The two most likely largest inventions of our generation are the Internet and the mobile phone. They've changed the world. However, largely to our surprise, they also turned out to be the perfect tools for the surveillance state. It turned out that the capability to collect data, information and connections about basically any of us and all of us is exactly what we've been hearing throughout of the summer through revelations and leaks about Western intelligence agencies, mostly U.S. intelligence agencies, watching over the rest of the world.
Dy nga shpikjet ndoshta më të mëdha të brezit tonë janë Interneti dhe telefonat celularë. Këto kanë ndryshuar botën. Megjithatë, për habi të të shumtëve nga ne ato dolën të jenë mjeti i përsosur për përgjim nga ana e shtetit. Doli në pah që aftësia e tyre të mbledhin të dhëna, informacione dhe ndërlidhje thelbësisht rreth secilit nga ne dhe nga të gjithë ne është ekzaktësisht ajo që kemi dëgjuar gjatë verës nga zbulesat dhe rrjedhjet e informacionit rreth agjencive perëndimore të inteligjencës kryesisht agjencitë amerikane të zbulimit, që përgjonin pjesën tjetër të botës.
We've heard about these starting with the revelations from June 6. Edward Snowden started leaking information, top secret classified information, from the U.S. intelligence agencies, and we started learning about things like PRISM and XKeyscore and others. And these are examples of the kinds of programs U.S. intelligence agencies are running right now, against the whole rest of the world.
Ne kemi dëgjuar per këto duke nisur me përhapjen e lajmeve që filluan nga 6 qershori. Edward Snowden filloi përhapjen e informacionit, informacion i klasifikuar tepër sekret, nga agjencitë amerikane të inteligjences, dhe ne filluam të mësonim rreth disa gjërave si PRISM dhe XKeyscore dhe të tjerë. Këto janë shembujt e llojeve të programeve që agjencite e zbulimit amerikan janë duke përdorur tani, kundër të gjithë pjesës tjetër të botës.
And if you look back about the forecasts on surveillance by George Orwell, well it turns out that George Orwell was an optimist. (Laughter) We are right now seeing a much larger scale of tracking of individual citizens than he could have ever imagined.
Dhe në qoftë se ju shikoni mbrapa në lidhje me parashikimet e George Orwell mbi vëzhgimin, kjo e nxjerr mirë në pah atë. George Orwell qe optimist. (Të qeshura) Ne jemi tani duke parë në një shkallë shumë të gjërë përgjime mbi qytetarë të vecantë që ai as nuk mund ta imagjinonte ndonjëherë.
And this here is the infamous NSA data center in Utah. Due to be opened very soon, it will be both a supercomputing center and a data storage center. You could basically imagine it has a large hall filled with hard drives storing data they are collecting. And it's a pretty big building. How big? Well, I can give you the numbers -- 140,000 square meters -- but that doesn't really tell you very much. Maybe it's better to imagine it as a comparison. You think about the largest IKEA store you've ever been in. This is five times larger. How many hard drives can you fit in an IKEA store? Right? It's pretty big. We estimate that just the electricity bill for running this data center is going to be in the tens of millions of dollars a year. And this kind of wholesale surveillance means that they can collect our data and keep it basically forever, keep it for extended periods of time, keep it for years, keep it for decades. And this opens up completely new kinds of risks to us all. And what this is is that it is wholesale blanket surveillance on everyone.
