Τίναξε τα πέταλα, βλέπει τα ραδίκια ανάποδα, πήγε στα θυμαράκια, τα κακάρωσε, συγχωρέθηκε... Όλα αυτά είναι ευφημισμοί που χρησιμοποιούμε χιουμοριστικά για να περιγράψουμε εκείνο το γεγονός της ζωής που όλοι θα βιώσουμε: τον θάνατο. Όμως οι περισσότεροι δεν αποδεχόμαστε τον θάνατο. Δεν θέλουμε να κάνουμε σχέδια γι' αυτόν,
To kick the bucket, bite the dust, cash in your chips, check out, depart, expire, launch into eternity ... These are all euphemisms we use in humor to describe the one life event we are all going to experience: death. But most of us don't want to acknowledge death, we don't want to plan for it,
και δεν θέλουμε συζητάμε γι' αυτόν με τους δικούς μας ανθρώπους. Μεγάλωσα σε μια κοινότητα της Αυστραλίας όπου οι άνθρωποι γερνούσαν, αρρώσταιναν και πέθαιναν, και μόνο οι μεγάλοι πήγαιναν στις κηδείες. Οι γονείς μου γυρνούσαν σπίτι λυπημένοι και καταβεβλημένοι, αλλά δεν το συζητούσαν μαζί μας. Έτσι, αγνοούσα τον θάνατο και τη διαδικασία του πένθους. Στα 15 έλαβα την πρόσκλησή μου. Μια αγαπημένη γειτόνισσα, που την είχα σαν θεία, πέθανε ξαφνικά από καρδιακή προσβολή και πήγα στην πρώτη μου κηδεία και στον πρώτο μου επικήδειο. Δεν ήξερα ότι το σφίξιμο στην καρδιά και ο κόμπος στο λαιμό ήταν κάτι φυσιλογικό. Ο ιερέας είπε κάποια πράγματα λάθος και αυτό με θύμωσε πολύ. Είπε πόσο αγαπούσε το πλέξιμο. Το πλέξιμο!
and we don't want to discuss it with the most important people in our lives. I grew up in an Australian community where people got old or sick and passed away, and only the adults attended the funeral. My parents would come home looking sad and drained, but they didn't discuss it with us. So I was ignorant to death and of the grieving process. At 15, I got my invitation. A dear neighbor who was like an aunt to me died suddenly of a heart attack, and I attended my first funeral and did my first reading. I didn't know the tightness in my chest and the dryness in my mouth was normal. The celebrant got some of the facts wrong, and it made me really angry. He talked about how she loved knitting. Knitting.
(Γέλια)
(Laughter)
Δεν ανέφερε ότι στα 75 της κούρευε μόνη της το γκαζόν, κατασκεύασε μια εκπληκτική λιμνούλα με ψάρια στην αυλή της και έφτιαχνε τη δική της τζιτζιμπίρα. Είμαι βέβαιη ότι το «καλή πλέκτρια» δεν είναι κάτι που θα επέλεγε για τον επικήδειό της.
He didn't mention that, at 75, she still mowed her own lawn, built an amazing fish pond in her front yard and made her own ginger beer. I'm pretty sure "keen knitter" isn't what she would have chosen for her eulogy.
(Γέλια)
(Laughter)
Πιστεύω πως μιλώντας για τον θάνατο ως μέρος της καθημερινότητας, δίνουμε στους εαυτούς μας την ευκαιρία να σκεφτούμε τις βασικές μας αξίες, να τις μοιραστούμε με τους αγαπημένους μας και όσοι μας διαδεχτούν θα μπορούν να πάρουν αποφάσεις χωρίς να φοβούνται ή να μετανιώσουν πως δεν κατάφεραν να μας τιμήσουν.
I believe if we discuss death as part of day-to-day living, we give ourselves the opportunity to reflect on our core values, share them with our loved ones, and then our survivors can make informed decisions without fear or regret of having failed to honor our legacy.
