So I come from the tallest people on the planet -- the Dutch. It hasn't always been this way. In fact, all across the globe, people have been gaining height. In the last 150 years, in developed countries, on average, we have gotten 10 centimeters taller. And scientists have a lot of theories about why this is, but almost all of them involve nutrition, namely the increase of dairy and meat.
Tôi đến từ nhóm người cao nhất trên thế giới -- người Hà Lan. Không phải lúc nào cũng là như vậy. Thật ra trên toàn cầu, chiều cao của mọi người đang tăng. Trong 150 năm qua, ở các nước phát triển, trung bình, chiều cao của chúng ra tăng lên 10 cm Và các nhà khoa học có nhiều lý thuyết về việc tại sao lại thế phần lớn liên quan đến chế độ dinh dưỡng cụ thể là sự gia tăng của thực phẩm từ sữa và thịt.
In the last 50 years, global meat consumption has more than quadrupled, from 71 million tons to 310 million tons. Something similar has been going on with milk and eggs. In every society where incomes have risen, so has protein consumption. And we know that globally, we are getting richer. And as the middle class is on the rise, so is our global population, from 7 billion of us today to 9.7 billion by 2050, which means that by 2050, we are going to need at least 70 percent more protein than what is available to humankind today. And the latest prediction of the UN puts that population number, by the end of this century, at 11 billion, which means that we are going to need a lot more protein.
Trong 50 năm qua, việc tiêu thụ thịt toàn cầu đã tăng 4 lần, từ 71 triệu tấn lên 310 trệu tấn. Tương tự với sữa và trứng. Ở các xã hội mà nguồn thu nhập tăng, việc tiêu thụ thịt cũng vậy. Và chúng ta biết rằng trên toàn cầu, chúng ta đang trở nên giàu có hơn. Song song với việc gia tăng của tầng lớp trung lưu là dân số thế giới từ 7 tỉ người trong hiện tại tới 9.7 tỉ người vào năm 2050, có nghĩa rằng đến năm 2050, chúng ta sẽ cần nhiều hơn ít nhất là 70% lượng đạm so với những gì hiện tại loài người đang có Và gần đây nhất Liên Hợp Quốc dự đoán cuối thế kỉ này, dân số sẽ ở 11 tỉ người nghĩa là chúng ta sẽ cần hơn rất nhiều đạm
This challenge is staggering -- so much so, that recently, a team at Anglia Ruskin Global Sustainability Institute suggested that if we don't change our global policies and food production systems, our societies might actually collapse in the next 30 years.
Thách thức này thật đáng kinh ngạc -- đến mức, gần đây, một nhóm ở Viện Bền Vững Toàn Cầu Anglia Ruskin đã đề nghị rằng nếu chúng ta không thay đổi các chính sách toàn cầu và hệ thống sản xuất thực phẩm, xã hội của chúng ta sẽ sụp đổ trong 30 năm tới.
Currently, our ocean serves as the main source of animal protein. Over 2.6 billion people depend on it every single day. At the same time, our global fisheries are two-and-a-half times larger than what our oceans can sustainably support, meaning that humans take far more fish from the ocean than the oceans can naturally replace.
Hiện tại, đại dương của chúng ta cung cấp nguồn đạm động vật chính Hơn 2.6 tỉ người dựa vào nguồn này từng ngày. Đồng thời, Các đầm thủy sản trên toàn cầu đang 2.5 lần lớn hơn so với các vùng biển có thể cung cấp một cách bền vững, nghĩa rằng con người lấy từ đại dương nhiều cá hơn đại dương có thể tự thay thế.
WWF recently published a report showing that just in the last 40 years, our global marine life has been slashed in half. And another recent report suggests that of our largest predatory species, such as swordfish and bluefin tuna, over 90 percent has disappeared since the 1950s.
