In 1987, tens of thousands of people gathered in Saudi Arabia for the annual Hajj pilgrimage. But what started out as a celebration led to a health crisis: just a few days after the pilgrimage, more than 2,000 cases of meningitis broke out spreading across Saudi Arabia and the rest of the world. The outbreak was so fierce that it was believed to have sparked a wave of deadly meningitis epidemics that ultimately infected tens of thousands of people worldwide.
1987'de on binlerce insan Suudi Arabistan'da Hac ibadeti için toplandı ama bir sağlık krizine yol açan bir şey ortaya çıktı. Hac'dan bir iki gün sonra Suudi Arabistan ve bütün dünyada 2.000'den fazla menenjit vakası ortaya çıktı. Bu salgın o kadar şiddetliydi ki sonunda dünyada on binlerce kişinin hastalığı kapması ile sonuçlanan ölümcül bir menenjit dalgasını başlattığına inanıldı.
Meningitis is the inflammation of the meninges, three tissue layers responsible for protecting the brain and spinal cord. What makes meningitis so dangerous compared to other diseases is the sheer speed with which it invades a person’s body. In the worst cases, it causes death within a day. Fortunately, that’s rare for patients who receive early medical treatment.
Menenjit beyin ve omurilik zarının iltihaplanmasıdır, bu üç doku katmanının görevi beyin ve omuriliği korumak. Menenjiti diğer hastalıklardan çok daha tehlikeli yapan şey insan vücuduna çok hızlı yayılması. En şiddetli vakalarda hastayı bir gün içinde öldürür. Neyse ki tedaviye erken başlanan hastalarda bu durum nadiren gerçekleşir.
The disease primarily comes in three forms: fungal, viral, and bacterial-- the last being the most deadly by far, and what we’ll focus on. People usually contract bacterial meningitis by breathing in tiny particles of mucus and saliva that spray into the air when an infected person sneezes or coughs. It can also be transmitted through kissing, or sharing cigarettes, toothbrushes or utensils. Some people can be infected and carry the disease without showing symptoms or getting sick, which helps the disease spread quickly to others.
Hastalık temelde üç şeyden kaynaklanır: Mantar, virüs ve bakteri- sonuncusu en ölümcül olanı ve oraya odaklanacağız. İnsanlar bakteriyel menenjite, hastalığı kapmış birinin hapşırması veya öksürmesiyle havaya karışan küçük balgam veya salya zerreciklerini nefes yoluyla içine çekerek yakalanır. Ayrıca öpüşme yoluyla, sigara, diş fırçası, çatal, kaşık veya bardak paylaşmakla da geçebilir. Bazı insanlar hastalığı kapmasına rağmen belirti göstermeden hastalığı taşıyabilir ve diğer insanlara hızla bulaştırabilir.
Once the bacteria enter the nose, mouth, and throat, they cross the surrounding membranes and enter the bloodstream. From there, bacteria have rapid access to the body’s tissues --including a membrane called the blood-brain barrier. This is made of a tight mesh of cells which separate blood vessels from the brain, and block everything except for a specific set of particles, including water molecules and some gases. But in ways that scientists are still trying to understand, meningitis bacteria can trick the barrier into letting them through.
Bakteri, burun, ağız veya boğazdan içeri girdikten sonra etrafındaki zarları aşarak kana karışır. Oradan da hızla vücut dokularına ulaşır ve bunlar arasında kan beyin bariyeri denen bir zar da vardır. Bu zar sıkı bir hücre ağından oluşur ve kan akışı ile beyni birbirinden ayırır ve su ve bazı gazlar dâhil belirli parçacıklar haricindeki diğer şeylerin geçişine izin vermez. Ama bilim insanlarının hâlâ çözemediği bir yöntemle menenjit bakterisi bu bariyeri kandırarak içeri girmeyi başarabilir.