Έχω την ευλογία να είμαι υπεύθυνη μιας υπέροχης πολυπολιτισμικής ομάδας, και στους τελευταίους 12 μήνες, χάσαμε πέντε γονείς, συμπεριλαμβανομένου του πατέρα μου, και προσφάτως, έναν πρώην συνάδελφο που πέθανε στα 41 από καρκίνο του παχέος εντέρου. Κάναμε ανοιχτές και ειλικρινείς συζητήσεις για όσα βιώναμε. Μιλήσαμε για τα πρακτικά θέματα, αυτά για τα οποία κανείς δεν σε προετοιμάζει: τη γραφειοκρατική διαδικασία, τα νοσοκομεία, τα γηροκομεία, τον έγκαιρο προγραμματισμό φροντίδας, τα γραφεία κηδειών, και τους μακρινούς συγγενείς.
I am blessed to lead a wonderful, culturally diverse team, and in the last 12 months, we've lost five parents, including my own father, and most recently, a former colleague who died at 41 from bowel cancer. We started having open and frank conversations about what we were experiencing. We talked about the practical stuff, the stuff no one prepares you for: dealing with government agencies, hospitals, nursing homes, advanced care directives, funeral directors and extended family members,
(Γέλια)
(Laughter)
Τις αποφάσεις για το φέρετρο, την ταφόπλακα, το τι θα γραφτεί στην ταφόπλακα, το μέγεθος της γραμματοσειράς της ταφόπλακας, κι όλα αυτά, έχοντας έλλειψη ύπνου.
making decisions about coffins, headstones, headstone wording, headstone font size, all while sleep-deprived.
Συζητήσαμε και κάποια από τα θέματα που προκύπτουν λόγω του διαφορετικού πολιτισμικού υπόβαθρου, και είδαμε ότι μπορεί να υπάρχουν σημαντικές διαφορές στο πώς τιμούμε τους αγαπημένους μας που χάσαμε. Ένα καλό παράδειγμα αυτού είναι η «Εργασία Πένθους» που την εφαρμόζουν οι Αβορίγινες και οι άνθρωποι στις νήσους Τόρες Στρέιτ. Κατά την Εργασία Πένθους, τα μέλη της οικογένειας αναλαμβάνουν συγκεκριμένους ρόλους και καθήκοντα. Ο περιορισμός της χρήσης φωτογραφιών, της αναφοράς του ονόματος του θανόντος, και η διεξαγωγή μιας τελετής καπνίσματος, αποτελούν δείγμα σεβασμού και επιτρέπουν στην ψυχή ν' αναχωρήσει γαλήνια. Αυτά τα έθιμα μπορεί να έρχονται σε πλήρη αντίθεση με εκείνα που έχουμε στις δυτικές κοινωνίες, όπου τιμούμε τη μνήμη του αγαπημένου μας μιλώντας γι' αυτόν και κοιτάζοντας φωτογραφίες του.
We also discussed some of the issues triggered by our various cultural backgrounds, and we realized there can be some significant differences in how we honor the passing of a loved one. A great example of this is "Sorry Business," practiced by Aboriginal and Torres Strait Islander people. During Sorry Business, family members will take on specific roles and responsibilities, protocols such as limiting the use of photographs, saying the name of the deceased, and holding a smoking ceremony are all a sign of respect and allow for a peaceful transition of the spirit. These customs can be a complete contrast to those we might practice in Western cultures, where we would honor the memory of a loved one by talking about them and sharing photographs.
Οπότε, το μάθημα που πήρα την περασμένη χρονιά, είναι πως η ζωή μας θα γινόταν ευκολότερη αν μιλούσαμε για το θάνατο τώρα, ενόσω είμαστε υγιείς. Οι περισσότεροι περιμένουμε μέχρι να είμαστε συναισθηματικά φορτισμένοι, πολύ άρρωστοι, ή σωματικά εξαντλημένοι. Και τότε είναι πολύ αργά. Δεν είναι καιρός να έχουμε λόγο για το φινάλε μας στη Γη;
So my lesson from this last year is, life would be a lot easier to live if we talked about death now, while we're healthy. For most of us, we wait until we are too emotional, too ill or too physically exhausted -- and then it's too late. Isn't it time we started taking ownership of our finale on this earth?
