HIV/AIDS. I są jeszcze ofiary wojny. OK, obecnie 45,000 osób miesięcznie umiera w Kongo, z powodu wojny o koltan i diamenty oraz inne rzeczy. Ona wciąż trwa.
What about Africa's capacity to do something about these problems? Well, here's the number of physicians in Africa. Here's the number of people in higher education. And here -- most shocking to me -- the number of scientific research papers coming out of Africa. It just doesn't exist scientifically. And this was very eloquently argued at TED Africa: that all of the aid that's been given has completely failed to put Africa onto its own two feet.
A co z potencjałem Afryki, żeby coś zrobić z tymi problemami? No więc, tutaj jest liczba lekarzy w Afryce. Tutaj jest liczba ludzi z wyższym wykształceniem. A tutaj -- co jest najbardziej szokujące dla mnie -- liczba prac naukowych pochodzących z Afryki. Naukowo rzecz ujmując - nie istnieje. I to wszystko było bardzo elokwentnie zakomunikowane na TED Africa: że cała pomoc, którą otrzymała Afryka, żeby stanąć na własne nogi - kompletnie zawiodła .
Well, the transition to democracy in South Africa in 1994 was literally a dream come true for many of us. My parents were both elected to the first parliament, alongside Nelson and Winnie Mandela. They were the only other couple. And in 2001, I took a research leave to visit them. And while I was busy working -- I was working on these colliding worlds, in the day. But I learned that there was a desperate shortage of skills, especially mathematical skills, in industry, in government, in education.
Zmiana ustroju na demokrację w Południowej Afryce w 1994 była dosłownie spełnieniem marzeń dla wielu z nas. Moi oboje rodzice zostali wybrani do pierwszego parlamentu, razem z Nelsonem i Winnie Mandelami. To były jedyne pary. W 2001 wziąłem urlop, żeby ich odwiedzić. Zrobiłem to podczas gdy byłem zajęty pracą -- pracowałem wtedy nad tymi zderzającymi się światami. I dowiedziałem się, że strasznie tam brakuje umiejętności, szczególnie matematycznych, w przemyśle, w rządzie, w sektorze edukacyjnym.
The ability to make and test models has become essential, not only to every single area of science today, but also to modern society itself. And if you don't have math, you're not going to enter the modern age. So I had an idea. And the idea was very simple. The idea was to set up an African Institute for Mathematical Sciences, or AIMS. And let's recruit students from the whole of Africa, bring them together with lecturers from all over the world, and we'll try to give them a fantastic education.
Umiejętność wykonywania i testowania modeli stała się kluczowa, nie tylko w każdej sferze nauki w dzisiejszych czasach, ale również w nowoczesnym społeczeństwie. I jeśli nie znasz matematyki, to nie wejdziesz do nowoczesnego świata. Więc wpadłem na pomysł. I ten pomysł był bardzo prosty. Pomysłem było, żeby założyć Afrykański Instytut Nauk Matematycznych (African Institute of Mathematical Sciences, AIMS - aims z ang: cele). I zrekrutujmy studentów w całej Afryce, zjednoczmy ich razem z wykładowcami z całego świata i postarajmy się dać im fantastyczne wykształcenie.
Well, as a Cambridge professor, I had many contacts. And to my astonishment, they backed me 100 percent. They said, "Go and do it, and we'll come and lecture." And I knew it would be amazing fun to bring brilliant students from these countries -- where they don't have any opportunities -- together with the best lecturers in the world -- who I knew would come, because of the interest in Africa -- and put them together and just let the sparks fly. So we bought a derelict hotel near Cape Town. It's an 80-room Art Deco hotel from the 1920s. The area was kind of seedy, so we got an 80-room hotel for 100,000 dollars. It's a beautiful building. We decided we would refurbish it and then put out the word: we're going to start the best math institute in Africa in this hotel.
