A few weeks ago, I had a chance to go to Saudi Arabia. And the first thing I wanted to do as a Muslim was to go to Mecca and visit the Kaaba, the holiest shrine of Islam. And I did that; I put on my ritualistic dress, I went to the holy mosque, I did my prayers, I observed all the rituals. And meanwhile, besides all the spirituality, there was one mundane detail in the Kaaba that was pretty interesting for me: there was no separation of sexes. In other words, men and women were worshiping all together. They were together while doing tawāf, the circular walk around the Kaaba. They were together while praying.
Trong vài tuần vừa qua, tôi đã có cơ hội đến Saudi Arabia. Điều đầu tiên mà tôi, là một người Hồi giáo, muốn làm đó là đi đến Mecca và thăm Kaaba, một trong những ngôi đền linh thiêng nhất của Hồi giáo. Và tôi đi đến đó trong trang phục nghi lễ truyền thống của mình; Tôi đến nhà thờ Hồi giáo; Tôi thực hiện nghi lễ cầu nguyện; Tôi đã quan sát mọi nghi lễ ở đó. Và trong lúc đó, bên cạnh mọi sự linh thiêng về tâm linh, có một chi tiết trần tục tại Kaaba điều đó khá là thú vị đối với tôi. Đó là thiếu sự tách biệt của giới tính. Diễn đạt một cách khác, nam giới và nữ giới cùng nhau thực hiện nghi thức lễ bái Họ cùng nhau làm nghi lễ tawaf, nghi lễ hành hương của những người Hồi giáo, khi họ đi vòng xung quanh tượng đài Kaaba. Họ cùng nhau làm nghi thức cầu nguyện
And if you wonder why this is interesting at all, you have to see the rest of Saudi Arabia, because this a country which is strictly divided between the sexes. In other words: as men, you are simply not supposed to be in the same physical space with women. And I noticed this in a very funny way. I left the Kaaba to eat something in downtown Mecca. I headed to the nearest Burger King restaurant. And I went there -- I noticed that there was a male section, which is carefully separated from the female section. I had to pay, order and eat in the male section. "It's funny," I said to myself, "You can mingle with the opposite sex at the holy Kaaba, but not at the Burger King?"
Và nếu bạn còn phân vân tại sao điều đó thú vị, bạn phải chứng kiến những điều khác ở Saudi Arabia, bởi vì đó là một đất nước mà nơi đó có sự phân chia rạch ròi về giới tính. Nói một cách khác, là nam giới, bạn thường không được ở chung một không gian vật lý với nữ giới. Và tôi đã chú ý điều đó một cách hóm hỉnh. Tôi dời khỏi Kaaba để thưởng thức ẩm thực tại trung tâm Mecca. Tôi đi tới nhà hàng đồ ăn nhanh Burger King gần nhất. Và tôi đã tới đó -- Tôi chú ý rằng ở đó có một khu vực dành cho nam giới, mà đã được phân chia cẩn thận với khu vực cho nữ giới. Tôi đã phải cử hành nghi lễ, đặt món và ăn ở khu vực cho nam giới. "Điều đó rất khôi hài," Tôi tự nhủ với bản thân mình vậy, "bạn có thể pha trộn với người khác giới tính tại Kaaba linh thiêng, nhưng lại không phải ở nhà hàng Burger King."
(Laughter)
Khá là khôi hài.
Quite, quite ironic. Ironic, and it's also, I think, quite telling, because the Kaaba and the rituals around it are relics from the earliest phase of Islam, that of prophet Muhammad. And if there was a big emphasis at the time to separate men from women, the rituals around the Kaaba could have been designed accordingly. But apparently, that was not an issue at the time. So the rituals came that way. This is also, I think, confirmed by the fact that the seclusion of women in creating a divided society is something that you also do not find in the Koran -- the very core of Islam, the divine core of Islam -- that all Muslims, equally myself, believe.
Nhưng cũng đáng chú ý. Bởi vì Kaaba và những nghi lễ chung quanh nó là những truyền thống, nghi thức xuất hiện từ những thời kì sơ khai nhất của văn hóa Hồi giáo, của thời kì ngài tiên tri Muhammad. Và nếu có một sự nhấn mạnh thời kì đó để phân biệt rạch ròi nam giới và nữ giới thì những nghi thức chung quanh Kaaba đã được thiết kế theo tinh thần như vậy. Nhưng hiển nhiên là sự phân biệt giới tính đã không xuất hiện vào thời kì đó. Vì vậy nên những nghi thức đã được sắp xếp như hiện tại. Điều này, tôi nghĩ, cũng được khẳng định bởi một thực tế là sự tách biệt nữ giới trong việc thành lập một xã hội phân chia giới tính là điều bạn không tìm thấy ở Koran, nơi trung tâm của đạo Hồi -- trung tâm huyết mạch, thiêng liêng mà tất cả những người theo đạo Hồi, bao gồm cả tôi, quan niệm vậy.
