Μεγάλωσα στην Ευρώπη και ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος με πρόλαβε όταν ήμουν μεταξύ 7 και 10 ετών. Τότε συνειδητοποίησα πόσοι λίγοι από τους ενήλικους που ήξερα μπόρεσαν να αντέξουν τις τραγωδίες του πολέμου, πόσοι λίγοι από αυτούς μπόρεσαν να ξαναχτίσουν μια φυσιολογική, γεμάτη, και ευτυχισμένη ζωή όταν η εργασία τους, το σπίτι τους, η ασφάλειά τους καταστράφηκαν από τον πόλεμο. Έτσι, ενδιαφέρθηκα να κατανοήσω τι συνεισφέρει σε μια ζωή που έχει αξία και σημασία. Και προσπάθησα, ως παιδί, ως έφηβος, να διαβάσω φιλοσοφία και να ασχοληθώ με την τέχνη και τη θρησκεία και με πολλά άλλα μονοπάτια που έβλεπα ως πιθανές απαντήσεις σε αυτή την ερώτηση. Και τελικά κατέληξα να ασχοληθώ με την ψυχολογία από τύχη.
I grew up in Europe, and World War II caught me when I was between seven and 10 years old. And I realized how few of the grown-ups that I knew were able to withstand the tragedies that the war visited on them -- how few of them could even resemble a normal, contented, satisfied, happy life once their job, their home, their security was destroyed by the war. So I became interested in understanding what contributed to a life that was worth living. And I tried, as a child, as a teenager, to read philosophy and to get involved in art and religion and many other ways that I could see as a possible answer to that question. And finally I ended up encountering psychology by chance.
Ήμουνα σε ένα χιονοδρομικό κέντρο στην Ελβετία χωρίς καθόλου λεφτά ώστε να μπορέσω να διασκεδάσω, γιατί το χιόνι είχε λιώσει και δεν είχα λεφτά για να πάω κινηματογράφο, αλλά ανακάλυψα, διαβάζοντας στην εφημερίδα ότι θα γινόταν μια ομιλία από κάποιον που είχα συναντήσει στο κέντρο της Ζυρίχης, και θα μιλούσε για ιπτάμενους δίσκους. Και σκέφτηκα, εντάξει, αφού δεν μπορώ να πάω σινεμά, τουλάχιστον μπορώ να ακούσω δωρεάν για τους ιπτάμενους δίσκους. Και ο ομιλητής είχε πολύ ενδιαφέρον. Για την ακρίβεια, αντί να μιλήσει για μικρά πράσινα ανθρωπάκια, μίλησε για το ότι ο ψυχισμός των Ευρωπαίων είχε τραυματιστεί από τον πόλεμο και πως τώρα πρόβαλαν ιπτάμενους δίσκους στον ουρανό, περίπου όπως τα μαντάλα των αρχαίων Ινδουιστών, είχαν προβληθεί με κάποιο τρόπο στον ουρανό ως μια προσπάθεια να επανακτηθεί κάποια αίσθηση τάξης στο χάος του πολέμου. Και αυτό μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρον. Και έτσι ξεκίνησα να διαβάζω τα βιβλία του μετά την ομιλία. Ο ομιλητής ήταν ο Καρλ Γιούνγκ, για τον οποίο ή τη δουλειά του δεν ήξερα τίποτα.
I was at a ski resort in Switzerland without any money to actually enjoy myself, because the snow had melted and I didn't have money to go to a movie. But I found that on the -- I read in the newspapers that there was to be a presentation by someone in a place that I'd seen in the center of Zurich, and it was about flying saucers [that] he was going to talk. And I thought, well, since I can't go to the movies, at least I will go for free to listen to flying saucers. And the man who talked at that evening lecture was very interesting. Instead of talking about little green men, he talked about how the psyche of the Europeans had been traumatized by the war, and now they're projecting flying saucers into the sky. He talked about how the mandalas of ancient Hindu religion were kind of projected into the sky as an attempt to regain some sense of order after the chaos of war. And this seemed very interesting to me. And I started reading his books after that lecture. And that was Carl Jung, whose name or work I had no idea about.
