In 1987, tens of thousands of people gathered in Saudi Arabia for the annual Hajj pilgrimage. But what started out as a celebration led to a health crisis: just a few days after the pilgrimage, more than 2,000 cases of meningitis broke out spreading across Saudi Arabia and the rest of the world. The outbreak was so fierce that it was believed to have sparked a wave of deadly meningitis epidemics that ultimately infected tens of thousands of people worldwide.
Sala1987-an, bi deh hezaran mirov li Erebistana Saudî ji bo hec a salane civiyan. lê ya ku wekî pîrozîyek ê dest pê kir bû sedema krîzek tenduristiyê: çend rojan piştî hecê, zêdeyî 2000 bûyerên menenjîtê ( mejûtevn) derketin li seranserê Erebistana Saûdî û yên dinê belav bû. Epîdemî ( peta) pir dijwar bû ku dihat bawer kirin ku çirûskek a pêla epîdemiyên meningîta kujer e ku di dawîyê de bi dehan vegirtî bi hezaran mirovên cîhanê.
Meningitis is the inflammation of the meninges, three tissue layers responsible for protecting the brain and spinal cord. What makes meningitis so dangerous compared to other diseases is the sheer speed with which it invades a person’s body. In the worst cases, it causes death within a day. Fortunately, that’s rare for patients who receive early medical treatment.
Meningitis alyana meninge ye, sê tebeqên tevnê ku berpirsiyar in li parastin a mejî û mejîyê pişt ê. Ya ku menenjîtê li gorî nexweşiyên din ew qas metirsîdar dike leza berçav e ku ew laşê kesan dagîr dike. Di rewşa herî xirab de, dibe sedema mirinê di rojê de. Bi kêfxweşî, ew ji bo nexweşên ku zû dermankirin a bijîşkî digirin kêm e.
The disease primarily comes in three forms: fungal, viral, and bacterial-- the last being the most deadly by far, and what we’ll focus on. People usually contract bacterial meningitis by breathing in tiny particles of mucus and saliva that spray into the air when an infected person sneezes or coughs. It can also be transmitted through kissing, or sharing cigarettes, toothbrushes or utensils. Some people can be infected and carry the disease without showing symptoms or getting sick, which helps the disease spread quickly to others.
Nexweşî di destpêkê de bi sê awayan tê: kuvarik, vîrusî, û bakteriyalî - ya herî dawî ya herî mirinê heya niha, û em ê li ser çi bisekinin. Mirov bi gelemperî bi nefes girtinê bi menenjîta bakterî dikevin piçikên piçûk ên kilîz ê û devûyê ku li hewa diherikin Demê kesê nesax Di bêhnije yan di kuxe. Herwiha di hête vexguhastin Bi rêya maçkirinê, an hevbeşkirina cigaran, Firçên didan şûştinê an alavan, dibe ku hindek kes nesaxbibin û bibin helgirê nesaxîyê Bê nîşandan a berjengan anku nesaxketin ê, ku dibe alîkar ku nexweşî bilez li yên din belav bibe.
Once the bacteria enter the nose, mouth, and throat, they cross the surrounding membranes and enter the bloodstream. From there, bacteria have rapid access to the body’s tissues --including a membrane called the blood-brain barrier. This is made of a tight mesh of cells which separate blood vessels from the brain, and block everything except for a specific set of particles, including water molecules and some gases. But in ways that scientists are still trying to understand, meningitis bacteria can trick the barrier into letting them through.
Carek bakterî dikevin poz, dev û qirik, ew derdor a çermikî derbas dikin û dikevin nav xwînê. li wir, bakterî zû di gihîjin şaneyên laş - tê de mebesta ku jê re astengiya xwîn-mejî tê gotin. ev ji tevnek teng a şaneyên ku rehên xwînê ji mejî veqetînin, û ji bilî komek perçeyên taybet, her tiştî asteng bikin, Piçikên avê û hindek gaz jî tê de. Lê bi awayên ku zanyar hîn jî hewl didin fam bikin, Bakteriyên meningîtê dikarin astengiyê derxînin da ku ew derbas bibin.
