Space, the final frontier.
Spațiul, ultima frontieră.
I first heard these words when I was just six years old, and I was completely inspired. I wanted to explore strange new worlds. I wanted to seek out new life. I wanted to see everything that the universe had to offer. And those dreams, those words, they took me on a journey, a journey of discovery, through school, through university, to do a PhD and finally to become a professional astronomer. Now, I learned two amazing things, one slightly unfortunate, when I was doing my PhD. I learned that the reality was I wouldn't be piloting a starship anytime soon. But I also learned that the universe is strange, wonderful and vast, actually too vast to be explored by spaceship. And so I turned my attention to astronomy, to using telescopes.
Am auzit pentru prima oară aceste cuvinte când aveam doar șase ani și am fost profund inspirată. Voiam să explorez lumi noi, ciudate. Voiam să caut noi forme de viață. Voiam să văd tot ceea ce universul avea să ofere. Iar acele visuri, acele cuvinte, m-au purtat într-o călătorie, o călătorie a cunoașterii, prin școală, prin facultate, către un doctorat și, în final, spre a deveni astronom. Am învățat două lucruri uimitoare, unul puțin neplăcut, în timpul doctoratului. Realitatea era că nu aveam să pilotez o navă cosmică prea curând. Dar, pe lângă asta, am învățat că universul este ciudat, minunat și vast, chiar prea vast pentru a putea fi explorat cu o navă spațială. Așa că mi-am concentrat atenția către astronomie și telescoape.
Now, I show you before you an image of the night sky. You might see it anywhere in the world. And all of these stars are part of our local galaxy, the Milky Way. Now, if you were to go to a darker part of the sky, a nice dark site, perhaps in the desert, you might see the center of our Milky Way galaxy spread out before you, hundreds of billions of stars. And it's a very beautiful image. It's colorful. And again, this is just a local corner of our universe. You can see there's a sort of strange dark dust across it. Now, that is local dust that's obscuring the light of the stars. But we can do a pretty good job. Just with our own eyes, we can explore our little corner of the universe. It's possible to do better. You can use wonderful telescopes like the Hubble Space Telescope. Now, astronomers have put together this image. It's called the Hubble Deep Field, and they've spent hundreds of hours observing just a tiny patch of the sky no larger than your thumbnail held at arm's length. And in this image you can see thousands of galaxies, and we know that there must be hundreds of millions, billions of galaxies in the entire universe, some like our own and some very different. So you think, OK, well, I can continue this journey. This is easy. I can just use a very powerful telescope and just look at the sky, no problem. It's actually really missing out if we just do that. Now, that's because everything I've talked about so far is just using the visible spectrum, just the thing that your eyes can see, and that's a tiny slice, a tiny, tiny slice of what the universe has to offer us. Now, there's also two very important problems with using visible light. Not only are we missing out on all the other processes that are emitting other kinds of light, but there's two issues.
Vă arăt acum o imagine a boltei cerești. O puteți vedea de oriunde din lume. Toate aceste stele fac parte din galaxia noastră, Calea Lactee. Dacă ați merge undeva unde cerul este mai negru, într-o zonă întunecată, poate în deșert, ați putea vedea centrul Căii Lactee întins dinaintea voastră, sute de miliarde de stele. Este o imagine extrem de frumoasă. E plină de culoare. Însă este doar o parte a universului nostru. Puteți vedea că de-a lungul imaginii este un soi de praf întunecat. Acela este praful din galaxia noastră ce obturează lumina stelelor. Dar ne descurcăm destul de bine. Chiar și cu ochiul liber putem explora colțul nostru de univers. Se poate și mai bine. Putem folosi telescoape minunate, precum Telescopul Hubble. Astronomii au obținut această imagine. Este denumită Hubble Deep Field, și au petrecut sute de ore observând o mică parte a cerului cât unghia degetului mare văzută de la distanța brațului întins. Iar în această imagine puteți vedea sute de galaxii, și știm că trebuie să existe sute de milioane, miliarde de galaxii în întregul univers, unele ca a noastră și altele foarte diferite. Așa că vă gândiți: e în regulă, îmi pot continua călătoria. E simplu. Trebuie doar să folosesc un telescop foarte puternic și să privesc cerul, nimic mai mult. De fapt, pierdem mult dacă ne limităm doar la asta. Asta se întâmplă pentru că tot ce v-am spus până acum s-a referit doar la spectrul vizibil, doar la ceea ce puteți vedea cu ochii, iar asta este o parte mică, o părticică infimă, din ceea ce universul are să ne ofere. Există două mari probleme cu observațiile în spectrul vizibil. Nu numai că pierdem informații de la restul proceselor care emit alte tipuri de radiație, dar există două chestiuni.
