When I was in my 20s, I saw my very first psychotherapy client. I was a Ph.D. student in clinical psychology at Berkeley. She was a 26-year-old woman named Alex.
Kai buvau dvidešimt kelių metų, pradėjau dirbti su pirmuoju psichoterapijos pacientu. Buvau klinikinės psichologijos doktorantė Berklyje. Ji buvo 26-erių metų moteris vardu Aleks.
Now Alex walked into her first session wearing jeans and a big slouchy top, and she dropped onto the couch in my office and kicked off her flats and told me she was there to talk about guy problems. Now when I heard this, I was so relieved. My classmate got an arsonist for her first client.
O Aleks atėjo į pirmąjį susitikimą dėvėdama džinsus ir ilgą netvarkingą palaidinę, įgriuvo į mano ofiso krėslą, nusispyrė batus ir pasakė, kad atėjo kalbėtis apie bėdas su vaikinais. Tai išgirdus man taip palengvėjo. Mano kursiokės pirmasis klientas buvo padegėjas.
(Laughter)
(Juokas)
And I got a twentysomething who wanted to talk about boys. This I thought I could handle. But I didn't handle it. With the funny stories that Alex would bring to session, it was easy for me just to nod my head while we kicked the can down the road. "Thirty's the new 20," Alex would say, and as far as I could tell, she was right. Work happened later, marriage happened later, kids happened later, even death happened later. Twentysomethings like Alex and I had nothing but time.
O man teko dvidešimtkeliametė, norinti kalbėti apie vaikinus. Su tuo galėjau susitvarkyti. Bet nesusitvarkiau. Klausantis istorijų, kurias atnešdavo Aleks buvo lengva tiesiog linksėti galva, kol patvoriais spardėme skardinę. „Trišdešimt yra naujieji dvidešimt“, sakydavo Aleks, ir pati tegalvojau, kad ji teisi. Darbas vyksta vėliau, vedybos įvyksta vėliau, vaikai vėliau, net ir mirtis vėliau. 20-29-metės kaip Aleks ir aš turėjome marias laiko.
But before long, my supervisor pushed me to push Alex about her love life. I pushed back. I said, "Sure, she's dating down, she's sleeping with a knucklehead, but it's not like she's going to marry the guy." And then my supervisor said, "Not yet, but she might marry the next one. Besides, the best time to work on Alex's marriage is before she has one."
Bet greitai mano mokslinis vadovas mane ėmė versti versti Aleks galvoti apie savo intymų gyvenimą. Aš susilaikiau. Pasakiau, "taip, ji susitikinėja tuščiai, miega su idiotu, bet ji juk neplanuoja už jo tekėti." Ir tada mano vadovas pasakė, „Dabar ne, bet ji gali ištekėti už kito. Be to, geriausias laikas rūpintis Aleks santuoka yra tol, kol ji nesusituokusi.“
That's what psychologists call an "Aha!" moment. That was the moment I realized, 30 is not the new 20. Yes, people settle down later than they used to, but that didn't make Alex's 20s a developmental downtime. That made Alex's 20s a developmental sweet spot, and we were sitting there, blowing it. That was when I realized that this sort of benign neglect was a real problem, and it had real consequences, not just for Alex and her love life but for the careers and the families and the futures of twentysomethings everywhere.
Tai psichologai vadina „Aha!“ akimirkomis. Tai buvo akimirka, kai supratau: 30 nėra naujieji 20. Taip, žmonės nusėda vėliau, nei būta anksčiau, bet vien dėl to Aleks 20-29-ieji metai nebuvo tuščias laikas. Aleks amžius buvo geriausias laikas tobulėti, o mes sėdėjome ir švaistėme tai. Tada supratau, kad šitas nepiktybinis aplaidumas buvo tikra problema su tikromis pasekmėmis, ne tik Aleks ir jos intymiems santykiams, bet visų ateities 20-mečių karjeroms ir šeimoms.
There are 50 million twentysomethings in the United States right now. We're talking about 15 percent of the population, or 100 percent if you consider that no one's getting through adulthood without going through their 20s first.
Šiuo metu JAV gyvena 50 milijonų žmonių kurių amžius 20-29 metai. Kalbame apie 15% populiacijos, arba 100% galvojant, kad niekas netampa suaugusiu
(Laughter)
pirma nebūdamas 20-ies.
Raise your hand if you're in your 20s. I really want to see some twentysomethings here. Oh, yay! You are all awesome. If you work with twentysomethings, you love a twentysomething, you're losing sleep over twentysomethings, I want to see — Okay. Awesome, twentysomethings really matter.