Μετά ήρθα στην Αμερική να σπουδάσω Ψυχολογία και ξεκίνησα την προσπάθεια να κατανοήσω τις πηγές της ευτυχίας. Αυτό είναι ένα τυπικό αποτέλεσμα που αρκετοί έχουν παρουσιάσει, και υπάρχουν πολλές εκδοχές για αυτό. Αλλά αυτό, για παράδειγμα, δείχνει ότι περίπου το 30% των ανθρώπων που ρωτήθηκαν στις ΗΠΑ από το 1956 λένε ότι η ζωή τους είναι πολύ ευτυχισμένη. Και αυτό δεν έχει αλλάξει καθόλου. Ενώ το προσωπικό εισόδημα, αφαιρώντας την επίδραση του πληθωρισμού, έχει παραπάνω από διπλασιαστεί, σχεδόν τριπλασιαστεί στην ίδια περίοδο. Αλλά, βασικά ανακαλύπτουμε το ίδιο αποτέλεσμα, δηλαδή, ότι μετά από ένα σημείο που αντιστοιχεί, πάνω κάτω, με περίπου 1.000 δολάρια πάνω από το ελάχιστο όριο της φτώχειας, οποιαδήποτε υλική βελτίωση δεν φαίνεται να επηρεάζει πόσο ευτυχισμένοι είναι οι άνθρωποι. Και, για την ακρίβεια, ανακαλύπτουμε ότι η έλλειψη βασικών πόρων, υλικών πόρων, συμβάλλει στη δυστυχία, αλλά η αύξηση των υλικών πόρων δεν αυξάνει την ευτυχία.
Then I came to this country to study psychology and I started trying to understand the roots of happiness. This is a typical result that many people have presented, and there are many variations on it. But this, for instance, shows that about 30 percent of the people surveyed in the United States since 1956 say that their life is very happy. And that hasn't changed at all. Whereas the personal income, on a scale that has been held constant to accommodate for inflation, has more than doubled, almost tripled, in that period. But you find essentially the same results, namely, that after a certain basic point -- which corresponds more or less to just a few 1,000 dollars above the minimum poverty level -- increases in material well-being don't seem to affect how happy people are. In fact, you can find that the lack of basic resources, material resources, contributes to unhappiness, but the increase in material resources does not increase happiness.
κατά συνέπεια, η έρευνά μου επικεντρώθηκε περισσότερο, μετά την ανακάλυψη ότι αυτά τα ευρήματα αντιστοιχούσαν και με τη δική μου εμπειρία, προσπάθησα να κατανοήσω, σε ποιο μέρος της καθημερινής μας ζωής, της κανονικής μας εμπειρίας, νιώθουμε πραγματικά ευτυχισμένοι. Και για να ξεκινήσω, αυτές οι έρευνες περίπου πριν από 40 χρόνια, άρχισα να μελετάω δημιουργικούς ανθρώπους, στην αρχή καλλιτέχνες και επιστήμονες και ούτω καθεξής, επιδιώκοντας να κατανοήσω τις τους έκανε να νιώθουν ότι η ζωή τους αποκτούσε αξία με το να ασχολούνται με πράγματα για τα οποία πολλοί από αυτούς δεν περίμεναν ούτε δόξα ούτε χρήματα, αλλά που έδινε νόημα και αξία στη ζωή τους.
So my research has been focused more on -- after finding out these things that actually corresponded to my own experience, I tried to understand: where -- in everyday life, in our normal experience -- do we feel really happy? And to start those studies about 40 years ago, I began to look at creative people -- first artists and scientists, and so forth -- trying to understand what made them feel that it was worth essentially spending their life doing things for which many of them didn't expect either fame or fortune, but which made their life meaningful and worth doing.