Οπότε, ας ξεκινήσουμε. Ξέρετε τι θέλετε να γίνει όταν πεθάνετε; Ξέρετε πώς θέλετε να σας θυμούνται; Το μέρος είναι σημαντικό; Θέλετε να είστε κοντά στη θάλασσα ή μέσα στη θάλασσα;
So let's get going. Do you know what you want when you die? Do you know how you want to be remembered? Is location important? Do you want to be near the ocean or in the ocean?
(Γέλια)
(Laughter)
Θέλετε μια θρησκευτική τελετή ή μια ανεπίσημη γιορτή; Ή θέλετε να φύγετε με μια έκρηξη; Κυριολεκτικά. Μέσα σ' ένα πυροτέχνημα;
Do you want a religious service or an informal party, or do you want to go out with a bang, literally, in a firework? (Laughter)
(Γέλια)
Υπάρχουν τόσα να συζητήσουμε για τον θάνατο, αλλά θέλω να εστιάσω σε δύο πτυχές: Το γιατί ο σχεδιασμός του θανάτου σας θα σας βοηθήσει να έχετε έναν καλό θάνατο που θα μειώσει το άγχος των αγαπημένων σας και γιατί το να μιλάμε για τον θάνατο μας βοηθάει να στηρίξουμε εκείνους που πενθούν. Οπότε, ας ξεκινήσουμε με τον σχεδιασμό. Πόσοι από εσάς έχετε κάνει τη διαθήκη σας; Σηκώστε τα χέρια σας. Ω, αυτό είναι φανταστικό! Στην Αυστραλία, το 45% των ενηλίκων άνω των 18 δεν έχουν νόμιμη διαθήκη. Εσείς είστε λίγο πάνω από το μέσο όρο. Αυτή είναι μια εντυπωσιακή στατιστική δεδομένου ότι το να γράψεις μια διαθήκη είναι κάτι απλό και φτηνό. Έτσι, άρχισα να ρωτάω φίλους και γείτονες και με έκπληξη διαπίστωσα ότι πολλοί δεν είχαν διαθήκη και κάποια ζευγάρια δεν είχαν συνειδητοποιήσει ότι χρειάζονται ξεχωριστές διαθήκες. Η πιο απλή εξήγηση που έδιναν ήταν, «Ούτως ή άλλως, όλα θα πάνε στον σύντροφό μου». Να έχετε κατά νου ότι οι νόμοι διαφέρουν από πολιτεία σε πολιτεία και από χώρα σε χώρα, αλλά να τι συμβαίνει στη Νέα Νότια Ουαλία αν πεθάνεις χωρίς να έχεις αφήσει νόμιμη διαθήκη. Αρχικά, πρέπει να οριστεί διαχειριστής από το Ανώτατο Δικαστήριο της Νέας Νότιας Ουαλίας. Πιθανότατα θα είναι κάποιος που δεν γνώριζε τον θανόντα. Αυτό το άτομο αναλαμβάνει να οργανώσει την κηδεία σας, να συλλέξει τα περιουσιακά στοιχεία και να τα διανείμει, αφού πρώτα πληρώσει τα χρέη και τους φόρους. Και ένα απ' τα χρέη θα είναι ο λογαριασμός για τις υπηρεσίες του. Αυτός δεν είναι κάποιος που θα ήξερε ότι θα θέλατε η ξύλινη καμηλοπάρδαλη στο σαλόνι σας να πάει σε εκείνον που σας βοήθησε να την κουβαλήσετε από την άλλη άκρη του κόσμου, και ναι, αυτό υπάρχει στη διαθήκη μου.
When it comes to death, there's so much to discuss, but I want to focus on two aspects: why talking about and planning your death can help you experience a good death, and then reduce the stress on your loved ones; and how talking about death can help us support those who are grieving. So let's start with planning. How many of you have a will? Put your hand up. Oh, this is fantastic. In Australia, 45 percent of adults over the age of 18 do not have a legal will. You're a little bit above average. This is a startling statistic given that writing a will can actually be quite simple and inexpensive. So I started asking my friends and neighbors and was really surprised to learn many of them don't have a will, and some couples don't realize they need individual wills. The usual explanation was, well, it's all going to go to my partner anyway. So keep in mind that laws vary from state to state and country to country, but this is what happens in New South Wales if you die without leaving a legal will. Firstly, a suitable administrator must be appointed by the Supreme Court of New South Wales. Chances are this is someone who would never have met the deceased. That person is then responsible for arranging your funeral, collecting assets and distributing them after paying debts and taxes. And one of those debts will be the bill for their services. This is not someone who would have known you want the four-foot wooden giraffe in your living room to go to the person who helped you carry it halfway across the world, and yes, that's in my will.