Pakelkite rankas, jei jums nuo 20 iki 29. Noriu jus visus pamatyti. O, valio! Jūs nuostabūs. Dirbdamas su 20-mečiais tikrai juos pamilsti, dėl jų nemiegi ir... Gerai. Puiku, 20-29-mečiai tikrai rūpi.
So, I specialize in twentysomethings because I believe that every single one of those 50 million twentysomethings deserves to know what psychologists, sociologists, neurologists and fertility specialists already know: that claiming your 20s is one of the simplest, yet most transformative, things you can do for work, for love, for your happiness, maybe even for the world.
Taigi specializuojuosi darbe būtent su jais, nes tikiu, kad kiekvienas iš tų 50 milijonų nusipelno žinoti, ką psichologai, sociologai, neurologai ir vaisingumo specialistai jau žino: teisingai išnaudoti savo 20-29 metus yra vienas paprasčiausių, bet ir efektyviausių būdų, pagerinti savo darbą, intymų gyvenimą, laimę ir gal net padėti pasauliui.
This is not my opinion. These are the facts. We know that 80 percent of life's most defining moments take place by age 35. That means that eight out of 10 of the decisions and experiences and "Aha!" moments that make your life what it is will have happened by your mid-30s. People who are over 40, don't panic. This crowd is going to be fine, I think. We know that the first 10 years of a career has an exponential impact on how much money you're going to earn. We know that more than half of Americans are married or are living with or dating their future partner by 30. We know that the brain caps off its second and last growth spurt in your 20s as it rewires itself for adulthood, which means that whatever it is you want to change about yourself, now is the time to change it. We know that personality changes more during your 20s than at any other time in life, and we know that female fertility peaks at age 28, and things get tricky after age 35. So your 20s are the time to educate yourself about your body and your options.
Tai nėra mano nuomonė. Tai faktai. Žinome, kad 80% gyvenimą labiausiai apibrėžiančių dalykų įvyksta iki 35 metų. Tai reiškia, kad 8 iš 10 gyvenimo sprendimų, potyrių ir "Aha!" momentų, kurie gyvenimą padaro tokį, koks jis yra, įvyks iki 35 metų. Tie, kuriems per 40, nepanikuokite. Šiai auditorijai viskas bus gerai. Žinome, kad pirmieji 10 karjeros metų turi eksponentinį poveikį ateities atlyginimui. Žinome, kad daugiau nei pusė amerikiečių yra susituokę arba draugauja su savo ateities antra puse dar iki 30. Žinome, kad smegenys pabaigia savo antrąjį ir paskutinį augimo protrūkį iki 30-ies, kada smegenys pasiruošia gyvenimui suaugus ir tai reiškia, kad viskas, ką norite su savimi pakeisti, turi būti atlikta dabar. Žinome, kad asmenybė iki 30-ies keičiasi labiau nei bet kuriuo kitu gyvenimo laikotarpiu, ir žinome, kad moterys vaisingiausios 28-erių, ir po 35 tai pasidaro sudėtinga. Taigi laikas nuo 20 iki 30 yra pats geriausias save šviesti apie savo kūną ir savo galimybes.
So when we think about child development, we all know that the first five years are a critical period for language and attachment in the brain. It's a time when your ordinary, day-to-day life has an inordinate impact on who you will become. But what we hear less about is that there's such a thing as adult development, and our 20s are that critical period of adult development.
Tad kai galvojame apie vaikų vystymąsi, visi žinome, kad pirmieji 5 metai yra kritinis laikotarpis kalbai ir prisirišimui smegenyse. Tai laikas, kai paprastas kasdienis gyvenimas turi neproporcingą poveikį tam, kuo patapsime. Bet mažiau girdime apie tai, kad yra ir suaugusiųjų vystymasis, ir 20-29 gyvenimo metai tam yra kritinis laikotarpis.
But this isn't what twentysomethings are hearing. Newspapers talk about the changing timetable of adulthood. Researchers call the 20s an extended adolescence. Journalists coin silly nicknames for twentysomethings like "twixters" and "kidults."
Bet tokio amžiaus žmonės girdi ne tai. Laikraščiai kalba apie kintančius suaugusiųjų planus. Tyrėjai 20-29 metų laikotarpį vadina ištęsta paauglyste. Žurnalistai šiai amžiaus grupei kuria kvailas pravardes kaip "tviksteriai" ir taip toliau.
(Laughing) It's true!
Tai tiesa.
As a culture, we have trivialized what is actually the defining decade of adulthood.
Savo kultūroje mes nuvertinome tai, kas išties yra esminis dešimtmetis asmenybės formavimesi.