Dhe kjo këtu është famëkeqja qendra e të dhënave në Utah e Agjencisë së Sigurisë Kombëtare (NSA). Gati për tu hapur së shpejti, ajo do të jetë njëkohësisht një qendër superkompjuterike dhe një qendër magazinimi e të dhënave. Pak a shumë mund të përfytyroni që ajo ka një sallë të madhe të mbushur me hard drives ku ata magazinojnë të dhënat që janë duke mbledhur. Dhe është një ndërtesë goxha e madhe. Sa e madhe? Mund t'ju jap disa numra - 140.000 metra katrorë - por kjo nuk ju thotë edhe aq shumë. Mbase është më mirë të bëjmë një krahasim. Mendoni rreth dyqanit më të madh të IKEA-s nëse keni qenë ndonjëherë brenda tij. Kjo është pesë herë më e madhe. Sa hard drives mund të futni në një qendër tregtare IKEA? Është goxha e madhe. Apo jo? Ne llogarisim që vetëm fatura e konsumit të energjisë elektrike për funksionimin e kësaj qëndre të dhënash do të jetë dhjetëra milion dollare në vit. Dhe kjo lloj mbikqyrje me shumicë do të thotë që ata mund të mbledhin të dhëna dhe thjesht ti ruajnë ato përgjithmonë, ti ruajnë ato për periudha të zgjatura kohe, ti ruajnë me vite, ti ruajnë me dekada. Dhe kjo çel lloje rreziqesh krejtësisht të reja për të gjithë ne. Kjo do të thotë që ai është në masë, një përgjim i përgjithshëm për gjithësecilin.
Well, not exactly everyone, because the U.S. intelligence only has a legal right to monitor foreigners. They can monitor foreigners when foreigners' data connections end up in the United States or pass through the United States. And monitoring foreigners doesn't sound too bad until you realize that I'm a foreigner and you're a foreigner. In fact, 96 percent of the planet are foreigners.
E pra, jo tamam për këdo, pasi shërbimi i inteligjencës amerikane ka të drejtë të monitorojë vetëm të huajt. Ata mund të përgjojnë të huajt pra ndërlidhjet e të dhënave të të huajve që përfundojnë në ShBA apo kalojnë nëpermjet ShBA. Dhe survejimi i të huajve nuk duket dhe aq i keq derisa kuptoni që unë jam i huaj dhe ju jeni një i huaj. Në fakt, 96 përqind e planetit janë të huaj.
(Laughter)
(Të qeshura)
Right?
Apo jo?
So it is wholesale blanket surveillance of all of us, all of us who use telecommunications and the Internet.
Pra ky është përgjim në masë i të gjithëve ne, i të gjithëve ne që përdorim telekomunikacionet dhe internetin.
But don't get me wrong: There are actually types of surveillance that are okay. I love freedom, but even I agree that some surveillance is fine. If the law enforcement is trying to find a murderer, or they're trying to catch a drug lord or trying to prevent a school shooting, and they have leads and they have suspects, then it's perfectly fine for them to tap the suspect's phone, and to intercept his Internet communications. I'm not arguing that at all, but that's not what programs like PRISM are about. They are not about doing surveillance on people that they have reason to suspect of some wrongdoings. They're about doing surveillance on people they know are innocent.
Por mos më keqkuptoni: Në të vërtetë janë disa përgjime që janë të rregullt. Unë e dua lirinë, por edhe unë pranoj që ndonjë përgjim është i mirë. Nëse forcat e rendit po kërkojnë të kapin një vrasës, apo po kërkojnë të kapin ndonjë bos droge apo të paralandalojnë një shtënie me armë në shkollë, dhe kanë informacione dhe kanë të dyshuar, është perfekte për ti vënë nën përgjim telefonin e të dyshuarit, dhe të përgjohen komunikimet e tij të internetit. Unë nuk po argumentoj mbi këto, por nuk është kjo ajo që bëjnë programet si PRISM. Nuk kanë lidhje me faktin që bëhen përgjime mbi personat e dyshuar se kanë të bëjnë me keqbërje. Ato janë për të bërë përgjime mbi persona që ata dinë që janë të pafajshëm.
So the four main arguments supporting surveillance like this, well, the first of all is that whenever you start discussing about these revelations, there will be naysayers trying to minimize the importance of these revelations, saying that we knew all this already, we knew it was happening, there's nothing new here. And that's not true. Don't let anybody tell you that we knew this already, because we did not know this already. Our worst fears might have been something like this, but we didn't know this was happening. Now we know for a fact it's happening. We didn't know about this. We didn't know about PRISM. We didn't know about XKeyscore. We didn't know about Cybertrans. We didn't know about DoubleArrow. We did not know about Skywriter -- all these different programs run by U.S. intelligence agencies. But now we do.