W sumie, jako profesor z Cambridge, miałem bardzo wiele kontaktów. I ku memu zdumieniu, poparli mnie w 100 procentach. Powiedzieli, "Idź i zrób to, a my się pojawimy i będziemy wykładać." I wiedziałem, że będzie niesamowitą frajdą zebrać genialnych studentów z krajów, w których nie mają żadnych możliwości -- razem z najlepszymi na świecie wykładowcami -- o których wiedziałem, że się pojawią ze względu na ich zainteresowanie Afryką -- i zebrać ich razem i niech się dzieją cuda. Więc kupiliśmy opuszczony hotel niedaleko Cape Town. Jest to hotel w stylu Art Deco z 80 pokojami z roku 1920. Teren był dość obskurny, więc dostaliśmy hotel z 80 pokojami za 100 000 dolarów. To piękny budynek. Zdecydowaliśmy się go odnowić i wtedy roznieść wieść: zamierzamy otworzyć najlepszy instytut matematyki w Afryce w tym hotelu.
Well, the new South Africa is a very exciting country. And those of you who haven't been there, you should go. It's very, very interesting what's happening. And we recruited wonderful staff, highly motivated staff. The other thing that's happened, which was good for us, is the Internet. Even though the Internet is very expensive all over Africa, there are Internet cafes everywhere. And bright young Africans are desperate to join the global community, to be successful -- and they're very ambitious. They want to be the next Einstein.
Nowa Południowa Afryka jest bardzo ekscytującym krajem. I ci z was, którzy tam nie byli, powinni się tam udać. To bardzo, bardzo interesujące co się dzieje. I zrekrutowaliśmy wspaniałą ekipę, bardzo zmotywowaną ekipę. Inna rzecz, która się pojawiła, która była dla nas dobra, to Internet. Nawet mimo tego, że Internet jest bardzo drogi w całej Afryce, wszędzie są kafejki Internetowe. I bystrzy młodzi Afrykańczycy desperacko próbują dołączyć do globalnego społeczeństwa, żeby odnieść sukces -- i są bardzo ambitni. Chcą być kolejnym Einsteinem.
And so when word came out that AIMS was opening, it spread very quickly via e-mail and our website. And we got lots of applicants. Well, we designed AIMS as a 24-hour learning environment, and it was fantastic to start a university from the beginning. You have to rethink, what is the university for? And that's really exciting. So we designed it to have interactive teaching. No droning on at the chalkboard. We emphasize problem-solving, working in groups, every student discovering and maximizing their own potential and not chasing grades.
I tak, gdy nadeszła wieść, że AIMS się otwiera, bardzo szybko rozbiegła się poprzez e-maile i naszą stronę. I mieliśmy wielu aplikujących. W sumie, zaprojektowaliśmy AIMS jako 24-godzinne środowisko naukowe i fantastycznie było założyć uniwersytet od zera. Musicie przemyśleć, po co jest uniwersytet? I jest to bardzo ekscytujące. Więc zaprojektowaliśmy to tak, żeby zawierało interaktywną naukę. Żadnych bzdur na tablicy. Kładziemy nacisk na rozwiązywanie problemów, pracę w grupach, na to, by każdy student odkrył i zmaksymalizował swój potencjał, a nie gonił za ocenami.
Everyone lives together in this hotel -- lecturers and students -- and it's not surprising at all to find an impromptu tutorial at 1 a.m. The students don't usually leave the computer lab till 2 or 3 a.m. And then they're up again at eight in the morning. Lectures, problem-solving and so on. It's an extraordinary place. We especially emphasize areas of great relevance to Africa's development, because, in those areas, scientists working in Africa will have a competitive advantage. They'll publish, be invited to conferences. They'll do well. They'll have successful careers.
Wszyscy żyją razem w tym hotelu, wykładowcy i studenci i nie jest niespodzianką, by znaleźć kogoś udzielającego korepetycji o 1 w nocy. Studenci zwykle nie opuszczają laboratorium komputerowego przed 2 lub 3 w nocy. I potem wstają na 8 rano. Wykłady, rozwiązywanie problemów i tak dalej. To niesamowite miejsce. Szczególnie kładziemy nacisk na dziedziny mające olbrzymi związek z rozwojem Afryki, ponieważ w tych dziedzinach naukowcy pracujący w Afryce będą mieli konkurencyjną przewagę. Będą publikować, będą zapraszani na konferencje. Będą sobie radzić dobrze. Ich kariery będą pełne sukcesów.