And I think it's not an accident that you don't find this idea in the very origin of Islam, because many scholars who study the history of Islamic thought -- Muslim scholars or Westerners -- think that, actually, the practice of dividing men and women physically came as a later development in Islam, as Muslims adopted some preexisting cultures and traditions of the Middle East. Seclusion of women was actually a Byzantine and Persian practice, and Muslims adopted it and made it a part of their religion.
Và tôi nghĩ nó không phải là một sự tình cờ ngẫu nhiên khi bạn thấy quan niệm đó ở nguồn gốc của Hồi giáo. Bởi vì rất nhiều học giả nghiên cứu về lịch sử của đạo Hồi nghĩ -- học giả Hồi giáo hay người phương Tây-- giả định rằng thực tế sự phân biệt thể chất giữa giới tính xuất hiện tại thời kì phát triển sau này của đạo Hồi, khi đạo được lan truyền tới những nền văn hóa và truyền thống đã phát triển tại Trung Đông. Sự tách biệt của nữ giới thực tế là một phong tục của người La Mã phương Đông và Ba Tư, Đạo Hồi đã chọn
Actually, this is just one example of a much larger phenomenon.
và thu nạp phong tục đó thành một phần trong đạo của mình.
What we call today Islamic law, and especially Islamic culture -- and there are many Islamic cultures, actually; the one in Saudi Arabia is much different from where I come from in Istanbul or Turkey. But still, if you're going to speak about a Muslim culture, this has a core: the divine message which began the religion. But then many traditions, perceptions, practices were added on top of it. And these were traditions of the Middle East medieval traditions.
Trên thực tế, đó chỉ là một ví dụ của một hiện tượng bao quát hơn. Điều mà chúng ta gọi ngày nay là luật Hồi giáo, đặc biệt là văn hóa Hồi giáo -- những nền văn hóa rất đa dạng và phong phú nền văn hóa ở Saudi Arabia có nhiều khác biệt so với nơi tôi sinh ra ở Istanbul hay Thổ Nhĩ Kỳ. Mặc dù vậy, nếu như bạn nói tới văn hóa Hồi giáo, thì nới đây có một thông điệp chính, hoàn thiện nhất, nơi bắt đầu tôn giáo, rồi sau đó là rất nhiều truyền thống, tư tưởng, thói quen được thêm vào tổng thể đó. Có rất nhiều văn hóa truyền thống ở vùng Trung Đông -- văn hóa Trung Cổ.
There are two important messages, or two lessons, to take from that reality. First of all, Muslims -- pious, conservative, believing Muslims who want to be loyal to their religion -- should not cling onto everything in their culture, thinking that that's divinely mandated. Maybe some things are bad traditions and they need to be changed. On the other hand, the Westerners who look at Islamic culture and see some troubling aspects should not readily conclude that this is what Islam ordains. Maybe it's a Middle Eastern culture that became confused with Islam.
Từ thực tế đó, chúng ta có thể rút ra 2 bài học quan trọng. Thứ nhất, Hồi giáo-- ngoan đạo, kín đáo, tin tưởng vào người Hồi giáo-những người luôn muốn trung thành vào tôn giáo của họ -- không nên nắm giữ tất cả mọi thứ trong văn hóa của họ, và nghĩ rằng điều đó mới thực sự là quy củ. Có thể một trong số những truyền thống đó là không tốt và chúng cần phải được thay đổi. Một mặt khác, những người phương Tây khi họ nhìn vào văn hóa Hồi giáo và thấy một số vấn đề là rắc rối, thì cũng không ngay lập tức kết luận rằng đó chính là những quy định có sẵn của người Hồi giáo. Bởi vì có thể đó chỉ là văn hóa Trung Đông đã bị hiểu lầm, pha trộn với văn hóa Hồi giáo.
There is a practice called female circumcision. It's something terrible, horrible. It is basically an operation to deprive women of sexual pleasure. And Westerners -- Europeans or Americans -- who didn't know about this before, [saw] this practice within some of the Muslim communities who migrated from North Africa. And they've thought, "Oh, what a horrible religion that is, which ordains something like that." But when you look at female circumcision, you see that it has nothing to do with Islam; it's just a North African practice which predates Islam. It was there for thousands of years. And, quite tellingly, some Muslims do practice it -- the Muslims in North Africa, not in other places. But also the non-Muslim communities of North Africa -- the animists, some Christians and even a Jewish tribe in North Africa -- are known to practice female circumcision. So what might look like a problem within Islamic faith might turn out to be a tradition that Muslims have subscribed to.
