Have you heard the news? We're in a clean energy revolution. And where I live in Berkeley, California, it seems like every day I see a new roof with new solar panels going up, electric car in the driveway. Germany sometimes gets half its power from solar, and India is now committed to building 10 times more solar than we have in California, by the year 2022.
Các bạn đã nghe tin gì chưa? Một cuộc cách mạng năng lượng sạch đang diễn ra. Và ở nơi tôi sống Berkeley, California, dường như mỗi ngày lại có 1 tấm pin mặt trời được lắp đặt, xe điện trên các lối vào nhà. Có lúc lượng điện của Đức lấy một nửa từ năng lương mặt trời, Ấn Độ cũng cam kết sản xuất năng lượng mặt trời gấp 10 lần lượng hiện có ở California, vào năm 2022.
Even nuclear seems to be making a comeback. Bill Gates is in China working with engineers, there's 40 different companies that are working together to try to race to build the first reactor that runs on waste, that can't melt down and is cheaper than coal. And so you might start to ask: Is this whole global warming problem going to be a lot easier to solve than anybody imagined? That was the question we wanted to know, so my colleagues and I decided to take a deep dive into the data. We were a little skeptical of some parts of the clean energy revolution story, but what we found really surprised us.
Thậm chí năng lượng hạt nhân cũng trở lại. Bill Gates đang hợp tác với các kĩ sư ở Trung Quốc, có tới 40 công ty cùng bắt tay để tạo ra lò phản ứng hạt nhân chạy bằng chất thải, không bị rò rỉ và rẻ hơn than đá. Và bạn có thể băn khoăn: Vấn đề nóng lên toàn cầu sẽ được giải quyết dễ dàng hơn ta nghĩ? Đó là câu hỏi mà chúng ta đang thắc mắc, vì thế tôi và các đồng nghiệp đã nghiên cứu sâu các dữ liệu. Chúng tôi đã hơi hoài nghi về một số mặt của cuộc cách mạng năng lượng sạch, nhưng những gì chúng tôi tìm thấy rất đáng ngạc nhiên.
The first thing is that clean energy has been increasing. This is electricity from clean energy sources over the last 20 years. But when you look at the percentage of global electricity from clean energy sources, it's actually been in decline from 36 percent to 31 percent. And if you care about climate change, you've got to go in the opposite direction to 100 percent of our electricity from clean energy sources, as quickly as possible. Now, you might wonder, "Come on, how much could five percentage points of global electricity be?" Well, it turns out to be quite a bit. It's the equivalent of 60 nuclear plants the size of Diablo Canyon, California's last nuclear plant, or 900 solar farms the size of Topaz, which is one of the biggest solar farms in the world, and certainly our biggest in California. A big part of this is simply that fossil fuels are increasing faster than clean energy. And that's understandable. There's just a lot of poor countries that are still using wood and dung and charcoal as their main source of energy, and they need modern fuels.
Điều đầu tiên là năng lượng sạch đang tăng lên. Đây là lượng điện từ năng lượng sạch 20 năm qua. Nhưng tỉ lệ phần trăm lượng điện toàn cầu từ nguồn năng lượng sạch, lại giảm từ 36% xuống còn 31%. Và nếu bạn quan tâm đến biến đổi khí hậu, thì phải đi theo hướng ngược lại tiến đến 100% điện từ năng lượng sạch, nhanh nhất có thể. Bạn có thể tự hỏi, "5% lượng điện toàn cầu đáng bao nhiêu chứ?" Đó thực chất là một số lượng lớn. Tương đương với 60 nhà máy hạt nhân cỡ Diablo Canyon, nhà máy hạt nhân của California, hoặc 900 trang trại năng lượng mặt trời cỡ Topaz, 1 trong những trang trại năng lượng mặt trời lớn nhất thế giới, và chắc chắn là lớn nhất California. Lý do chính là đơn giản vì năng lượng hóa thạch đang tăng nhanh hơn năng lượng sạch. Điều này cũng dễ hiểu. Rất nhiều nước nghèo trên thế giới vẫn sử dụng gỗ, phân bón và than củi làm nguồn năng lượng chính, và họ cần nhiên liệu hiện đại.