And AIMS has done extremely well. Here is a list of last year's graduates, graduated in June, and what they're currently doing -- 48 of them. And where they are is indicated over here. And where they've gone. So these are all postgraduate students. And they've all gone on to master's and Ph.D. degrees in excellent places. Five students can be educated at AIMS for the cost of educating one in the U.S. or Europe. But more important, the pan-African student body is a continual source of strength, pride and commitment to Africa. We illustrate AIMS' progress by coloring in the countries of Africa.
I AIMS dał sobie radę nadzwyczajnie dobrze. Tutaj jest lista zeszłorocznych absolwentów z czerwca i co obecnie robią -- 48 z nich. A gdzie są jest pokazane tutaj. I dokąd się udali. Więc tutaj są wszyscy studenci podyplomowi. I oni wszyscy udali się we wspaniałe miejsca na studia magisterskie i doktoranckie. Pięciu studentów może zostać wykształconych w AIMS za taki sam koszt, jak jednego w Stanach Zjednoczonych lub Europie. Ale co ważniejsze, panafrykańska społeczność studentów jest ciągłym źródłem siły, dumy i oddania Afryce. Ilustrujemy postęp AIMS poprzez kolorowanie krajów Afryki.
So here you can see behind this list. When a county is colored yellow, we've received an application; orange, we've accepted an application; and green, a student has graduated. So here is where we were after the first graduation in 2004. And we set ourselves a goal of turning the continent green. So there's 2005, -6, -7, -8. (Applause) We're well on the way to achieving our initial goal.
Więc możecie to zobaczyć tutaj za listą. Jeśli okręg jest żółty: otrzymaliśmy aplikację; pomarańczowy: zaakceptowaliśmy aplikację; i zielony: student ukończył naukę. Więc tak prezentowała się sytuacja po pierwszym rozdaniu dyplomów w 2004. I postawiliśmy sobie cel, żeby cały kontynent zmienić w zielony. Więc mamy tutaj 2005, -6, -7, -8. (Brawa) Jesteśmy na dobrej drodze do osiągnięcia naszego podstawowego celu.
We had some of the students filmed at home before they came to AIMS. And I'll just show you one. Tendai Mugwagwa: My name is Tendai Mugwagwa. I have a Bachelor of Science with an education degree. I will be attending AIMS. My understanding of the course is that it covers quite a lot. You know, from physics to medicine, in particular, epidemiology and also mathematical modeling. Neil Turok: So Tendai came to AIMS and did very well. And I'll let her take it from there.
Nakręciliśmy kilku studentów w domu, przed ich przyjściem do AIMS. I pokażę wam jednego z nich. Tendai Mugwagwa: Nazywam się Tendai Mugwagwa. Mam tytuł inżyniera z dyplomem w edukacji. Będę brała udział w AIMS. Z tego, co zrozumiałam, to kurs pokrywa dość duży materiał. Wiecie, od fizyki po medycynę, a w szczególności epidemiologię, a także modelowanie matematyczne. Neil Turok: Więc Tendai przybyła do AIMS i poszło jej bardzo dobrze. I pozwolę jej przejąć głos teraz.
TM: My name is Tendai Mugwagwa and I was a student at AIMS in 2003 and 2004. After leaving AIMS, I went on to do a master's in applied mathematics at the University of Cape Town in South Africa. After that, I came to the Netherlands where I'm now doing a Ph.D. in theoretical immunology.
TM: Nazywam się Tendai Mugwagwa i byłam studentką w AIMS w 2003 i 2004. Po skończeniu AIMS, poszłam na Uniwersytet Cape Town w Południowej Afryce, żeby uzyskać tytuł magistra matematyki stosowanej. Potem, udałam się do Holandii, gdzie teraz robię doktorat z teoretycznej immunologii.
Professor: Tendai is working very independently. She communicates well with the immunologists at the hospital. So all in all I have a very good Ph.D. student from South Africa. So I'm happy she's here.
Professor: Tendai pracuje bardzo niezależnie. Komunikuje się dobrze z immunologami w szpitalu, więc w sumie, mam bardzo dobrą doktorantkę z Południowej Afryki. Więc jestem szczęśliwy, że jest tutaj .
