Наскоро група археолози попаднали на човешки останки на 15 000 години и направили интересно откритие. Зъбите на тези древни хора били с дупки като решето. Причината била същата, която ни тормози и днес: особени малки микрoби, които живеят в устната кухина. Те влизат в контакт с нас скоро след раждането. Обикновено се заразяваме с тях като бебета, от майките ни. С растежа на зъбите по тях започват да се натрупват бактериални колонии. В зависимост от храната и най-вече от количеството захар, което консумираме, броят на определени микроби може да нарасне и да доведе до кариеси. Режим на хранене, богат на захарни изделия, може да доведе до бум на бактериите наречени Стрептококус мутанс. Също като хората, те обичат захар, като я използват за градивен елемент и източник на енергия. При преработката й бактериите отделят вторични продукти под формата на киселини, например млечна киселина. Стрептококус мутанс са резистентни към киселината, но за съжаление нашите зъби не са. Въпреки, че зъбите са покрити от твърд защитен пласт емайл, той не може да издържи на действието й. С времето защитният пласт се разгражда, а калцият в състава му се разтваря. Постепенно киселината проправя път на бактериите към втория зъбен слой, наречен дентин. Тъй като кръвоносните съдове и нервите са разположени дълбоко в зъбите, на този етап кариесът не причинява болка. Но ако разрушението се разпростре отвъд дентина бактериалнaта инвазия напредва, като причинява мъчителна болка при засягането на нервите. Без лечение може да се стигне до инфектиране на целия зъб, което да наложи изваждането му. И всичко това заради обичащите захар бактерии. Колкото повече захар съдържа храната ни, толкова по-застрашени са зъбите. Тези пещерняци обаче, едва ли са си угаждали със сладко. Каква тогава е причината за появата на кариеси? При диети с високо съдържание на месо, има нисък риск от развитие на кариес, тъй като крехкото месо съдържа много малко захари. Но това не е всичко, което нашите предци са консумирали. Те са яли и кореноплодни зеленчуци, ядки, житни растения, а всички те съдържат въглехидрати. При контакта си с ензимите в слюнката, въглехидратите се разграждат до по-прости захари, които стават храна за тези ненаситни бактерии. Независимо, че древните хора са консумирали по-малко захар от нас, зъбите им са били изложени на действието й. Това не значи, че не са лекували зъбите си. Археологическите останки показват, че преди около 14 000 години хората са използвали наточен кремък, за да лекуват развалените си зъби. Древните хора даже изработвали примитивни свредели, за да загладят острите краища след премахване на кариозните тъкани, както и пчелен восък за запълване на кавитетите, подобно на съвременните пломби. Днес имаме много по-усъвършенствани техники и инструменти, което е добре, тъй като трябва да се борим с доста по-опасните, наблягащи на захарта, навици. След Индустриалната революция честотата на кариес се увеличила, поради това, че изведнъж сме се сдобили с технологии, които правят рафинираната захар по-евтина и достъпна. Днес цели 92% от американците имат кариеси. Някои хора са генетично предразположени към развитието на кариес, поради наличието на по-неустойчив емайл. Но при повечето причината се крие във високата консумация на захар. Поради това сме разработили нови начини за справяне с проблема, освен намаляване на количеството приемана захар и нишесте. В повечето пасти за зъби и много източници на питейна вода използваме малки количества флуор. Това укрепва зъбите и стимулира растежа на емайлови кристали, които осигуряват защитата на зъба срещу киселините. Когато се развие кариес, използваме пломби, за да запълним и запечатаме инфектираната област, за да спрем развитието му. Най-добрият начин да избегнем появата на кариес е да намалим приема на захар и да се грижим за оралната си хигиена, като елиминираме бактериите и хранителните им източници. Това включва редовно миене на зъбите, ползването на конец за зъби и избягването на сладки, богати на скорбяла и лепкави храни, които се задържат върху зъбите между храненията. Постепенно количеството обичащи захар бактерии ще намалее. За разлика от пещерните хора в недалечното минало, днес имаме знанията, необходими, за да спрем развитието на кариеса. Просто трябва да ги използваме.
When a team of archaeologists recently came across some 15,000 year-old human remains, they made an interesting discovery. The teeth of those ancient humans were riddled with holes. Their cavities were caused by the same thing that still plagues us today, specific tiny microbes that live in our mouths. These microbes are with us soon after birth. We typically pick them up as babies from our mothers' mouths. And as our teeth erupt, they naturally begin to accumulate communities of bacteria. Depending on what we eat, and specifically how much sugar we consume, certain microbes can overpopulate and cause cavities. Diets high in sugary foods cause an explosion of bacteria called mutans streptococci in our mouths. Like humans, these microorganisms love sugar, using it as a molecular building block and energy source. As they consume it, the bacteria generate byproducts in the form of acids, such as lactic acid. Mutans streptococci are resistant to this acid, but unfortunately, our teeth aren't. While each human tooth is coated in a hardy, protective layer of enamel, it's no match for acid. That degrades the armor over time, leaching away its calcium minerals. Gradually, acid wears down a pathway for bacteria into the tooth's secondary layer called the dentin. Since blood vessels and nerves in our teeth are enclosed deep within, at this stage, the expanding cavity doesn't hurt. But if the damage extends beyond the dentin, the bacterial invasion progresses causing excruciating pain as the nerves become exposed. Without treatment, the whole tooth may become infected and require removal all due to those sugar-loving bacteria. The more sugar our food contains, the more our teeth are put at risk. Those cavemen would hardly have indulged in sugary treats, however, so what caused their cavities? In meat-heavy diets, there would have been a low-risk of cavities developing because lean meat contains very little sugar, but that's not all our early human ancestors ate. Cavemen would also have consumed root vegetables, nuts, and grains, all of which contain carbohydrates. When exposed to enzymes in the saliva, carbohydrates get broken down into simpler sugars, which can become the fodder for those ravenous mouth bacteria. So while ancient humans did eat less sugar compared to us, their teeth were still exposed to sugars. That doesn't mean they were unable to treat their cavities, though. Archaeological remains show that about 14,000 years ago, humans were already using sharpened flint to remove bits of rotten teeth. Ancient humans even made rudimentary drills to smooth out the rough holes left behind and beeswax to plug cavities, like modern-day fillings. Today, we have much more sophisticated techniques and tools, which is fortunate because we also need to contend with our more damaging, sugar-guzzling ways. After the Industrial Revolution, the human incidence of cavities surged because suddenly we had technological advances that made refined sugar cheaper and accessible. Today, an incredible 92% of American adults have had cavities in their teeth. Some people are more susceptible to cavities due to genes that may cause certain weaknesses, like softer enamel, but for most, high sugar consumption is to blame. However, we have developed other ways of minimizing cavities besides reducing our intake of sugar and starch. In most toothpastes and many water supplies, we use tiny amounts of fluoride. That strengthens teeth and encourages the growth of enamel crystals that build up a tooth's defenses against acid. When cavities do develop, we use tooth fillings to fill and close off the infected area, preventing them from getting worse. The best way to avoid a cavity is still cutting down on sugar intake and practicing good oral hygiene to get rid of the bacteria and their food sources. That includes regular tooth brushing, flossing, and avoiding sugary, starchy, and sticky foods that cling to your teeth between meals. Gradually, the population of sugar-loving microbes in your mouth will decline. Unlike the cavemen of yesteryear, today we have the knowledge required to avert a cavity calamity. We just need to use it.