But there's something else going on, which is that one of those clean energy sources in particular has actually been on the decline in absolute terms, not just relatively. And that's nuclear. You can see its generation has declined seven percent over the last 10 years. Now, solar and wind have been making huge strides, so you hear a lot of talk about how it doesn't really matter, because solar and wind is going to make up the difference. But the data says something different. When you combine all the electricity from solar and wind, you see it actually barely makes up half of the decline from nuclear. Let's take a closer look in the United States.
Nhưng có một vấn đề khác là, 1 nguồn cụ thể trong số các nguồn năng lượng sạch đó đang giảm rất mạnh, chứ không chỉ giảm vừa. Năng lượng hạt nhân. Bạn có thể thấy sản lượng của nó giảm 7% trong 10 năm qua. Năng lượng mặt trời và gió đã tạo bước tiến lớn, nên họ hay nói rằng năng lượng hạt nhân không quan trọng, vì năng lượng mặt trời và gió sẽ bù đắp khoảng cách. Nhưng dữ liệu cho thấy một điều khác. Tổng lượng điện kết hợp từ năng lượng mặt trời và gió, còn chưa đến một nửa sự suy giảm điện hạt nhân. Hãy xem xét kĩ hơn ở nước Mỹ.
Over the last couple of years -- really 2013, 2014 -- we prematurely retired four nuclear power plants. They were almost entirely replaced with fossil fuels, and so the consequence was that we wiped out almost as much clean energy electricity that we get from solar. And it's not unique to us. People think of California as a clean energy and climate leader, but when we looked at the data, what we found is that, in fact, California reduced emissions more slowly than the national average, between 2000 and 2015.
Trong vài năm gần đây, 2013, 2014 chúng ta đã tạm dừng 4 nhà máy điện hạt nhân. và gần như thay thế bằng nhiên liệu hóa thạch, nên kết quả là chúng ta đã xóa sổ lượng điện sạch gần bằng sản xuất từ năng lượng mặt trời. Và nó không phải là duy nhất cho chúng ta. California được cho là nơi đi đầu về năng lượng sạch và khí hậu, nhưng khi nhìn vào dữ liệu, cái ta thấy là trên thực tế, California giảm khí thải chậm hơn tốc độ trung bình cả nước, từ năm 2000 đến 2015.
What about Germany? They're doing a lot of clean energy. But when you look at the data, German emissions have actually been going up since 2009, and there's really not anybody who's going to tell you that they're going to meet their climate commitments in 2020.
Còn Đức thì sao? Họ đang sản xuất nhiều năng lượng sạch. Nhưng khi bạn nhìn vào dữ liệu, Chất thải của Đức đã tăng lên từ năm 2009, và không ai nói với bạn rằng họ có thể đáp ứng cam kết về khí hậu vào năm 2020.
The reason isn't hard to understand. Solar and wind provide power about 10 to 20 percent of the time, which means that when the sun's not shining, the wind's not blowing, you still need power for your hospitals, your homes, your cities, your factories. And while batteries have made some really cool improvements lately, the truth is, they're just never going to be as efficient as the electrical grid. Every time you put electricity into a battery and take it out, you lose about 20 to 40 percent of the power. That's why when, in California, we try to deal with all the solar we've brought online -- we now get about 10 percent of electricity from solar -- when the sun goes down, and people come home from work and turn on their air conditioners and their TV sets, and every other appliance in the house, we need a lot of natural gas backup. So what we've been doing is stuffing a lot of natural gas into the side of a mountain. And that worked pretty well for a while, but then late last year, it sprung a leak. This is Aliso Canyon. So much methane gas was released, it was the equivalent of putting half a million cars on the road. It basically blew through all of our climate commitments for the year.
