Good morning everybody. I'd like to talk about a couple of things today. The first thing is water. Now I see you've all been enjoying the water that's been provided for you here at the conference, over the past couple of days. And I'm sure you'll feel that it's from a safe source.
Mirëmëngjes të gjithëve. Sot, do të doja të flisja për disa gjëra. Gjëja e parë është uji. E shoh që te gjithë e keni shijuar ujin që ju është dhënë këtu në konferencë, gjatë ditëve të fundit. Dhe besoj që ju duket se është nga një burim i sigurt.
But what if it wasn't? What if it was from a source like this? Then statistics would actually say that half of you would now be suffering with diarrhea. I talked a lot in the past about statistics, and the provision of safe drinking water for all. But they just don't seem to get through. And I think I've worked out why. It's because, using current thinking, the scale of the problem just seems too huge to contemplate solving. So we just switch off: us, governments and aid agencies. Well, today, I'd like to show you that through thinking differently, the problem has been solved. By the way, since I've been speaking, another 13,000 people around the world are suffering now with diarrhea. And four children have just died.
Po sikur të mos ishte? Çka nëse do të ishte nga një burim si ky? Atëherë statistikat në fakt do të thonin që gjysma nga ju tani do të vuante nga diareja. Kam folur shumë në të kaluarën për statistikat, dhe për sigurimin e ujit të pijshëm për të gjithë. Por si duket ato nuk po kuptohen. Dhe mendoj se kam kuptuar se pse ndodh. Kjo për shkak se, duke përdorur të menduarit e tanishëm, shkalla e problemit duket shum e madhe për të parashikuar zgjidhjen. Pra ne vetëm ndërpresim. Ne, qeveritë dhe agjencitë e ndihmës. Pra, sot, do të doja t'ju tregoja që duke menduar ndryshe problemi është zgjidhur. Me që ra fjala, prej se fillova të flas, edhe 13,000 njerëz tjerë në mbarë botën janë duke vuajtur tani nga diareja. Dhe katër fëmijë sapo kanë vdekur.
I invented Lifesaver bottle because I got angry. I, like most of you, was sitting down, the day after Christmas in 2004, when I was watching the devastating news of the Asian tsunami as it rolled in, playing out on TV. The days and weeks that followed, people fleeing to the hills, being forced to drink contaminated water or face death. That really stuck with me. Then, a few months later, Hurricane Katrina slammed into the side of America. "Okay," I thought, "here's a First World country, let's see what they can do." Day one: nothing. Day two: nothing. Do you know it took five days to get water to the Superdome? People were shooting each other on the streets for TV sets and water. That's when I decided I had to do something.
Une shpika shishen "Lifesaver" sepse isha i irrituar Unë, si shumë nga ju, isha ulur, ditën pas Krishtlindjeve në 2004, dhe po shikoja lajmet tronditëse të cunamit Aziatik që godiste, te shfaqur në TV. Në ditët dhe javët në vijim, njerëzit largoheshin në male. duke u detyruar të pinin ujë të ndotur, ose të përballeshin me vdekjen. Kjo me të vërtetë më mbërtheu. Dhe, disa muaj më vonë, Uragani Katrina u përplas në anën e Amerikës. "Ok", mendova, "ky është një vend i kategorisë së parë, të shohim se çfarë mund të bëjnë kta." Dita e parë: asgjë. Dita e dytë: asgjë. A e dini që atyre ju desht pesë ditë për të dërguar ujë në Superdome? Njerëzit qëllonin me armë njëri tjetrin në rrugë, për televizore dhe ujë. Aty ishte kur vendosa se duhet të bëj diçka.
Now I spent a lot of time in my garage, over the next weeks and months, and also in my kitchen -- much to the dismay of my wife. (Laughter) However, after a few failed prototypes, I finally came up with this, the Lifesaver bottle.
Kalova shumë kohë në garazhin tim, gjatë javëve dhe muajve të ardhshëm. Gjithashtu në kuzhinën time, me frikë të madhe nga gruaja ime. Megjithatë, pas disa prototipeve të dështuara, Më në fund arrita ne këtë, shishën "Lifesaver".
Okay, now for the science bit. Before Lifesaver, the best hand filters were only capable of filtering down to about 200 nanometers. The smallest bacteria is about 200 nanometers. So a 200-nanometer bacteria is going to get through a 200-nanometer hole. The smallest virus, on the other hand, is about 25 nanometers. So that's definitely going to get through those 200 nanometer holes. Lifesaver pores are 15 nanometers. So nothing is getting through.
Tani ana shkencore. Para "Lifesaver", filterat më të mirë të dorës ishin në gjendje të filtronin deri në 200 nanometër. Bakteria më e vogël është rreth 200 nanometër. Pra një bakterie 200-nanometërshe do të kalonte nëpër një vrimë 200-nanometërshe. Virusi më i vogël, në anën tjetër, është rreth 25 nanometra. Pra ky definitivisht do të kalonte nëpër një vrimë 200-nanometërshe. Poret/Vrimat e "Lifesaver" janë 15 nanometër Pra asgjë nuk depërton.