NT: Another student in the first year of AIMS was Shehu. And he's shown here with his favorite high school teacher. And then entering university in northern Nigeria. And after AIMS, Shehu wanted to do high-energy physics, and he came to Cambridge. He's about to finish his Ph.D., and he was filmed recently with someone you all know.
NT: Kolejnym studentem w pierwszym roku AIMS był Shehu. I tutaj jest pokazany ze swoim ulubionym nauczycielem z liceum. A tu, wchodzący do uniwersytetu w północnej Nigerii. I po AIMS, Shehu chciał zająć się fizyką cząstek elementarnych i udał się do Cambridge. Niedługo ukończy swój doktorat i niedawno został sfilmowany z kimś, kogo wszyscy znacie.
Shehu: And from there we will be able to, hopefully, make better predictions and then we compare it to the graph and also make some predictions.
Shehu: I stąd będziemy mogli, miejmy nadzieję, robić lepsze prognozy i później porównywać je do grafu i znowu zrobić pewne prognozy.
Stephen Hawking: That is nice.
Stephen Hawking: To ciekawe.
NT: Here are the current students at AIMS. There are 53 of them from 20 different countries, including 20 women. So now I'm going to get to my TED business. Well, we had a party. This is Africa -- we have good parties in Africa. And last month, they threw a surprise party for me. Here's somebody you've seen already. (Applause) I want to point out a few other exceptional people in this picture. So, we were having a party, as you can see they're completely eclipsing me at this point. This is Ezra. She's from Darfur. She's a physicist, and somehow stays smiling, in spite of everything going on back home. But she wants to continue in physics, and she's doing extremely well. This is Lydia. Lydia is the first ever woman to graduate in mathematics in the Central African Republic. And she's now at AIMS. (Applause)
NT: Tutaj mamy obecnych studentów AIMS. Jest ich 53 z 20 różnych krajów, wliczając 20 kobiet. Więc, teraz przejdę do mojej sprawy z TED.♫ Więc, mieliśmy imprezę. To jest Afryka -- mamy dobre imprezy w Afryce. I w ostatnim miesiącu, zrobili imprezę-niespodziankę dla mnie. Tutaj jest ktoś, kogo już widzieliście. (Brawa) Chciałbym wam pokazać kilku innych wyjątkowych ludzi na tym zdjęciu. Więc, mieliśmy imprezę i jak widzicie oni mnie kompletnie przyćmiewają w tym momencie. To jest Ezra. Jest z Darfuru. Jest fizykiem i w jakiś sposób ciągle się uśmiecha, pomimo wszystkiego, co dzieje się w domu. Ale chce się wciąż zajmować fizyką i idzie jej niezmiernie dobrze. To jest Lydia. Lydia jest pierwszą kobietą, która ukończyła matematykę w Republice Środkowoafrykańskiej. I jest teraz w AIMS. (Brawa)
So now let me get to our TED wish. Well, it's not my TED wish; it's our wish, as you've already gathered. And our wish has two parts: one is a dream and the other's a plan. OK. Our TED dream is that the next Einstein will be African. (Applause) In striving for the heights of creative genius, we want to give thousands of people the motivation, the encouragement and the courage to obtain the high-level skills they need to help Africa. Among them will be not only brilliant scientists -- I'm sure of that from what we've seen at AIMS -- they'll also be the African Gates, Brins and Pages of the future.
Więc pozwólcie mi teraz przejść do naszego TED wish. Cóż, nie jest to moje TED wish; to nasze życzenie, jak już zdążyliście wywnioskować. I nasze życzenie ma dwie części: pierwsze jest marzeniem, a drugie planem. OK. Naszym marzeniem TED jest by następny Einstein był Afrykańczykiem. (Brawa) W dążeniu na wyżyny kreatywnego geniuszu, chcemy dać tysiącom ludzi motywację, zachętę i odwagę do uzyskiwania wysoko cenionych umiejętności, których potrzebują, by pomóc Afryce. Pośród nich będą nie tylko genialni naukowcy -- jestem tego pewien po tym co widziałem w AIMS -- że staną się również afrykańskimi Gatesem, Brinsem i Pagesem przyszłości.