Lý do không khó để hiểu. Mặt trời và gió cung cấp năng lượng 10-20% thời gian, có nghĩa là khi mặt trời không chiếu sáng, gió không thổi, vẫn cần điện cho bệnh viện, nhà, thành phố, nhà máy. Dù pin đã có nhiều cải tiến mới gần đây, sự thực là chúng sẽ không bao giờ hiệu quả như lưới điện. Mỗi khi bạn sạc pin rồi rút ra, nó sẽ mất khoảng 20-40% năng lượng. Đó là lí do tại sao ở California, chúng ta phải xử lí đống pin mặt trời đang có -- chúng ta mới có được 10% điện từ năng lượng mặt trời khi mặt trời lặn, mọi người đi về nhà bật điều hòa, tivi, và mọi thiết bị khác trong nhà, chúng ta cần khí đốt tự nhiên dự trữ. Vậy chúng ta đang chất đống khí tự nhiên bên cạnh ngọn núi. Việc đó vẫn ổn trong một thời gian, nhưng rồi cuối năm ngoái nó đã rò rỉ. Đây là Aliso Canyon. Rất nhiều khí metan đã thoát ra, Tương đương nửa triệu xe ô tô trên đường. Nó coi như đã thổi bay mọi cam kết về khí hậu của năm.
Well, what about India? Sometimes you have to go places to really get the right data, so we traveled to India a few months ago. We met with all the top officials -- solar, nuclear, the rest -- and what they told us is, "We're actually having more serious problems than both Germany and California. We don't have backup; we don't have all the natural gas. And that's just the start of it. Say we want to get to 100 gigawatts by 2022. But last year we did just five, and the year before that, we did five."
Thế còn Ấn Độ? Đôi khi phải đi nhiều nơi để có được dữ liệu chính xác, nên chúng tôi đến Ấn Độ vài tháng trước, Gặp các quan chức cấp cao -- năng lượng mặt trời, hạt nhân -- và họ nói, " Chúng tôi đang gặp vấn đề nghiêm trọng hơn cả Đức và California. Chúng tôi không có dự trữ khí tự nhiên. Và đó mới là bắt đầu. Chúng tôi muốn đạt 100 GW vào năm 2022. Nhưng năm ngoái chúng tôi chỉ đạt 5GW, và năm trước đó cũng 5 GW."
So, let's just take a closer look at nuclear. The United Nations Intergovernmental Panel on Climate Change has looked at the carbon content of all these different fuels, and nuclear comes out really low -- it's actually lower even than solar. And nuclear obviously provides a lot of power -- 24 hours a day, seven days a week. During a year, a single plant can provide power 92 percent of the time. What's interesting is that when you look at countries that have deployed different kinds of clean energies, there's only a few that have done so at a pace consistent with dealing with the climate crisis.
Hãy xem xét kỹ hơn năng lượng hạt nhân. Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc đã xem xét hàm lượng carbon của các loại nhiên liệu khác nhau, và năng lượng hạt nhân thải ra rất ít, thậm chí ít hơn năng lượng mặt trời. Rõ ràng năng lượng hạt nhân cung cấp rất nhiều năng lượng -- 24 giờ 1 ngày, 7 ngày 1 tuần. Trong 1 năm, 1 nhà máy có thể cung cấp năng lượng 92% thời gian. Điều thú vị là khi bạn nhìn vào các nước đã triển khai các nguồn năng lượng sạch khác nhau, có rất ít nước làm được như vậy ở tiến độ phù hợp để đối phó với biến đổi khí hậu.
So nuclear seems like a pretty good option, but there's this big problem with it, which all of you, I'm sure, are aware of, which is that people really don't like it. There was a study, a survey done of people around the world, not just in the United States or Europe, about a year and a half ago. And what they found is that nuclear is actually one of the least popular forms of energy. Even oil is more popular than nuclear. And while nuclear kind of edges out coal, the thing is, people don't really fear coal in the same way they fear nuclear, which really operates on our unconscious.