Quỹ Bảo Vệ Thiên Nhiên Quốc Tế gần đây đưa ra một báo cáo cho thấy trong 40 năm qua toàn cầu, hệ sinh vật biển đã bị cắt một nửa. Một báo cáo gần đây cho rằng các loài ăn thịt lớn nhất, như cá kiếm và cá ngừ vây xanh, hơn 90% đã biến mắt từ năm 1950.
And there are a lot of great, sustainable fishing initiatives across the planet working towards better practices and better-managed fisheries. But ultimately, all of these initiatives are working towards keeping current catch constant. It's unlikely, even with the best-managed fisheries, that we are going to be able to take much more from the ocean than we do today.
Và có rất nhiều những khởi đầu tuyệt vời, mang tính bền vững về thủy sản ở khắp hành tinh hướng tới cách làm việc tốt hơn và quản lý các đầm thủy sản tốt hơn. Nhưng cuối cùng, tất cả những khởi đầu này đều để giữ nguồn bắt cá hiện tại liên tục. Nhưng rất không có khả năng, kể cả với những đầm thủy sản được quản lý tốt nhất, rằng chúng ta sẽ có thể lấy nhiều hơn từ đại dương hơn những gì chúng ta đang lấy hiện nay.
We have to stop plundering our oceans the way we have. We need to alleviate the pressure on it. And we are at a point where if we push much harder for more produce, we might face total collapse. Our current systems are not going to feed a growing global population.
Chúng ta phải dừng việc cướp bóc đại dương Chúng ta phải giảm áp lực lên đại dương. Và chúng ta đang ở thời điểm mà nếu chúng ta ép thêm sản lượng, chúng ta sẽ phải đối mặt với sự sụp đổ hoàn toàn. Hệ thống hiện tại của chúng ra sẽ không cung cấp cho dân số đang gia tăng.
So how do we fix this? What's the world going to look like in just 35 short years when there's 2.7 billion more of us sharing the same resources? We could all become vegan. Sounds like a great idea, but it's not realistic and it's impossibly hard to mandate globally.
Vậy làm thế nào để sửa điều này? Thế giới sẽ thế nào chỉ trong 35 năm ngắn ngủi khi có thêm 2.7 tỉ người cùng chung một nguồn cung cấp? Chúng ta có thể cùng ăn chay. Nghe có vẻ như một ý kiến hay, nhưng không thực tế và khó một cách không tưởng để chỉ thị toàn cầu.
People are eating animal protein whether we like it or not. And suppose we fail to change our ways and continue on the current path, failing to meet demands.
Người ta ăn thịt dù chúng ta có thích hay không. Và cho rằng chúng ta không thay đổi được và tiếp tục trên con đường này, không đáp ứng được nhu cầu.
The World Health Organization recently reported that 800 million people are suffering from malnutrition and food shortage, which is due to that same growing, global population and the declining access to resources like water, energy and land. It takes very little imagination to picture a world of global unrest, riots and further malnutrition. People are hungry, and we are running dangerously low on natural resources. For so, so many reasons, we need to change our global food production systems.
Tổ Chức Y Tế Thế Giới gần đây đã báo cáo rằng 800 triệu người đang bị suy dinh dưỡng và thiếu thực phẩm, do dân số toàn cầu đang gia tăng và sự tiếp cận tới các nguồn tài nguyên như nước, năng lượng và đất đai đang giảm. Không cần trí tưởng tượng nhiều để thấy một thế giới với sự bất ổn bạo loạn và suy dinh dưỡng. Con người đang đói, và các nguồn tài nguyên đang ở mức thấp một cách nguy hiểm Bởi rất, rất nhiều lí do chúng ta cần thay đổi hệ thống sản xuất thực phẩm toàn cầu.
We must do better and there is a solution. And that solution lies in aquaculture -- the farming of fish, plants like seaweed, shellfish and crustaceans. As the great ocean hero Jacques Cousteau once said, "We must start using the ocean as farmers instead of hunters. That's what civilization is all about -- farming instead of hunting." Fish is the last food that we hunt.
