Πριν μερικές βδομάδες, Είχα την ευκαιρία να πάω στη Σαουδική Αραβία. Και το πρώτο πράγμα που ήθελα να κάνω σαν μουσουλμάνος ήταν να πάω στη Μέκκα και να επισκεφτώ την Κάαμπα, τον αγιότερο τόπο του Ισλάμ. Και όντως το έκανα. Έβαλα τα ρούχα για το προσκύνημα, και πήγα στο ιερό τζαμί και προσευχήθηκα. Παρακολούθησα όλες τις θρησκευτικές τελετές. Και εν τω μεταξύ, πέρα από όλη την πνευματικότητα υπήρχε μία ασήμαντη λεπτομέρεια στην Κάαμπα, που μου τράβηξε το ενδιαφέρον. Δεν υπήρχε κανένας διαχωρισμός για τα φύλα. Με άλλα λόγια, άνδρες και γυναίκες, προσεύχονταν όλοι μαζί. ΄Ολοι μαζί έκαναν τα ειδικά τελετουργικά (tawaf) το χαρακτηριστικό κύκλο γύρω από την Κάαμπα. Ήταν όλοι μαζί ενώ προσεύχονταν.
A few weeks ago, I had a chance to go to Saudi Arabia. And the first thing I wanted to do as a Muslim was to go to Mecca and visit the Kaaba, the holiest shrine of Islam. And I did that; I put on my ritualistic dress, I went to the holy mosque, I did my prayers, I observed all the rituals. And meanwhile, besides all the spirituality, there was one mundane detail in the Kaaba that was pretty interesting for me: there was no separation of sexes. In other words, men and women were worshiping all together. They were together while doing tawāf, the circular walk around the Kaaba. They were together while praying.
Και αν αναρωτιέστε γιατί αυτό είναι τόσο ενδιαφέρον, θα πρέπει να δείτε την υπόλοιπη Σαουδική Αραβία, διότι είναι μία χώρα που χωρίζεται αυστηρά με βάση τα φύλα. Με άλλα λόγια, οι άνδρες απλά δεν επιτρέπεται να βρίσκονται στον ίδιο φυσικό χώρο με τις γυναίκες. Και το παρατήρησα αυτό με έναν αστείο τρόπο. Έφυγα από την Κάαμπα για να πάω να φάω κάτι στο κέντρο της Μέκκας. Κατευθύνθηκα προς το κοντινότερο Burger King. Πήγα εκεί, και παρατήρησα ότι υπήρχε ειδικό τμήμα για τους άνδρες, το οποίο ήταν προσεκτικά χωρισμένο από το αντίστοιχο τμήμα για τις γυναίκες. Και έπρεπε να πληρώσω, να παραγγείλω και να φάω στο ανδρικό τμήμα. "Είναι αστείο", είπα στον εαυτό μου, "μπορείς να συναναστραφείς με το αντίθετο φύλο στην ιερή Κάαμπα αλλά όχι στο Burger King."
And if you wonder why this is interesting at all, you have to see the rest of Saudi Arabia, because this a country which is strictly divided between the sexes. In other words: as men, you are simply not supposed to be in the same physical space with women. And I noticed this in a very funny way. I left the Kaaba to eat something in downtown Mecca. I headed to the nearest Burger King restaurant. And I went there -- I noticed that there was a male section, which is carefully separated from the female section. I had to pay, order and eat in the male section. "It's funny," I said to myself, "You can mingle with the opposite sex at the holy Kaaba, but not at the Burger King?"
Αρκετά ειρωνικό. Ειρωνικό, αλλά είναι νομίζω και αρκετά αποκαλυπτικό. Διότι η Κάαμπα και τα τελετουργικά γύρω από αυτήν είναι απομεινάρια της πρώτης φάσης του Ισλάμ, εκείνης του Προφήτη Μωάμεθ δηλαδή. Και αν δινόταν μεγάλη έμφαση εκείνη την περίοδο, στο διαχωρισμό μεταξύ ανδρών και γυναικών. τα τελετουργικά γύρω από την Κάαμπα θα μπορούσαν να έχουν οργανωθεί αναλόγως. Αλλά προφανώς εκείνη την περίοδο δεν υπήρχε τέτοιο θέμα. Και έτσι τα τελετουργικά παρέμειναν ως έχουν. Αυτό επιβεβαιώνεται επίσης, νομίζω, και από το γεγονός ότι ο αποκλεισμός των γυναικών με σκοπό τη δημιουργία μίας διαχωρισμένης κοινωνίας είναι κάτι που δεν υπάρχει στο Κοράνι. στον κύριο πυρήνα του Ισλάμ, ο θείος πυρήνας του Ισλάμ. που πιστεύουν όλοι οι μουσουλμάνοι, όπως και εγώ. Και νομίζω ότι δεν είναι τυχαίο ότι βρίσκουμε αυτή την άποψη στην απαρχή του Ισλάμ. Διότι πολλοί λόγιοι που σπουδάζουν την ιστορία της ισλαμικής φιλοσοφίας, Μουσουλμάνοι και μη, θεωρούν στην πραγματικότηατ ότι η πρακτική του σωματικού διαχωρισμού μεταξύ ανδρών και γυναικών αναπτύχθηκε αργότερα ως εξέλιξη του Ισλάμ, καθώς οι Μουσουλμάνοι υιοθέτησαν στοιχεία από προυπάρχουσες κουλτούρες και παραδόσεις της Μέσης Ανατολής. Ο αποκλεισμός των γυναικών ήταν στην πραγματικότητα μία βυζαντινή και περσική πρακτική, την οποία υιοθέτησαν οι Μουσουλμάνοι και την έκαναν μέρος της θρησκείας τους.