Năng lượng hạt nhân có vẻ là lựa chọn tốt, nhưng có một vấn đề lớn, cái mà tôi chắc chắn các bạn đều biết, đó là mọi người thực sự không thích nó. Có 1 nghiên cứu, 1 cuộc khảo sát trên toàn thế giới, không chỉ ở Mỹ hay Châu Âu, khoảng một năm rưỡi trước đây. Và điều họ thấy là hạt nhân là 1 trong những loại năng lượng ít phổ biến nhất. Thậm chí dầu còn phổ biến hơn hạt nhân. Dù hạt nhân tốt hơn than đá, mọi người không sợ than như sợ hạt nhân, điều đó hoạt động trên vô thức của chúng ta.
So what is it that we fear? There's really three things. There's the safety of the plants themselves -- the fears that they're going to melt down and cause damage; there's the waste from them; and there's the association with weapons. And I think, understandably, engineers look at those concerns and look for technological fixes. That's why Bill Gates is in China developing advanced reactors. That's why 40 different entrepreneurs are working on this problem. And I, myself, have been very excited about it.
Vậy chúng ta sợ điều gì? Có 3 thứ. Sự an toàn của các nhà máy -- lo ngại về sự rò rỉ và gây thiệt hại; chất thải từ nhà máy; và cả mối liên hệ với vũ khí. Tôi nghĩ, một cách dễ hiểu, các kĩ sư xem xét vấn đề này và tìm cách sửa chữa kĩ thuật. Đó là lí do Bill Gates ở Trung Quốc xây lò phản ứng tiên tiến. và 40 doanh nghiệp đang xử lý vấn đề này. Bản thân tôi rất vui. Chúng tôi có báo cáo:
We did a report: "How to Make Nuclear Cheap." In particular, the thorium reactor shows a lot of promise. So when the climate scientist, James Hansen, asked if I wanted to go to China with him and look at the Chinese advanced nuclear program, I jumped at the chance. We were there with MIT and UC Berkeley engineers. And I had in my mind that the Chinese would be able to do with nuclear what they did with so many other things -- start to crank out small nuclear reactors on assembly lines, ship them up like iPhones or MacBooks and send them around the world. I would get one at home in Berkeley. But what I found was somewhat different. The presentations were all very exciting and very promising; they have multiple reactors that they're working on. The time came for the thorium reactor, and a bunch of us were excited. They went through the whole presentation, they got to the timeline, and they said, "We're going to have a thorium molten salt reactor ready for sale to the world by 2040." And I was like, "What?"
"Làm sao để năng lượng hạt nhân rẻ?" Cụ thể, lò phản ứng thorium cho thấy nhiều hứa hẹn. Khi nhà khí hậu học James Hansen hỏi liệu tôi có muốn đến Trung Quốc với anh ấy xem chương trình hạt nhân tiên tiến của Trung Quốc, Tôi đã đồng ý. Chúng tôi ở đó với các kĩ sư MIT và UC Berkeley. Và tôi đã nghĩ rằng Trung Quốc có thể làm được năng lượng hạt nhân như họ đã làm được với nhiều thứ khác -- sản xuất lò phản ứng hạt nhân nhỏ trên dây chuyền, vận chuyển như Iphones hay MacBooks và đưa đi toàn thế giới. Tôi sẽ mua một cái ở nhà tại Berkeley. Nhưng cái mà tôi thấy hoàn toàn khác xa. Các bài phát biểu rất thú vị và đầy hứa hẹn; họ đang làm việc với nhiều lò phản ứng. Đến khi thử lò phản ứng thorium, chúng tôi đều háo hức. Sau bài thuyết trình, họ nói đến lịch trình, và họ nói, "Chúng tôi sẽ có 1 lò phản ứng thorium muối sẵn sàng bán cho toàn thế giới vào năm 2040." Tôi như kiểu: "Cái gì?"
(Laughter)
(Cười)
I looked at my colleagues and I was like, "Excuse me -- can you guys speed that up a little bit? Because we're in a little bit of a climate crisis right now. And your cities are really polluted, by the way." And they responded back, they were like, "I'm not sure what you've heard about our thorium program, but we don't have a third of our budget, and your department of energy hasn't been particularly forthcoming with all that data you guys have on testing reactors." And I said, "Well, I've got an idea. You know how you've got 10 years where you're demonstrating that reactor? Let's just skip that part, and let's just go right to commercializing it. That will save money and time." And the engineer just looked at me and said, "Let me ask you a question: Would you buy a car that had never been demonstrated before?"