Now, the first is that dust that I mentioned earlier. The dust stops the visible light from getting to us. So as we look deeper into the universe, we see less light. The dust stops it getting to us. But there's a really strange problem with using visible light in order to try and explore the universe.
Prima se referă la praful pe care l-am menționat mai devreme. Praful blochează lumina să ajungă la noi. Pe măsură ce privim mai adânc în Univers, vedem mai puțină lumină. Praful o oprește să ajungă la noi. Dar există și o problemă foarte ciudată cu utilizarea spectrului vizibil în scopul explorării universului.
Now take a break for a minute. Say you're standing on a corner, a busy street corner. There's cars going by. An ambulance approaches. It has a high-pitched siren.
Luați un minut de pauză. Imaginați-vă că stați la colțul unei străzi aglomerate. Mașinile trec pe lângă voi. Se apropie o ambulanță. Are pornită sirena cu sunetul ei ascuțit.
(Imitates a siren passing by)
(Imită sunetul sirenei)
The siren appeared to change in pitch as it moved towards and away from you. The ambulance driver did not change the siren just to mess with you. That was a product of your perception. The sound waves, as the ambulance approached, were compressed, and they changed higher in pitch. As the ambulance receded, the sound waves were stretched, and they sounded lower in pitch. The same thing happens with light. Objects moving towards us, their light waves are compressed and they appear bluer. Objects moving away from us, their light waves are stretched, and they appear redder. So we call these effects blueshift and redshift.
Sunetul pare să-și fi schimbat tonalitatea pe măsură ce se apropia și se îndepărta de voi. Șoferul ambulanței nu a modificat sunetul ca să se distreze pe seama voastră. Efectul este un produs al percepției. Undele sonore, pe măsură ce ambulanța se apropia, erau comprimate și aveau o tonalitate mai ridicată. Pe măsură ce ambulanța se îndepărta, undele sonore erau dilatate, și aveau o tonalitate mai joasă. Același lucru se întâmplă și cu lumina. Obiectele care se apropie de noi au undele luminoase comprimate, făcându-le să apară mai albastre. Obiectele ce se îndepărtează de noi au undele luminoase dilatate, făcându-le să apară mai roșii. Denumim aceste efecte deplasarea spre albastru și spre roșu.
Now, our universe is expanding, so everything is moving away from everything else, and that means everything appears to be red. And oddly enough, as you look more deeply into the universe, more distant objects are moving away further and faster, so they appear more red. So if I come back to the Hubble Deep Field and we were to continue to peer deeply into the universe just using the Hubble, as we get to a certain distance away, everything becomes red, and that presents something of a problem. Eventually, we get so far away everything is shifted into the infrared and we can't see anything at all.
Universul se extinde, deci toate obiectele se îndepărtează unele de altele, ceea ce înseamnă că totul are o tentă roșie. Și, în mod ciudat, dacă vă uitați mai în profunzimea universului, veți vedea că obiectele îndepărtate se mișcă mai repede și mai departe, ceea ce le face să apară și mai roșii. Dacă revenim la Hubble Deep Field și continuăm să cercetăm universul tot mai adânc, folosind doar telescopul Hubble, când ajungem la o anumită depărtare, totul devine roșu, ceea ce aduce cu sine o altă problemă. Până la urmă ajungem atât de departe încât totul trece în domeniul infraroșu și nu mai vedem nimic.
So there must be a way around this. Otherwise, I'm limited in my journey. I wanted to explore the whole universe, not just whatever I can see, you know, before the redshift kicks in. There is a technique. It's called radio astronomy. Astronomers have been using this for decades. It's a fantastic technique. I show you the Parkes Radio Telescope, affectionately known as "The Dish." You may have seen the movie. And radio is really brilliant. It allows us to peer much more deeply. It doesn't get stopped by dust, so you can see everything in the universe, and redshift is less of a problem because we can build receivers that receive across a large band.