(Laughter) Quite, quite ironic. Ironic, and it's also, I think, quite telling, because the Kaaba and the rituals around it are relics from the earliest phase of Islam, that of prophet Muhammad. And if there was a big emphasis at the time to separate men from women, the rituals around the Kaaba could have been designed accordingly. But apparently, that was not an issue at the time. So the rituals came that way. This is also, I think, confirmed by the fact that the seclusion of women in creating a divided society is something that you also do not find in the Koran -- the very core of Islam, the divine core of Islam -- that all Muslims, equally myself, believe. And I think it's not an accident that you don't find this idea in the very origin of Islam, because many scholars who study the history of Islamic thought -- Muslim scholars or Westerners -- think that, actually, the practice of dividing men and women physically came as a later development in Islam, as Muslims adopted some preexisting cultures and traditions of the Middle East. Seclusion of women was actually a Byzantine and Persian practice, and Muslims adopted it and made it a part of their religion. Actually, this is just one example of a much larger phenomenon.
Και αυτό είναι βασικά ένα μόνο παράδειγμα ενός πολύ μεγαλύτερου φαινομένου. Αυτό που σήμερα καλούμε νόμο του Ισλάμ, και ιδιαίτερα κουλτούρα του Ισλάμ - και υπάρχουν πολλές ισλαμικές κουλτούρες- και εκείνη της Σαουδικής Αραβίας είναι πολύ διαφορετική από εκείνη της Κωνσταντινούπολης ή της Τουρκίας, από όπου και κατάγομαι. Αλλά ακόμα και αν μιλήσουμε για μία μουσουλμανική κουλτούρα, έχει και αυτή έναν πυρήνα, ένα θείο μήνυμα, από το οποίο ξεκίνησε η θρησκεία, παρόλο που αργότερα πολλές παραδόσεις, αντιλήψεις και πρακτικές προστέθηκαν σε αυτήν. Και αυτές ήταν παραδόσεις της Μέσης Ανατολής, παραδόσεις του Μεσαίωνα.
What we call today Islamic law, and especially Islamic culture -- and there are many Islamic cultures, actually; the one in Saudi Arabia is much different from where I come from in Istanbul or Turkey. But still, if you're going to speak about a Muslim culture, this has a core: the divine message which began the religion. But then many traditions, perceptions, practices were added on top of it. And these were traditions of the Middle East medieval traditions.
Υπάρχουν δύο σημαντικά μηνύματα ή δύο μαθήματα, που παίρνουμε από την πραγμνατικότητα. Πρώτα από όλα, οι μουσουλμάνοι- ευσεβείς,συντηρητικοί, πιστοί που επιθυμούν να είναι πιστοί στη θρησκεία τους- δεν θα πρέπει να προσκολλούνται σε αυτά που τους επιβάλλει η παράδοσής τους και να πιστεύουν ότι είναι θεία εντολή. Πιθανώς υπάρχουν και κακές παραδόσεις που χρειάζεται να αλλάξουν. Από την άλλη μεριά, εκείνοι από το δυτικό κόσμο, που μελετούν την ισλαμική κουλτούρα και βλέπουν μερικά προβληματικά σημεία δεν θα πρέπει αβίαστα να συμπεραίνουν ότι έτσι προστάζει το Ισλάμ. Μπορεί να είναι κάποια άλλη παράδοση από τη Μέση Ανατολή που να παρερμηνεύτηκε ως μία του Ισλάμ.
There are two important messages, or two lessons, to take from that reality. First of all, Muslims -- pious, conservative, believing Muslims who want to be loyal to their religion -- should not cling onto everything in their culture, thinking that that's divinely mandated. Maybe some things are bad traditions and they need to be changed. On the other hand, the Westerners who look at Islamic culture and see some troubling aspects should not readily conclude that this is what Islam ordains. Maybe it's a Middle Eastern culture that became confused with Islam.
Υπάρχει μία πρακτκική που ονομάζεται γυναικεία περιτομή. Είναι κάτι τρομερό, φρικτό. Ουσιαστικά είναι μία επέμβαση που στερεί από τις γυναίκες τη σεξουαλική ευχαρίστηση. Ευρωπαίοι ή Αμερικανοί που δεν γνώριζαν τίποτα για αυτή την πρακτική έμαθαν για αυτήν από ορισμένες μουσουλμανικές κοινότητες που είχαν έρθει από τη Βόρεια Αφρική. Και έτσι σκέφτηκαν: "Μα τι φρικτή θρηεκεία είναι αυτή που προστάζει κάτι τέτοιο." Στην πραγματικότητα όμως εάν όμως κάποιος ψάξει για τη γυναικεία περιτομή θα δει ότι δεν έχει καμία σχέση με το Ισλάμ. Είναι απλά μία πρακτική περιοχών της Βορείου Αφρικής που χρονικά προηγήθηκε του Ισλάμ. Υπήρχε για χιλιάδες χρόνια. Και προφανώς ορισμένοι μουσουλμάνοι ασκούν αυτή την πρακτική. Οι μουσουλμάνοι όμως στη Βόρειο Αφρική, όχι σε άλλα μέρη. Αλλά και άλλες κοινότητες μη μουσουλμσνικές της Βορείου Αφρικής, όπως οι ανιμιστές ή ακόμα και μερικοί χριστιανοί αλλά και μία εβραϊκή φυλή στη Βόρειο Αφρική. είναι γνωστό ότι εφαρμόζουν την πρακτική της γυναικείας περιτομής. Επομένως αυτό που μοιάζει με πρόβλημα μέσα στην ισλαμική πίστη μπορεί να αποδειχτεί να είναι μία παράδοση την οποία ακολουθούν οι μουσουλμάνοι.