Αυτό είναι από έναν από τους κορυφαίους Αμερικάνους συνθέτες, τη δεκαετία του '70. Και η συνέντευξη ήταν 40 σελίδες. Αλλά αυτό το μικρό απόσπασμα αποτελεί μια καλή ανακεφαλαίωση στο τι είπε στη συνέντευξη. Και περιγράφει πως νιώθει όταν η σύνθεση πάει καλά. Και το περιγράφει ως μια κατάσταση έκστασης
This was one of the leading composers of American music back in the '70s. And the interview was 40 pages long. But this little excerpt is a very good summary of what he was saying during the interview. And it describes how he feels when composing is going well. And he says by describing it as an ecstatic state.
Έκσταση στα αρχαία Ελληνικά σήμαινε απλά το να στέκεσαι δίπλα σε κάτι, στο περιθώριο του. Και μετά ουσιαστικά έγινε αναλογία για μια διαννοητική κατάσταση όπου νιώθεις ότι αυτό που κάνεις δεν είναι μέρος της καθημερινή σου ρουτίνας. Έτσι έκσταση ουσιαστικά σημαίνει να περνάς σε μια άλλη πραγματικότητα. Και είναι ενδιαφέρον, εάν το καλοσκεφτείτε, πως, όταν σκεφτόμαστε για τους πολιτισμούς που θεωρούμε ότι αποτέλεσαν κορυφαίες ανθρώπινες επιτυχίες είτε μιλάμε για την Κίνα, την αρχαία Ελλάδα, τον Ινδικό πολιτισμό, ή τους Μάγια ή τους Αιγύπτιους - ό,τι ξέρουμε τέλος πάντων για αυτούς είναι πραγματικά οι εκστάσεις τους και όχι η καθημερινότητά τους. Ξέρουμε για τους ναούς που έχτισαν, ώστε οι άνθρωποι να έρχονταν να βιώσουν μια διαφορετική πραγματικότητα. Ξέρουμε για τις αρένες, τα θέατρα -- αυτά είναι ερείπια των πολιτισμών και είναι τα μέρη όπου οι άνθρωποι πήγαιναν να βιώσουν μια πιο συμπυκνωμένη, πιο δομημένη εμπειρία.
Now, "ecstasy" in Greek meant simply to stand to the side of something. And then it became essentially an analogy for a mental state where you feel that you are not doing your ordinary everyday routines. So ecstasy is essentially a stepping into an alternative reality. And it's interesting, if you think about it, how, when we think about the civilizations that we look up to as having been pinnacles of human achievement -- whether it's China, Greece, the Hindu civilization, or the Mayas, or Egyptians -- what we know about them is really about their ecstasies, not about their everyday life. We know the temples they built, where people could come to experience a different reality. We know about the circuses, the arenas, the theaters. These are the remains of civilizations and they are the places that people went to experience life in a more concentrated, more ordered form.
Αυτός ο άνδρας δεν χρειάζεται να πάει σε ένα αντίστοιχο μέρος, που είναι επίσης, αυτό το μέρος, η αρένα, χτισμένη όπως ένα Αρχαιοελληνικό αμφιθέατρο, είναι ακόμα ένα μέρος έκστασης. Συμμετέχουμε σε μια πραγματικότητα που είναι διαφορετική από την καθημερινότητα στην οποία έχουμε συνηθίσει Αλλά αυτός ο άνδρας δεν χρειάζεται να πάει εκεί. το μόνο που χρειάζεται είναι ένα κομμάτι χαρτί για να βάλει μερικά σημάδια, και όσο το κάνει, μπορεί να φαντάζεται ήχους που δεν έχουν ξαναυπάρξει σε αυτό τον συγκεκριμένο συνδυασμό. Και μόλις φτάσει σε αυτό το σημείο όπου αρχίζει να δημιουργεί, όπως έκανε η Jennifer στον αυτοσχεδιασμό της, να δημιουργεί μια νέα πραγματικότητα, αυτό είναι μια στιγμή έκστασης. Εισέρχεται σε μια διαφορετική πραγματικότητα. Λέει επίσης ότι η εμπειρία είναι τόσο έντονη που αισθάνεται λες και δεν υπάρχει. Και αυτό ακούγεται ως μια ρομαντική υπερβολή. Αλλά, στην πραγματικότητα, το νευρικό μας σύστημα αδυνατεί να επεξεργαστεί περισσότερα από 110 bit πληροφορίας ανά δευτερόλεπτο. Προκειμένου ακούγοντάς με να καταλάβετε τι λέω, χρειάζεται να επεξεργαστείτε περίπου 60 bit ανά δευτερόλεπτο. Για αυτό δεν μπορείτε να ακούσετε πάνω από δυο ανθρώπους. Δεν μπορείτε να κατανοήσετε όταν περισσότεροι από δύο άνθρωποι σας απευθύνονται.