Deci trebuie să ocolim problema. Altfel, călătoria mea este limitată. Voiam să explorez întreg universul, nu doar ceea ce era vizibil până la limita domeniului infraroșu. Există o cale. Se numește radioastronomie. Astronomii o utilizează de zeci de ani. Este un domeniu fantastic. Vă prezint Radio Telescopul Parkes, denumit de pasionați „The Dish” (Antena). Poate că ați văzut filmul. Tehnica radio este cu adevărat genială. Ne permite să pătrundem mult mai în profunzime. Nu este limitată de praf, deci poți vedea totul din univers, iar deplasarea spre roșu nu e atât de problematică pentru că putem construi receptoare pentru lățimi mari de bandă.
So what does Parkes see when we turn it to the center of the Milky Way? We should see something fantastic, right? Well, we do see something interesting. All that dust has gone. As I mentioned, radio goes straight through dust, so not a problem. But the view is very different. We can see that the center of the Milky Way is aglow, and this isn't starlight. This is a light called synchrotron radiation, and it's formed from electrons spiraling around cosmic magnetic fields. So the plane is aglow with this light. And we can also see strange tufts coming off of it, and objects which don't appear to line up with anything that we can see with our own eyes. But it's hard to really interpret this image, because as you can see, it's very low resolution. Radio waves have a wavelength that's long, and that makes their resolution poorer. This image is also black and white, so we don't really know what is the color of everything in here.
Ce vede telescopul Parkes când îl orientăm către centrul Căii Lactee? Ar trebui să vedem ceva fantastic, nu? Ei bine, chiar vedem ceva interesant. Am scăpat de tot praful. Cum am mai spus, undele radio trec prin praf, deci nu e o problemă. Dar imaginea este foarte diferită. Vedem centrul galaxiei strălucind, dar nu e lumina stelelor. Această lumină se numește radiație sincrotronă, și este formată din electroni în mișcare prin câmpurile magnetice ale cosmosului. Deci imaginea e umplută de această strălucire. Și mai putem vedea șuvițe ciudate ce radiază din ea și obiecte care nu corespund cu nimic din ceea ce vedem cu proprii ochi. Dar interpretarea acestei imagini este dificilă, pentru că, după cum puteți vedea, are o rezoluție foarte slabă. Undele radio au o lungime de undă mare, ceea ce le face să aibă o rezoluție slabă. De asemenea, imaginea este alb/negru, deci nu știm culoarea obiectelor din ea.
Well, fast-forward to today. We can build telescopes which can get over these problems. Now, I'm showing you here an image of the Murchison Radio Observatory, a fantastic place to build radio telescopes. It's flat, it's dry, and most importantly, it's radio quiet: no mobile phones, no Wi-Fi, nothing, just very, very radio quiet, so a perfect place to build a radio telescope. Now, the telescope that I've been working on for a few years is called the Murchison Widefield Array, and I'm going to show you a little time lapse of it being built. This is a group of undergraduate and postgraduate students located in Perth. We call them the Student Army, and they volunteered their time to build a radio telescope. There's no course credit for this. And they're putting together these radio dipoles. They just receive at low frequencies, a bit like your FM radio or your TV. And here we are deploying them across the desert. The final telescope covers 10 square kilometers of the Western Australian desert. And the interesting thing is, there's no moving parts. We just deploy these little antennas essentially on chicken mesh. It's fairly cheap. Cables take the signals from the antennas and bring them to central processing units. And it's the size of this telescope, the fact that we've built it over the entire desert that gives us a better resolution than Parkes.
Revenind în prezent. Putem construi telescoape care pot depăși aceste probleme. Vă arăt aici o imagine a Radio Observatorului Murchison, un loc excelent pentru construirea radiotelescoapelor. Este neted, este uscat, dar cel mai important, este lipsit de perturbații radio: nu sunt telefoane mobile, Wi-Fi sau altceva, pur și simplu nu există interferențe, deci e un loc perfect pentru amplasarea unui radiotelescop. Telescopul la care am lucrat câțiva ani se numește Murchison Widefield Array și am să vă arăt o scurtă filmare din timpul construcției sale. Acesta este un grup de studenți și absolvenți din Perth. Îi numim Armata Studențească, iar aceștia și-au dedicat timpul construirii unui radiotelescop. Nu se acordă credite pentru asta. Și asamblează acești dipoli radio. Aceștia recepționează frecvențele joase, precum cele de la posturile radio sau TV. Iar aici îi poziționăm pe suprafața deșertului. Telescopul complet, desfășurat, ocupă 10 kilometri pătrați în deșertul Australiei de Vest. Și partea interesantă este că nu are piese în mișcare. Pur și simplu montăm aceste antene într-o rețea asemănătoare unei plase de sârmă. E destul de ieftin. Semnalul este transmis prin cabluri de la antene către centrul de procesare. Iar dimensiunea acestui telescop, faptul că l-am construit pe întreg deșertul, ne oferă o rezoluție mai bună decât telescopul Parkes.