Leonard Bernstein said that to achieve great things, you need a plan and not quite enough time.
Leonard Bernstein pasakė, kad norint pasiekti didžių dalykų, reikia plano ir nepakankamai laiko.
(Laughing) Isn't that true?
Argi ne tiesa?
So what do you think happens when you pat a twentysomething on the head and you say, "You have 10 extra years to start your life"? Nothing happens. You have robbed that person of his urgency and ambition, and absolutely nothing happens.
Kaip manote, kas nutinka, kai 20 kelių metų žmogui pasakoma "Turi 10 papildomų metų pradėti savo gyvenimą"? Nieko. Iš to žmogaus atėmėte būtinumo jausmą ir ambicijas ir nenutinka visiškai nieko.
And then every day, smart, interesting twentysomethings like you or like your sons and daughters come into my office and say things like this: "I know my boyfriend's no good for me, but this relationship doesn't count. I'm just killing time." Or they say, "Everybody says as long as I get started on a career by the time I'm 30, I'll be fine."
O tada šie protingi ir įdomūs žmonės, tokie kaip jūs ar jūsų vaikai, ateina į mano ofisą ir sako tokius dalykus kaip: "Žinau, kad mano vaikinas man netinka, bet šitie santykiai nesiskaito, tiesiog žudau laiką." Arba: "Visi sako, kad jeigu pradėsiu karjerą iki 30-ies, viskas bus gerai."
But then it starts to sound like this: "My 20s are almost over, and I have nothing to show for myself. I had a better résumé the day after I graduated from college." And then it starts to sound like this: "Dating in my 20s was like musical chairs. Everybody was running around and having fun, but then sometime around 30 it was like the music turned off and everybody started sitting down. I didn't want to be the only one left standing up, so sometimes I think I married my husband because he was the closest chair to me at 30."
Bet tai ima skambėti taip: "Mano 20-29 metai beveik baigėsi ir tolyn nepasistūmėjau, o mano CV geriau atrodė baigus universitetą." Ir tada tai skamba taip: "Santykiai iki 30-ies buvo kaip muzikinės kėdės. Visi lakstė aplink savo malonumui, bet kažkada apie 30 muzika ėmė ir nutilo ir visi atsisėdo. Nenorėjau vienintelė stovėti, todėl kartais manau, kad ištekėjau už savo vyro todėl, kad jis buvo artimiausia kėdė sukakus 30."
Where are the twentysomethings here? Do not do that.
Kur čia yra 20-29-mečiai? Nedarykite to.
(Laughter)
Okay, now that sounds a little flip, but make no mistake, the stakes are very high. When a lot has been pushed to your 30s, there is enormous thirtysomething pressure to jump-start a career, pick a city, partner up, and have two or three kids in a much shorter period of time. Many of these things are incompatible, and as research is just starting to show, simply harder and more stressful to do all at once in our 30s.
Gerai, tai skamba kiek keistai, bet nesuklyskite, šis laikas labai svarbus. Kai daug kas yra nustumta į 30-uosius metus, atsiranda neįsivaizduojamas spaudimas staigiai pradėti karjerą, pasirinkti miestą, partnerį ir susilaukti dviejų ar trijų vaikų per labai trumpą laiką. Daugelis šių dalykų nesuderinami ir tyrimai jau pradeda rodyti, kad padaryti visa tai sukakus 30 kelia daug daugiau sunkumų ir streso.
The post-millennial midlife crisis isn't buying a red sports car. It's realizing you can't have that career you now want. It's realizing you can't have that child you now want, or you can't give your child a sibling. Too many thirtysomethings and fortysomethings look at themselves, and at me, sitting across the room, and say about their 20s, "What was I doing? What was I thinking?" I want to change what twentysomethings are doing and thinking.
Po 2000-ųjų vidurio gyvenimo krizė nėra raudonos sportinės mašinos pirkimas. Tai yra susivokimas, kad neturi norimos karjeros. Kad neturi vaikų, kurių trokšti, ar nebegali svo vaikui padovanoti brolio ar sesės. Per daug 30-mečių ir 40-mečių pasižiūri į save ir mane, sėdinčią šalia jų, ir apie savo 20-uosius metus sako "Ką aš dariau? Ką sau galvojau?" Noriu tai pakeisti, kaip tokio amžiaus žmonės
Here's a story about how that can go. It's a story about a woman named Emma. At 25, Emma came to my office because she was, in her words, having an identity crisis. She said she thought she might like to work in art or entertainment, but she hadn't decided yet, so she'd spent the last few years waiting tables instead. Because it was cheaper, she lived with a boyfriend who displayed his temper more than his ambition. And as hard as her 20s were, her early life had been even harder. She often cried in our sessions, but then would collect herself by saying, "You can't pick your family, but you can pick your friends."