Chúng ta cần phải làm tốt hơn và có một giải pháp. Và giải pháp đó là từ nuôi trồng thủy sản-- nuôi cá, thực vật như rong biển, và các loài có vỏ và giáp xác. Như vị anh hùng đại dương Jacques Cousteau từng nói "Chúng ta cần bắt đầu sử dụng đại dương như người nông dân thay vì thợ săn Đây chính là nền văn minh-- trồng thay vì săn." Cá là thực phẩm cuối cùng chúng ta săn
And why is it that we keep hearing phrases like, "Life's too short for farmed fish," or, "Wild-caught, of course!" over fish that we know virtually nothing about? We don't know what it ate during its lifetime, and we don't know what pollution it encounters. And if it was a large predatory species, it might have gone through the coast of Fukushima yesterday. We don't know. Very few people realize the traceability in fisheries never goes beyond the hunter that caught the wild animal.
Và tại sao mà chúng ta cứ nghe những câu như; "Cuộc đời quá ngắn để (ăn) cá nuôi" hoặc, "Tất nhiên là cá bắt rồi!" về cá mà chúng ta chẳng biết gì về? Chúng ta không biết cả đời hắn đã ăn gì và chúng ta không biết sự ô nhiễm hắn phải đối mặt với. Và nếu hắn là một loài săn mồi, hắn có thể đã phải bơi dọc bờ Fukushima ngày hôm qua. Chúng ta không biết. Rất ít người nhận ra khả năng tìm nguồn gốc của hải sản không bao giờ đi quá người thợ săn đã bắt hải sản hoang dã đó.
But let's back up for a second and talk about why fish is the best food choice. It's healthy, it prevents heart disease, it provides key amino acids and key fatty acids like Omega-3s, which is very different from almost any other type of meat. And aside from being healthy, it's also a lot more exciting and diverse.
Những hãy lùi lại 1 giây và nói về việc tại sao cá là lựa chọn thực phẩm tốt nhất. Nó tốt cho sức khỏe, ngăn ngừa bệnh tim, nó cung cấp các amino acid chủ chốt và các acid béo chủ chốt như Omega-3, rất khác so với bất kể một loại thịt nào. Và ngoài việc tốt cho sức khỏe, nó còn thú vị và phong phú hơn rất nhiều.
Think about it -- most animal farming is pretty monotonous. Cow is cow, sheep is sheep, pig's pig, and poultry -- turkey, duck, chicken -- pretty much sums it up. And then there's 500 species of fish being farmed currently. not that Western supermarkets reflect that on their shelves, but that's beside that point.
Hãy nghĩ về điều này-- phần lớn các trại chăn nuôi đều khá đơn điệu. Bò là bò, cừu là cừu, lợn là lợn, và gia cầm-- gà tây, vịt, gà -- tóm lại là như vậy. Và rồi còn có 500 loài cá hiện tại đang được nuôi. Các siêu thị phương Tây không hẳn phản ánh điều này trên các giá hàng, nhưng đó nằm ngoài điểm này.
And you can farm fish in a very healthy manner that's good for us, good for the planet and good for the fish. I know I sound fish-obsessed --
Và bạn có thể chăn cá một cách rất lành mạnh điều này tốt cho chúng ta, cho hành tinh và tốt cho loài cá. Tôi biết tôi nghe có vẻ như bị ám ảnh bởi cá --
(Laughter)
(Cười)
Let me explain: My brilliant partner and wife, Amy Novograntz, and I got involved in aquaculture a couple of years ago. We were inspired by Sylvia Earle, who won the TED Prize in 2009. We actually met on Mission Blue I in the Galapagos. Amy was there as the TED Prize Director; me, an entrepreneur from the Netherlands and concerned citizen, love to dive, passion for the oceans.
Hãy để tôi giải thích: Tôi và người đồng hành cũng như vợ của tôi, Amy Novograntz, tham gia nuôi trồng thủy sản vài năm trước. Chúng tôi lấy cảm hứng từ Sylvia Earle, người đã đạt giải TED năm 2009. Chúng tôi gặp nhau tại Mission Blue I tại Galapagos. Amy ở đó với tư cách là Giám Đốc Giải TED; tôi, một doanh nhân từ Hà Lan một công dân đầy mối quan tâm, yêu thích lặn, đam mê đại dương.