Có một lệ thường được gọi là cắt bao quy đầu ở phụ nữ. Đó là một điều tồi tệ và kinh khủng. Đơn giản, nó là một cuộc tiểu phẫu để ngăn chặn sự khoái cảm của phụ nữ trong quan hệ tình dục. Và người phương Tây, phương Đông hay Châu Mỹ, là những người không biết điều đó trước đây đã chứng kiến việc làm đó trong một số cộng đồng người Hồi giáo di cư tới từ Bắc Phi. Họ đã nghĩ rằng đó thật là một tôn giáo tồi tệ đã ban hành, quy định những điều như vậy. Nhưng thực ra nếu bạn nhìn thấy lần cắt bao quy đầu phụ nữ bạn sẽ nhận ra lệ đó không có liên quan gì tới Hồi giáo, đó chỉ là một thông lệ của Bắc Phi đã đẩy lùi Hồi giáo lại. Nó đã tồn tại hàng ngàn năm về trước. Và đáng chú ý là một số người Hồi giáo thực hiện thông lệ đó. Họ đến từ Bắc Phi, chứ không phải những nơi khác. Ngoài ra còn có những cộng đồng không phải Hồi giáo ở Bắc Phi -- người tin theo vào tâm linh, thậm chí cả người Cơ đốc giáo và những người thuộc bộ tộc Do Thái ở Bắc Phi đều thực hiện thông lệ cắt bao quy đầu ở phụ nữ. Vậy thì vấn đề ở đây dường như là với một niềm tin vào Hồi giáo sẽ có thể trở thành một truyền thống mà người Hồi giáo tin và làm theo.
The same thing can be said for honor killings, which is a recurrent theme in the Western media -- and which is, of course, a horrible tradition. And we see, truly, in some Muslim communities, that tradition. But in the non-Muslim communities of the Middle East, such as some Christian communities, Eastern communities, you see the same practice. We had a tragic case of an honor killing within Turkey's Armenian community just a few months ago.
Điều tương tự xảy ra với hủ tục giết người trong gia đình khi họ làm ảnh hưởng đến danh dự của dòng tộc, một chủ đề nói tới ở phương tiện truyền thông phương Tây -- cũng là một hành động tồi tệ. Chúng ta thực sự được chứng kiến việc đó ở một số cộng đồng Hồi giáo Nhưng ở một số nơi không theo Hồi giáo ở vùng Trung Đông, như người Cơ đốc giáo, người phương Đông, bạn cũng sẽ thấy việc làm tương tự như vậy. Chúng ta có trường hợp bi thảm của việc giết người trong gia đình trong cộng đồng Armenian chỉ vài tháng trở lại đây.
Now, these are things about general culture, but I'm also very much interested in political culture and whether liberty and democracy is appreciated, or whether there's an authoritarian political culture in which the state is supposed to impose things on the citizens. And it is no secret that many Islamic movements in the Middle East tend to be authoritarian, and some of the so-called "Islamic regimes," such as Saudi Arabia, Iran and the worst case, the Taliban in Afghanistan, they are pretty authoritarian -- no doubt about that.
Hiện tại đó là những điều liên quan đến văn hóa chung, nhưng tôi cũng rất quan tâm tới văn hóa chính trị kể cả những nơi mà tự do hay dân chủ được tôn trọng, hay là nơi có một nền chính trị chuyên chế khi nhà nước có quyền áp đặt mọi thứ cho công dân. Và không có một bí mật nào cả khi mà rất nhiều hoạt động của người Hồi giáo ở vùng Trung Đông có khuynh hướng độ đoán, một số nơi còn được gọi là "đế chế Hồi giáo" như ở Saudi Arabia, Iran và nơi nặng nề nhất ở Taliban, Afghanistan, -- không nghi ngờ về điều đó.
For example, in Saudi Arabia, there is a phenomenon called the religious police. And the religious police imposes the supposed Islamic way of life on every citizen, by force -- like, women are forced to cover their heads -- wear the hijab, the Islamic head cover. Now that is pretty authoritarian, and that's something I'm very much critical of. But when I realized that the non-Muslim, or the non-Islamic-minded actors in the same geography sometimes behaved similarly, I realized that the problem maybe lies in the political culture of the whole region, not just Islam. Let me give you an example: in Turkey, where I come from, which is a very hyper-secular republic, until very recently, we used to have what I call "secularism police," which would guard the universities against veiled students. In other words, they would force students to uncover their heads. And I think forcing people to uncover their head is as tyrannical as forcing them to cover it. It should be the citizen's decision.