Pra, katër argumente kryesore për të mbështetur përgjimin si ky, pra, para së gjithash është se sa herë që ju filloni diskutimin rreth këtyre zbulimeve, do të ketë kundërshtarë që provojnë ta minimizojnë rëndësinë e këtyre shpalljeve, duke thënë që ne tashmë e dinim të gjithë këte, ne e dinim që po ndodhte, nuk ka asgje të re këtu. Kjo nuk është e vërtetë. Mos lejoni asnjë tju thotë që tashmë ne e dinim, sepse ne nuk e dinim. Mundet që diçka si kjo, ka qenë frika jonë më e keqe, por ne nuk e dinim që kjo po ndodhte. Tani ne e dime që faktikisht po ndodh. Ne nuk kishim dijeni rreth kesaj. Ne nuk dinim gjë rreth PRISM. Ne nuk dinim gjë rreth XKeyscore. Ne nuk dinim gjë rreth Cybertrans. Ne nuk dinim gjë rreth DoubleArrow. Ne nuk dinim gjë rreth Skywriter -- dhe të gjithë këta programe softueri janë në funksion nga agjencitë amerikane të inteligjencës. Por tani ne e dimë.
And we did not know that U.S. intelligence agencies go to extremes such as infiltrating standardization bodies to sabotage encryption algorithms on purpose. And what that means is that you take something which is secure, an encryption algorithm which is so secure that if you use that algorithm to encrypt one file, nobody can decrypt that file. Even if they take every single computer on the planet just to decrypt that one file, it's going to take millions of years. So that's basically perfectly safe, uncrackable. You take something which is that good and then you weaken it on purpose, making all of us less secure as an end result. A real-world equivalent would be that intelligence agencies would force some secret pin code into every single house alarm so they could get into every single house because, you know, bad people might have house alarms, but it will also make all of us less secure as an end result. Backdooring encryption algorithms just boggles the mind. But of course, these intelligence agencies are doing their job. This is what they have been told to do: do signals intelligence, monitor telecommunications, monitor Internet traffic. That's what they're trying to do, and since most, a very big part of the Internet traffic today is encrypted, they're trying to find ways around the encryption. One way is to sabotage encryption algorithms, which is a great example about how U.S. intelligence agencies are running loose. They are completely out of control, and they should be brought back under control.
Dhe nuk e dinim që agjencitë e inteligjencës amerikane shkuan në ekstreme të tilla si infiltrimi i organizmave standardizues me qëllim sabotimin e algoritmeve të shifruar. Pra kjo do të thotë që ju merrni diçka që është e sigurtë, nje algoritëm të shifruar që është shumë i sigurt që nëse ju përdorni këtë algoritëm të shifroni një file, askush nuk mund ta deshifrojë këtë file. Edhe nëse do të merrnin gjithë kompjuterat e planetit vetëm për të deshifruar këtë file, do të duheshin miliona vjet. Pra në thelb është krejtësisht i sigurt, i pathyeshëm. Ju merni diçka që është aq e mirë dhe qëllimisht e dobësoni atë, si rezultat final na bën më pak të sigurt . Një krahasim në botën reale do të ishte që agjencitë e inteligjencës do të imponojnë një kod sekret për alarmin e çdo shtëpie private që të mund të hyjnë në çdo shtëpi private pasi, ju e dini, njerëzit e këqij mund të kenë sistemin e alarmit, por kjo na bën të jemi të gjithë ne në fund të fundit më pak të sigurtë. Hyrja e fshehtë në algoritmet e shifruar alarmon mendjen. Por me siguri, këto agjenci inteligjence bëjnë detyrat e veta. Kjo është ajo që u është thënë të bejnë: zbulim, vezhgim të telekomunikacioneve, vëzhgim të trafikut të internetit. Kjo është ajo që po kërkojnë të bëjnë dhe meqe, një pjesë e madhe e trafikut të internetit të sotëm është e shifruar, po kërkojnë mënyra të anashkalojnë shifrimin. Një mënyrë është sabotimi i algoritmeve të shifrimit, e cila është një shembull shumë i mirë rreth faktit se si agjencitë amerikane të inteligjencës janë duke operuar lirshëm. Janë krejtësisht jashtë çdo kontrolli, dhe duhet të kthehen nën kontroll.