Tôi nhìn đồng nghiệp kiểu, "Xin lỗi -- các bạn có thể nhanh hơn không? Vì chúng ta đang ở trong cuộc khủng hoảng khí hậu. Nhân tiện thành phố của bạn đang rất ô nhiễm đấy." Và họ đã trả lời kiểu, "Tôi không chắc anh nghe được gì về chương trình thorium, nhưng chúng tôi không có 1/3 ngân sách, và cục năng lượng của anh thì không sẵn sàng với những dữ liệu các anh có về lò phản ứng thử nghiệm." Và tôi nói:" Tôi có một ý tưởng. Anh biết anh mất đến 10 năm mô tả lò phản ứng chứ? Hãy bỏ qua phần đó, và thương mại hóa nó ngay. Tiết kiệm tiền và thời gian đấy." Người kĩ sư nhìn tôi và nói, "Để tôi hỏi bạn một câu hỏi: Bạn có mua 1 chiếc xe khi chưa nghe mô tả không?"
So what about the other reactors? There's a reactor that's coming online now, they're starting to sell it. It's a high-temperature gas reactor. It can't melt down. But it's really big and bulky, that's part of the safety, and nobody thinks it's going to ever get cheaper than the reactors that we have. The ones that use waste as fuel are really cool ideas, but the truth is, we don't actually know how to do that yet. There's some risk that you'll actually make more waste, and most people think that if you're including that waste part of the process, it's just going to make the whole machine a lot more expensive, it's just adding another complicated step.
Các lò phản ứng khác thì sao? Có 1 lò phản ứng đang đưa vào hoạt động và họ sắp bán nó. Đó là 1 lò phản ứng khí nhiệt độ cao Nó không bị rò rỉ. Nhưng nó lớn và cồng kềnh, 1 phần của sự an toàn, và không ai nghĩ nó sẽ rẻ hơn những lò phản ứng chúng ta có. Những cái chạy bằng rác thải là ý tưởng hay nhưng sự thật là, chúng ta chưa biết làm nó thế nào. Rủi ro là nó sẽ tạo nhiều chất thải hơn, và phần lớn nghĩ là nếu bao gồm cả chất thải của quá trình, sẽ chỉ làm chiếc máy đắt hơn, chỉ thêm một bước phức tạp nữa.
The truth is, there's real questions about how much of that we're going to do. I mean, we went to India and asked about the nuclear program. The government said before the Paris climate talks that they were going to do something like 30 new nuclear plants. But when we got there and interviewed people and even looked at the internal documents, they're now saying they're going to do about five. And in most of the world, especially the rich world, they're not talking about building new reactors. We're actually talking about taking reactors down before their lifetimes are over. Germany's actually pressuring its neighbors to do that. I mentioned the United States -- we could lose half of our reactors over the next 15 years, which would wipe out 40 percent of the emissions reductions we're supposed to get under the Clean Power Plan. Of course, in Japan, they took all their nuclear plants offline, replaced them with coal, natural gas, oil burning, and they're only expected to bring online about a third to two-thirds.
Sự thật là, chúng ta sẽ làm được bao nhiêu trong số đó. Chúng tôi đã đến Ấn Độ hỏi về chương trình hạt nhân. Chính phủ nói trước cuộc đàm phán khí hậu Paris họ dự định xây 30 nhà máy hạt nhân. Nhưng khi đến đây và phỏng vấn người dân thậm chí xem xét tài liệu nội bộ, họ nói sẽ chỉ làm khoảng 5 nhà máy. Hầu hết trên thế giới, đặc biệt là các nước giàu, họ không nói về việc xây dựng lò phản ứng mới, Mà là phá bỏ các lò phản ứng, trước khi vòng đời của nó kết thúc. Đức đang ép các nước láng giềng làm điều đó. Tôi đã đề cập đến nước Mỹ -- chúng ta có thể mất nửa số lò phản ứng trong 15 năm tới, xóa bỏ 40% sự giảm phát thải đáng lẽ phải đạt theo Kế hoạch Năng lượng sạch Tất nhiên, Nhật Bản dừng hết các nhà máy hạt nhân, thay thế bằng than, khí tự nhiên, dầu đốt, và sẽ chỉ để 1/3-2/3 hoạt động trở lại.