Ví dụ như ở Saudi Arabia có một hiện tượng được gọi là cảnh sát tôn giáo. Và những người cảnh sát đó áp đặt cách sống Hồi giáo cho tất cả công dân, bằng bạo lực-- phụ nữ bị bắt buộc phải che đầu họ lại -- mặc quần áo truyền thống hijab, quàng khăn phủ đầu. Bây giờ điều đó khá là độc đoán, và là điều tôi muốn phê phán. Nhưng tôi nhận ra rằng những người không theo Hồi giáo, hay những diễn viên không có đức tin vào Hồi giáo chung một vị trí địa lý, đôi khi cũng cư xử giống nhau, Tôi nhận ra vấn đề có thể nằm ở chỗ văn hóa chính trị bao trùm cả vùng, chứ không chỉ riêng bị ảnh hưởng bởi Hồi giáo. Hãy để tôi lấy một ví dụ ở Thổ Nhĩ Kỳ, nơi tôi sinh ra, một nền cộng hóa tự do về tôn giáo cho tới tận gần đây, chúng tôi đã từng có những người cảnh sát phi tôn giáo, họ bảo vệ trường đại học chống lại những sinh viên che mặt. Nói cách khác, họ ép học sinh không được che khuôn mặt. Tôi nghĩ ép mọi người bỏ khăn che mặt thể hiện sự chuyên chế như việc bắt họ che mặt. Sự lựa chọn phải do những người công dân.
But when I saw that, I said, "Maybe the problem is just an authoritarian culture in the region, and some Muslims have been influenced by that. But the secular-minded people can be influenced by that. Maybe it's a problem of the political culture, and we have to think about how to change that political culture." Now, these are some of the questions I had in mind a few years ago when I sat down to write a book. I said, "Well, I will do research about how Islam actually came to be what it is today, and what roads were taken and what roads could have been taken." The name of the book is "Islam Without Extremes: A Muslim Case for Liberty." And as the subtitle suggests, I looked at Islamic tradition and the history of Islamic thought from the perspective of individual liberty, and I tried to find what are the strengths with regard to individual liberty.
Nhưng khi tôi chứng kiến điều đó, tôi nói " Có thể vấn đề chỉ là văn hóa chuyên chế của tôn giáo, và một số người Hồi giáo bị ảnh hưởng bởi điều đó." Nhưng những người phi tôn giáo cũng bị ảnh hưởng bởi điều đó. Lại có thể đó là vấn đề của văn hóa chính trị, vậy thì chúng ta phải nghĩ tới việc làm thế nào để thay đổi văn hóa chính trị. Hiện tại có một số câu hỏi tôi có trong đầu một vài năm gần đây khi tôi viết sách. Tôi nói, "Tôi sẽ thực hiện một cuộc nghiên cứu điều tra về vấn đề sao đạo Hồi có thể trưởng thành như ngày nay, và con đường nào đã được quyết định ,con đường nào đã có thể được quyết định thay thế. Tên của cuốn sách là "Hồi giáo không cực đoan: Đạo hồi kêu gọi tự do" Như tựa đề giới thiệu, tôi đã nghiên cứu về truyền thống Hồi giáo và lịch sử tư tưởng Hồi giáo từ cách nhìn của sự tự do cá nhân, và tôi cố gắng tìm hiểu điều gì là điểm mạnh khi nói tới tự do cá nhân.
And there are strengths in Islamic tradition. Islam, actually, as a monotheistic religion, which defined man as a responsible agent by itself, created the idea of the individual in the Middle East, and saved it from the communitarianism, the collectivism of the tribe. You can derive many ideas from that. But besides that, I also saw problems within Islamic tradition. But one thing was curious: most of those problems turn out to be problems that emerged later, not from the very divine core of Islam, the Koran, but from, again, traditions and mentalities, or the interpretations of the Koran that Muslims made in the Middle Ages. The Koran, for example, doesn't condone stoning. There is no punishment for apostasy. There is no punishment for personal sins like drinking. These things which make Islamic law, the troubling aspects of Islamic law, were developed into later interpretations of Islam.
Có những điểm mạnh ở truyền thống Hồi giáo , là tôn giáo một thần, đã định nghĩa con người là chủ thể tự chịu trách nhiệm cho bản thân, có khả năng tạo ra chủ nghĩa cá nhân ở Trung Đông , giúp nó tránh khỏi chủ nghĩa cộng đồng của bộ lạc. Bạn có thể rút ra nhiều ý tưởng, suy nghĩ về điều đó. Nhưng bên cạnh đó, bạn cũng nhìn nhận được nhiều vấn đề với truyền thống Hồi giáo. Có một thứ gây sự tò mò: hầu hết những điều trên trở thành vấn đề sau này, không phải từ điều trung tâm nhất của Hồi giáo, văn bản Koran, nhưng một lần nữa là văn hóa, truyền thống và tư tưởng, hay là hiểu từ văn bản Koran mà người Hồi giáo làm nên từ thời Trung Cổ. Lấy ví dụ trong văn bản Hồi giáo Koran không có nghi thức tử hình bằng ném đá. Không có hình phạt khi bỏ giáo. Không có hình phạt về những vấn đề cá nhân như uống rượu. Những điều tưởng chừng làm nên luật lệ của Hồi giáo lại cũng chính là những điều phức tạp, gây ra rắc rối, được phát triển sau này từ những sự suy diễn lại của người theo đạo.