There is a practice called female circumcision. It's something terrible, horrible. It is basically an operation to deprive women of sexual pleasure. And Westerners -- Europeans or Americans -- who didn't know about this before, [saw] this practice within some of the Muslim communities who migrated from North Africa. And they've thought, "Oh, what a horrible religion that is, which ordains something like that." But when you look at female circumcision, you see that it has nothing to do with Islam; it's just a North African practice which predates Islam. It was there for thousands of years. And, quite tellingly, some Muslims do practice it -- the Muslims in North Africa, not in other places. But also the non-Muslim communities of North Africa -- the animists, some Christians and even a Jewish tribe in North Africa -- are known to practice female circumcision. So what might look like a problem within Islamic faith might turn out to be a tradition that Muslims have subscribed to.
Και τα ίδια πράγματα ισχύουν και για τους φόνους τιμής, ένα επαναλαμβανόμενο θέμα στα δυτικά μέσα ενημέρωσης-- το οποίο είναι φυσικά μία φρικτή παράδοση. Και συναντάμε πραγματικά αυτή την παράδοση σε ορισμένες μουσουλμανικές κοινότητες. Ωστόσο στις μη μουσουλμανικές κοινότητες της Μέσης Ανατολής, όπως σε μερικές χριστιανικές κοινότητες, κοινότητες από την Ανατολή, βλέπουμε ότι ακολουθουν την ίδια πρακτική. Υπήρξε μία τραγική περίπτωση ενός φόνου τιμής στην αρμενική κοινότητα της Τουρκίας πριν λίγους μήνες.
The same thing can be said for honor killings, which is a recurrent theme in the Western media -- and which is, of course, a horrible tradition. And we see, truly, in some Muslim communities, that tradition. But in the non-Muslim communities of the Middle East, such as some Christian communities, Eastern communities, you see the same practice. We had a tragic case of an honor killing within Turkey's Armenian community just a few months ago.
Αυτά τα ζητήματα αφορούν τη γενικότερη κουλτούρα, αλλά με ενδιαφέρει πολύ και η πολιτική κουλτούρα, για το εάν η ελευθερία και η δημοκρατία αναγνωρίζονται ή εάν επικρατεί μία αυταρχική πολιτική κουλτούρα, κατά την οποία το κράτος υποτίθεται ότι πρέπει να επιβάλλει ορισμένα πράγματα στους πολίτες. Και δεν είναι μυστικό ότι πολλά ισλαμικά κινήματα στη Μέση Ανατολή κλίνουν προς τον αυταρχισμό, ενώ μερικά από τα επικαλούμενα "ισλαμικά καθεστώτα", όπως Σαουδική Αραβία και Ιράν, με χειρότερη την περίπτωση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, είναι χωρίς αμφιβολία αρκετά αυταρχικά.
Now, these are things about general culture, but I'm also very much interested in political culture and whether liberty and democracy is appreciated, or whether there's an authoritarian political culture in which the state is supposed to impose things on the citizens. And it is no secret that many Islamic movements in the Middle East tend to be authoritarian, and some of the so-called "Islamic regimes," such as Saudi Arabia, Iran and the worst case, the Taliban in Afghanistan, they are pretty authoritarian -- no doubt about that.
Για παράδειγμα, στη Σαουδική Αραβία υπάρχει το φαινόμενο της "θρησκευτικής αστυνομίας". Και η "θρησκευτική αστυνομία" επιβάλλει τον υποτιθέμενο ισλαμικό τρόπο ζωής σε κάθε πολίτη με τη βία-- οι γυναίκες για παράδειγμα υποχρεούνται να καλύπτουν τα πρόσωπά τους-- να φορούν το “hijab”, την παραδοσιακή μαντήλα. Αυτό λοιπόν είναι αρκετά αυταρχικό και είναι κάτι που το επικρίνω πάρα πολύ. Αλλά όταν αντιλήφθηκα ότι οι μη μουσουλμάνοι ή λοιποί παράγοντες που δεν ασπάζονται το Ισλάμ στις ίδιες περιοχές, μερικές φορές συμπεριφέρονταν παρομοίως, Συνειδητοποίησα ότι το πρόβλημα μάλλον βρίσκεται στην πολιτική κουλτούρα ολόκληρης της περιοχής, όχι μόνο στο Ισλάμ. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα: στην Τουρκία από όπου κατάγομαι, που έχει κοσμικού χαρακτήρα δημοκρατία, μέχρι πρόσφατα είχαμε την ονομαζόμενη "κοσμική αστυνομία", η οποία έλεγχε τα πανεπιστήμια για φοιτήτριες με μαντήλα. Με άλλα λόγια, ανάγκαζαν τις φοιτήτριες να ξεσκεπάζουν τα πρόσωπά τους. Και θεωρώ ότι το να αναγκάζεις κάποιον να ξεσκεπάσει το κεφάλι του είναι εξίσου τυρρανικό με το να του επιβάλλεις να το καλύπει. Θα έπρεπε να αποφασίζουν οι πολίτες για αυτό.