Inside the brain, the bacteria swiftly infect the meninges. This triggers inflammation as the body’s immune response kicks into overdrive, bringing on fever and intense headaches. As swelling in the meninges worsens, the neck begins to stiffen. Swelling in the brain disrupts its normal function-- causing symptoms like hearing loss and extreme light sensitivity. As pressure increases in the cranium, it may also make the person confused-- one of the hallmarks of the disease. A few hours in, the rapidly multiplying bacteria start to release toxins, leading to septicemia, also known as blood poisoning. This breaks down blood vessels, letting blood seep out and form what starts out looking like a rash, and evolves into big discoloured blots beneath the skin. At the same time, these toxins burn through oxygen in the blood, reducing the amount that gets to major organs like the lungs and kidneys. That increases the chance of organ shut down --and alongside spreading septicemia, threatens death. That all sounds scary, but doctors are so good at treating meningitis that a visit to the hospital can drastically reduce an adult’s risk of dying from it. The longer it’s left untreated, though, the more likely it will lead to lasting damage. If declining oxygen levels cause cell death in extreme parts of the body --like fingers, toes, arms and legs-- the risk of amputation goes up. And if bacterial toxins accumulate in the brain and trigger cell death, meningitis could also cause long-term brain damage and memory loss. So fast treatment, or better yet, prevention, is critical. That's why most countries have vaccines that defend against the disease in its deadliest forms. Those are usually given to the people who are most at risk--like young children, people with weak immune systems, or people who gather in large groups where an outbreak of meningitis could potentially happen.
Beyne giren menenjit hızla beyin zarına saldırır. Bu durum vücudun bağışıklık sistemini alarma geçirir ve ateş yapar, yüksek ateş ve yoğun baş ağrısı görülür. Beyin zarındaki şişme arttıkça boyun sertleşmeye başlar. Beyindeki şişme normal işlevleri durdurur ve işitme kaybı ve ışığa karşı aşırı hassasiyet gibi belirtiler görülür. Kafatası içindeki basınç arttıkça kişinin zihni bulanıklaşabilir, bu, hastalığın en önemli ayırt edici özellliklerindendir. Hızla çoğalan bakteriler birkaç saat içinde toksin üretmeye başlar ve kan zehirlenmesi olarak da bilinen septisemiye yol açar. Bu durum kan hücrelerinde yıkıma yol açar ve kızarıklık gibi görünen sızıntı kanamalarına yol açar ve daha sonra bunlar cilt altında bozuk renkli lekelere dönüşür. Bu toksinler aynı zamanda kandaki oksijeni yakmaya başlar ve akciğer ve böbrek gibi ana organlara giden oksijen azalır. Bu durum organ çökmesi olasılığını artırır ve septiseminin yayılmasıyla hayati tehlike ortaya çıkar. Bütün bunlar çok korkutucu, ancak doktorlar menenjit tedavisinde oldukça iyi ve hastaneye başvurmak bir yetişkinin bu hastalıktan ölme riskini çok azaltır. Fakat tedavide geç kalındıkça kalıcı bir hasar oluşması riski de artar. Oksijen miktarındaki azalma örneğin el ayak parmakları gibi uç organlarda hücre ölümüne yol açarsa bunların kesilme riski vardır. Eğer bakteriyel toksinler beyinde birikir ve hücre ölümü oluşursa menenjit uzun süreli beyin hasarı ve hafıza kaybına da yol açabilir. Yani hızlı müdahale veya daha iyisi korunma çok önemli. Bu nedenle pek çok ülke bu hastalığın en ölümcül türlerine karşı aşı kullanmaktadır. Aşılar genellikle yaşı küçük çocuklar, bağışıklık sistemi zayıf olanlar veya menenjit salgınına açık kalabalık toplanma grupları gibi en riskli gruplara uygulanır.
In addition to those gatherings, meningitis is most common in a region called the meningitis belt that stretches across Africa, though cases do happen all over the world. If you’re concerned that you or someone you know may have meningitis, get to the doctor as soon as possible; quick action could save your life.
Bu toplanmalara ek olarak menenjitin yaygın görüldüğü bir diğer bölge menenjit kuşağı denen Afrika'dan başlayan ve şiddetli salgınlarda dünyaya uzanan bir kuşaktır. Eğer kendiniz veya bir tanıdığınızın menenjit kaptığından şüphelenirseniz en kısa sürede doktora başvurun, hızlı olmak hayatınızı kurtarabilir.