Okay, I'm going to give you a bit of a demonstration. Would you like to see that? I spent all the time setting this up, so I guess I should. We're in the fine city of Oxford. So -- someone's done that up. Fine city of Oxford, so what I've done is I've gone and got some water from the River Cherwell, and the River Thames, that flow through here. And this is the water. But I got to thinking, you know, if we were in the middle of a flood zone in Bangladesh, the water wouldn't look like this. So I've gone and got some stuff to add into it. And this is from my pond.
Në rregull, unë do t'ju jap një demostrim. Doni ta shihni? Kam kaluar gjithë kohën duke punuar në këtë. Kështu që mendoj se duhet. Jemi në qytetin e mirë të Oxfordit. Pra -- dikush e ka bere atë. Qyteti i mire i Oxfordit, pra çka unë bëra ishte se shkova dhe mora pak ujë nga Lumi Cherwell, dhe Lumi Thames, që rrjedhin ketu përmes. Dhe ky është uji. Por fillova të mendoj, e keni parasysh, nëse do të ishim në nje zonë përmbytjesh në Bangladesh, uji nuk do të dukej kështu. Pra shkova dhe mora disa gjëra dhe i hodha aty. Dhe kjo është nga pellgu im.
(Sniffs) (Coughs) Have a smell of that, mister cameraman.
(Nuhat) (Kollitet) Merri erë kësaj, zoti kameraman.
Okay. (Laughs) Right. We're just going to pour that in there.
Mirë. (Te qeshura) Në rregull. Do ta hedhim këtë aty.
Audience: Ugh!
Audienca: Ueeek!
Michael Pritchard: Okay. We've got some runoff from a sewage plant farm. So I'm just going to put that in there. (Laughter) Put that in there. There we go. (Laughter) And some other bits and pieces, chuck that in there. And I've got a gift here from a friend of mine's rabbit. So we're just going to put that in there as well. (Laughter) Okay. (Laughter) Now.
Michael Pritchard: Mirë. Kemi një lloj barazie nga një impiant i ujërave të zeza. Pra po e vendos edhe këtë aty. (Qeshje) Vendose atë aty. Ja ku është. (Qeshje) Dhe disa copa dhe pjesë të tjera, i hedhim aty. Dhe kam një dhuratë këtu nga lepuri i shokut tim. Pra do të vendosim edhe këtë aty. (Qeshje) Mirë. (Qeshje) Tash.
The Lifesaver bottle works really simply. You just scoop the water up. Today I'm going to use a jug just to show you all. Let's get a bit of that poo in there. That's not dirty enough. Let's just stir that up a little bit. Okay, so I'm going to take this really filthy water, and put it in here. Do you want a drink yet? (Laughter) Okay. There we go. Replace the top. Give it a few pumps. Okay? That's all that's necessary. Now as soon as I pop the teat, sterile drinking water is going to come out. I've got to be quick. Okay, ready? There we go. Mind the electrics. That is safe, sterile drinking water. (Applause) Cheers. (Applause) There you go Chris. (Applause) What's it taste of?
Shishja "Lifesaver" punon shumë thjesht. Ju vetëm e merrni ujin. Sot do të përdor një enë vetëm për të ju treguar të gjithëve. Le të hedhim pak ndytësirë aty. Kjo nuk është e ndytë sa duhet. Le të përziejme pak atë. Në rregull, pra unë do marr këtë ujë të pistë, dhe do ta fus këtu. Doni te pini? (Qeshje) Në rregull. Vazhdojmë. Rivendos kapakun. I japim disa shtypje. Në rregull? Kaq është e nevojshme. Tash momentin që unë e hap kapakun, do të dale uje steril i pijshëm. Duhet të jem i shpejte. Në rregull, gati? Shkojme. Kujdes elektriket. Ky është i sigurt, ujë steril i pijshëm. (Duartrokitje) Gëzuar. (Duartrokitje) Ja provoje Chris. (Duartrokitje) Çfarë shije ka?
Chris Anderson: Delicious.
Chris Anderson: I shijshëm.
Michael Pritchard: Okay. Let's see Chris's program throughout the rest of the show. Okay? (Laughter)
Michael Pritchard: Mirë. Le të shohim programin e Chris-it gjate pjesës tjetër të shfaqjes. Në rregull? (Qeshje)
Okay. Lifesaver bottle is used by thousands of people around the world. It'll last for 6,000 liters. And when it's expired, using failsafe technology, the system will shut off, protecting the user. Pop the cartridge out. Pop a new one in. It's good for another 6,000 liters.