So what do we actually know about the leaks? Everything is based on the files leaked by Mr. Snowden. The very first PRISM slides from the beginning of June detail a collection program where the data is collected from service providers, and they actually go and name the service providers they have access to. They even have a specific date on when the collection of data began for each of the service providers. So for example, they name the collection from Microsoft started on September 11, 2007, for Yahoo on the March 12, 2008, and then others: Google, Facebook, Skype, Apple and so on.
Pra ç'dimë ne rreth përhapjes së lajmeve? Gjithshka bazohet tek files të përhapur nga z.Snowden. Diapozitivi i parë mbi PRISM i fillimit të qershorit detajonte një program mbledhës që mbledh të dhëna nga ofruesit e shërbimeve të internetit dhe në të vërtetë shkojnë dhe klasifikojnë ata ofrues shërbimesh interneti tek të cilët kanë akses. Ata madje kanë një datë të caktuar kur filloi mbledhja e të dhënave për secilin nga kompanitë e internetit. P. sh., ata përmendin mbledhjet e të dhënave nga Microsoft me fillim datën 11 shtator 2007, për Yahoo në 12 mars 2008 dhe me rradhe: Google, Facebook, Skype, Apple etj.
And every single one of these companies denies. They all say that this simply isn't true, that they are not giving backdoor access to their data. Yet we have these files. So is one of the parties lying, or is there some other alternative explanation? And one explanation would be that these parties, these service providers, are not cooperating. Instead, they've been hacked. That would explain it. They aren't cooperating. They've been hacked. In this case, they've been hacked by their own government. That might sound outlandish, but we already have cases where this has happened, for example, the case of the Flame malware which we strongly believe was authored by the U.S. government, and which, to spread, subverted the security of the Windows Update network, meaning here, the company was hacked by their own government. And there's more evidence supporting this theory as well. Der Spiegel, from Germany, leaked more information about the operations run by the elite hacker units operating inside these intelligence agencies. Inside NSA, the unit is called TAO, Tailored Access Operations, and inside GCHQ, which is the U.K. equivalent, it's called NAC, Network Analysis Centre. And these recent leaks of these three slides detail an operation run by this GCHQ intelligence agency from the United Kingdom targeting a telecom here in Belgium. And what this really means is that an E.U. country's intelligence agency is breaching the security of a telecom of a fellow E.U. country on purpose, and they discuss it in their slides completely casually, business as usual. Here's the primary target, here's the secondary target, here's the teaming. They probably have a team building on Thursday evening in a pub. They even use cheesy PowerPoint clip art like, you know, "Success," when they gain access to services like this. What the hell?
Të gjitha këto kompani e mohojnë. Ato thonë që nuk ështe e vërtetë, që po i japin hyrje të fshehta, të të dhënave që kanë. Ne i kemi ende këto faile. Atëherë o njëra nga palët po gënjen, ose ka ndonjë shpjegim tjetër? Njëri nga shpjegimet mund të jetë që këto kompani, këtë ofrues sherbimesh interneti, nuk po kooperojnë. Në vend të saj, ato janë hakeruar. Kjo mund ta shpjegojë. Ato nuk po kooperojnë. Ato janë hakeruar. Në këtë rast, ato janë hakeruar nga qeveritë e tyre. Kjo mund të tingëllojë çuditshëm, por ne tashmë kemi raste kur kjo ka ndodhur, p.sh., rasti i malware Flame që besojmë fuqishëm se ishte vepër e qeverisë së Shteteve të Bashkuara, që, për ta përhapur, përmbysi sigurinë e rrjetit të përditësimit të Windows, që do të thotë, kompania u hakerua nga qeveria e saj. Dhe ka më shumë prova që mbështesin këtë teori. Gazeta gjermane "Der Spiegel", përhap më shumë informacion në lidhje me operacionet e drejtuara nga njësitë elite hakerash që operojnë brenda këtyre agjencive të inteligjencës. Brenda NSA-së, njësia quhet TAO, Operacione aksesi të përshtatura dhe brenda GCHQ, që është ekuivalenti i NSA-së në Angli quhet NAC, Qendra e Analizave të Rrjetit. Dhe këto rrjedhje informacioni të tre diapozitivave tregojnë me hollësi një operacion të drejtuar nga kjo agjenci inteligjence e GCHQ nga Mbretëria e Bashkuar me objektiv një kompani telekomunikacione këtu në Belgjikë. Dhe çfarë do të thotë kjo në të vërtetë është që një agjenci zbulimi i një vendi të B.E. po shkel qëllimisht, sigurinë e një kompanie telekomunikacioni të një vendi tjetër të B.E. dhe ata diskutojnë mbi të ne diapozitivat e tyre në menyrë krejt të rastesisëshme, biznes si zakonisht. Ja objektivi kryesor, ja objektivi dytësor, këtu është metoda e ekipit. Ka me siguri takime për të forcuar ekipin të enjten në mbrëmje në një pub. Ata madje përdorin modelet e klip art të PowerPoint si, "Suksesi", kur ata arrijnë të kenë akses në shërbime të tilla si kjo. Ç'dreqin po ndodh?