Now, this man doesn't need to go to a place like this, which is also -- this place, this arena, which is built like a Greek amphitheatre, is a place for ecstasy also. We are participating in a reality that is different from that of the everyday life that we're used to. But this man doesn't need to go there. He needs just a piece of paper where he can put down little marks, and as he does that, he can imagine sounds that had not existed before in that particular combination. So once he gets to that point of beginning to create, like Jennifer did in her improvisation, a new reality -- that is, a moment of ecstasy -- he enters that different reality. Now he says also that this is so intense an experience that it feels almost as if he didn't exist. And that sounds like a kind of a romantic exaggeration. But actually, our nervous system is incapable of processing more than about 110 bits of information per second. And in order to hear me and understand what I'm saying, you need to process about 60 bits per second. That's why you can't hear more than two people. You can't understand more than two people talking to you.
Όταν έχετε πραγματικά απορροφηθεί σε αυτήν την ευχάριστη διαδικασία του να δημιουργήσετε κάτι καινούριο, όπως αυτός ο άνδρας, δεν του περισσεύει αρκετή συγκέντρωση για να παρατηρήσει πώς νιώθει το σώμα του ή να σκεφτεί τα προβλήματα στο σπίτι του. Δεν μπορεί να νιώσει ότι είναι πεινασμένος ή κουρασμένος. Το σώμα του εξαφανίζεται, η ταυτότητά του εξαφανίζεται από τη συνείδησή του, γιατί δεν διαθέτει αρκετή προσοχή, όπως όλοι μας, για να κάνει καλά κάτι που απαιτεί αρκετή συγκέντρωση. Και την ίδια στιγμή να αντιλαμβάνεται την ύπαρξή του. Έτσι η ύπαρξη προσωρινά έχει μπει στην άκρη. Ισχυρίζεται μάλιστα ότι το χέρι του φαίνεται σαν να κινείται από μόνο του. Εγώ, και να κοίταγα το χέρι μου για δύο εβδομάδες συνέχεια, δεν θα ένιωθα τέτοιο δέος ή θαυμασμό, γιατί απλά δεν μπορώ να συνθέσω μουσική.
Well, when you are really involved in this completely engaging process of creating something new, as this man is, he doesn't have enough attention left over to monitor how his body feels, or his problems at home. He can't feel even that he's hungry or tired. His body disappears, his identity disappears from his consciousness, because he doesn't have enough attention, like none of us do, to really do well something that requires a lot of concentration, and at the same time to feel that he exists. So existence is temporarily suspended. And he says that his hand seems to be moving by itself. Now, I could look at my hand for two weeks, and I wouldn't feel any awe or wonder, because I can't compose. (Laughter)
Αυτό, λοιπόν, που δεν σας λέει εδώ, αλλά φαίνεται σε άλλα σημεία της συνέντευξης, είναι ότι αυτή η αυτόματη, αυθόρμητη διαδικασία που περιγράφει μπορεί να συμβεί μόνο σε κάποιο άτομο που είναι πολύ καλά εξασκημένο και έχει αναπτύξει τεχνική. Και έχει καταλήξει κοινός τόπος στη μελέτη της δημιουργικότητας ότι δεν μπορείς να δημιουργήσεις τίποτα χωρίς, το λιγότερο, 10 χρόνια εμβάθυνσης στην τεχνική γνώση ενός συγκεκριμένου τομέα. Είτε είναι μαθηματικά είτε μουσική, απαιτείται τόσος καιρός για να μπορείς να ξεκινήσεις να αλλάζεις κάτι με τέτοιο τρόπο που να το βελτιώνεις από ότι ήταν πριν. Όταν αυτό συμβαίνει αναφέρει ότι η μουσική απλά ρέει προς τα έξω. Και με βάση όλες αυτές τις συνεντεύξεις, αυτή είναι μια συνέντευξη που έκανα πριν από 30 χρόνια, και ήταν πολλοί εκείνοι που το περιέγραψαν ως μια πηγαία ροή ώστε να ονομάσω αυτό τον τύπο εμπειρίας, "εμπειρία ροής". Και αυτό συμβαίνει σε διαφορετικούς χώρους.
