Good evening, everyone.
Jó estét mindenkinek.
I am from Japan, so I'd like to start with a story about Japanese fishing villages. In the past, every fisherman was tempted to catch as many as fish as possible, but if everybody did that, the fish, common shared resource in the community, would disappear. The result would be hardship and poverty for everyone. This happened in some cases, but it did not happen in other cases. In these communities, the fishermen developed a kind of social contract that told each one of them to hold back a bit to prevent overfishing. The fisherman would keep an eye on each other. There would be a penalty if you were caught cheating. But once the benefit of a social contract became clear to everyone, the incentive to cheat dramatically dropped.
Én Japánból származom, tehát egy japán halászfalukról szóló történettel szeretném kezdeni. Régen minden halász arra törekedett, hogy minél több halat fogjon, de ha mindenki így tenne, a közösség közös erőforrását jelentő halak eltűnnének. Ez nélkülözést és szegénységet eredményezne mindenki számára. Néhány esetben így történt, más esetekben viszont nem. Ezekben a közösségekben a halászok kidolgoztak egyfajta társadalmi szerződést, amely mindegyiküket valamelyest korlátozta, így megelőzték a túlhalászást. A halászok szemmel tartották egymást. Büntetéssel sújtották, akit szabálysértésen kaptak. Ám ahogy a társadalmi szerződés előnye mindenki számára világossá vált, a szabálysértés kísértése drámai mértékben csökkent.
We find the same story around the world. This is how villagers in medieval Europe managed pasture and forests. This is how communities in Asia managed water, and this is how indigenous peoples in the Amazon managed wildlife. These communities realized they relied on a finite, shared resource. They developed rules and practices on how to manage those resources, and they changed their behavior so that they could continue to rely on those shared resources tomorrow by not overfishing, not overgrazing, not polluting or depleting water streams today.
Ugyanezt a történetet világszerte megtaláljuk. A középkori Európában a falvak így kezelték legelőiket és erdőiket. Ázsiai közösségek így szabályozták a víz használatát, és az Amazon őslakos népei így tartották rendben a vadállományt. Ezek a közösségek megértették, hogy egy véges, közös erőforrásra támaszkodnak. Szabályokat és szokásokat dolgoztak ki ezen erőforrások kezelésére, és változtattak tevékenységeiken, hogy a jövőben is tudjanak ezekre az erőforrásokra támaszkodni, túlhalászás, túllegeltetés, valamint a vízforrások szennyezése és kimerítése nélkül.
This is a story of the commons, and also how to avoid the so-called tragedy of the commons. But this is also a story of an economy that was mainly local, where everybody had a very strong sense of belonging.
Ez a történet a közjavainkról szól, valamint arról, hogyan kerüljük el az úgynevezett "közjavaink tragédiáját". A történet egyúttal a túlnyomórészt lokális gazdaságtól is szól, melyben mindenkiben nagyon erősen élt az összetartozás érzése.
Our economies are no longer local. When we moved away from being local, we started to lose our connection to the commons. We carried economic objectives, goals and systems beyond the local, but we did not carry the notion of taking care of the commons.
Gazdaságaink többé nem lokálisak. Mikor a lokalitástól eltávolodtunk, elkezdtünk elszakadni a közjavainktól. Közgazdasági célkitűzéseink és rendszereink túllépték a helyieket, a globális közjavak gondozásának fogalmát viszont nem vittük tovább.
So our oceans, forests, once very close to us as our local commons, moved very far away from us. So today, we pump millions of tons of greenhouse gases into the air, we dump plastics, fertilizers and industrial waste into the rivers and oceans, and we cut down forests that absorb CO2. We make the wild biodiversity much more fragile. We seem to have totally forgotten that there is such a thing as global commons: air, water, forests and biodiversity.
Így hát óceánjaink és erdeink, melyekhez egykor szoros kapcsolat fűzött, helyi közös erőforrásaink voltak, messze eltávolodtak tőlünk. Így ma több millió tonnányi üvegházhatású gázt pumpálunk a levegőbe, műanyaggal, műtrágyával és ipari hulladékkal szennyezzük folyóinkat és óceánjainkat, kiirtjuk a szén-dioxidot elnyelő erdőinket. A vadon biológiai sokféleségét elgyengítjük. Úgy tűnik, teljesen elfelejtettük, hogy egyáltalán van valami, ami globális közvagyon: a levegő, a víz, az erdők és a biodiverzitás.