(Γέλια)
(Laughter)
Αν πεθάνετε αφήνοντας πίσω σας έναν σύζυγο ή έναν σύντροφο, οι πιθανότητες είναι πως θα λάβει την περιουσία σας, αλλά αν είστε ανύπαντροι, είναι πολύ πιο πολύπλοκο καθώς μπαίνουν στο προσκήνιο γονείς, αδέλφια, ετεροθαλή αδέλφια και εξαρτημένα μέλη. Και ξέρατε πως αν κάνετε συστηματικά δωρεές σε κάποια οργάνωση, αυτή η οργάνωση μπορεί να διεκδικήσει μέρος της περιουσίας σας; Το πιο σημαντικό που πρέπει να ξέρετε είναι πως όσο μεγαλύτερη είναι η περιουσία σας, τόσο πιο πολύπλοκη θα είναι η διαθήκη σας και τόσο πιο ακριβός ο λογαριασμός. Οπότε, αν δεν έχετε διαθήκη, σας ρωτώ: Στη ζωή σας, πότε δώσατε εθελοντικά χρήματα στην κυβέρνηση χωρίς να χρειάζεται να τα δώσετε;
If you die leaving a spouse or a domestic partner, then chances are they will receive your estate, but if you are single, it's far more complicated, as parents, siblings, half-siblings and dependents all come into play. And did you know that if you make a regular donation to charity, that charity may have grounds to make a claim on your estate? The most important thing to know is the bigger your estate, the more complicated that will will be, and the more expensive that bill. So if you don't have a will, I ask you ... when else in your life have you willingly given money to the government when you didn't have to?
(Γέλια)
(Laughter)
Το Φεβρουάριο έχασα τον πατέρα μου από καρκίνο στους πνεύμονες. Όταν κατάλαβε πως το τέλος ήταν αναπόφευκτο, είχε τρεις σαφείς επιθυμίες: Ήθελε να πεθάνει στο σπίτι, ήθελε την οικογένειά του κοντά του, και ήθελε να πεθάνει γαλήνια, χωρίς να πνίγεται και μη μπορώντας ν' ανασάνει. Με χαρά μπορώ να πω ότι η οικογένειά μου πραγματοποίησε τις επιθυμίες του πατέρα μου κι εκείνος πέτυχε τους στόχους του, και υπό αυτή την έννοια, είχε καλό θάνατο. Είχε τον θάνατο που είχε προγραμματίσει. Επειδή ο πατέρας μου ήθελε να πεθάνει στο σπίτι, έπρεπε να κάνουμε κάποιες πολύ δύσκολες συζητήσεις και να συμπληρώσουμε πολλά έγγραφα. Οι ερωτήσεις των εγγράφων καλύπτουν τα πάντα, από την ανάνηψη μέχρι τη δωρεά οργάνων. Ο πατέρας μου είπε, «Πάρτε όσα όργανα μπορείτε να χρησιμοποιήσετε». Αυτό αναστάτωσε τη μαμά μου καθώς η υγεία του πατέρα μου επιδεινωνόταν γρήγορα και δεν υπήρχε πλέον κάποια κατάλληλη στιγμή για να συζητηθεί η δωρεά οργάνων.
I lost my father in February to a progressive lung disease. When dad knew his death was imminent, he had three clear wishes. He wanted to die at home; he wanted to die surrounded by family; and he wanted to die peacefully, not choking or gasping for air. And I'm pleased to say that my family were able to support dad's wishes, and he achieved his goals, and in that sense, he had a good death. He had the death he planned for. Because dad wanted to die at home, we had to have some pretty tough conversations and fill out a lot of paperwork. The questions on the forms cover everything from resuscitation to organ donation. Dad said, "Take whatever organs you can use." This was upsetting to my mum, as my dad's health was deteriorating rapidly, and it was no longer the right time to talk about organ donation.