So what it's telling you here is that obviously this automatic, spontaneous process that he's describing can only happen to someone who is very well trained and who has developed technique. And it has become a kind of a truism in the study of creativity that you can't be creating anything with less than 10 years of technical-knowledge immersion in a particular field. Whether it's mathematics or music, it takes that long to be able to begin to change something in a way that it's better than what was there before. Now, when that happens, he says the music just flows out. And because all of these people I started interviewing -- this was an interview which is over 30 years old -- so many of the people described this as a spontaneous flow that I called this type of experience the "flow experience." And it happens in different realms.
Για παράδειγμα, ένας ποιητής το περιγράφει ως εξής. Αυτό είναι από ένα φοιτητή μου που πήρε συνέντευξη από μερικούς από τους κορυφαίους συγγραφείς και ποιητές στις Η.Π.Α. Και περιέγραψε την ίδια ξεκούραστη, αυθόρμητη αίσθηση που αποκτάς όταν εισέρχεσαι σε αυτή την κατάσταση έκστασης. Ο ποιητής εκείνος το περιέγραφε όπως το να ανοίγεις μια πόρτα που αιωρείται στον ουρανό, παρόμοια περιγραφή που έδωσε ο Αλβέρτος Αϊνστάιν για το πως φαντάζεται τις δυνάμεις της σχετικότητας όταν έσπαγε το κεφάλι του να κατανοήσει πως λειτουργούν. Αλλά συμβαίνει και σε άλλες ασχολίες. Για παράδειγμα, μία φοιτήτρια μου, η Susan Jackson από την Αυστραλία, που ασχολήθηκε με μερικούς από τους κορυφαίους αθλητές του κόσμου. Και εδώ μπορείτε να δείτε στην περιγραφή ενός Ολυμπιακού αθλητή στο πατινάζ την ίδια ουσιαστικά περιγραφή της φαινομενολογίας της εσωτερικής κατάστασης του ατόμου. Δεν σκέφτεσαι ότι γίνεται αυτόματα εάν ενωθείς με τη μουσική κ.ο.κ.
For instance, a poet describes it in this form. This is by a student of mine who interviewed some of the leading writers and poets in the United States. And it describes the same effortless, spontaneous feeling that you get when you enter into this ecstatic state. This poet describes it as opening a door that floats in the sky -- a very similar description to what Albert Einstein gave as to how he imagined the forces of relativity, when he was struggling with trying to understand how it worked. But it happens in other activities. For instance, this is another student of mine, Susan Jackson from Australia, who did work with some of the leading athletes in the world. And you see here in this description of an Olympic skater, the same essential description of the phenomenology of the inner state of the person. You don't think; it goes automatically, if you merge yourself with the music, and so forth.