For example, in Saudi Arabia, there is a phenomenon called the religious police. And the religious police imposes the supposed Islamic way of life on every citizen, by force -- like, women are forced to cover their heads -- wear the hijab, the Islamic head cover. Now that is pretty authoritarian, and that's something I'm very much critical of. But when I realized that the non-Muslim, or the non-Islamic-minded actors in the same geography sometimes behaved similarly, I realized that the problem maybe lies in the political culture of the whole region, not just Islam. Let me give you an example: in Turkey, where I come from, which is a very hyper-secular republic, until very recently, we used to have what I call "secularism police," which would guard the universities against veiled students. In other words, they would force students to uncover their heads. And I think forcing people to uncover their head is as tyrannical as forcing them to cover it. It should be the citizen's decision.
Αλλά όταν είδα αυτό, είπα, "Μπορεί το πρόβλημα να βρίσκεται στην αυταρχική κουλτούρα της περιοχής και ορισμένοι μουσουλμάνοι να έχουν επηρεαστεί από αυτήν." Αλλά εκείνοι που υποστηρίζουν τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους επηρεάζονται από αυτήν. Μπορεί να είναι πρόβλημα της πολιτικής κουλτούρας και πρέπει να σκεφτούμε πώς θα αλλάξουμε την πολιτική κουλτούρα. Μερικές από αυτές ήταν οι απορίες που είχα κατά νου πριν μερικά χρόνια όταν έκατσα να γράψω ένα βιβλίο. Είπα, "Θα κάνω μία έρευνα για το πως έχει καταλήξει να είναι στην πραγματικότητα το Ισλάμ σήμερα, ποια μονοπάτια ακολούθησε και ποια θα έπρεπε να ακολουθήσει." Ο τίτλος του βιβλίου είναι "Το Ισλάμ χωρίς Ακρότητες: Μία μοουσουλμανική υπόθεση για την Ελευθερία" Και όπως υποδηλώνει ο υπότιτλος, μελέτησα την ισλαμική παράδοση και την ιστορία της ισλαμικής φιλοσοφίας από την προοπτική της ατομικης ελευθερίας και προσπάθησα να βρω ποια είναι η ισχύς της ατομικής ελευθερίας.
But when I saw that, I said, "Maybe the problem is just an authoritarian culture in the region, and some Muslims have been influenced by that. But the secular-minded people can be influenced by that. Maybe it's a problem of the political culture, and we have to think about how to change that political culture." Now, these are some of the questions I had in mind a few years ago when I sat down to write a book. I said, "Well, I will do research about how Islam actually came to be what it is today, and what roads were taken and what roads could have been taken." The name of the book is "Islam Without Extremes: A Muslim Case for Liberty." And as the subtitle suggests, I looked at Islamic tradition and the history of Islamic thought from the perspective of individual liberty, and I tried to find what are the strengths with regard to individual liberty.
Και υπάχουν δυναμικές πλευρές στην ισλαμική παράδοση. Το Ισλάμ, βασικά, ως μία μονοθεική θρησκεία, που χαρακτηρίζει τον άνθρωπο ως υπεύθυνο άτομο για τον εαυτό του δημιούργησε την ιδέα του ατόμου στη Μέση Ανατολή και την έσωσε από τον κομουνιταριανισμό και το συγκεντρωτισμό της φυλής. Μπορεί κανείς να αντλήσει πολλές ιδεές από αυτό. Και πέρα από αυτό, βρήκα επίσης προβλήματα μέσα την ισλαμική παράδοση. Όμως ένα πράγμα ήταν περίεργο: τα περισσότερα από αυτα τα προβλήματα φαίνεται ότι παρουσιάστηκαν αργότερα, όχι από το θείο πυρήνα του Ισλάμ, το Κοράνι, αλλά από, και πάλι, παραδόσεις και νοοτροπίες ή ερμηνείες που έδωσαν στο Κοράνι οι μουσουλμάνοι κατά τον Μεσαίωνα. Το Κοράνι, για πράδειγμα, δεν αποδέχεται το λιθοβολισμό. Δεν υπάρχει τιμωρία για την απόστασία (αποκήρυξη θρησκείας). Δεν υπάρχει τιμωρία για τις προσωπικές δραστηριότητες όπως το ποτό. Τα ζητήματα που κάνουν τον ισλαμικό νόμο, τα προβληματικά σημεία του ισλαμικού νόμου, αναπτύχθηκαν έπειτα από περαιτέρω ερμηνείες που δόθηκαν στο Ισλάμ. Πράγμα που σημαίνει ότι οι μουσουλμάνοι σήμερα βλέπουν αυτά τα πράγματα και λένε, "Ο πυρήνας της θρησκειας μας είναι εδώ να μείνει μαζί μας. Είναι η πίστη μας και θα μείνουμε πιστοί σε αυτήν." Μπορούμε όμως να αλλάξουμε τον τρόπο που έχει ερμηνευθεί, διότι έχει ερμηνευθεί με βάση την εποχή και τις συνθήκες του Μεσαίωνα. Σήμερα ζούμε σε έναν διαφορετικό κόσμο με διαφορετικές αξίες και διαφορετικά πολιτικά συστήματα. Αυτή η ερμηνεία είναι αρκετά εύκολη και εφικτή.