Now, it is modern science that reminds us how vital the global commons are. In 2009, a group of scientists proposed how to assess the health of the global commons. They defined nine planetary boundaries vital to our survival, then they measured how far we could go before we cross over the tipping points or thresholds that would lead us to the irreversible or even catastrophic change.
A modern tudomány az, ami emlékeztet minket, hogy milyen fontosak globális közjavaink. 2009-ben egy tudós csoport javaslatot tett a globális közkincs egészségi állapotának felmérésére. Kilenc planetáris korlátot határoztak meg, melyek létfontosságúak a túlélésünkhöz, majd megmérték, meddig mehetünk el, mielőtt átlépjük a határokat vagy küszöbértékeket, melyeken túl a változás már visszafordíthatatlan, vagy katasztrofális.
This is where we were in the 1950s. We broadly remained within safe operating space, marked by the green line. But look at where we are now. We have crossed four of those boundaries, and we will be crossing others in the future.
Itt tartottunk az 1950-es években. Nagyjából a biztonságos működési tartományban maradtunk, ezt jelzi a zöld vonal. De nézzék, hol tartunk most. E határok közül négyet már átléptünk, és a többit is át fogjuk lépni a jövőben.
How did we end up in this situation? Well, my personal story may tell us something. Five years ago, I was appointed as CEO of the GEF, Global Environment Facility, but I am not a conservationist or an environmental activist. I am an economist, and for the last 30 years, I had worked for public finance in my home country and around the world. I can tell you one thing for sure: during these 30 years, the notion of the global commons never crossed my mind. I didn't have a single conversation about the global commons with my colleagues. This tells me that the notion of the global commons was not really entering into the big money decisions like state budgets or investment plans.
Hogy kerültünk ebbe a helyzetbe? Nos, az én személyes történetem talán elárulhat valamit. Öt évvel ezelőtt kineveztek a Globális Környezeti Alap (GEF) vezérigazgatójának, de én nem vagyok természetvédő, sem környezetvédelmi aktivista. Közgazdász vagyok, és az utóbbi harminc évben közfinanszírozásban dolgoztam szülőhazámban és a világ minden táján. Egyet biztosan mondhatok önöknek: ez alatt a harminc év alatt a globális közjavak fogalma soha nem futott át az agyamon. Egyetlen beszélgetést sem folytattam róla a munkatársaimmal. Számomra ez azt sugallja, hogy a globális közjavak fogalma nem játszott szerepet a nagy pénzügyi kérdésekben, mint az állami költségvetések, vagy a beruházási tervek.
And I'm wondering, why do we have this sheer ignorance about the global commons, including me, myself? One possible explanation might be that until recently, it didn't really matter too much. Even if we mess up some part of the environment, we were not fundamentally changing the functions of the earth system. The global commons had still enough capacity to take the punches we gave them. In fact, the fish were still plentiful, the fields for grazing were still vast. Our mistake was to assume that the capacity of the earth for self-repair had no limits. It does have limits. The message from the science is very clear: we humans have become an overwhelming force to determine the future living conditions on earth, and what's more, we are running out of time. If we don't act on them, we will be losing the global commons. It's only our generation who are able to preserve it -- preserve the commons as we know them. Now is the time we start managing the global commons as our parents or our grandparents managed their local commons.