Μπορείτε να το βρείτε επίσης και στο τελευταίο βιβλίο μου που ονομάζεται "Καλές επιχειρήσεις" (Good Business), όπου πήρα συνεντεύξεις σε μερικούς από τους διευθυντές επιχειρήσεων που είχαν ανακυρηχθεί από ομότιμούς τους ως ταυτόχρονα ιδιαίτερα πετυχημένοι αλλά και πολύ ηθικοί, με μεγάλη κοινωνική υπευθυνότητα. Μπορείτε να δείτε ότι αυτοί οι άνθρωποι ορίζουν την επιτυχία ως κάτι που βοηθάει τους άλλους και ταυτόχρονα σε κάνει να νιώθεις ευτυχισμένος που εργάζεσαι για αυτό. Και όπως λένε όλοι αυτοί οι πετυχημένοι και υπεύθυνοι διευθυντές επιχειρήσεων για να είσαι πετυχημένος δεν αρκεί μόνο το ένα από τα δύο. Εάν θέλεις μια δουλειά με νόημα, που είναι επίσης πετυχημένη, η Annita Roddick είναι άλλη μια από τους διευθυντές επιχειρήσεων που πήρα συνέντευξη. Είναι η δημιουργός των Body Shop, κάτι σαν τη βασίλισσα των φυσικών καλλυντικών. Είναι ένα είδος πάθους που έρχεται από το να κάνεις το καλύτερο που μπορείς και να έχεις 'ροή' ενώ δουλεύεις.
It happens also, actually, in the most recent book I wrote, called "Good Business," where I interviewed some of the CEOs who had been nominated by their peers as being both very successful and very ethical, very socially responsible. You see that these people define success as something that helps others and at the same time makes you feel happy as you are working at it. And like all of these successful and responsible CEOs say, you can't have just one of these things be successful if you want a meaningful and successful job. Anita Roddick is another one of these CEOs we interviewed. She is the founder of Body Shop, the natural cosmetics king. It's kind of a passion that comes from doing the best and having flow while you're working.
Αυτή είναι μια ενδιαφέρουσα φράση από τον Masaku Ibuka, ο οποίος, εκείνο τον καιρό, ξεκινούσε την εταιρεία Sony χωρίς λεφτά, χωρίς κάποιο προϊόν, δεν είχαν προϊόν, δεν είχαν τίποτα, αλλά είχαν μια ιδέα. Και η ιδέα που είχε ήταν να δημιουργήσει ένα χώρο εργασίας όπου μηχανικοί θα μπορούσαν να βιώσουν τη χαρά της τεχνολογικής καινοτομίας, να έχουν τη συναίσθηση της κοινωνικής τους αποστολής και να δουλεύουν όσο ήθελαν. Δεν θα μπορούσα να βρω καλύτερο παράδειγμα για το πως η ροή εισέρχεται στον χώρο εργασίας.
This is an interesting little quote from Masaru Ibuka, who was at that time starting out Sony without any money, without a product -- they didn't have a product, they didn't have anything, but they had an idea. And the idea he had was to establish a place of work where engineers can feel the joy of technological innovation, be aware of their mission to society and work to their heart's content. I couldn't improve on this as a good example of how flow enters the workplace.
Όταν κάνουμε τις έρευνές μας, έχουμε κάνει, μαζί με συναδέλφους από όλο τον κόσμο, πάνω από 8.000 συνεντεύξεις, από Δομηνικανούς μοναχούς, και τυφλές καλόγριες, από αναρριχητές των Ιμαλαϊων και βοσκούς Ναβάχο, που απολαμβάνουν τη δουλειά τους. Και ανεξάρτητα από τον πολιτισμό, ανεξάρτητα από την εκπαίδευση ή από οτιδήποτε, αυτές είναι οι επτά συνθήκες που φαίνεται να είναι παρούσες όταν ένα άτομο βρίσκεται σε κατάσταση ροής. Υπάρχει επικέντρωση που όταν γίνει έντονη, οδηγεί σε μια αίσθηση έκστασης, μια αίσθηση διαύγειας, γνωρίζεις επακριβώς τι θέλεις να πράξεις από τη μια στιγμή στην επόμενη, λαμβάνεις άμεση ανατροφοδότηση. Γνωρίζεις ότι εκείνο που πρέπει να κάνεις είναι εφικτό, αν και δύσκολο, και η αίσθηση του χρόνου εξαφανίζεται, ξεχνάς τον εαυτό σου, νιώθεις μέρος κάτι μεγαλύτερου. Και όταν οι συνθήκες αυτές είναι παρούσες, αυτό που κάνεις αποκτά αξία από μόνο του.