Now, eventually all those cables bring them to a unit which sends it off to a supercomputer here in Perth, and that's where I come in.
Deci centralizăm informația și o trimitem mai departe către un supercalculator, aici în Perth, unde intru eu în schemă.
(Sighs)
(Oftează)
Radio data. I have spent the last five years working with very difficult, very interesting data that no one had really looked at before. I've spent a long time calibrating it, running millions of CPU hours on supercomputers and really trying to understand that data. And with this telescope, with this data, we've performed a survey of the entire southern sky, the GaLactic and Extragalactic All-sky MWA Survey, or GLEAM, as I call it. And I'm very excited. This survey is just about to be published, but it hasn't been shown yet, so you are literally the first people to see this southern survey of the entire sky. So I'm delighted to share with you some images from this survey.
Informația radio. Mi-am petrecut ultimii cinci ani lucrând cu date complexe, foarte interesante, pe care nu le mai văzuse nimeni până atunci. Am petrecut mult timp calibrând, cheltuind milioane de ore de procesare pe supercomputere și încercând să descifrez acea informație. Iar cu acest telescop, cu aceste date, am cercetat cerul întregii emisfere sudice, „The Galactic and Extragalactic All-Sky MWA Survey”, sau GLEAM, cum îl numesc eu. Și sunt foarte entuziasmată. Acest studiu urmează să fie publicat, dar încă nu a fost arătat, deci sunteți primii oameni care văd acest studiu al bolții cerești din întreaga emisferă sudică. Sunt încântată să împărtășesc cu voi câteva imagini din acest studiu.
Now, imagine you went to the Murchison, you camped out underneath the stars and you looked towards the south. You saw the south's celestial pole, the galaxy rising. If I fade in the radio light, this is what we observe with our survey. You can see that the galactic plane is no longer dark with dust. It's alight with synchrotron radiation, and thousands of dots are in the sky. Our large Magellanic Cloud, our nearest galactic neighbor, is orange instead of its more familiar blue-white.
Imaginați-vă că ați mers la Murchison, că ați campat sub cerul înstelat și că priviți spre sud. Ați văzut polul sud ceresc, galaxia răsărind. Dacă suprapun imaginea radio, vedem ce am obținut prin studiul nostru. Observați că spațiul cosmic nu mai e întunecat de praf. Strălucește de radiație sincrotronă și mii de puncte sunt vizibile. Marele Nor al lui Magellan, cel mai apropiat vecin galactic al nostru, este portocaliu, și nu alb-albastru cum îl știam de obicei.
So there's a lot going on in this. Let's take a closer look. If we look back towards the galactic center, where we originally saw the Parkes image that I showed you earlier, low resolution, black and white, and we fade to the GLEAM view, you can see the resolution has gone up by a factor of a hundred. We now have a color view of the sky, a technicolor view. Now, it's not a false color view. These are real radio colors. What I've done is I've colored the lowest frequencies red and the highest frequencies blue, and the middle ones green. And that gives us this rainbow view. And this isn't just false color. The colors in this image tell us about the physical processes going on in the universe. So for instance, if you look along the plane of the galaxy, it's alight with synchrotron, which is mostly reddish orange, but if we look very closely, we see little blue dots. Now, if we zoom in, these blue dots are ionized plasma around very bright stars, and what happens is that they block the red light, so they appear blue. And these can tell us about these star-forming regions in our galaxy. And we just see them immediately. We look at the galaxy, and the color tells us that they're there.
Deci se întâmplă multe lucruri aici. Să privim mai de aproape. Dacă ne orientăm privirea spre centrul galactic, ce văzusem mai devreme în imaginea capturată de telescopul Parkes, rezoluție mică, alb/negru, și suprapunem imaginea GLEAM, veți constata că rezoluția s-a îmbunătățit de o sută de ori. Avem acum o imagine color a cerului, o imagine tehnicolor. Nu este o imagine prezentată în culori false. Acestea sunt culorile adevărate radio. Ce-am făcut a fost să colorez frecvențele joase în roșu și pe cele înalte în albastru, iar pe cele de mijloc în verde. Și așa am obținut acest curcubeu. Iar asta nu este culoare falsă. Culorile din această imagine ne dezvăluie procesele fizice care au loc în univers. De exemplu, dacă vă uitați de-a lungul galaxiei, strălucește de radiație sincrotronă, care e portocalie spre roșu în pricinpal, dar dacă ne apropiem foarte mult, vedem mici puncte albastre. Dacă mărim imaginea, aceste puncte albastre sunt plasmă ionizată ce înconjoară stele foarte luminoase, și din cauză că blochează lumina roșie, ele apar albastre. Ele ne pot indica regiunile de formare a stelelor din galaxia noastră. Și le-am descoperit imediat. Privim galaxia și culoarea ne spune că ele sunt prezente acolo.