Which means that Muslims can, today, look at those things and say, "Well, the core of our religion is here to stay with us. It's our faith, and we will be loyal to it. But we can change how it was interpreted, because it was interpreted according to the time and milieu in the Middle Ages. Now we're living in a different world, with different values and political systems." That interpretation is quite possible and feasible.
Điều đó có nghĩa người Hồi giáo ngày nay có thể nhìn thấy những sự việc và nói, Trung tâm của tôn giáo chúng tôi xuất hiện và tồn tại với chúng tôi. Đó là niềm tin của chúng tôi và chúng tôi trung thành với nó. Nhưng chúng ta có thể thay đổi cách hiểu của nó, theo thời gian và niên đại khác nhau trong thời ki Trung Cổ. Hiện tại chúng ta đang sống trong một thế giới khác với những giá trị khác và những thể chế chính trị khác. Cách suy diễn đó là có thể và thực tế.
Now, if I were the only person thinking that way, we would be in trouble. But that's not the case at all. Actually, from the 19th century on, there's a whole revisionist, reformist -- whatever you call it -- tradition, a trend in Islamic thinking. These were intellectuals or statesmen of the 19th century, and later, 20th century, which looked at Europe, basically, and saw that Europe has many things to admire, like science and technology. But not just that; also democracy, parliament, the idea of representation, the idea of equal citizenship. These Muslim thinkers, intellectuals and statesmen of the 19th century, looked at Europe, saw these things, and said, "Why don't we have these things?" And they looked back at Islamic tradition, and saw that there are problematic aspects, but they're not the core of the religion, so maybe they can be re-understood, and the Koran can be reread in the modern world.
Bây giờ, nếu tôi là người duy nhất suy nghĩ cách đó, thì chúng ta sẽ gặp rắc rối. Nhưng đó không phải là trường hợp ở đây. Trên thực tế, từ thế kỉ 19 cho tới nay đã có một sự cải cách, thay đổi toàn bộ-- bất kể bạn gọi nó là gì -- truyền thống, xu hướng của tư duy Hồi giáo. Và bắt đầu từ những nhà trí thức, chính khách của thế kỉ 19, và đầu thế kỉ 20, họ nhìn nhận Châu Âu với nhiều điều để ngưỡng mộ, ví dụ như khoa học và công nghệ. Và không chỉ có vậy; bao gồm cả nền dân chủ, nghị viện, sự đại diện, sự công bằng dân chủ. Những nhà tri thức, chính khách Hồi giáo của thế kỉ 19 đã nhìn thấy những điều đó ở Châu Âu. Họ phân vân rằng tại sao mình không có những điều đó. Và họ nhìn nhận lại truyền thống Hồi giáo, thấy được những vấn đề còn khúc mắc, rắc rối, nhưng những điều đó không phải là căn gốc của tôn giáo này và có thể thay đổi được sau này cũng như văn bản Koran có thể được đọc lại trong thế giới hiện đại.
That trend is generally called Islamic modernism, and it was advanced by intellectuals and statesmen, not just as an intellectual idea, though, but also as a political program. And that's why, actually, in the 19th century, the Ottoman Empire, which then covered the whole Middle East, made very important reforms -- reforms like giving Christians and Jews an equal citizenship status, accepting a constitution, accepting a representative parliament, advancing the idea of freedom of religion. That's why the Ottoman Empire, in its last decades, turned into a proto-democracy, a constitutional monarchy, and freedom was a very important political value at the time.
Khuynh hướng đó được gọi chung là sự hiện đại hóa Hồi giáo, và nó được phát triển nhờ những nhà trí thức và học giả, không chỉ tồn tại trên những ý tưởng, mà cả là những chiến dịch chính trị. Và đó cũng giải thích vì sao ở thế kỉ 19 đế quốc Ottoman, những người chiếm đóng toàn bộ lãnh thổ Trung Đông, đã làm nên sự cải cách quan trọng-- ví dụ như cải cách trao cho người theo đạo Cơ đốc giáo và người Do Thái quyền công bằng tự do dân chủ, cải cách trong việc chấp nhận hiến pháp, chấp nhận nghị viện đại diện, phát triển tư tưởng tự do về tôn giáo. Những điều đó là lí do vì sao đến thời kì thế kỉ cuối của đế chế Ottoman, nó đã trở thành nền dân chủ nguyên thủy, một chế độ quân chủ lập hiến. Sự tự do là một yếu tố chính trị quan trọng trong thời điểm đó.