And there are strengths in Islamic tradition. Islam, actually, as a monotheistic religion, which defined man as a responsible agent by itself, created the idea of the individual in the Middle East, and saved it from the communitarianism, the collectivism of the tribe. You can derive many ideas from that. But besides that, I also saw problems within Islamic tradition. But one thing was curious: most of those problems turn out to be problems that emerged later, not from the very divine core of Islam, the Koran, but from, again, traditions and mentalities, or the interpretations of the Koran that Muslims made in the Middle Ages. The Koran, for example, doesn't condone stoning. There is no punishment for apostasy. There is no punishment for personal sins like drinking. These things which make Islamic law, the troubling aspects of Islamic law, were developed into later interpretations of Islam. Which means that Muslims can, today, look at those things and say, "Well, the core of our religion is here to stay with us. It's our faith, and we will be loyal to it. But we can change how it was interpreted, because it was interpreted according to the time and milieu in the Middle Ages. Now we're living in a different world, with different values and political systems." That interpretation is quite possible and feasible.
Εάν ήμουν ο μόνος που σκεφτόταν με αυτόν τον τρόπο, θα υπήρχε πρόβλημα. Αλλά αυτό δεν ισχύει σε καμία περίπτωση. Βασικά από τον 19ο αιώνα και μετά, υπάρχει μία γενικότερη αναθεωρητική, αναμορφωτική-- όπως θέλετε πείτε το-- παράδοση, μία καινούργια τάση στον ισλαμικό τρόπο σκέψης. Και αυτή η τάση εκπροσωπείται από διανοούμενους ή πολιτικούς του 19ου αιώνα και αργότερα του 20ου αιώνα, οι οποίοι είδαν την Ευρώπη και βρήκαν ότι έχει πολλά πράγματα για να θαυμάσουν, όπως την επιστήμη και την τεχνολογία. Βέβαια όχι μόνο αυτά, αλλά και τη δημοκρατία, το κοινοβούλιο, την ιδεά της αντιπροσώπευσης, την ιδέα της ίσης μεταχείρησης των πολιτών. Αυτοί οι μουσουλμάνοι σκεπτόμενοι, διανοούμενοι και πολιτικοί του 19ου αιώνα έβλεπαν στην Ευρώπη κάποια πράγματα. Είπαν, "Γιατί εμείς δεν τα έχουμε αυτα;" Και πήγαν πίσω στην ισλαμική παράδοση και είδαν ότι υπήρχαν προβληματικά σημεία, που δεν είναι όμως ο πυρήνας της θρησκείας, επομένως μπορούν μάλλον να επανερμηνευθούν και το Κοράνι μπορεί να ξαναδιαβαστεί στο μοντέρνο κόσμο.
Now, if I were the only person thinking that way, we would be in trouble. But that's not the case at all. Actually, from the 19th century on, there's a whole revisionist, reformist -- whatever you call it -- tradition, a trend in Islamic thinking. These were intellectuals or statesmen of the 19th century, and later, 20th century, which looked at Europe, basically, and saw that Europe has many things to admire, like science and technology. But not just that; also democracy, parliament, the idea of representation, the idea of equal citizenship. These Muslim thinkers, intellectuals and statesmen of the 19th century, looked at Europe, saw these things, and said, "Why don't we have these things?" And they looked back at Islamic tradition, and saw that there are problematic aspects, but they're not the core of the religion, so maybe they can be re-understood, and the Koran can be reread in the modern world.
Αυτή η τάση σε γενικές γραμμές ονομάζεται ισλαμικός μοντερνισμός και αναπτύχθηκε από διανοούμενους και πολιτικούς, αλλά όχι μόνο ως μία ιδέα, αλλά και ως ένα πολιτικό πρόγραμμα. Και γι'αυτό το λόγο κατά τον 19ο αιώνα η Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία εκτεινόταν σε όλη τη Μέση Ανατολή, έκανε πολύ σημαντικές μεταρρυθμίσεις-- μεταρρυθμίσεις, όπως η ίση μεταχείρηση για τους χριστιανούς και τους Εβραίους, υιοθέτηση συντάγματος και αντιπροσωπευτικής βουλής προωθόντας την ιδέα της ελευθερίας στη θρησκεία. Και γι'αυτό το λόγο η Οθωμανική Αυτοκρατορία στις τελευταίες δεκαετίες της μετατράπηκε σε ένα είδος δημοκρατίας, σε μία συνταγματική μοναρχία. Και η ελευθερία ήταν μία πολύ σημαντική πολιτική αξία εκείνη την περίοδο.
That trend is generally called Islamic modernism, and it was advanced by intellectuals and statesmen, not just as an intellectual idea, though, but also as a political program. And that's why, actually, in the 19th century, the Ottoman Empire, which then covered the whole Middle East, made very important reforms -- reforms like giving Christians and Jews an equal citizenship status, accepting a constitution, accepting a representative parliament, advancing the idea of freedom of religion. That's why the Ottoman Empire, in its last decades, turned into a proto-democracy, a constitutional monarchy, and freedom was a very important political value at the time.