Mission Blue truly changed our lives. We fell in love, got married and we came away really inspired, thinking we really want to do something about ocean conservation -- something that was meant to last, that could make a real difference and something that we could do together.
Mission Blue thực sự đã thay đổi cuộc đời của chúng tôi. Chúng tôi đã yêu nhau, cưới nhau và đi với rất nhiều cảm hứng, nghĩ rằng chúng tôi rất muốn làm một điều gì đó để bảo tồn đại dương-- một cái gì đó bền vững, thật sự có thể mang lại một điều khác biệt một điều gì đó chúng tôi có thể làm cùng nhau.
Little did we expect that that would lead us to fish farming. But a few months after we got off the boat, we got to a meeting at Conservation International, where the Director General of WorldFish was talking about aquaculture, asking a room full of environmentalists to stop turning from it, realize what was going on and to really get involved because aquaculture has the potential to be just what our oceans and populations need.
Chúng tôi không ngờ rằng nó sẽ đưa chúng tôi tới chăn cá. Nhưng vài tháng sau khi xuống tàu, chúng tôi đến một cuộc họp tại Quỹ Bảo Tồn Quốc Tế, mà Tổng Giám Đốc Ngành Cá Thế Giới nói về nuôi trồng thủy sản, thỉnh cầu cả phòng đầy những nhà môi trường học đừng quay mặt lại với nó, để nhận thấy điều gì đang xảy ra và để thật sự tham gia bới vì nuôi trồng thủy sản có tiềm năng để trở thành thứ mà đại dương và dân số của chúng ta cần.
We were stunned when we heard the stats that we didn't know more about this industry already and excited about the chance to help get it right.
Chúng tôi choáng váng khi nghe các thống kê mà chúng tôi chưa biết nhiều về ngành công nghiệp này và hào hứng về cơ hội để giúp làm cho đúng.
And to talk about stats -- right now, the amount of fish consumed globally, wild catch and farmed combined, is twice the tonnage of the total amount of beef produced on planet earth last year. Every single fishing vessel combined, small and large, across the globe, together produce about 65 million tons of wild-caught seafood for human consumption.
Và nói về các thống kê -- hiện tại, lượng cá tiêu thụ toàn cầu bao gồm cả đánh bắt và chăn nuôi. gấp đôi lượng tấn của tổng số thịt bò được sản xuất trên toàn trái đất năm ngoái. Kết hợp từng thuyền đánh cá, to và bé, trên toàn thế giới, sản xuất tổng cộng 65 triệu tấn hải sản hoang dã cho tiêu thụ của con người.
Aquaculture this year, for the first time in history, actually produces more than what we catch from the wild.
Nuôi trồng thủy sản năm nay, lần đầu tiên trong lịch sử, thật sự sản xuất nhiều hơn những gì chúng ta đánh bắt trong tự nhiên.
But now this: Demand is going to go up. In the next 35 years, we are going to need an additional 85 million tons to meet demand, which is one-and-a-half times as much, almost, as what we catch globally out of our oceans. An enormous number.
Nhưng giờ: Nhu cầu đang tăng lên. Trong 35 năm tới, chúng ta sẽ cần thêm 85 triệu tấn để đạt nhu cầu, nghĩa là gần như gấp 1.5 lần, so với những gì chúng ta bắt từ đại dương toàn cầu. Một con số khổng lồ.
It's safe to assume that that's not going to come from the ocean. It needs to come from farming. And talk about farming -- for farming you need resources. As a human needs to eat to grow and stay alive, so does an animal. A cow needs to eat eight to nine pounds of feed and drink almost 8,000 liters of water to create just one pound of meat. Experts agree that it's impossible to farm cows for every inhabitant on this planet. We just don't have enough feed or water.