Similarly, in the Arab world, there was what the great Arab historian Albert Hourani defines as the Liberal Age. He has a book, "Arabic Thought in the Liberal Age," and the Liberal Age, he defines as 19th century and early 20th century. Quite notably, this was the dominant trend in the early 20th century among Islamic thinkers and statesmen and theologians. But there is a very curious pattern in the rest of the 20th century, because we see a sharp decline in this Islamic modernist line. And in place of that, what happens is that Islamism grows as an ideology which is authoritarian, which is quite strident, which is quite anti-Western, and which wants to shape society based on a utopian vision.
Tương tự như ở những quốc gia Ả rập, khi nhà sử học Ả rập gạo cội Albert Hourani đã gọi đó là thời kì tự do. Ông ấy đã viết một cuốn sách "Arabic Thought in the Liberal Age." Thời kì tự do, ông ấy định nghĩa là ở thế kỉ 19 và đầu thế kỉ 20. Đáng chú ý là xu hướng nổi trội vào đầu thế kỉ 20 giữa những người tin vào Hồi giáo, nhà tri thức và nhà nghiên cứu tôn giáo. Nhưng có một yếu tố gây tò mò ở thời gian còn lại thế kỉ 20, bởi vì chúng ta chứng kiến sự suy giảm nhanh chóng trong sự hiện đại hóa của Hồi giáo. Trong đó, sự phát triển của đạo Hồi như một hệ tư tưởng đọc đoán, tương đối gay gắt, ngược lại với xu hướng phương Tây, và có nguyện vọng sắp xếp xã hội, được xây dựng dựa trên tư tưởng toàn diện hoàn hảo.
So Islamism is the problematic idea that really created a lot of problems in the 20th-century Islamic world. And even the very extreme forms of Islamism led to terrorism in the name of Islam -- which is actually a practice that I think is against Islam, but some, obviously, extremists, did not think that way. But there is a curious question: If Islamic modernism was so popular in the 19th and early 20th centuries, why did Islamism become so popular in the rest of the 20th century? And this is a question, I think, which needs to be discussed carefully. In my book, I went into that question as well. And actually, you don't need to be a rocket scientist to understand that. Just look at the political history of the 20th century, and you see things have changed a lot. The contexts have changed.
Vì vậy, tư tưởng Hồi giáo là một ý tưởng phức tạp đã gây ra rất nhiều vấn đề trong thế kỉ 20. Và thậm chí là cả tình thái cực độ của Hồi giáo đã dẫn đến chủ nghĩa khủng bố dưới tên Hồi giáo -- mà thực tế là một hành động, tôi nghĩ là trái ngược lại với Hồi giáo, nhưng đôi khi, hiển nhiên là những người cực đoan không nghĩ theo hướng đó. Nhưng mà có một câu hỏi gây tò mò: Nếu sự hiện đại hóa Hồi giáo quá phổ biến ở thế kỉ 19 và đầu thế kỉ 20, thì tại sao nó lại không phổ biến vào thời gian cuối thế kỉ 20? Và đó là câu hỏi, tôi nghĩ, cần phải được thảo luận cẩn thận. Trong cuốn sách của tôi, tôi cũng đã nghiên cứu về vấn đề đó. Và thực tế bạn không cần phải là một nhà khoa học để có thể hiểu được điều đó. Bạn chỉ cần nghiên cứu về lịch sử chính trị của thế kỉ 20, bạn sẽ thấy có rất nhiều điều thay đổi. Văn cảnh thay đổi.
In the 19th century, when Muslims were looking at Europe as an example, they were independent; they were more self-confident. In the early 20th century, with the fall of the Ottoman Empire, the whole Middle East was colonized. And when you have colonialization, what do you have? You have anti-colonialization. So Europe is not just an example now to emulate; it's an enemy to fight and to resist. So there's a very sharp decline in liberal ideas in the Muslim world, and what you see is more of a defensive, rigid, reactionary strain, which led to Arab socialism, Arab nationalism and ultimately to the Islamist ideology. And when the colonial period ended, what you had in place of that was generally secular dictators, which say they're a country, but did not bring democracy to the country, and established their own dictatorship. And I think the West, at least some powers in the West, particularly the United States, made the mistake of supporting those secular dictators, thinking that they were more helpful for their interests. But the fact that those dictators suppressed democracy in their country and suppressed Islamic groups in their country actually made the Islamists much more strident.