Παρομοίως στον Αραβικό κόσμο, υπήρξε αυτό που ο σπουδαίος Άραβας ιστορικός Albert Hourani αποκαλεί ως "Φιλελεύθερη Εποχή". Έχει γράψει ένα βιβλίο, "Η Αραβική Σκέψη στη Φιλελεύθερη Εποχή". Η Φιλελεύθερη Εποχή, όπως την προσδιορίζει είναι μεταξύ 19ου αιώνα και αρχές 20ου αιώνα. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή ήταν η κυρίαρχη τάση στις αρχές του 20ου αιώνα μεταξύ ισλαμικών διανοούμενων, πολιτικών και θεολόγων. Υπάρχει όμως ένα πολύ περίεργο μοτίβο κατά τον υπόλοιπο 20ου αιώνα, διότι παρατηρούμε μία ξαφνική ύφεση αυτής της μοντέρνας ισλαμικής σκέψης. Και αντ' αυτού, αυτό που συμβαίνει είναι να μεγαλώνει ο ισλαμισμός ως μία ιδεολογία αυταρχική, αρκετά ακραία, αντιδυτική και που θέλει να διαμορφώσει την κοινωνία με βάση ένα ουτοπικό όραμα.
Similarly, in the Arab world, there was what the great Arab historian Albert Hourani defines as the Liberal Age. He has a book, "Arabic Thought in the Liberal Age," and the Liberal Age, he defines as 19th century and early 20th century. Quite notably, this was the dominant trend in the early 20th century among Islamic thinkers and statesmen and theologians. But there is a very curious pattern in the rest of the 20th century, because we see a sharp decline in this Islamic modernist line. And in place of that, what happens is that Islamism grows as an ideology which is authoritarian, which is quite strident, which is quite anti-Western, and which wants to shape society based on a utopian vision.
Ο ισλαμισμός είναι λοιπόν μία προβληματική ιδέα που έχει δημιουργήσει αρκετά ζητήματα τον 20ο αιώνα στον ισλαμικό κόσμο. Aκόμα και οι πιο ακραίες μορφές του ισλαμισμού οδήγησαν στην τρομοκρατία στο όνομα του Ισλάμ-- μία πρακτική στην πραγματικότητα που είναι, θεωρώ, κατά του Ισλάμ, αλλά προφανώς οι εξτρεμιστές δεν σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο. Έχω όμως μία απορία: Εάν ο ισλαμικός μοντερνισμός ήταν τόσο δημοφιλής κατά τον 19ο αιώνα και στις αρχές του 20ου αιώνα, γιατί ο Ισλαμισμός έγινε τόσο δημοφιλής τον υπόλοιπο 20ο αιώνα; Και αυτή είναι μία απορία, νομίζω, που χρειάζεται να μελετηθεί προσεκτικά. Και στο βιβλίο μου έχω αναπτύξει αυτό το ζήτημα. Στην πραγματικότητα δεν χρειάζεται να είναι κανείς πυρηνικός φυσικός για να καταλάβει. Μπορεί απλά να ανατρέξει στην ιστορία του 20ου αιώνα, για να δει πώς έχουν αλλάξει τα πράγματα. Το μόνο που άλλαξε είναι το γενικότερο πλαίσιο.
So Islamism is the problematic idea that really created a lot of problems in the 20th-century Islamic world. And even the very extreme forms of Islamism led to terrorism in the name of Islam -- which is actually a practice that I think is against Islam, but some, obviously, extremists, did not think that way. But there is a curious question: If Islamic modernism was so popular in the 19th and early 20th centuries, why did Islamism become so popular in the rest of the 20th century? And this is a question, I think, which needs to be discussed carefully. In my book, I went into that question as well. And actually, you don't need to be a rocket scientist to understand that. Just look at the political history of the 20th century, and you see things have changed a lot. The contexts have changed.
Κατά τον 19ο αιώνα, τότε που οι μουσουλμάνοι έβλεπαν την Ευρώπη ως παράδειγμα, ήταν ανεξάρτητοι και με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Στις αρχές του 20ου αιώνα, με την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ολόκληρη η Μέση Ανατολή αποικίστηκε. Και τι έρχεται μετά τον αποικισμό; Ο "αντι-αποικισμός". Άρα η Ευρώπη δεν είναι παράδειγμα προς μίμηση. είναι ένας εχθρός που πρέπει να πολεμήσουμε και να του αντισταθούμε. Γι'αυτό παρατηρείται μία πολύ σημαντική παρακμή των φιλελεύθερων ιδεών στο μουσουλμανικό κόσμο και αυτό που παρατηρεί κανείς είναι ότι πρόκειται περισσότερο για μία αμυντική, άκαμπτη και αντιδρατική στάση, η οποία οδήγησε στον αραβικό σοσιαλισμό, στον αραβικό εθνικισμό και τελικώς στην ισλαμιστική ιδεολογια. Και όταν τελείωσε η αποικιακή εποχή, αυτό που υπήρχε στη θέση της ήταν, σε γενικές γραμμές, οι κοσμικοί δικτάτορες, οι οποίοι λένε ότι είνια μια χώρα, δίχως όμως να φέρουν τη δημοκρατία στη χώρα αλλά εγκαθίδρυσαν την δική τους δικτατορία. Και θωρώ ότι η Δύση, τουλάχιστον οι περισσότερες δυνάμεις στη Δύση, κυρίως οι Η.Π.Α. έκαναν το λάθος να στηρίξουν αυτούς τους κοσμικούς αυτούς δικτάτορες, θεωρώντας ότι αυτοί εξυπηρετούσαν καλύτερα τα συμφέροντά τους. Το γεγονός όμως ότι αυτοί οι δικτάτορες υπέθαλψαν τη δημοκρατία στην ίδια τους τη χώρα καθώς και τις ισλαμικές κοινότητες στις χώρες τους στην πραγματικότητα κάνοντας τους ισλαμιστές ακόμα πιο ακράιους.