Now, when we do studies -- we have, with other colleagues around the world, done over 8,000 interviews of people -- from Dominican monks, to blind nuns, to Himalayan climbers, to Navajo shepherds -- who enjoy their work. And regardless of the culture, regardless of education or whatever, there are these seven conditions that seem to be there when a person is in flow. There's this focus that, once it becomes intense, leads to a sense of ecstasy, a sense of clarity: you know exactly what you want to do from one moment to the other; you get immediate feedback. You know that what you need to do is possible to do, even though difficult, and sense of time disappears, you forget yourself, you feel part of something larger. And once the conditions are present, what you are doing becomes worth doing for its own sake.
Στις έρευνές μας, αναπαριστούμε την καθημερινότητα με αυτό το απλό σχήμα. Και μπορούμε να υπολογίσουμε με μεγάλη ακρίβεια, γιατί δίνουμε στον κόσμο ηλεκτρονικούς βομβητές που χτυπούν 10 φορές την ημέρα, και όποτε χτυπούν λες τι κάνεις, πώς νιώθεις, πού είσαι, τι σκέφτεσαι. Και τα δυο πράγματα που μετράμε είναι ο βαθμός πρόκλησης που βιώνουν οι άνθρωποι εκείνη τη στιγμή και το επίπεδο των ικανοτήτων που νιώθουν ότι έχουν εκείνη τη στιγμή. Έτσι για κάθε άτομο μπορούμε να βρούμε ένα μέσο όρο, που είναι το κεντρικό σημείο σε αυτό το διάγραμμα. Αυτό το σημείο είναι ο μέσος όρος πρόκλησης και ικανοτήτων, και είναι διαφορετικός για τον καθένα. Αλλά έχετε ένα συγκεκριμένο σημείο που βρίσκεται στο κέντρο.
In our studies, we represent the everyday life of people in this simple scheme. And we can measure this very precisely, actually, because we give people electronic pagers that go off 10 times a day, and whenever they go off you say what you're doing, how you feel, where you are, what you're thinking about. And two things that we measure is the amount of challenge people experience at that moment and the amount of skill that they feel they have at that moment. So for each person we can establish an average, which is the center of the diagram. That would be your mean level of challenge and skill, which will be different from that of anybody else. But you have a kind of a set point there, which would be in the middle.
Εάν γνωρίζουμε ποιο είναι αυτό το κεντρικό σημείο, μπορούμε να προβλέψουμε με ακρίβεια πότε θα βρεθείτε σε κατάσταση ροής, και θα είναι όταν η πρόκληση είναι υψηλότερη από το μέσο όρο και οι ικανότητες είναι επίσης πάνω από το μέσο όρο. Και μπορεί να κάνετε πράγματα με διαφορετικό τρόπο από άλλους, αλλά για όλους που βρίσκονται σε αυτό το κανάλι ροής, αυτή εδώ την περιοχή, θα είναι όταν κάνετε αυτό που πραγματικά σε αρέσει να κάνετε, να παίζετε πιάνο, πιθανώς, να είστε με τον καλύτερό σας φίλο, ίσως δουλεύοντας, εάν η δουλειά είναι αυτό που σας παρέχει την κατάσταση ροής. Οι υπόλοιπες περιοχές είναι ολοένα και λιγότερο θετικές.
If we know what that set point is, we can predict fairly accurately when you will be in flow, and it will be when your challenges are higher than average and skills are higher than average. And you may be doing things very differently from other people, but for everyone that flow channel, that area there, will be when you are doing what you really like to do -- play the piano, be with your best friend, perhaps work, if work is what provides flow for you. And then the other areas become less and less positive.