Inside the brain, the bacteria swiftly infect the meninges. This triggers inflammation as the body’s immune response kicks into overdrive, bringing on fever and intense headaches. As swelling in the meninges worsens, the neck begins to stiffen. Swelling in the brain disrupts its normal function-- causing symptoms like hearing loss and extreme light sensitivity. As pressure increases in the cranium, it may also make the person confused-- one of the hallmarks of the disease. A few hours in, the rapidly multiplying bacteria start to release toxins, leading to septicemia, also known as blood poisoning. This breaks down blood vessels, letting blood seep out and form what starts out looking like a rash, and evolves into big discoloured blots beneath the skin. At the same time, these toxins burn through oxygen in the blood, reducing the amount that gets to major organs like the lungs and kidneys. That increases the chance of organ shut down --and alongside spreading septicemia, threatens death. That all sounds scary, but doctors are so good at treating meningitis that a visit to the hospital can drastically reduce an adult’s risk of dying from it. The longer it’s left untreated, though, the more likely it will lead to lasting damage. If declining oxygen levels cause cell death in extreme parts of the body --like fingers, toes, arms and legs-- the risk of amputation goes up. And if bacterial toxins accumulate in the brain and trigger cell death, meningitis could also cause long-term brain damage and memory loss. So fast treatment, or better yet, prevention, is critical. That's why most countries have vaccines that defend against the disease in its deadliest forms. Those are usually given to the people who are most at risk--like young children, people with weak immune systems, or people who gather in large groups where an outbreak of meningitis could potentially happen.
dinav mejî de, Bektirya bilez menenjîtê ( mejûtevn) nesax dike. Ev wekî laş iîltihaba di arîne bersiva parastn ê dikeve nav westandinê de. ta û serêşên dijwar tînin. her ku werimandin a di mênteng ê de xirab dibe, stu dest bi hişkbûnê dike. di mejî de werimandin karê wîyê asayî têk dide- dibe sedema nîşanên mîna bihîstinê û hestiyariya ronahiya giran. Her ku di kiloxî de zext zêde dibe, dibe ku ew mirovî tevlihev jî bike- Yek ji nîşanên vê nesaxîyê. Çend demjimêr di, bakteriyên bi lez zêde dibin dest bi berdana toksînan dikin, dibe sedema septicemia, wekî jehrîna xwînê jî tê zanîn. ev rihên xwînê xirab dike, bila xwîn derkeve û tiştê ku dest pê dike mîna xirpûkek çêbike, û li binê çerm de pelikên mezin ên bêreng pêş dikevin. Di heman demê de, ev jehr bi oksîjena xwînê dişewitin, kêm kirina jimarên ku digihîjin organên sereke mîna pişik û gurçikan. Ew şansê girtina organê zêde dike - û digel belavkirina jehrîbûn a xwînê, gefên mirinê dike. Ew hemî tirsnak xuya dike, lê bijîşk di derman kirina meningîtê de ew qas jêhatî ne ku serdana nexweşxaneyê dikare talûke ya mirinê li mezinan bi tundî kêm bike. Çiqas dirêjtir bibe nayê dermankirin, tevî ku, bi pêkaneke mezin ew ê bibe sedema zirarek mayînde. Ger kêmbûna asta oksîjenê dibe sedema mirina şaneyên li deverên tund ên laş mîna tilîyên desta, tilîyên pê, dest û ling - metirsiya jêkirinê zêde dibe. û heke jehrên bakteriyel di mejî de kom bibin û mirina xaneyê pêk bînin, menenjît dikare di heman demê de bibe sedema xisara mêjî ya demdirêj û windakirina bîrewerîyan. Ji ber vê yekê dermankirina bilez, an hê çêtir, pêşîlêgirtin, girîng e. Loma li piraniya welatan derziyên ku li dijî nexweşîyê diparêzin hene di teşeyên xweyên kujer de. Ew bi gelemperî ji mirovên ku herî zêde di xetereyê de ne têne dayîn, mîna: zarokên piçûk, mirovên xwedan pergalên parastinê yên lawaz, an kesên ku di komên mezin de kom dibin
In addition to those gatherings, meningitis is most common in a region called the meningitis belt that stretches across Africa, though cases do happen all over the world. If you’re concerned that you or someone you know may have meningitis, get to the doctor as soon as possible; quick action could save your life.
li ku dibe ku şewba kulbûna perdeya mejîyî pêk were. Ji bilî wan kom bûnan, menenjît herî zêde li herêmek ku jê re qayişa menenjît tê gotin ku li seranserê Afrîkayê dirêj dibe, her çend rewş li her devera cîhanê diqewimin. Heke hûn xemgîn in ku hûn an kesek hûn dizanin ku dibe ku menenjît hebe, Bilez xwe bigehînin doktor gava çêbibît;