In the 19th century, when Muslims were looking at Europe as an example, they were independent; they were more self-confident. In the early 20th century, with the fall of the Ottoman Empire, the whole Middle East was colonized. And when you have colonialization, what do you have? You have anti-colonialization. So Europe is not just an example now to emulate; it's an enemy to fight and to resist. So there's a very sharp decline in liberal ideas in the Muslim world, and what you see is more of a defensive, rigid, reactionary strain, which led to Arab socialism, Arab nationalism and ultimately to the Islamist ideology. And when the colonial period ended, what you had in place of that was generally secular dictators, which say they're a country, but did not bring democracy to the country, and established their own dictatorship. And I think the West, at least some powers in the West, particularly the United States, made the mistake of supporting those secular dictators, thinking that they were more helpful for their interests. But the fact that those dictators suppressed democracy in their country and suppressed Islamic groups in their country actually made the Islamists much more strident.
Έτσι στον 20ο αιώνα, είχαμε αυτόν τον φαύλο πολιτικό κύκλο στον Αραβικό κόσμο όπου η δικτατορία υπονομεύει το λαό της χώρας συμπεριλαμβανομένων και των ευσεβών μουσουλμάνων, και αντιδρά με υπερσυντηρητικούς τρόπους. Υπήρξε ωστόσο μία χώρα που μπόρεσε να ξεφύγει και να μείνει έξω από αυτόν τον φαύλο κύκλο. Και αυτή είναι η χώρα από την οποία κατάγομαι, η Τουρκία. Η Τουρκία δεν έχει αποικιοκρατηθεί και έτσι παρέμεινε ανεξάρτητο κράτος μετά την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αυτό είναι το ένα στοιχείο που πρέπει να κρατήσουμε. Δεν μοιράστηκε την ίδια αντι-αποικιοκρατική τάση που συναντά κανείς σε άλλες χώρες της ευρύτερης περιοχής. Το δεύτερο στοιχείο και το πιο σημαντικό είναι ότι η Τουρκία απέκτησε δημοκρατκό πολίτευμα νωρίτερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα που αναφέρθηκε προηγουμένως Το 1950 πραγματοποιήθηκαν στην Τουρκία οι πρώτες ελέυθευρες και δίκαιες εκλογές οι οποίες έδωασαν τέλος στο πιο αυταρχικό κοσμικό κράτος και αποτέλεσαν την αρχή της Τουρκίας. Και οι ευσεβείς μουσουλμάνοι της Τουρκίας κατάλαβαν ότι μπορούν να αλλάξουν το πολιτικό σύστημα με την ψήφο τους. Και συνειδητοποίησαν επίσης ότι η δημοκρατία είναι κάτι συμβατό με το Ισλάμ συμβατό με τις αξίες μας και γι'αυτό και υποστηρίζουν τη δημοκρατία. Είναι μία εμπειρία που κανένα άλλο μουσουλμανικό κράτος στη Μέση Ανατολή δεν είχε μέχρι πρόσφατα.
So in the 20th century, you had this vicious cycle in the Arab world, where you have a dictatorship suppressing its own people, including the Islamic pious, and they're reacting in reactionary ways. There was one country, though, which was able to escape or stay away from that vicious cycle. And that's the country where I come from, Turkey. Turkey has never been colonized, so it remained as an independent nation after the fall of the Ottoman Empire. That's one thing to remember; it did not share the same anti-colonial hype that you can find in some other countries in the region. Secondly, and most importantly, Turkey became a democracy earlier than any of the countries we are talking about. In 1950, Turkey had the first free and fair elections, which ended the more autocratic secular regime, which was in the beginning of Turkey. And the pious Muslims in Turkey saw that they could change the political system by voting. And they realized that democracy is something compatible with Islam, compatible with their values, and they've been supportive of democracy. That's an experience that not every other Muslim nation in the Middle East had, until very recently.