Có thể an toàn mà cho rằng, con số này sẽ không đến từ đại dương. Chúng cần đến từ chăn nuôi. Và nói về việc chăn nuôi -- để chăn nuôi bạn cần tài nguyên. Cũng như con người cần ăn để phát triển và để sống, loài vật cũng vậy. Một con bò cần ăn 4 đến 5 cân thức ăn và uống gần 8,000 lít nước để cung cấp chỉ nửa cân thịt. Các chuyên gia đồng ý rằng để nuôi bò cho tất cả dân cư của hành tinh này là không thể. Chúng ta không có đủ thức ăn và nước.
And we can't keep cutting down rain forests for it. And fresh water -- planet earth has a very limited supply. We need something more efficient to keep humankind alive on this planet.
Và chúng ta không thể tiếp tục chặt đốn rừng nhiệt đới để làm điều này. Và nước ngọt -- trái đất có một nguồn cung cấp có hạn. Chúng ta cần một cái gì đó hiệu quả hơn để giúp con người tồn tại trên hành tinh này.
And now let's compare that with fish farming. You can farm one pound of fish with just one pound of feed, and depending on species, even less. And why is that? Well, that's because fish, first of all, float. They don't need to stand around all day resisting gravity like we do. And most fish are cold-blooded -- they don't need to heat themselves. Fish chills.
Giờ hãy so sánh điều đó với chăn nuôi cá. Chúng ta có thể chăn nửa cân cá chỉ với nửa cân thức ăn, và tùy thuộc vào loài, thậm chí còn ít hơn. Tại sao lại vậy? Bởi vì cá, thứ nhất, nổi. Chúng không cần đứng cả ngày, chống chọi với lực hấp dẫn như chúng ta Và phần lớn loài cá là máu lạnh -- chúng không cần giữ nhiệt. Khá là thảnh thơi.
(Laughter)
(Cười)
And it needs very little water, which is counterintuitive, but as we say, it swims in it but it hardly drinks it. Fish are the most resource-efficient animal protein available to humankind, aside from insects.
Và cần rất ít nước, có vẻ không lô gic, nhưng như ta nói, bơi trong nước mà ít bao giờ uống. Cá là nguồn đạm hiệu quả nhất mà loài người có, bên cạnh côn trùng.
How much we've learned since. For example, on top of that 65 million tons that's annually caught for human consumption, there's an additional 30 million tons caught for animal feed, mostly sardines and anchovies for the aquaculture industry that's turned into fish meal and fish oil.
Chúng ta đã học được bao nhiêu Ví dụ, thêm vào 65 triệu tấn được bắt hàng năm cho loài người tiêu thụ, là 30 nghìn tấn bắt để nuôi động vật, chủ yếu là cá mòi và cá cơm để ngành thủy sản chế biến thành bột cá và dầu cá.
This is madness. Sixty-five percent of these fisheries, globally, are badly managed. Some of the worst issues of our time are connected to it. It's destroying our oceans. The worst slavery issues imaginable are connected to it. Recently, an article came out of Stanford saying that if 50 percent of the world's aquaculture industry would stop using fish meal, our oceans would be saved. Now think about that for a minute.
Thật là điên rồ. 65% trang trại cá, toàn cầu, được quản lý rất tồi. Một số những vấn đề xấu nhất của thời đại có liên quan đến điều này. Chúng đang phá hủy đại dương của chúng ta. Những vấn đề bóc lột tồi tệ nhất có liên quan đến chúng. Gần đây một bài viết của Stanford nói rằng nếu 50% ngành thủy sản trên thế giới dừng việc sử dụng cá bột, đại dương của chúng ta sẽ được cứu. Giờ hãy nghĩ về điều này một phút.
Now, we know that the oceans have far more problems -- they have pollution, there's acidification, coral reef destruction and so on. But it underlines the impact of our fisheries, and it underlines how interconnected everything is. Fisheries, aquaculture, deforestation, climate change, food security and so on.