Νομίζω πως πρέπει να συζητάμε αυτά τα ζητήματα όσο είμαστε καλά και υγιείς, για να μην τα βλέπουμε συναισθηματικά, και μετά, μπορούμε να μάθουμε όχι μόνο τι είναι σημαντικό, αλλά και γιατί είναι σημαντικό. Έτσι, ως μέρος της πορείας μου, άρχισα να συζητώ με συγγενείς και φίλους για να διαπιστώσω τις σκέψεις τους πάνω στο θάνατο και πώς θα ήθελαν να τους θυμούνται. Ανακάλυψα πως μπορείς να διοργανώσεις ένα «Δείπνο Μετά Θανάτου», ή ένα «Καφενείο Θανάτου», που είναι ένας ωραίος και απλός τρόπος για να εισάγεις το θέμα... (Γέλια)
I believe we need to discuss these issues when we are fit and healthy, so we can take the emotion out of it, and then we can learn not just what is important, but why it's important. So as part of my journey, I started engaging my family and friends to find out their thoughts on death, and how they wanted to be remembered. I discovered you can host a "Death Over Dinner," or a "Death Cafe," which is a great, casual way to introduce the topic ... (Laughter)
και για να ακούσεις υπέροχες ιδέες.
and gain some wonderful insight.
(Γέλια)
(Laughter)
Ξέρατε ότι η απόθεση του σώματός σας πρέπει να γίνει νόμιμα και δεν γίνεται απλά να σας πετάξουν σ' ένα γκρεμό ή να σας κάψουν στην αυλή;
Did you know that your body has to be legally disposed of, and you can't just be shoved off a cliff or set fire to in the backyard?
(Γέλια)
(Laughter)
Στην Αυστραλία υπάρχουν τρεις επιλογές: Οι δύο πιο συνηθισμένες είναι η ταφή και η αποτέφρωση, αλλά μπορείτε και να δωρίσετε το σώμα σας στην επιστήμη. Και μετά χαράς σας ανακοινώνω ότι η καινοτομία έχει φτάσει και στον κόσμο της αποκομιδής σωρών.
In Australia, you have three options. The two most common are burial and cremation, but you can also donate your body to science. And I am pleased to report that innovation has touched the world of corpse disposal.
(Γέλια)
(Laughter)
Τώρα μπορείτε να ζητήσετε μια οικολογική κηδεία. Μπορούν να σας θάψουν κάτω απ' ένα δέντρο, μέσα σε ανακυκλώσιμο χαρτόνι ή μέσα σ' ένα καλάθι, και για όσους αγαπούν τον ωκεανό, υπάρχουν οικολογικές, υδατοδιαλυτές τεφροδόχοι. Προσωπικά, σκοπεύω να αποτεφρωθώ, αλλά δεδομένου ότι παθαίνω ναυτία, δεν μπορώ να σκεφτώ τίποτα χειρότερο από το να πετάξουν τις στάχτες μου στον ωκεανό. Για την ακρίβεια, αγόρασα γη στον κήπο δίπλα στον μπαμπά μου. Το ονομάζω ακίνητο επένδυσης.
You can now opt for an eco-funeral. You can be buried at the base of a tree in recycled cardboard or a wicker basket, and for those who love the ocean, there are eco-friendly urns that will dissolve at sea. Personally, I plan to be cremated, but given that I get seasick, I can think of nothing worse than having my ashes flung into a huge ocean swell. I've actually bought a plot in the rose garden next to my dad. I call it my investment property.
(Γέλια)
(Laughter)
Δυστυχώς, δεν εκπίπτει της εφορίας.
But sadly, there's no tax deduction.