Δεύτερον, τις δύο τελευταίες δεκαετίες εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης και της οικονομιας της αγοράς, εξαιτίας της ανάδειξης της μεσαίας τάξης, βλέπουμε στην Τουρκία αυτό που χαρακτηρίζω εγώ ως αναβίωση του ισλαμικού μοντερνισμού. Βέβαια υπάρχει και εκείνη η αστική μεσαία τάξη ευσυβών μουσουλμάνων οι οποίοι βλέπουν την παράδοσή τους και βρίσκουν ότι υπάρχουν κάποια προβλήματα σε αυτή την παράδοση. Και καταλαβαίνουν ότι πρέπει τα ζητήματα αυτά να αλλάξουν, να αμφισβητηθούν και να αναθεωρηθούν. Και βλέπουν την Ευρώπη και την βλέπουν και πάλι ως παράδειγμα που πρέπει να ακολουθήσουν. Βλέπουν ένα παράδειγμα από το οποίο τουλάχιστον μπορούν να εμπνευστούν. Γι' αυτό και η διαδικασία για την Ε.Ε., η προσπάθεια της Τουρκίας να εναχθεί στην Ε.Ε., υποστηρίζεται στο εσωτερικό της Τουρκίας από τους ευσυβείς μουσουλμάνους, αντίθετα με κάποια κοσμικά κράτη που ήταν κατά αυτής της κίνησης. Αυτή η διαδικασία βέβαια έχει μπει στον πάγο προς το παρόν από το γεγονός ότι δεν υποστηρίζουν την κίνηση αυτή όλοι οι Ευρωπαίοι-- αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα. Ωστόσο το θέμα ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε. την τελευταία δεκαετία έχει γίνει σχεδόν ισλαμικός σκοπός που υποστηρίζεται από τους φιλελεύθερους ισλαμιστές καθώς και από τους κοσμικούς φιλελεύθερους φυσικά.
Secondly, in the past two decades, thanks to globalization, thanks to the market economy, thanks to the rise of a middle class, we in Turkey see what I define as a rebirth of Islamic modernism. Now, there's the more urban middle-class pious Muslims who, again, look at their tradition and see that there are some problems in the tradition, and understand that they need to be changed and questioned and reformed. And they look at Europe, and see an example, again, to follow. They see an example, at least, to take some inspiration from. That's why the EU process, Turkey's effort to join the EU, has been supported inside Turkey by the Islamic pious, while some secular nationalists were against it. Well, that process has been a little bit blurred by the fact that not all Europeans are that welcoming, but that's another discussion. But the pro-EU sentiment in Turkey in the past decade has become almost an Islamic cause and supported by the Islamic liberals and the secular liberals as well, of course.
Και εξαιτίας αυτού, η Τουρκία μπόρεσε να δημιουργήσει επαρκώς μία επιτυχημένη ιστορία στην οποία το Ισλάμ και οι πιο φανατικοί πιστοί του Ισλάμ να γίνουν μέρος ενός δημοκρατικού σκηνικού ακόμα και να συμβάλλουν στη δημοκρατική και οικονομική πρόοδο της χώρας. Και αυτό αποτελεί ένα λαμπρό παράδειγμα σήμερα για μερικά ισλαμικά κινήματα ή για μερικές χώρες στον Αραβικό κόσμο.
And thanks to that, Turkey has been able to reasonably create a success story in which Islam and the most pious understandings of Islam have become part of the democratic game, and even contributes to the democratic and economic advance of the country. And this has been an inspiring example right now for some of the Islamic movements or some of the countries in the Arab world.
Όλοι σας θα γνωρίζετε την Αραβική Άνοιξη, η οποία ξεκίνησε από την Τυνησία και την Αίγυπτο. Ο αραβικός λαός εξεγέρθηκε κατά των δικτατόρων. Ζητούσαν δημοκρατία. Ζητούσαν ελευθερία. Και από ότι φαίνεται δεν ήταν εξαιτίας του ισλαμιστή "μπαμπούλα" που χρησιμοποιούσαν πάντα οι δικτάτορες για να δικαιολογήσουν το κσθεστώς τους. Είπαν: "θέλουμς ελευθερία, θέλουμε δημοκρατία. Είμαστε μουσουλμάνοι αλλά θέλουμε να ζήσουμε ως ελεύθεροι άνθρωποι σε ελεύθερες κοινωνίες." Φυσικά είναι μακρύς ο δρόμος. Η δημοκρατία δεν είναι κάτι που γίνεται σε ένα βράδυ. Είναι μια διαδικασία. Αλλα αυτή είναι μία υποσχόμενη εποχή για το μουσουλμανικό κόσμο.
You must have all seen the Arab Spring, which began in Tunis and in Egypt. Arab masses just revolted against their dictators. They were asking for democracy; they were asking for freedom. And they did not turn out to be the Islamist boogeyman that the dictators were always using to justify their regime. They said, "We want freedom; we want democracy. We are Muslim believers, but we want to be living as free people in free societies." Of course, this is a long road. Democracy is not an overnight achievement; it's a process. But this is a promising era in the Muslim world.
Και πιστεύω ότι ο ισλαμικός μοντερνισμός που ξεκίνησε τον 19ο αιώνα, και αναστάλθηκε τον 20ο αιώνα εξαιτίας των πολιτικών προβλημάτων στον μουσουλμανικό κόσμο, τώρα αναγεννάται. Πιστεύω ότι το μήνυμα από αυτό είναι ότι το Ισλάμ, παρά ορισμένων σκεπτικιστών στη Δύση, έχει τη δυνατότητα από μόνο του να δημιουργήσει μία δική του δημοκρατία, ένα δικό του φιλελευθερισμό έναν δικό του τρόπο για την ελευθερία. Πρέπει απλά να τους επιτραπεί να δουλέψουν πάνω σε αυτό.
And I believe that the Islamic modernism which began in the 19th century, but which had a setback in the 20th century because of the political troubles of the Muslim world, is having a rebirth. And I think the takeaway message from that would be that Islam, despite some of the skeptics in the West, has the potential in itself to create its own way to democracy, create its own way to liberalism, create its own way to freedom. They just should be allowed to work for that.
Ευχαριστώ πολύ.
Thanks so much.
(Χειροκροτήματα)
(Applause)