So when we went through the numbers, and just added that up -- how much nuclear do we see China and India bringing online over the next 15 years, how much do we see at risk of being taken offline -- this was the most startling finding. What we found is that the world is actually at risk of losing four times more clean energy than we lost over the last 10 years. In other words: we're not in a clean energy revolution; we're in a clean energy crisis. So it's understandable that engineers would look for a technical fix to the fears that people have of nuclear. But when you consider that these are big challenges to do, that they're going to take a long time to solve, there's this other issue, which is: Are those technical fixes really going to solve people's fears?
Khi đã điểm qua các con số, và cộng lại -- bao nhiêu nhà máy điện hạt nhân Trung Quốc và Ấn Độ sẽ mở ra trong 15 năm tới, bao nhiêu nhà máy có nguy cơ bị xóa bỏ -- đây là phát hiện đáng ngạc nhiên nhất. Điều chúng tôi thấy là thế giới có nguy cơ mất đi năng lượng sạch gấp 4 lần lượng đã mất 10 năm qua. Nói cách khác, chúng ta không ở trong cuộc cách mạng năng lượng sạch; chúng ta đang có khủng hoảng năng lượng sạch. Dễ hiểu vì sao các kĩ sư tìm kiếm cách sửa chữa kỹ thuật đáp lại nỗi sợ của mọi người với hạt nhân. Nhưng khi bạn cho đó là thách thức lớn, và họ sẽ mất rất lâu để giải quyết, thì có một vấn đề là: sửa chữa kĩ thuật có thực sự giải quyết nỗi sợ của mọi người?
Let's take safety. You know, despite what people think, it's hard to figure out how to make nuclear power much safer. I mean, every medical journal that looks at it -- this is the most recent study from the British journal, "Lancet," one of the most respected journals in the world -- nuclear is the safest way to make reliable power. Everybody's scared of the accidents. So you go look at the accident data -- Fukushima, Chernobyl -- the World Health Organization finds the same thing: the vast majority of harm is caused by people panicking, and they're panicking because they're afraid. In other words, the harm that's caused isn't actually caused by the machines or the radiation. It's caused by our fears.
Hãy bàn đến sự an toàn. Bất chấp mọi người nghĩ gì, khó mà tìm ra cách làm năng lượng hạt nhân an toàn hơn. Mọi tạp chí y học từng nhìn nhận nó -- đây là nghiên cứu mới nhất từ tập san khoa học Anh "Lancet", 1 trong những tập san uy tín nhất thế giới -- hạt nhân là an toàn nhất để tạo năng lượng đảm bảo. Ai cũng sợ rủi ro. Vậy hãy nhìn vào dữ liệu rủi ro -- Fukushima, Chernobyl -- Tổ chức Y tế Thế giới chỉ ra điều tương tự: phần lớn tổn hại đến từ sự hoảng loạn của con người, và họ hoảng loạn vì họ sợ hãi. Nói cách khác, thiệt hại không đến từ máy móc hay bức xạ. Nó đến từ sự sợ hãi.
And what about the waste? Everyone worries about the waste. Well, the interesting thing about the waste is how little of it there is. This is just from one plant. If you take all the nuclear waste we've ever made in the United States, put it on a football field, stacked it up, it would only reach 20 feet high. And people say it's poisoning people or doing something -- it's not, it's just sitting there, it's just being monitored. There's not very much of it. By contrast, the waste that we don't control from energy production -- we call it "pollution," and it kills seven million people a year, and it's threatening very serious levels of global warming. And the truth is that even if we get good at using that waste as fuel, there's always going to be some fuel left over. That means there's always going to be people that think it's a big problem for reasons that maybe don't have as much to do with the actual waste as we think.