Chúng ta biết rằng đại dương có nhiều vấn đề -- ô nhiễm, a xít hóa, rạng san hô bị hủy hoại, vân vân. Nhưng chúng nhấn mạnh ảnh hưởng của thủy sản, và nhấn mạnh mọi thứ đều kết nốt với nhau như thế nào. Đánh bắt cá, ngành thủy sản, chặt phá rừng, biến đổi khí hậu, đảm bảo lương thực vân vân
In the search for alternatives, the industry, on a massive scale, has reverted to plant-based alternatives like soy, industrial chicken waste, blood meal from slaughterhouses and so on.
Trong cuộc tìm kiếm các giải pháp thay thế, ngành công nghiệp, trên quy mô lớn đã quay lại các giải pháp dựa vào thực vật như đậu nành, thịt vụn từ gà công nghiệp, vụn máu từ các lò mổ vân vân.
And we understand where these choices come from, but this is not the right approach. It's not sustainable, it's not healthy. Have you ever seen a chicken at the bottom of the ocean? Of course not. If you feed salmon soy with nothing else, it literally explodes. Salmon is a carnivore, it has no way to digest soy.
Và chúng tôi hiểu những lựa chọn này là từ đâu mà ra, nhưng đây không phải là cách tiếp cận đúng. Nó không bền vững, không tốt cho sức khỏe. Bạn đã bao giờ thấy một con gà ở đáy biển chưa? Tất nhiên là chưa. Nếu bạn cho cá hồi ăn đậu nành và không gì cả, hắn sẽ nổ tung. Cá hồi là loài ăn thịt, hắn không thể tiêu hóa đậu nành.
Now, fish farming is by far the best animal farming available to humankind. But it's had a really bad reputation. There's been excessive use of chemicals, there's been virus and disease transfered to wild populations, ecosystem destruction and pollution, escaped fish breeding with wild populations, altering the overall genetic pool, and then of course, as just mentioned, the unsustainable feed ingredients.
Chăn nuôi cá, cho đến nay là cách chăn nuôi động vật tốt nhất mà loài người có. Nhưng nó đã có tai tiếng không hay. Đã có việc sử dụng hóa chất quá độ, đã có vi rút và bệnh tật lây lan tới quần thể hoang dã, phá hủy và ô nhiễm hệ sinh thái, cá nuôi thoát và lai giống với quần thể hoang dã, thay đổi nguồn gen tổng thể, và tất nhiên, như đã nói tới, các thành phần thức ăn thiếu tính bền vững.
How blessed were the days when we could just enjoy food that was on our plate, whatever it was. Once you know, you know. You can't go back. It's not fun. We really need a transparent food system that we can trust, that produces healthy food.
Thật may mắn làm sao, những ngày khi chúng ta có thể thưởng thức đồ ăn trên đĩa của mình, dù nó là cái gì. Giờ khi đã biết, bạn không thể quay trở lại. Không vui vẻ chút nào. Chúng ta thật sự cần một hệ thống thực phẩm minh bạch mà chúng ta tin tưởng sản xuất thực phẩm lành mạnh.
But the good news is that decades of development and research have led to a lot of new technologies and knowledge that allow us to do a lot better. We can now farm fish without any of these issues.
Nhưng tin tốt là hàng thập kỉ phát triển và nghiên cứu đã dẫn tới nhiều công nghệ và kiến thức cho phép chúng ta làm tốt hơn nhiều. Chúng ta giờ có thể chăn cá mà không có những vấn đề trên.
I think of agriculture before the green revolution -- we are at aquaculture and the blue revolution. New technologies means that we can now produce a feed that's perfectly natural, with a minimal footprint that consists of microbes, insects, seaweeds and micro-algae. Healthy for the people, healthy for the fish, healthy for the planet.