Well, I said we also have a plan. And our plan is quite simple. AIMS is now a proven model. And what we need to do is to replicate it. We want to roll out 15 AIMS centers in the next five years, all over Africa. Each will have a pan-African student body, but specialize in a different area of science. We want to use science to overcome the national and cultural barriers, as it does at AIMS. And we want to add elements to the curriculum. We want to add entrepreneurship and policy skills.
Cóż, powiedziałem, że mamy również plan. I nasz plan jest dość prosty. AIMS jest sprawdzonym modelem. I to, co musimy zrobić, to go powielać. Chcemy rozwinąć 15 ośrodków AIMS w ciągu następnych pięciu lat, w całej Afryce. Każdy będzie miał panafrykańskie społeczeństwo studentów, ale będzie się specjalizować w innej dziedzinie nauki. Chcemy użyć nauki, by przeskoczyć narodowe i kulturalne bariery, tak jak robi to AIMS. I chcemy dodać inne dziedziny życia. Chcemy dodać przedsiębiorczość i umiejętności dyplomatyczne.
The expanded AIMS will be a coherent pan-African institution, and its graduates will form a powerful network, working together for peace and progress across the continent. Over the last year, we've been visiting sites in Africa, looking at potential sites for new AIMS centers. And here are the ones we've selected. And each of these centers has a strong local team, each is in a beautiful place, an interesting place, which international lecturers will be happy to visit. And our partners across Africa are extremely enthusiastic about this. Everyone wants an AIMS center in their country.
Rozszerzony AIMS będzie spójną panafrykańską instytucją, a jego absolwenci uformują potężną sieć, pracując razem dla pokoju i rozwoju na całym kontynencie. Przez ostatni rok, odwiedzaliśmy różne miejsca w Afryce, szukając potencjalnych miejsc do otwarcia nowych ośrodków AIMS. I tutaj są te, które wybraliśmy. I każdy z tych ośrodków ma silny lokalny zespół, każdy jest w pięknym miejscu, interesującym miejscu, które z chęcią odwiedzą wykładowcy z całego świata. I nasi partnerzy z całej Afryki są niezmiernie entuzjastycznie nastawieni do tego. Każdy chce ośrodek AIMS w ich kraju.
And last November, the conference of all the African ministers of science and technology, held in Mombasa, called for a comprehensive plan to roll out AIMS. So we have political support right across the continent. It won't be easy. At every site there will be huge challenges. Local scientists must play leading roles and governments must be persuaded to buy in. Conditions are very difficult, but we cannot afford to compromise on those principles which made AIMS work.
I ostatniego listopada, konferencja wszystkich afrykańskich ministrów nauki i technologii, która odbyła się w Mombasie, wzywała do stworzenia kompletnego planu rozwoju AIMS. Więc mamy polityczne wsparcie na całym kontynencie. To nie będzie łatwe. W każdym miejscu będą olbrzymie wyzwania. Lokalni naukowcy muszą zagrać pierwsze skrzypce, a rządy muszą zostać przekonane, by w to wejść. Warunki są bardzo trudne, ale nie możemy sobie pozwolić, by iść na kompromis z zasadami, które sprawiły, że AIMS działa.
And we summarize them this way: the institutes have got to be relevant, innovative, cost-effective and high quality. Why? Because we want Africa to be rich. Easy to remember the basic rules we need. So, just in ending, let me say the only people who can fix Africa are talented young Africans. By unlocking and nurturing their creative potential, we can create a step change in Africa's future. Over time, they will contribute to African development and to science in ways we can only imagine. Thank you. (Applause)
I podsumowujemy je w taki sposób: instytuty muszą być odpowiednie, nowatorskie, opłacalne i wysokiej jakości. Dlaczego? Dlatego, że chcemy, by Afryka była bogata. Łatwo zapamiętać podstawowe zasady, których potrzebujemy. Więc, już na zakończenie, pozwólcie mi powiedzieć, że jedynymi ludźmi, którzy mogą naprawić Afrykę są młodzi utalentowani Afrykańczycy. Odblokowując i rozwijając ich kreatywny potencjał, możemy stworzyć znaczącą zmianę w przyszłości Afryki. Po pewnym czasie przyczynią się do rozwoju Afryki i nauki w taki sposób, który możemy sobie tylko wyobrazić. Dziękuję. (Brawa)