You can see little soap bubbles, little circular images around the galactic plane, and these are supernova remnants. When a star explodes, its outer shell is cast off and it travels outward into space gathering up material, and it produces a little shell. It's been a long-standing mystery to astronomers where all the supernova remnants are. We know that there must be a lot of high-energy electrons in the plane to produce the synchrotron radiation that we see, and we think they're produced by supernova remnants, but there don't seem to be enough. Fortunately, GLEAM is really, really good at detecting supernova remnants, so we're hoping to have a new paper out on that soon.
Puteți vedea mici baloane de săpun, mici cercuri în jurul câmpului galactic, iar acestea sunt rămășițele supernovelor. Când o stea explodează, stratul exterior este expulzat și călătorește prin spațiu, adunând materie și producând o mică crustă. Este un vechi mister pentru astronomi unde se află toate aceste rămășițe de supernove. Știm că trebuie să existe mulți electroni de mare energie în galaxie pentru a produce radiația sincrotronă pe care o vedem, și credem că aceștia sunt produși de supernove, dar par să nu fie destule. Din fericire, GLEAM este foarte bun la detectarea acestor rămășițe, și sperăm că vom publica un studiu despre acest lucru în curând.
Now, that's fine. We've explored our little local universe, but I wanted to go deeper, I wanted to go further. I wanted to go beyond the Milky Way. Well, as it happens, we can see a very interesting object in the top right, and this is a local radio galaxy, Centaurus A. If we zoom in on this, we can see that there are two huge plumes going out into space. And if you look right in the center between those two plumes, you'll see a galaxy just like our own. It's a spiral. It has a dust lane. It's a normal galaxy. But these jets are only visible in the radio. If we looked in the visible, we wouldn't even know they were there, and they're thousands of times larger than the host galaxy.
Asta-i bine. Am explorat universul apropiat, dar voiam să pătrund mai adânc și mai departe. Voiam să las în urmă Calea Lactee. Întâmplător, putem vedea un obiect foarte interesant în dreapta, sus, iar acesta este o radiogalaxie, Centaurus A. Dacă mărim imaginea asta, vedem două jeturi imense împinse în spațiul cosmic. Și dacă priviți chiar în centru, între acele două jeturi, veți vedea o galaxie ca a noastră. O spirală. Are o zonă de praf. Este o galaxie normală. Dar aceste jeturi sunt vizibile doar în spectrul radio. Dacă am fi studiat doar spectrul vizibil, nici n-am fi știut că ele există, și sunt de mii de ori mai mari decât galaxia însăși.
What's going on? What's producing these jets? At the center of every galaxy that we know about is a supermassive black hole. Now, black holes are invisible. That's why they're called that. All you can see is the deflection of the light around them, and occasionally, when a star or a cloud of gas comes into their orbit, it is ripped apart by tidal forces, forming what we call an accretion disk. The accretion disk glows brightly in the x-rays, and huge magnetic fields can launch the material into space at nearly the speed of light. So these jets are visible in the radio and this is what we pick up in our survey.
Ce se întâmplă? Cine produce aceste jeturi? La centrul fiecărei galaxii pe care o știm se află o gaură neagră supermasivă. Găurile negre sunt invizibile. De aceea sunt numite așa. Tot ce poți vedea este devierea luminii în jurul lor, iar uneori, când o stea sau un nor gazos le intră în orbită, acestea sunt dezintegrate datorită forței gravitaționale, formând, ceea ce noi numim, un disc de acreție. Discul de acreție strălucește puternic în domeniul radiației X, iar câmpuri magnetice puternice pot lansa materia în spațiu la viteze apropiate de viteza luminii. Deci aceste jeturi sunt vizibile în domeniul radio și asta este ceea ce am găsit noi.