And then there's the argument that okay, yes, this might be going on, but then again, other countries are doing it as well. All countries spy. And maybe that's true. Many countries spy, not all of them, but let's take an example. Let's take, for example, Sweden. I'm speaking of Sweden because Sweden has a little bit of a similar law to the United States. When your data traffic goes through Sweden, their intelligence agency has a legal right by the law to intercept that traffic. All right, how many Swedish decisionmakers and politicians and business leaders use, every day, U.S.-based services, like, you know, run Windows or OSX, or use Facebook or LinkedIn, or store their data in clouds like iCloud or Skydrive or DropBox, or maybe use online services like Amazon web services or sales support? And the answer is, every single Swedish business leader does that every single day. And then we turn it around. How many American leaders use Swedish webmails and cloud services? And the answer is zero. So this is not balanced. It's not balanced by any means, not even close.
Dhe pastaj është ky argument që thotë, po, mirë, mund të jetë e vërtetë, por ka edhe vende të tjera që bëjnë të njëjtën gjë. Të gjithë shtetet kanë spiunazh. Dhe, ka mundësi të jetë e vërtetë. Shumë vende kanë spiunazh, por jo të gjithë, le të shohim disa shembuj. Të marim, p.sh., Suedinë Flas mbi Suedinë pasi Suedia ka një ligj të ngjashëm me atë të SHBA-s. Ku çdo trafik të dhënash që kalon përmes Suedisë shërbimet e inteligjencës së tyre kanë të drejtën ligjore të interceptojnë këtë trafik. Mirë pra, sa shtetas suedez, vendimmarrës dhe politikanë dhe drejtues biznesi përdorin çdo ditë, shërbime të bazuar në SHBA p.sh. përdorin Windows apo Mac OSX, apo Facebook o LinkedIn, apo magazinojnë të dhënat e tyre në "cloud" si iCloud apo Skydrive apo DropBox, apo përdorin shërbime online si Amazon apo shërbime të kujdesjes ndaj klientit. Përgjigja është, të gjithë biznesmenët Suedezë i përdorin këto shërbime çdo ditë. Dhe le të shohim anasjelltas. Sa lidera amerikan përdorin shërbime suedez emaili apo cloud. Përgjigjja është zero. Pra, kjo nuk është e balancuar. Kjo nuk është e balancuar në asnjë mënyrë, as edhe pak.
And when we do have the occasional European success story, even those, then, typically end up being sold to the United States. Like, Skype used to be secure. It used to be end-to-end encrypted. Then it was sold to the United States. Today, it no longer is secure. So once again, we take something which is secure and then we make it less secure on purpose, making all of us less secure as an outcome.
Dhe kur ndonjëherë kemi ndonjë sukses krejt europian, ky zakonisht përfundon duke iu shitur Shteteve të Bashkuara. Skype ishte i sigurt. Ai ishte shifruar nga përdoruesi në përdorues. Pastaj ju shit Shteteve të Bashkuara. Sot, nuk është më i besueshëm. Pra, të marim diçka e cila është e sigurtë dhe ta bëjmë atë më pak të sigurtë qëllimisht, rrjedhimisht duke na bërë ne më pak të sigurt.