Tôi nghĩ đến ngành nông nghiệp trước cuộc cách mạng xanh -- chúng ta đang ở ngành thủy sản và cuộc cách mạng xanh dương. Công nghệ mới có nghĩa là chúng ta giờ có thể tạo ra thức ăn hoàn toàn tự nhiên, giảm thiểu dấn chân sinh thái bao gồm vi khuẩn, côn trùng rong biển và vi tảo. Tốt cho người, tốt cho cá, tốt cho hành tinh.
Microbes, for example, can be a perfect alternative for high-grade fish meal -- at scale.
Ví dụ như vi khuẩn có thể thay thế bột cá cao cấp -- trên vi mô.
Insects are the -- well, first of all, the perfect recycling because they're grown on food waste; but second, think of fly-fishing, and you know how logical it actually is to use it as fish feed. You don't need large tracts of land for it and you don't need to cut down rain forests for it. And microbes and insects are actually net water producers.
Côn trùng-- trước hết, là sự tái chế hoàn hảo vì chúng lớn từ thức ăn thừa; và thứ hai, nghĩ đến cách câu cá bằng ruồi nhân tạo, và bạn biết sẽ lô gic thế nào khi sử dụng nó để nuôi cá. Bạn không cần nhiều đất và bạn cũng không cần chặt rừng nhiệt đới. Và vi khuẩn và côn trùng thật ra có thể sản xuất thêm nước.
This revolution is starting as we speak, it just needs scale. We can now farm far more species than ever before in controlled, natural conditions, creating happy fish.
Cuộc cách mạng này đang bắt đầu nó chỉ cần thêm quy mô. Chúng ta giờ có thể chăn nuôi nhiều loài hơn bao giờ hết ở các điều kiện được kiểm soát, tự nhiên, tạo ra cá lành mạnh.
I imagine, for example, a closed system that's performing more efficiently than insect farming, where you can produce healthy, happy, delicious fish with little or no effluent, almost no energy and almost no water and a natural feed with a minimal footprint. Or a system where you grow up to 10 species next to each other -- off of each other, mimicking nature. You need very little feed, very little footprint. I think of seaweed growing off the effluent of fish, for example.
Tôi tưởng tượng rằng, ví dụ, một hệ thống kín có hiệu quả hơn chăn nuôi côn trùng, nơi bạn có thể sản xuất những con cá khỏe mạnh, hạnh phúc, thơm ngon với ít hoặc không chất thải, gần như không tốn năng lượng và nước và nguồn thức ăn tự nhiên với ít dấu ấn sinh thái. Hoặc một hệ thống mà bạn nuôi đến tận 10 loài cạnh nhau -- sống nhờ nhau, bắt chước tự nhiên. Bạn cần rất ít thức ăn, rất ít dấu ấn sinh thái. Tôi nghĩ đến, ví dụ như việc trồng tảo biển từ chất thải của cá.
There's great technologies popping up all over the globe. From alternatives to battle disease so we don't need antibiotics and chemicals anymore, to automated feeders that feel when the fish are hungry, so we can save on feed and create less pollution. Software systems that gather data across farms, so we can improve farm practices.
Có những công nghệ tuyệt vời xuất hiện trên toàn cầu. Từ những phương pháp chống bệnh tật để chúng ta không cần kháng sinh và chất hóa học, cho đến những bộ máy cho ăn tự động có thể biết được khi cá đói, để chúng ta có thể tiết kiệm thức ăn và giảm thiểu ô nhiễm. Các hệ thống phần mềm thu thập dữ liệu từ các trại, để chúng ta có thể cải tiến cách chăn nuôi.
There's really cool stuff happening all over the globe. And make no mistake -- all of these things are possible at a cost that's competitive to what a farmer spends today. Tomorrow, there will be no excuse for anyone to not do the right thing.
Có những thứ rất tuyệt đang xảy ra trên toàn cầu. Xin đừng nhầm lẫn -- tất cả những thứ trên đều có thể với mức giá cạnh tranh được với giá mà một nông dân hiện tại đang chi trả. Ngày mai, sẽ không còn lí do gì để bất cứ ai không làm điều đúng đắn.