Well, very well, so we've seen one radio galaxy. That's nice. But if you just look at the top of that image, you'll see another radio galaxy. It's a little bit smaller, and that's just because it's further away. OK. Two radio galaxies. We can see this. This is fine. Well, what about all the other dots? Presumably those are just stars. They're not. They're all radio galaxies. Every single one of the dots in this image is a distant galaxy, millions to billions of light-years away with a supermassive black hole at its center pushing material into space at nearly the speed of light. It is mind-blowing. And this survey is even larger than what I've shown here. If we zoom out to the full extent of the survey, you can see I found 300,000 of these radio galaxies. So it's truly an epic journey. We've discovered all of these galaxies right back to the very first supermassive black holes. I'm very proud of this, and it will be published next week.
E bine, e chiar foarte bine că am reușit să vedem o radiogalaxie. E plăcut. Dar dacă vă uitați în partea de sus a imaginii veți vedea o altă radiogalaxie. Pare mai mai mică, dar numai din cauză că este mai îndepărtată. OK. Două galaxii. Le vedem. E bine. Dar ce-i cu restul de puncte? Probabil sunt doar stele. Nu sunt. Toate sunt radiogalaxii. Toate punctele din această imagine este o galaxie îndepărtată, la milioane sau miliarde de ani lumină cu o gaură neagră supermasivă în centru ce împinge materie în spațiu cu o viteză aproape de cea a luminii. Este incredibil. Iar studiul este mult mai cuprinzător decât ceea ce v-am arătat eu aici. Dacă examinăm întreg studiul, puteți vedea că am găsit 300.000 astfel de galaxii. Este cu adevărat o odisee extraordinară. Am descoperit toate aceste galaxii până la primele găuri negre supermasive. Sunt foarte mândră de asta, și vom publica studiul săptămâna viitoare.
Now, that's not all. I've explored the furthest reaches of the galaxy with this survey, but there's something even more in this image. Now, I'll take you right back to the dawn of time. When the universe formed, it was a big bang, which left the universe as a sea of hydrogen, neutral hydrogen. And when the very first stars and galaxies switched on, they ionized that hydrogen. So the universe went from neutral to ionized. That imprinted a signal all around us. Everywhere, it pervades us, like the Force. Now, because that happened so long ago, the signal was redshifted, so now that signal is at very low frequencies. It's at the same frequency as my survey, but it's so faint. It's a billionth the size of any of the objects in my survey. So our telescope may not be quite sensitive enough to pick up this signal. However, there's a new radio telescope. So I can't have a starship, but I can hopefully have one of the biggest radio telescopes in the world. We're building the Square Kilometre Array, a new radio telescope, and it's going to be a thousand times bigger than the MWA, a thousand times more sensitive, and have an even better resolution. So we should find tens of millions of galaxies. And perhaps, deep in that signal, I will get to look upon the very first stars and galaxies switching on, the beginning of time itself.
Dar asta nu e tot. Am explorat prin aceste observații cele mai îndepărtate colțuri ale galaxiei, dar această imagine mai ascunde ceva. Vă duc înapoi în timp, la începuturi. La apariția universului s-a produs Big Bang-ul, care a lăsat în urma lui o mare de hidrogen, de hidrogen neutru. Iar când au apărut primele stele și galaxii, au ionizat acel hidrogen. Deci Universul a trecut de la o stare neutră la una ionizată. Acest eveniment și-a lăsat amprenta peste tot, în jur. Este pretutindeni, ne pătrunde, ca Forța (din Războiul Stelelor). Pentru că asta s-a întâmplat foarte demult, semnalul s-a deplasat spre roșu, iar acum este la frecvențe foarte joase. Este la aceeași frecvență ca aceea din cercetările mele, dar e foarte slab. E de miliarde de ori mai slab decât obiectele din studiul meu. Poate că telescopul nostru nu e suficient de sensibil să îl detecteze. Însă, există un nou radiotelescop. Deci nu pot avea o navă cosmică, dar pot avea unul dintre cele mai mari radiotelescoape din lume. Construim Square Kilometre Array, un nou radiotelescop, ce va fi de o mie de ori mai mare ca MWA, și de o mie de ori mai sensibil, și va avea o rezoluție mai bună. Ar trebui să putem găsi zeci de milioane de galaxii. Și poate că, în adâncurile acelui semnal, voi avea ocazia să văd primele stele și galaxii prinzând viață, începutul timpului însuși.
Thank you.
Vă mulțumesc.
(Applause)
(Aplauze)