(Γέλια)
(Laughter)
Έτσι, αν οργανώσετε τον θάνατό σας, οι δικοί σας θα βιώσουν υγιώς την απώλεια χωρίς φόβο ή ενοχές ότι δεν κατάφεραν να σας τιμήσουν. Ως μέρος της έρευνάς μου, παρακολούθησα σεμινάρια, διάβασα βιβλία και μίλησα με νοσοκόμες παρηγορητικής φροντίδας, και τελικά κατάλαβα, πως μια συνέπεια του να μη μιλάμε για τον θάνατο είναι πως δεν ξέρουμε πώς να διαχειριστούμε το πένθος. Αντιθέτως, αν μιλάμε περισσότερο για τον θάνατο, θα αισθανθούμε πιο άνετα με τα συναισθήματα γύρω από το πένθος. Φέτος, ανακάλυψα, ότι είναι προνόμιο να βοηθάς κάποιον να αναχωρήσει απ' αυτή τη ζωή, και παρ' όλο που την καρδιά μου τη βαραίνουν η απώλεια και η θλίψη, δεν τη βαραίνει η μετάνοια. Ήξερα τι ήθελε ο πατέρας μου, και αισθάνομαι ήρεμη που μπόρεσα να στηρίξω τις επιθυμίες του. Τις τελευταίες 24 ώρες της ζωής του, ο πατέρας μου βρισκόταν σε ένα γαλήνιο κώμα, και μετά από μέρες φροντίδας σε εικοσιτετράωρη βάση, είχαμε χρόνο να καθίσουμε, να του κρατήσουμε το χέρι, και να τον αποχαιρετίσουμε. Πέθανε το πρωινό μιας Δευτέρας, λίγο πριν το πρωινό, και αφότου ήρθε ο γιατρός, και περιμέναμε το γραφείο κηδειών, πήγα στην κουζίνα και έφαγα ένα μεγάλο μπολ με βρώμη. Όταν το είπα σε κάποιους φίλους μου, εκείνοι σοκαρίστηκαν. «Πώς μπόρεσες να φας σε μια τέτοια στιγμή;» Τι να πω; Πεινούσα!
So if you plan for your death, then your survivors will know how to experience a healthy bereavement without fear or guilt of having failed to honor your legacy. As part of my research, I've been to seminars, read books and talked to palliative care nurses. And I've come to understand as a consequence of not talking about death, we don't know how to be around grief. And on the flip side, if we talk about death more, we will become more comfortable with the emotions we experience around grief. I discovered, this year, it's actually a privilege to help someone exit this life, and although my heart is heavy with loss and sadness, it is not heavy with regret. I knew what dad wanted, and I feel at peace knowing I could support his wishes. My dad's last 24 hours were in a peaceful coma, and after days of around-the-clock care, we had time to sit, hold his hand, and say goodbye. He passed away on a Monday morning just before breakfast, and after the doctor came and we waited for the funeral home, I went into the kitchen, and I ate a big bowl of porridge. When I told some of my friends this, they were really shocked. "How could you eat at a time like that?" Well, I was hungry.
(Γέλια)
(Laughter)
Βλέπετε, το πένθος επηρέασε τον ύπνο μου και τη συγκέντρωσή μου, αλλά δεν επηρέασε το στομάχι μου. Πεινούσα συνεχώς.
You see, grief impacted my sleep and my ability to concentrate, but it never impacted my stomach. I was always hungry. (Laughter)
(Γέλια)
It's different for all of us,
Είναι διαφορετικά για τον καθένα. και είναι πολύ σημαντικό να το αναγνωρίσουμε αυτό. Έτσι, αν δεν μιλάμε για τον θάνατό μας και το θάνατο των αγαπημένων μας, πώς μπορούμε να στηρίξουμε ένα φίλο, ένα συνάδελφο, ένα γείτονα που πενθεί; Πώς μπορούμε να στηρίξουμε κάποιον που έχασε ξαφνικά κάποιον δικό του, σ' ένα ατύχημα ή σε μια αυτοκτονία; Έχουμε την τάση να τους αποφεύγουμε. 'Οχι επειδή δεν νοιαζόμαστε, αλλά επειδή δεν ξέρουμε τι να πούμε. Ξέρουμε ότι ως φίλοι, δεν μπορούμε να το διορθώσουμε, δεν μπορούμε να τους πάρουμε τον πόνο, κι έτσι λέμε πράγματα για να γεμίσουμε την αμήχανη σιωπή, που καμιά φορά τα μετανοιώνουμε. Μερικά παραδείγματα: «Τουλάχιστον δεν υποφέρει πια». «Τουλάχιστον θα έχεις τις αναμνήσεις σου». «Τουλάχιστον, δεν θα πληρώνεις πια πάρκινγκ στο νοσοκομείο».
