As archaeologists pored over ancient tombs in Turfan in western China, they discovered some surprisingly well-preserved and familiar relics. Though hardened from over 1,000 years, there sat little crescent-shaped dumplings.
وقتی باستانشناسان روی مقبرههای باستانی در تورفان در غرب چین حفاری میکردند، به طرز شگفتانگیزی برخی آثار را کشف کردند که به خوبی حفظ شده و آشنا بودند. اگرچه از بیش از ۱,۰۰۰ سال سخت شده بودند، اما کوفتههای هلالی شکل کوچکی در آنجا وجود داشتند.
Exactly who invented dumplings remains a mystery. But some scholars suspect they were first spread around parts the ancient world by nomadic Turkic peoples living in western China and Central Asia. This is thought to be the case because “manti,” meaning “dumpling” or “steamed bun” in many Turkic languages, appears to be the root word for dumpling in several other languages. Ancient Turkic people probably stuffed their dumplings with meat. But it’s unclear when this practice began, or whether they learned the art of dumpling-making from others. However this happened, dumplings certainly gathered steam in ancient China.
راز اینکه چه کسی پیراشکی را اختراع کرد، مخفی مانده است. اما برخی از محققان گمان میکنند که آنها در ابتدا به دست مردمان ترک کوچنشین ساکن در غرب چین و آسیای مرکزی در نقاطی از جهان باستان پخش شدهاند. تصور بر وقوع این اتفاق است، چون «مانتی» به معنای «کوفته» یا «نان بخارپز» در بسیاری از زبانهای ترکی، ریشه کلمه پیراشکی در چندین زبان دیگر است. مردم ترک باستان احتمالاً کوفتههای خود را با گوشت پر میکردند. اما مشخص نیست که این عمل از چه زمانی آغاز شد، یا اینکه آیا آنها هنر پیراشکیسازی را از دیگران آموختهاند. به هر حال این اتفاق افتاد، کوفتهها قطعا در چین باستان بخارپز و جمع میشدند.
That’s where they first appear in the written record: more than 1,700 years ago, in a mouthwatering rhapsody by scholar Shu Xi. In his poem, Shu alludes to certain cooking methods coming from alien lands. He describes a steamed wheat product as “mantou.” And he reverentially chronicles the preparation of kneaded dough balls called “lao wan.” They’re packed with pork, mutton and aromatics, dipped in black meat sauce, then quickly gobbled up, leaving people downwind to drool and fantasy-feast.
جایی که برای اولین بار در اسناد مکتوب ظاهر میشوند: بیش از ۱,۷۰۰ سال پیش، در راپسودی مهیج توسط محقق شو شی. شو در شعر خود به روشهای پخت خاصی اشاره میکند که از سرزمینهای بیگانه میآیند. او محصول گندم بخارپز را به عنوان «مانتو» توصیف میکند. و او با احترام، آمادهسازی گلولههای خمیر ورز داده شده به نام «لائو وان» را شرح میدهد. آنها پر از گوشت خوک، گوشت گوسفند و مواد معطر هستند، در سس گوشت سیاه غوطهور میشوند، سپس به سرعت بلعیده میشوند و آب دهان مردم را راه میاندازند.
Dumplings continued to take off and diversify in China over the next thousand years. Instead of the traditional meat filling, some communities opted for vegetarian dumplings. People developed new cooking methods. And because wheat was harder to cultivate outside of northern China, those in other regions began making dumplings using rice, tapioca, and sweet potato. The relationship between Chinese dumplings and those in other areas is tricky to trace, but food historians have made their best guesses based on available clues.
کوفتهها در طی هزاران سال بعد در چین به رشد و تنوع خود ادامه دادند. به جای پر کردن از گوشت سنتی، برخی از جوامع کوفتههای گیاهی را انتخاب کردند. مردم روشهای آشپزی جدیدی را توسعه دادند. از آنجاییکه کشت گندم در خارج از شمال چین دشوارتر بود، افراد مناطق دیگر شروع به تهیه کوفته با استفاده از برنج، تاپیوکا و سیب زمینی شیرین کردند. ردیابی رابطه بین کوفتههای چینی و کوفتههای سایر مناطق دشوار است، اما مورخان مواد غذایی بهترین حدسیات خود را بر اساس سرنخهای موجود انجام دادهاند.
Turkic tribes spread and eventually established the Ottoman Empire around 1300 CE, bringing wrapped morsels west with them. In what’s now Turkey, most people wouldn’t have stuffed dumplings with pork due to Islamic restrictions. Instead, manti would come to be filled with ingredients like lamb, drizzled with garlic, yogurt, and melted butter, then topped with herbs and spices.
قبایل ترک گسترش یافتند و در نهایت امپراتوری عثمانی را در حدود سال ۱۳۰۰ میلادی تأسیس کردند و لقمههای پیچیدهشده را با خود به غرب آوردند. در ترکیه فعلی، اکثر مردم به دلیل محدودیتهای اسلامی، کوفتهها را با گوشت خوک پر نمیکردند. در عوض، مانتی با موادی مانند گوشت بره پر میشود، سیر، ماست و کره ذوبشده میریزند، با گیاهان و ادویهها آن را مزهدار میکنند.