Η διέγερση παραμένει καλή γιατί το επίπεδο πρόκλησης είναι υψηλό. Οι ικανότητες δεν είναι όσο ψηλά όσο θα έπρεπε, αλλά μπορείτε να μπείτε σε κατάσταση ροής σχετικά εύκολα με το να βελτιώσετε λίγο περισσότερο τις ικανότητές σας. Άρα η διέγερση είναι η περιοχή που οι περισσότεροι άνθρωποι μαθαίνουν, γιατί είναι εκεί που πιέζονται να βγουν έξω από τη ζώνη άνεσης τους και για να ξαναγυρίσουν στην κατάσταση ροής πρέπει να αναπτύξουν περισσότερο τις ικανότητές τους. Ο έλεγχος είναι επίσης ένα καλό σημείο να βρίσκεστε, γιατί νιώθετε άνετα, αλλά όχι τόσο μεγάλη πρόκληση. Δεν είναι τόσο απαιτητικό πλέον. Και εάν θέλετε να μπείτε στην κατάσταση ροής από τον έλεγχο, πρέπει να αυξήσετε την πρόκληση. Επομένως αυτές οι δύο περιοχές είναι ιδανικές και αλληλοσυμπληρώνονται και από αυτές είναι εύκολο να μπείτε σε κατάσταση ροής.
Arousal is still good because you are over-challenged there. Your skills are not quite as high as they should be, but you can move into flow fairly easily by just developing a little more skill. So, arousal is the area where most people learn from, because that's where they're pushed beyond their comfort zone and to enter that -- going back to flow -- then they develop higher skills. Control is also a good place to be, because there you feel comfortable, but not very excited. It's not very challenging any more. And if you want to enter flow from control, you have to increase the challenges. So those two are ideal and complementary areas from which flow is easy to go into.
Οι άλλοι συνδυασμοί πρόκλησης και ικανοτήτων γίνονται προοδευτικά λιγότερο ιδανικές. Η χαλάρωση είναι καλή, ακόμα νιώθετε εντάξει. Η βαρεμάρα ξεκινάει να είναι απωθητική και η απάθεια γίνεται πολύ αρνητική, νιώθεις ότι δεν κάνεις τίποτα, δεν χρησιμοποιείς τις ικανότητές σου, δεν υπάρχει πρόκληση. Δυστυχώς, η εμπειρία πολλών ανθρώπων βρίσκεται στην απάθεια. Σε αυτήν την εμπειρία συνεισφέρει περισσότερο το να παρακολουθείς τηλεόραση και αμέσως μετά το να κάθεσαι στην τουαλέτα. Και, αν και μερικές φορές παρακολουθώντας τηλεόραση, περίπου το 7 - 8% του χρόνου είναι σε κατάσταση ροής, αλλά αυτό είναι όταν επιλέγεις πρόγραμμα που πραγματικά θέλεις να παρακολουθήσεις και λαμβάνεις ανατροφοδότηση από αυτό.
The other combinations of challenge and skill become progressively less optimal. Relaxation is fine -- you still feel OK. Boredom begins to be very aversive and apathy becomes very negative: you don't feel that you're doing anything, you don't use your skills, there's no challenge. Unfortunately, a lot of people's experience is in apathy. The largest single contributor to that experience is watching television; the next one is being in the bathroom, sitting. Even though sometimes watching television about seven to eight percent of the time is in flow, but that's when you choose a program you really want to watch and you get feedback from it.
Η ερώτηση που προσπαθούμε να απαντήσουμε - και έχω ξεπεράσει πολύ το χρόνο μου - είναι πως να μεταφέρουμε περισσότερη καθημερινότητα στο κανάλι της ροής. Και αυτή είναι η πρόκληση που προσπαθούμε να κατανοήσουμε. και κάποιοι από εσάς προφανώς ξέρετε πώς να το κάνετε αυθόρμητα χωρίς καμία συμβουλή, αλλά δυστυχώς πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν. Και αυτή είναι η αποστολή μας, ένας τρόπος να το καταφέρνουμε. Εντάξει;
So the question we are trying to address -- and I'm way over time -- is how to put more and more of everyday life in that flow channel. And that is the kind of challenge that we're trying to understand. And some of you obviously know how to do that spontaneously without any advice, but unfortunately a lot of people don't. And that's what our mandate is, in a way, to do.
Σας ευχαριστώ.
Thank you.
(Χειροκρότημα)
(Applause)