Ở thế kỉ 19, khi người Hồi giáo lấy Châu Âu làm ví dụ, họ rất độc lập và tự tin nhiều hơn. Vào những năm đầu thế kỉ 20, với sự sụp đổ đế chế Ottoman, cả Trung Đông bị xâm chiếm. Và khi bạn có thuộc địa, bạn sẽ có gì nữa? Bạn có những người chống lại đế chế thuộc địa. Vì vậy Châu Âu không còn là ví dụ để học tập; mà nó là thù địch để đấu tranh và kháng lại. Nên đã có một sự suy giảm rất nhanh chóng trong tư tưởng tự do ở thế giới Hồi giáo, và bạn thấy sự phòng thủ nhiều hơn, cứng nhắc và phản ứng căng thẳng, dẫn tới chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa dân tộc ở Ả rập, và hệ lụy cuối cùng là tư tưởng Hồi giáo. Khi chế độ thuộc địa kết thúc, những thứ mà bạn có ở đó chủ yếu là những kẻ vô tôn giáo độc tài, tuyên bố họ là đất nước, nhưng không mang lại nền dân chủ cho đất nước, và thành lập chế độ độc tài riêng. Tôi nghĩ phương Tây, ít nhất là một số quyền lực ở phương Tây, đặc biệt ở Hoa Kì, đã sai lầm khi ủng hộ những người phi tôn giáo độc tài đó, lầm tưởng họ sẽ giúp đỡ vì lợi ích của họ. Nhưng thực tế những người độc tài đó đàn áp chế độ dân chủ trong đất nước của họ và đàn áp nhóm người Hồi giáo ở đó , điều đã khiến những người Hồi giáo phản ứng dữ dội hơn.
So in the 20th century, you had this vicious cycle in the Arab world, where you have a dictatorship suppressing its own people, including the Islamic pious, and they're reacting in reactionary ways. There was one country, though, which was able to escape or stay away from that vicious cycle. And that's the country where I come from, Turkey. Turkey has never been colonized, so it remained as an independent nation after the fall of the Ottoman Empire. That's one thing to remember; it did not share the same anti-colonial hype that you can find in some other countries in the region. Secondly, and most importantly, Turkey became a democracy earlier than any of the countries we are talking about. In 1950, Turkey had the first free and fair elections, which ended the more autocratic secular regime, which was in the beginning of Turkey. And the pious Muslims in Turkey saw that they could change the political system by voting. And they realized that democracy is something compatible with Islam, compatible with their values, and they've been supportive of democracy. That's an experience that not every other Muslim nation in the Middle East had, until very recently.
Vì vậy ở thế kỉ 20, bạn có chu kỳ luẩn quẩn ở thế giới Ả rập khi mà chủ nghĩa độc tài đàn áp chính những con người của họ bao gồm cả người Hồi giáo sùng đạo, và họ đã phản ứng một cách dữ dội. Mặc dù vậy, có một đất nước mà người dân có thể né tránh hoặc bỏ trốn khỏi vòng luẩn quẩn. Đó là đất nước mà tôi sinh ra, Thổ Nhĩ Kỳ. Thổ Nhĩ Kỳ chưa bao giờ bị chiếm đóng thành thuộc địa, vì vậy nó giữ được nên độc lập sau sự sụp đổ của đế chế Ottoman. Đó là một điều để ghi nhớ. Họ không chia sẻ chung cường điệu chống lại thuộc địa mà bạn thấy ở những nước khác cùng miền. Thứ hai, quan trọng hơn cả, Thổ Nhĩ Kỳ đi theo chế độ dân chủ sớm hơn bất kể đất nước nào chúng ta đang nói tới. Năm 1950, Thổ Nhĩ Kỳ đã có cuộc bỏ phiếu bầu cử tự do và công bằng, đánh dấu sự chấm hết của chế độ chuyên quyền thế tục, mốc dấu cho sự bắt đầu của Thổ Nhĩ Kỳ. Và những người Hồi giáo sùng đạo ở Thổ Nhĩ Kỳ nhận ra họ có thể thay đổi thể chế chính trị nhờ bầu cử. Họ nhận ra nền dân chủ có mối liên hệ tương xứng với văn hóa Hồi giáo, tương xứng với những giá trị của họ, và họ ủng hộ chế độ dân chủ. Đó là một kinh nghiệm mà không phải tất cả các nước Hồi giáo khác ở Trung Đông có cho tới gần đây.
Secondly, in the past two decades, thanks to globalization, thanks to the market economy, thanks to the rise of a middle class, we in Turkey see what I define as a rebirth of Islamic modernism. Now, there's the more urban middle-class pious Muslims who, again, look at their tradition and see that there are some problems in the tradition, and understand that they need to be changed and questioned and reformed. And they look at Europe, and see an example, again, to follow. They see an example, at least, to take some inspiration from. That's why the EU process, Turkey's effort to join the EU, has been supported inside Turkey by the Islamic pious, while some secular nationalists were against it. Well, that process has been a little bit blurred by the fact that not all Europeans are that welcoming, but that's another discussion. But the pro-EU sentiment in Turkey in the past decade has become almost an Islamic cause and supported by the Islamic liberals and the secular liberals as well, of course.