Còn về chất thải? Ai cũng lo lắng về chất thải. Điều thú vị về chất thải là nó có rất ít. Đây chỉ là từ một nhà máy. nếu mang tất cả chất thải hạt nhân ở Mỹ, đặt vào một sân vận động, chồng đống lên, nó sẽ chỉ cao 6.1 mét. Mọi người nói nó sẽ đầu độc con người hay gì đó -- không, nó chỉ ở đó và được kiểm định. Nó không nhiều lắm. Ngược lại, chất thải không kiểm soát từ sản xuất năng lượng -- mà chúng ta gọi là "ô nhiễm", giết 7 triệu người mỗi năm, đe dọa nghiêm trọng đến mức độ nóng lên toàn cầu. Sự thật là ngay cả khi có thể dùng chất thải làm nhiên liệu, vẫn sẽ luôn còn nhiên liệu sót lại. Có nghĩa là sẽ luôn có người nghĩ nó là vấn đề lớn với lý do có thể không nhiều như chất thải thực sự như chúng ta nghĩ.
Well, what about the weapons? Maybe the most surprising thing is that we can't find any examples of countries that have nuclear power and then, "Oh!" decide to go get a weapon. In fact, it works the opposite. What we find is the only way we know how to get rid large numbers of nuclear weapons is by using the plutonium in the warheads as fuel in our nuclear power plants. And so, if you are wanting to get the world rid of nuclear weapons, then we're going to need a lot more nuclear power.
Vậy còn về vũ khí? Có thể điều ngạc nhiên nhất là chúng ta không thể tìm ra ví dụ về nước có điện hạt nhân và sau đó quyết định có vũ khí hạt nhân. Thực tế, nó hoạt động ngược lại. Chúng tôi thấy cách duy nhất chúng ta biết để loại bỏ lượng lớn vũ khí hạt nhân là dùng plutonium trong đầu đạn hạt nhân làm nhiên liệu trong nhà máy hạt nhân, Nếu muốn thế giới loại bỏ vũ khí hạt nhân, chúng ta cần nhiều năng lượng hạt nhân hơn nữa.
(Applause)
(Vỗ tay)
As I was leaving China, the engineer that brought Bill Gates there kind of pulled me aside, and he said, "You know, Michael, I appreciate your interest in all the different nuclear supply technologies, but there's this more basic issue, which is that there's just not enough global demand. I mean, we can crank out these machines on assembly lines, we do know how to make things cheap, but there's just not enough people that want them."
Khi tôi rời Trung Quốc, kĩ sư đã đưa Bill Gates đến kéo tôi sang một bên, và nói, "Michael, tôi đánh giá cao sự quan tâm của anh trong các công nghệ cung cấp hạt nhân khác nhau, nhưng có một vấn đề cơ bản hơn, là không có đủ nhu cầu toàn cầu. Chúng ta có thể sản xuất máy trên dây chuyền, chúng ta biết làm sao để chúng rẻ, nhưng không có người muốn chúng."
And so, let's do solar and wind and efficiency and conservation. Let's accelerate the advanced nuclear programs. I think we should triple the amount of money we're spending on it. But I just think the most important thing, if we're going to overcome the climate crisis, is to keep in mind that the cause of the clean energy crisis isn't from within our machines, it's from within ourselves.
Hãy làm năng lượng mặt trời và gió hiệu quả và duy trì nó. Hãy đẩy nhanh chương trình hạt nhân tiên tiến. Tôi nghĩ chúng ta nên tăng gấp 3 số tiền đầu tư. Nhưng tôi nghĩ điều quan trọng nhất, nếu muốn vượt qua khủng hoảng khí hậu, là phải nhớ rằng nguyên nhân cuộc khủng hoảng năng lượng sạch không từ bên trong máy móc của chúng ta, mà là từ bên trong bản thân chúng ta.
Thank you very much.
Cảm ơn rất nhiều.
(Applause)
(Vỗ tay)