Në rregull. Shishja "Lifesaver" përdoret nga mijëra njerëz ne mbarë botën. Ajo zgjat për 6000 litra. Dhe kur skadon, duke përdorur teknologjinë e emergjencës, sistemi do të ndalet, duke mbrojtur përdoruesin. Nxjerr fishekun jashte. Fut të riun brenda. Është i aftë edhe për 6000 litra të tjerë.
So let's look at the applications. Traditionally, in a crisis, what do we do? We ship water. Then, after a few weeks, we set up camps. And people are forced to come into the camps to get their safe drinking water. What happens when 20,000 people congregate in a camp? Diseases spread. More resources are required. The problem just becomes self-perpetuating. But by thinking differently, and shipping these, people can stay put. They can make their own sterile drinking water, and start to get on with rebuilding their homes and their lives.
Pra le të shikojmë aplikimet e kësaj. Tradicionalisht, në një krizë, çfarë bëjmë ne? Ne trasportojmë ujë. Dhe pas disa javësh, ngrejme kampe. Dhe njerëzit janë të detyruar të vijnë nëpër kampe për të marrë ujin e pijshëm. Çfarë ndodh kur 20,000 njerëz mblidhen në një kamp? Përhapen sëmundjet. Më shumë ndihma nevojiten. Problemi vetëm sa stërzgjatët. Por duke menduar ndryshe dhe dërguar këto, njerëzit mund të qëndrojnë aty ku janë. Ata mund të bëjnë vet ujin e pijshëm steril, dhe të fillojnë me rindërtimin e shtëpive dhe jetës së tyre.
Now, it doesn't require a natural disaster for this to work. Using the old thinking, of national infrastructure and pipe work, is too expensive. When you run the numbers on a calculator, you run out of noughts. So here is the "thinking different" bit.
Tani, nuk nevojitet një fatkeqësi natyrore për këtë të punojë. Duke përdorur të menduarit e vjetër, të infrastrukturës kombëtare, dhe vendosje tubash, është shumë e shtrenjtë. Kur i bën llogaritë ne kalkulatrice, te mbarojne zerot. Pra këtu është pjesa e "të menduarit ndryshe"
Instead of shipping water, and using man-made processes to do it, let's use Mother Nature. She's got a fantastic system. She picks the water up from there, desalinates it, for free, transports it over there, and dumps it onto the mountains, rivers, and streams. And where do people live? Near water. All we've go to do is make it sterile. How do we do that?
Në vend qe të dërgojmë ujë, dhe te përdorim fuqinë njerzore për të bërë atë, le të përdorim Nënën Natyrë. Ajo ka një sistem fantastik. Ajo merr ujin nga një vend e çkripezon atë, falas, transporton në një vend tjetër, e shpërndan nëpër male, lumenj dhe përrenj. Dhe ku jetojnë njerëzit? Pranë ujit. E vetmja gje qe duhet bërë është të bëjmë steril atë. Si do të bëjmë këtë?
Well, we could use the Lifesaver bottle. Or we could use one of these. The same technology, in a jerry can. This will process 25,000 liters of water; that's good enough for a family of four, for three years. And how much does it cost? About half a cent a day to run. Thank you.
E pra, ne mund të përdorim shishen "Lifesaver". Ose mund të përdorim një nga këto. Të njëjtën teknologji, në një bidon. Kjo proceson 25,000 litra ujë. Kjo është mjaft e mirë për një familje prej katër vetash, për tre vjet. Dhe sa kushton? Rreth gjysmë cent-i në ditë për të shfrytëzuar. Faleminderit.
(Applause)
(Duartrokitje)
So, by thinking differently, and processing water at the point of use, mothers and children no longer have to walk four hours a day to collect their water. They can get it from a source nearby. So with just eight billion dollars, we can hit the millennium goal's target of halving the number of people without access to safe drinking water. To put that into context, The U.K. government spends about 12 billion pounds a year on foreign aid. But why stop there? With 20 billion dollars, everyone can have access to safe drinking water. So the three-and-a-half billion people that suffer every year as a result, and the two million kids that die every year, will live. Thank you.
Pra, duke menduar ndryshe, dhe përpunuar ujin në atë pikë të përdorimit, nënat dhe fëmijët nuk duhet të ecin katër orë në ditë për tu furnizuar me ujë. Ata mund të marrin nga një burim i afërt. Pra, me vetëm tetë miliardë dollarë, ne mund të arrijmë qëllimet e mijëvjeçarit duke përgjysmuar numrin e njerëzve pa qasje në ujë të pijshëm. Për të vënë në kontekst, Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar shpenzon rreth 12 miliard funta në vit për ndihmat e huaja. Por pse të ndalemi këtu? Me 20 miliardë dollarë, të gjithë mund të kenë qasje në ujë të pijshëm. Pra, tre miliard e gjysmë njerëz që vuajnë çdo vit, si rezultat, dhe dy milionë fëmijë që vdesin çdo vit, do të jetojnë. Faleminderit.
(Applause)
(Duartrokitje)