So somebody needs to connect the dots and give these developments a big kick in the butt. And that's what we've been working on the last couple of years, and that's what we need to be working on together -- rethinking everything from the ground up, with a holistic view across the value chain, connecting all these things across the globe, alongside great entrepreneurs that are willing to share a collective vision.
Bởi vậy ai đó phải kết nối các điểm lại với nhau và cho những phát kiến này một cú đá từ đằng sau. Và đây là thứ chúng tôi đã bắt tay vào làm trong những năm qua, và đây là thứ chúng tôi cần để tiếp tục cùng nhau làm -- nghĩ lại mọi thứ theo hường từ dưới lên, với một cái nhìn các chuỗi giá trị một cách toàn diện, nối tất cả các thứ này trên toàn cầu, bên cạnh các doanh nhân giỏi sẵn sàng chung một cái nhìn tập thể.
Now is the time to create change in this industry and to push it into a sustainable direction. This industry is still young, much of its growth is still ahead. It's a big task, but not as far-fetched as you might think. It's possible.
Giờ là lúc tạo ra thay đổi trong ngành này và đẩy nó đi vào một hướng có tình bền vững. Ngành này vẫn còn trẻ, nhiều sự trưởng thành vẫn còn ở phía trước. Đây là một công việc lớn, nhưng không quá xa vời như bạn nghĩ. Điều này là có thể.
So we need to take pressure off the ocean. We want to eat good and healthy. And if we eat an animal, it needs to be one that had a happy and healthy life.
Và chúng ta cần giảm bớt áp lực lên đại dương. Chúng ta muốn ăn ngon và tốt cho sức khỏe. Và nếu chúng ta ăn động vật, nó cần phải có một cuộc sống hạnh phúc và mạnh khỏe.
We need to have a meal that we can trust, live long lives. And this is not just for people in San Francisco or Northern Europe -- this is for all of us. Even in the poorest countries, it's not just about money. People prefer something fresh and healthy that they can trust over something that comes from far away that they know nothing about. We're all the same.
Chúng ta cần có một bữa ăn mà chúng ta có thể tin tương, đã sống lâu. Và đây không chỉ là cho những người sống ở San Francisco hay Bắc Âu -- mà là cho tất cả chúng ta. Kể cả ở những nước nghèo nhất, Đây không phải là về tiền. Con người thích những thứ tươi và tốt cho sức khỏe mà họ có thể tin tưởng hơn là những thứ từ những nơi xa xôi mà họ không biết gì về. Chúng ta đều giống nhau.
The day will come where people will realize -- no, demand -- farmed fish on their plate that's farmed well and that's farmed healthy -- and refuse anything less.
Ngày đó sẽ đến khi con người nhận ra -- không, yêu cầu -- cá nuôi trên đĩa của họ cá được chăn tốt và chăn một cách khỏe mạnh -- và từ chối bất kì những thứ gì ít hơn thế.
You can help speed this up. Ask questions when you order seafood. Where does my fish come from? Who raised it, and what did it eat? Information about where your fish comes from and how it was produced needs to be much more readily available. And consumers need to put pressure on the aquaculture industry to do the right thing.
Bạn có thể giúp tăng tiến độ. Hỏi khi bạn gọi hải sản. Cá của tôi từ đâu ra? Ai nuôi nó, và nó ăn gì? Thông tin về cá từ đâu ra và được sản xuất thế nào cần phải có sẵn và nhiều hơn. Và người tiêu dùng cần tạo áp lực lên ngành thủy sản để làm điều đúng đắn.
So every time you order, ask for detail and show that you really care about what you eat and what's been given to you. And eventually, they will listen. And all of us will benefit.
Vậy nên mỗi lần gọi món, hỏi chi tiết và cho họ biết rằng bạn thật sự quan tâm đến những gì bạn ăn và những gì được đưa cho bạn. Và dần dần, họ sẽ lắng nghe. Và tất cả chúng ta sẽ được lợi.
Thank you.
Cảm ơn.
(Applause)
(Vỗ tay)