Some scholars believe that the Mongol Empire also helped disseminate dumplings, perhaps introducing them to parts of Eastern Europe. These dumplings could have come by way of China or directly from some of the Turkic peoples the Mongols hired to run their empire. One theory is that this gave rise to dumplings like Russian pelmeni, and the larger pierogi and vareniki, eaten in Poland and Ukraine, stuffed with things like potato, cabbage, cheese, and cherries. The Mongol Empire also controlled Korea and might have likewise introduced dumplings there, where “mandu” may be eaten with regional ingredients like kimchi.
برخی از محققان بر این باورند که امپراتوری مغول هم به رواج کوفتهها کمک کرد و شاید آنها را به بخشهایی از اروپای شرقی معرفی کرد. این کوفتهها میتوانستند از طریق چین یا مستقیم از برخی مردم ترک آمده باشد که مغولها برای اداره امپراتوری استخدام کرده بودند. یک نظریه این است که این اتفاق باعث پیدایش کوفتههایی مانند «پلمنی» روسی و «پیروگی» و «وارنیکی» بزرگتر است که در لهستان و اوکراین خورده میشود و با چیزهایی مانند سیبزمینی، کلم، پنیر و گیلاس پر شده است. امپراتوری مغول که کره را تحت کنترل داشت، ممکن است همانگونه کوفتهها را در آنجا معرفی کرده باشد، جایی که «ماندو» را میتوان با مواد منطقهای مانند کیمچی خورد.
Later, after Chinese dumpling varieties were introduced to more countries, English speakers began calling them dumplings. The term means “little lumps” and is thought to have been first used in 16th century England to describe dough balls dropped in liquid. Like knödel and matzo balls, they would’ve had no filling. So, the word was actually confusingly imprecise, but it stuck, nonetheless. When Japan occupied China during the Second World War, Chinese “jiaozi” were brought to Japan, where they in turn became known as “gyoza” and were more typically pan-fried.
بعدها، پس از اینکه انواع پیراشکی چینی به کشورهای بیشتری معرفی شد، انگلیسیزبانان شروع به نامیدن آنها به دامپلینگ کردند. این اصطلاح به معنای «تودههای کوچک» است و تصور میشود برای اولین بار در قرن شانزدهم انگلستان برای توپهای خمیر ریخته شده در مایع استفاده شده است. مانند کوفتههای [آلمانی] «کنودل» و «ماتزو» که هیچ پرکردنی نداشتند. بنابراین، این کلمه در واقع به طرز گیجکنندهای مبهم بود، اما با این وجود ماندگار شد. هنگامی که ژاپن چین را در طول جنگ جهانی دوم اشغال کرد، «جیائوزی» چینی به ژاپن آورده شد، در نتیجه آنها به «گیوزا» معروف شدند و معمولاً در تابه سرخ میشدند.
So what about the fact that every region in Italy has its own variety of dumpling-like stuffed pasta? Some historians think that Arab conquerors brought dumplings when they reigned over Sicily between the 9th and 11th centuries. But the jury's still out.
پس در مورد این واقعیت که هر منطقه در ایتالیا انواع پاستای شکمپر شبیه پیراشکی دارد، چطور؟ برخی از مورخان فکر میکنند که فاتحان عرب در زمان سلطنت بر سیسیل بین قرنهای نهم و یازدهم، پیراشکی را به آنجا آوردهاند. اما هنوز دقیق مشخص نیست.
It’s unlikely that all dumpling-esque dishes came from the same root tradition. In many cases, it may simply be that culinary visionaries from different cultures shared a similar revelation: that cooking fillings encased in dough would be delightful. Either way, we can appreciate these plump pockets of perfection— and the tangled, mysterious historical web that’s made dumplings so diverse and divine.
بعید است که همه غذاهای پیراشکیمانند از یک سنت ریشه گرفته باشند. در بسیاری از موارد، ممکن است به سادگی مبتکرانِ آشپزی از فرهنگهای مختلف مکاشفهای مشابه به اشتراک گذاشتند: پختن مواد پرشده در خمیر، لذتبخش خواهد بود. در هر صورت، ما میتوانیم از این بستههای توپر ارزشمند قدردانی کنیم- و شبکه تاریخی مرموز و پیچیده که کوفتهها را بسیار متنوع و معرکه کرده است.
This video was made possible with support from Marriott Hotels. With over 590 hotels and resorts across the globe, Marriott Hotels celebrates the curiosity that propels us to travel. Check out some of the exciting ways TED-Ed and Marriott are working together and book your next journey at Marriott Hotels.
تهیه این ویدئو با پشتیبانی هتلهای ماریوت امکانپذیر شده است. هتلهای ماریوت با بیش از ۵۹۰ هتل و استراحتگاه در سراسر جهان، کنجکاویی را جشن میگیرد که ما را به سفر سوق میدهد. برخی از روشهای هیجانانگیز همکاری TED-Ed و ماریوت را ببینید و سفر بعدی خود را در هتلهای ماریوت رزرو کنید.