And then the argument that the United States is only fighting terrorists. It's the war on terror. You shouldn't worry about it. Well, it's not the war on terror. Yes, part of it is war on terror, and yes, there are terrorists, and they do kill and maim, and we should fight them, but we know through these leaks that they have used the same techniques to listen to phone calls of European leaders, to tap the email of residents of Mexico and Brazil, to read email traffic inside the United Nations Headquarters and E.U. Parliament, and I don't think they are trying to find terrorists from inside the E.U. Parliament, right? It's not the war on terror. Part of it might be, and there are terrorists, but are we really thinking about terrorists as such an existential threat that we are willing to do anything at all to fight them? Are the Americans ready to throw away the Constituion and throw it in the trash just because there are terrorists? And the same thing with the Bill of Rights and all the amendments and the Universal Declaration of Human Rights and the E.U. conventions on human rights and fundamental freedoms and the press freedom? Do we really think terrorism is such an existential threat, we are ready to do anything at all?
Dhe pastaj është ky argument i cili thotë se Shtetet e Bashkuara po luftojnë vetëm terroristët. Kjo është lufta kundër terrorizmit. Ju nuk duhet të shqetësoheni në lidhje me të. Në fakt, ajo nuk është lufta kundër terrorizmit. Po, pjesërisht është, dhe po, ka terroristë të cilët vrasin dhe gjymtojnë, dhe ne duhet ti luftojmë ata, po ne e dimë nga këto rrjedhje informacioni që ata kanë përdorur të njëjtat teknika për të përgjuar telefonat e liderave evropian, për të monitoruar emailet e banorëve të Meksikës dhe Brazilit, për të lexuar emailet brenda Selisë të Kombeve të Bashkuara dhe Parlamentit Evropian , dhe nuk mendoj se po përpiqen të gjejnë terroristë brenda Parlamentit Evropian, apo jo? Kjo nuk është lufta kundër terrorizmit. Pjesërisht, ndoshta, ka terroristë, por ata po konsiderojnë me të vërtetë terroristët si një kërcënim tillë për ekzistencën tonë, që për ti luftuar, ne duhet t'i pranojmë të gjitha? A janë amerikanët gati për të marrë Kushtetutën e tyre dhe ta hedhin atë në plehra vetëm për shkak se ekzistojnë terroristët? E njëjta gjë me Ligjin e të Drejtave dhe të gjitha amendamentet, me Deklaratën Universale të Drejtave të Njeriut, dhe me Konventën Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut dhe lirive themelore, dhe liria e shtypit? Ne po konsiderojmë me të vërtetë që terrorizmi është një kërcënim ekzistencial, dhe ne jemi të gatshëm të pranojmë gjithcka kundër tij.
But people are scared about terrorists, and then they think that maybe that surveillance is okay because they have nothing to hide. Feel free to survey me if that helps. And whoever tells you that they have nothing to hide simply hasn't thought about this long enough.
Por njerëzit janë të frikësuar nga terroristët dhe ata mendojnë ndoshta që survejimi është normal sepse ata nuk kanë asgjë për të fshehur. Ndihuni të lirë të më survejoni nëse kjo ju ndihmon. Nëse dikush ju thotë se nuk ka asgjë për të fshehur, thjesht është se nuk e ka menduar gjatë.
(Applause)
(Duartrokitje)
Because we have this thing called privacy, and if you really think that you have nothing to hide, please make sure that's the first thing you tell me, because then I know that I should not trust you with any secrets, because obviously you can't keep a secret. But people are brutally honest with the Internet, and when these leaks started, many people were asking me about this. And I have nothing to hide. I'm not doing anything bad or anything illegal. Yet, I have nothing that I would in particular like to share with an intelligence agency, especially a foreign intelligence agency. And if we indeed need a Big Brother, I would much rather have a domestic Big Brother than a foreign Big Brother. And when the leaks started, the very first thing I tweeted about this was a comment about how, when you've been using search engines, you've been potentially leaking all that to U.S. intelligence. And two minutes later, I got a reply by somebody called Kimberly from the United States challenging me, like, why am I worried about this? What am I sending to worry about this? Am I sending naked pictures or something? And my answer to Kimberly was that what I'm sending is none of your business, and it should be none of your government's business either. Because that's what it's about. It's about privacy. Privacy is nonnegotiable. It should be built in to all the systems we use.