and it's really important that we acknowledge that. So if we don't talk about our death and the death of loved ones, how can we possibly support a friend, a colleague, a neighbor who is grieving? How do we support someone who has lost someone suddenly, like an accident or suicide? We tend to avoid them ... not because we don't care, because we don't know what to say. We know as a friend we can't fix it, we can't take away that pain, so we say things to fill that awkward silence, sometimes things we regret saying. Examples would be: "At least he isn't suffering anymore." "At least you've got your memories." "At least you don't have to pay for hospital parking anymore."
(Γέλια)
(Laughter)
Στην πραγματικότητα, δεν χρειάζεται να πούμε κάτι. Χρειάζεται απλά να «έχουμε». Να έχουμε υπομονή, να έχουμε κατανόηση, να έχουμε διάθεση ν' ακούσουμε. Κι αν δεν έχετε τίποτα απ' όλα αυτά, τότε, σας παρακαλώ, να είστε εκείνοι που θα φτιάξουν το παστίτσιο ή το κοκκινιστό, επειδή όλοι θα εκτιμήσουν την προσφορά σας.
Really, we don't need to say anything. We just need to be. Be patient, be understanding, and be a listener. And if you can't be any of those things, then please, be the person who makes the lasagna, the curry or the casserole, because your offerings will be greatly appreciated. (Laughter)
(Γέλια)
Πήγα σε 10 κηδείες τον περασμένο χρόνο, και σε μια βοήθησα στη διοργάνωση. Είχε όλο το ρεπερτόριο: Μια αυστηρή, χριστιανική ορθόδοξη λειτουργία, τέσσερις καθολικές λειτουργίες, και μια δεξίωση σε κήπο όπου έκανα πρόποση την ώρα που πετούσα τις στάχτες της φίλης μου στον κήπο της με την κουτάλα της σούπας.
I've been to 10 funerals in the last year, one of which I helped arrange. They ran the full gamut: a very solemn Greek Orthodox service, four Catholic requiem masses and a garden party where I made a toast while scattering my friend's ashes around her garden with a soup ladle.
(Γέλια)
(Laughter)
Έχω κουβαλήσει φέρετρα, τα' χω φιλήσει και έχω γράψει πάνω τους κι έχω κάνει πρόποση από πάνω τους με ένα σφηνάκι ούζο. Έχω ντυθεί στα μαύρα, στα χρωματιστά, κι έχω βάλει φόρεμα δεξίωσης. Παρά τις διαφορές στον αποχαιρετισμό, και παρά το ότι κάποιες φορές αισθανόμουν άβολα κάνοντας κάτι που δεν είχα ξανακάνει, έβρισκα παρηγοριά σε ένα πράγμα: Στ' ότι ήξερα πως αυτή ήταν η επιθυμία του εκλιπόντος. Οπότε, τι θέλω εγώ; Μου αρέσει να είμαι οργανωμένη, οπότε έχω κάνει διαθήκη, είμαι δωρήτρια οργάνων, κι έχω το ακίνητο επένδυσης. Το τελευταίο που μένει να οργανώσω για όταν αποχωρίσω, είναι ένα μεγάλο πάρτι, με πολλή σαμπάνια, χρώμα, γέλιο, και φυσικά, μουσική για να με θυμούνται.
I have carried, kissed, written on and toasted coffins with a shot of ouzo. I have worn all black, all color and a party dress. Despite the vast differences in sendoff, despite me being at times out of my comfort zone doing something I've never done before, I drew comfort from one thing -- knowing that this is what each person would have wanted. So what do I want? Well, I like to be organized, so I have the will, I'm a registered organ donor, and I have my investment property. All that is left is planning my sendoff, a big party, lots of champagne, color, laughter, and of course, music to remember me by.
Σας ευχαριστώ.
Thank you.
(Χειροκρότημα)
(Applause)