Thứ hai, trong 2 thế kỉ vừa qua, nhờ có toàn cầu hóa, nhờ có nền kinh tế thị trường, và sự phát triển của giới trung lưu, chúng tôi, ở Thổ Nhĩ Kỳ nhìn thấy điều tôi định nghĩa là sự hồi sinh của việc hiện đại hóa Hồi giáo. Hiện tại có nhiều người sùng đạo Hồi ở thành thị hơn những người khi nhìn vào truyền thống của họ và nhận ra là có một số vấn đề với những giá trị truyền thống đó. Họ hiểu rằng cần có sự thay đổi, cần đặt ra những câu hỏi và sự cải cách. Và họ nhận ra ở Châu Âu, họ tiếp tục nhận ra những ví dụ để học tập. Họ thấy những điều, ít nhất có thể đưa ra ý tưởng, xu hướng. Vì vậy mà tiến trình E.U. sự cố gắng của Thổ Nhĩ Kỳ để gia nhập E.U., đã được ủng hộ từ bên trong đất nước bởi những nhà sùng đạo Hồi giáo, trong khi một số nước phi tôn giáo lại chống lại điều đó. Tiến trình đó đã có một chút lu mờ bởi không phải tất cả những người Châu Âu đều hoan nghênh -- nhưng đó lại là một vấn đề thảo luận khác. Nhưng những ý kiến ủng hộ E.U. ở Thổ Nhĩ Kỳ trong thế kỉ qua đã gần trở thành một quan điểm của Hồi giáo, được ủng hộ bởi những người Hồi giáo tự do và đương nhiên là những người phi tôn giáo tự do.
And thanks to that, Turkey has been able to reasonably create a success story in which Islam and the most pious understandings of Islam have become part of the democratic game, and even contributes to the democratic and economic advance of the country. And this has been an inspiring example right now for some of the Islamic movements or some of the countries in the Arab world.
Nhờ có điều đó Thổ Nhĩ Kỳ đã có thể tạo nên sự thành công mà văn hóa Hồi giáo đã trở thành một phần trong cuộc chơi của chế độ dân chủ, và thậm chí là góp phần phát triển nền dân chủ và kinh tế của đất nước Hiện tại, đó là một ví dụ gây nhiều cảm hứng cho nhiều việc làm, bước tiến của Hồi giáo hay nhiều nước ở thế giới Ả rập.
You must have all seen the Arab Spring, which began in Tunis and in Egypt. Arab masses just revolted against their dictators. They were asking for democracy; they were asking for freedom. And they did not turn out to be the Islamist boogeyman that the dictators were always using to justify their regime. They said, "We want freedom; we want democracy. We are Muslim believers, but we want to be living as free people in free societies." Of course, this is a long road. Democracy is not an overnight achievement; it's a process. But this is a promising era in the Muslim world.
Bạn chắc chắn đã chứng kiến sự kiện mùa xuân Ả rập, nó bắt đầu từ Tunis và Ai cập. Những người Ả rập nổi dậy chống lại những nhà độc tài của họ. Họ đòi quyền dân chủ; họ đòi hỏi quyền tự do. Họ không biến thành boogyman mà những nhà độc tài sử dụng để biện minh cho chế độ của mình. Họ nói chúng tôi muốn tự do, dân chủ Chúng tôi là những người tin tưởng vào đạo Hồi, nhưng chúng tôi muốn sống như những người tự do trong một xã hội dân chủ." Đương nhiên, đó là một con đường dài. Nền dân chủ không phải có thể xây dựng trong thời gian ngắn; nó là một quá trình Nhưng đó là một thời đại hứa hẹn tốt đẹp trong thế giới Hồi giáo.
And I believe that the Islamic modernism which began in the 19th century, but which had a setback in the 20th century because of the political troubles of the Muslim world, is having a rebirth. And I think the takeaway message from that would be that Islam, despite some of the skeptics in the West, has the potential in itself to create its own way to democracy, create its own way to liberalism, create its own way to freedom. They just should be allowed to work for that.
Và tôi tin với sự hiện đại hóa Hồi giáo bắt đầu từ thế kỉ 19, nhưng phải gây dựng lại từ thế kỉ 20 bởi những vấn đề chính trị ở thế giới Hồi giáo, đang được hồi sinh. Tôi nghĩ thông điệp được rút ra chính là Hồi giáo, mặc dù tồn tại những hoài nghi về phương Tây, có những tiềm năng riêng của nó để xây dựng nền dân chủ theo cách riêng, con đường bình đẳng, tự do. Họ nên được cho phép xây dựng và đi theo con đường đó.
Thanks so much.
Cảm ơn mọi người rất nhiều.
(Applause)
(Vỗ tay)