Sepse ne kemi këtë gjë të quajtur privacy, dhe në qoftë se në të vërtetë mendoni që nuk keni asgjë për të fshehur, ju lutem, sigurohuni që të më njoftoni menjëherë në mënyrë që unë ta di që nuk duhet t'ju besoj juve ndonjë sekret, sepse me sa duket ju nuk mund të mbani sekrete. Njerëzit janë tepër të sinqertë me internetin, dhe kur këto rrjedhje informacioni filluan shumë vetë më bënë pyetje në lidhje me të. Nuk kam asgjë për të fshehur. Unë nuk po bëj asgjë të gabuar ose të paligjshme. Nuk kam ende ndonjë gjë të veçantë që më do të pëlqente ta ndaja me agjencitë e zbulimit, sidomos një agjenci të huaj inteligjence. Dhe nëse me të vërtetë do të kisha nevojë për një Big Brother, do të preferoja një Big Brother vendas dhe jo një Big Brother të huaj. Dhe kur rrjedhja e informacionit filloi, gjëja e parë që shkrova në facebook mbi të ishte një koment i se si, kur ju përdorni një motor kërkimi, potencialisht po po i jap informacione personale, shërbimit të fshehtë amerikan. Dhe dy minuta më vonë mora një përgjigje nga dikush me emer Kimberly nga Shtetet e Bashkuara. Ajo më bërë pyetje si: pse isha i shqetësuar nga kjo? Çfarë po dërgoja që duhet të shqetësohem? Po dërgoj foto nudoje apo diçka tjetër? Dhe përgjigjia ime për Kimberly qe ajo që po dërgoj unë nuk është puna jote, dhe nuk duhet të jetë as problem i qeverisë tuaj. Pasi është fakti që bëhet fjalë për jetën private. Privatësia nuk është e negociueshme. Ajo duhet të jetë e integruar në të gjitha sistemet në përdorim.
(Applause)
(Duartrokitje)
And one thing we should all understand is that we are brutally honest with search engines. You show me your search history, and I'll find something incriminating or something embarrassing there in five minutes. We are more honest with search engines than we are with our families. Search engines know more about you than your family members know about you. And this is all the kind of information we are giving away, we are giving away to the United States.
Është një gjë që ne duhet të kuptojnë të gjithë që ne jemi shumë të sinqertë me motorët e kërkimit. Më tregoni historinë tuaj të kërkimit në internet, dhe unë do të gjej diçka kompromentuese, apo diçka të turpshme në të, brenda pesë minutave. Ne jemi më të sinqertë me motorët e kerkimit sesa jemi me familjet tona. Motorët e kërkimit dinë më tepër për ju sesa dinë pjesëtarët e familjes tuaj. Dhe është ky lloj informacioni që ne i japim Shteteve të Bashkuara.
And surveillance changes history. We know this through examples of corrupt presidents like Nixon. Imagine if he would have had the kind of surveillance tools that are available today. And let me actually quote the president of Brazil, Ms. Dilma Rousseff. She was one of the targets of NSA surveillance. Her email was read, and she spoke at the United Nations Headquarters, and she said, "If there is no right to privacy, there can be no true freedom of expression and opinion, and therefore, there can be no effective democracy."
Dhe përgjimi ndryshon rrjedhjen e historisë. Në e dimë këtë nga shëmbulli i presidentëve të korruptuar si Nixon. Përfytyroni nëse ai kishte këtë lloj monitorimi me mjetet që kemi sot. Më lejoni të citoj presidenten e Brazilit, znj. Dilma Rousseff. Ajo ka qenë një nga objektivat e mbikqyrur e NSA. Emailet e saj janë lexuar, dhe ajo foli në selinë e Kombeve të Bashkuar, dhe tha "Nëse nuk ka drejtësi për jetën private , nuk mund të ketë liri të vërtetë të shprehjes dhe mendimit, dhe kështu nuk mund të ketë demokraci e vërtetë."