Azon tűnődöm, vajon miért vagyunk ilyen tudatlanok a globális közjavakat illetően, beleértve saját magamat is? Egy valószínű magyarázat lehet, hogy egészen mostanáig nem volt igazán jelentőségük. Még ha tönkre is tettük környezetünk bizonyos részét, alapjaiban nem rengettük meg a földi rendszer működését. A globális közjavakban még volt elég kapacitás, hogy kibírják a rájuk mért csapásokat. Kétségtelen, hogy még mindig volt elegendő hal, a legeltetésre szolgáló területek még mindig hatalmasak voltak. A hiba abban a feltételezésünkben rejlett, mely szerint a Földünk öngyógyító kapacitása korlátlan. Pedig igenis korlátozott! A tudomány üzenete világos: mi, emberek mindent elsöprő erővé váltunk, mely meghatározza Földünkön a jövőbeli életkörülményeket, s mi több, kifutunk az időből. Ha nem teszünk valamit, el fogjuk veszíteni globális közjavainkat. Kizárólag a mi generációnk képes megőrizni ezeket, megőrizni közvagyonunkat jelenlegi formájában. Most van itt az ideje, hogy elkezdjük kezelni globális közjavainkat, ahogyan a szüleink és nagyszüleink kezelték helyi közjavaikat.
The first thing we need to do is to simply recognize that we do have the global commons and they are very, very important. Then we need to build the stewardship of the global commons into all of our thinking, our business, our economy, our policy-making -- in all of our actions. We need to recreate the social contract of the fishing villages on the global scale.
Első teendőnk: egyszerűen fel kell ismernünk, hogy vannak globális közjavaink, és ezek nagyon, nagyon fontosak. Majd be kell építenünk a globális közjavak felügyeletét minden gondolatunkba, üzleti tevékenységeinkbe, közgazdaságunkba, politikai döntéseinkbe – minden cselekedetünkbe. Létre kell hoznunk a halászfalvak társadalmi szerződését globális szinten.
But what does it mean in practice? Where to start with? I see there are four key economic systems that fundamentally need to change. First, we need to change our cities. By 2050, two thirds of our population will live in cities. We need green cities. Second, we need to change our energy system. The world economy must sharply decarbonize, essentially in one generation. Third, we need to change our production-consumption system. We need to break away from current take-make-waste consumption patterns. And finally, we need to change our food system, what to eat and how to produce it. And all of those four systems are putting enormous pressure on the global commons, and it's also very difficult to flip them. They are extremely complex, with many decision-makers, actors involved.
De mit jelent ez a gyakorlatban? Hol is kezdjük? Úgy látom, van négy kulcsfontosságú gazdasági rendszer, melyeket alapjaiban meg kell változtatnunk. Először is, meg kell változtatnunk városainkat. 2050-re a lakosság kétharmad része városokban fog élni. Zöld városokra van szükségünk. Másodszor, meg kell újítanunk energiaellátásunkat. Erőteljesen csökkenteni kell a világgazdaság szénfogyasztását, lényegében egy generáció alatt. Harmadszor, meg kell változtatnunk a termelési-fogyasztási rendszerünket. Véget kell vetni jelenlegi hulladéktermelő fogyasztási szokásainknak. És végül, meg kell változtatnunk élelmiszer-ellátásunkat, hogy mit együnk, és hogy hogyan állítsuk elő azt. Mind a négy rendszer hatalmas nyomást gyakorol globális közjavainkra, és nagyon nehéz őket átalakítani. Ezek rendkívül összetett rendszerek, sok döntéshozót és tényezőt foglalnak magukba.
Let's take the example of the food system. Food production is currently responsible for one quarter of greenhouse gas emissions. It is also a main user of the world's water resources. In fact, 70 percent of today's water is used to grow crops. Vast areas of tropical forest are used for agriculture. This deforestation drives extinction. In fact, we are losing species 1,000 times faster than the natural rate. And on top of all of that bad news, one third of food produced today globally is not eaten. It's wasted.
Vegyük például az élelmiszeripart. Az élelmiszer-előállítás jelenleg az üvegházhatású gázok kibocsátásának egynegyed részéért felelős. Emellett a a föld édesvízi készleteinek fő felhasználója. A jelenlegi vízkészlet 70 százalékát növénytermesztésre használják. A mezőgazdaság trópusi erdők hatalmas területeit használja fel. Ez az erdőirtás tömeges kihaláshoz vezet. Jelenleg a fajok kihalási üteme a természeteshez képest ezerszer gyorsabb. És ami még ennél is rosszabb, a világon ma termelt élelmiszer egyharmada nem kerül fogyasztásra. Kárba vész.
But there is the good news, good signs. Coalitions of stakeholders are now coming together to try to transform the food system with one shared goal: how to produce enough healthy food for everyone, at the same time, to try to cut, to sharply reduce, the footprint from the food system on the global commons.