That's what it's about. Privacy is the building block of our democracies. And to quote a fellow security researcher, Marcus Ranum, he said that the United States is right now treating the Internet as it would be treating one of its colonies. So we are back to the age of colonization, and we, the foreign users of the Internet, we should think about Americans as our masters.
Ja ku duhet të arrij. Privatësia është një element themeltar i demokracisë tonë. Po citoj një koleg studiues në siguri, Marcus Ranum, ai thotë që Shtetet e Bashkuara trajtojnë sot Internetin siç mund të trajtonin një nga kolonitë e tyre. Pra po kthehemi mbrapsh në kohën e kolonizimit, dhe ne, përdorues të huaj të internetit, duhet të konisderojmë amerikanët si mjeshtrat tanë.
So Mr. Snowden, he's been blamed for many things. Some are blaming him for causing problems for the U.S. cloud industry and software companies with these revelations -- and blaming Snowden for causing problems for the U.S. cloud industry would be the equivalent of blaming Al Gore for causing global warming.
Z. Snowden u akuzua për shumë gjëra Disa e akuzojnë atë që po shkakton u probleme bizneseve amerikanë të sherbimeve në cloud dhe kompanive të softuerit, me këto rrëfime dhe të akuzosh Snowden që po i shkakton probleme sektorit industrial amerikan të cloud, është njëlloj si të akuzosh Al Gore që po shkakton ngrohjen globale.
(Laughter)
(Të qeshura)
(Applause)
(Duartrokitje)
So, what is there to be done? Should we worry. No, we shouldn't worry. We should be angry, because this is wrong, and it's rude, and it should not be done. But that's not going to really change the situation. What's going to change the situation for the rest of the world is to try to steer away from systems built in the United States. And that's much easier said than done. How do you do that? A single country, any single country in Europe cannot replace and build replacements for the U.S.-made operating systems and cloud services.
Pra, çfarë mund të bëjmë? A duhet të shqetësohemi? Jo, nuk duhet. Duhet të jemi të zemëruar, pasi kjo është e gabuar, është e vrazhdë dhe nuk duhet bërë. Por kjo me të vërtetë nuk do të ndryshojë situatën . Çfarë do të ndryshojë situatën për pjesën tjetër të planetit, është të rrihet larg nga sistemet e ngritur në SHBA. Kjo është më e lehtë të thuhet sesa të bëhet. Si është e mundur? Një shtet, cilido shtet në Evropë nuk mund të ndërtojë dhe të zëvendësojë shërbimet e cloud dhe sistemet operativë të prodhuar në SHBA.
But maybe you don't have to do it alone. Maybe you can do it together with other countries. The solution is open source. By building together open, free, secure systems, we can go around such surveillance, and then one country doesn't have to solve the problem by itself. It only has to solve one little problem. And to quote a fellow security researcher, Haroon Meer, one country only has to make a small wave, but those small waves together become a tide, and the tide will lift all the boats up at the same time, and the tide we will build with secure, free, open-source systems, will become the tide that will lift all of us up and above the surveillance state.
Por ju nuk duhet ta bëni atë vetëm. Mbase duhet ta bëni sëbashku me shtetet e tjera. Zgjidhja janë programet me burim të hapur. Për të ndërtuar sëbashku sisteme të sigurta, të hapur dhe të lirë, ne mund të anashkalojmë këtë survejim, dhe një shtet nuk duhet ta zgjidhë këtë problem vetëm. Duhet të zgjidhë vetëm një problem të vogël. Po citoj një shok studiues në sigurinë, Haroon Meer, një shtet i vogël duhet të bëjë një dallgë të vogël dhe këto dallga të vogla sëbashku krijojnë një baticë, batica do të ngrerë lart të gjitha anijet njëkohësisht, dhe batica duhet të ndërtohet me sisteme me burim të hapur të sigurtë dhe pa pagesë, ne do të bëhemi batica që do na ngrerë të gjithëve lart dhe më lart mbi survejimin shtetëror.
Thank you very much.
Shumë faleminderit.
(Applause)
(Duartrokitje)