De van egy jó hírem is, biztató jelek. Az érdekeltek koalíciói most együtt próbálják átalakítani az élelmiszer-ellátást egy közös céllal: hogyan termeljenek elegendő egészséges élelmiszert mindenki számára úgy, hogy közben jelentősen csökkentik az élelmiszer-ellátásból eredő, a globális közjavakat károsító ökológiai lábnyomot.
I had an opportunity to fly over the Indonesian island of Sumatra, and I saw with my own eyes the massive deforestation to make room for palm oil plantations. By the way, palm oil is included in thousands of food products we eat every day. The global demand for palm oil is just increasing. In Sumatra, I met smallholder farmers who need to make a day-to-day living from growing oil palm. I met global food companies, financial institutions and local government officials. All of them told me that they can't make the change by themselves, and only by working together under a kind of new contract, or a new practice, do they have a chance to protect tropical forests. So it's so encouraging to see, at least for the last few years, this new coalition among these committed actors along the supply chain come together to try to transform the food system. In fact, what they are trying to do is to create a new kind of social contract to manage the global commons.
Lehetőségem adódott az indonéziai Szumátra szigete fölött elrepülni, ahol saját szememmel láttam a tömeges erdőirtást, amivel újabb pálmaolaj-termő területeket hoznak létre. Mellesleg élelmiszeripari termékek ezrei tartalmaznak pálmaolajat, ezeket naponta fogyasztjuk. A pálmaolaj iránti globális kereslet egyre növekszik. Szumátrán találkoztam kistermelőkkel, akiknek a megélhetése a pálmaolaj termelésétől függ. Találkoztam globális élelmiszeripari vállalatokkal, pénzintézetekkel és helyi önkormányzati tisztviselőkkel. Mind azt mondták, hogy ők egyedül kevesek a változáshoz, csak ha valami új szerződés vagy új gyakorlat alapján együtt dolgozhatnának, az adna esélyt nekik arra, hogy megvédjék az esőerdőket. Olyan biztató látni, legalábbis az utóbbi években az ellátási lánc mentén elkötelezett szereplők közti új koalíció kialakulását, amit az élelmiszer-ellátás átalakítása érdekében kötnek. Amin dolgoznak, az valójában egy újfajta társadalmi szerződés kialakítása a globális közjavak kezelésére.
All changes start at home, at your place and at my place. At GEF, Global Environment Facility, we have now a new strategy, and we put the global commons at its center. I hope we won't be the only ones. If everybody stays on the sidelines, waiting for others to step in, the global commons will continue to deteriorate, and everybody will be much worse off. We need to save ourselves from the tragedy of the commons.
Minden változás otthon kezdődik, az önök otthonában és az enyémben. A Globális Környezeti Alap új stratégiájának központjába a globális közjavakat helyeztük. Remélem, nem mi leszünk az egyedüliek. Ha mindenki a pálya szélén marad, várva, hogy mások cselekedjenek, a globális közjavak tovább pusztulnak, és mindenkinek rosszabb sora lesz. Meg kell mentenünk magunkat a globális közjavak tragédiájától.
So, I invite all of you to embrace the global commons. Please do remember that global commons do exist and are waiting for your stewardship.
Így hát mindannyiukat arra biztatom, hogy vegyék gondjaikba közjavainkat. Kérem, ne felejtsék el, hogy a globális közjavak léteznek, és gondoskodásunkat várják.
We all share one planet in common. We breathe the same air, we drink the same water, we depend on the same oceans, forests, and biodiversity. There is no space left on earth for egoism. The global commons must be kept within their safe operating space, and we can only do it together.
Mindannyian egy közös bolygón osztozunk. Ugyanazt a levegőt lélegezzük, ugyanazt a vizet isszuk, ugyanazokra az óceánokra, erdőkre és biodiverzitásra támaszkodunk. Az egoizmusnak többé nincs helye a Földön. A globális közjavakat biztonságos működési tartományukon belül kell tartani, és ezt csak együtt tudjuk elérni.
Thank you so much.
Köszönöm szépen.
(Applause)
(Taps)