elgiasi ir kaip galvoja. Štai istorija, kaip tai galima padaryti. Tai istorija apie moterį vardu Emma. Būdama 25 Emma atėjo į mano ofisą, nes jai, jos žodžiais, buvo asmenybės krizė. Ji sakė, kad jai turbūt patiktų dirbti su menu ar pramogų verslu, bet ji dar neapsisprendusi, todėl pastaruosius keletą metų ji dirba padavėja. Dėl to, kad taip pigiau, ji gyveno su draugu, kuris rodė savo charakterį labiau nei ambicijas. Kad ir kokie nelengvi jai buvo metai po 20-ies, jos gyvenimas iki tol buvo dar sunkesnis. Ji dažnai verkdavo per mūsų susitikimus, bet tada susiturėdavo sakydama, "Negali rinktis savo šeimos, bet gali rinktis draugus."
Well one day, Emma comes in and she hangs her head in her lap, and she sobbed for most of the hour. She'd just bought a new address book, and she'd spent the morning filling in her many contacts, but then she'd been left staring at that empty blank that comes after the words "In case of emergency, please call ..." She was nearly hysterical when she looked at me and said, "Who's going to be there for me if I get in a car wreck? Who's going to take care of me if I have cancer?"
Taigi, vieną dieną Emma įeina, atsisėda, panarina galvą ir didelę valandos dalį raudoja. Ji ką tik nusipirko naują adresų knygą ir visą rytą praleido surašinėdama kontaktus, bet tada ėmė spoksoti į tuščią laukelį, šalia kurio buvo žodžiai "Nelaimės atveju, prašau susisiekti su... ." Ji beveik isteriškai pažvelgė į mane ir tarė: "Kas man padės, jei pateksiu į avariją? Kas manimi rūpinsis, jei susirgsiu vėžiu?"
Now in that moment, it took everything I had not to say, "I will." But what Emma needed wasn't some therapist who really, really cared. Emma needed a better life, and I knew this was her chance. I had learned too much since I first worked with Alex to just sit there while Emma's defining decade went parading by.
Tą momentą sutelkiau viską, ką turėjau, kad nepasakyčiau "Aš". Bet Emmai reikėjo ne kažkokio besirūpinančio terapeuto. Emmai reikėjo geresnio gyvenimo ir aš supratau, kad čia buvo jos šansas. Sužinojau per daug nuo tada, kada dirbau su Aleks, kad prasėdėčiau, kol slenka Emmos svarbiausias gyvenimo dešimtmetis.
So over the next weeks and months, I told Emma three things that every twentysomething, male or female, deserves to hear.
Ir per ateinančias savaites ir mėnesius sakiau Emmai tris dalykus, kuriuos turi žinoti kiekvienas 20-29 metų vyras ir moteris.
First, I told Emma to forget about having an identity crisis and get some identity capital. By "get identity capital," I mean do something that adds value to who you are. Do something that's an investment in who you might want to be next. I didn't know the future of Emma's career, and no one knows the future of work, but I do know this: Identity capital begets identity capital. So now is the time for that cross-country job, that internship, that startup you want to try. I'm not discounting twentysomething exploration here, but I am discounting exploration that's not supposed to count, which, by the way, is not exploration. That's procrastination. I told Emma to explore work and make it count.
Pirma, liepiau Emmai pamiršti apie asmenybės krizę ir susikurti asmenybės kapitalo. Sakydama "asmenybės kapitalas" turiu galvoje ką nors, kas asmenybei prideda vertės. Daryti kažką, kas yra investicija į tai, kuo nori būti ateityje. Nežinojau Emmos ateities karjeros ir niekas nežino, kaip klostysis darbas, bet žinau tai: asmenybės kapitalas kuria asmenybės kapitalą. Taigi būtent dabar yra laikas tam darbui kitoje šalies dalyje, tai darbo programai ar tai verslo idėjai. Aš nenuvertinu ieškojimų laiko būnant 20-ies, o tik nuvertinu ieškojimus, kurie nieko neprideda, kurie, beje, nėra ieškojimai. Tai atidėliojimas. Liepiau Emmai tyrinėti darbo pasaulį ir daryti tai prasmingai.
Second, I told Emma that the urban tribe is overrated. Best friends are great for giving rides to the airport, but twentysomethings who huddle together with like-minded peers limit who they know, what they know, how they think, how they speak, and where they work. That new piece of capital, that new person to date almost always comes from outside the inner circle. New things come from what are called our weak ties, our friends of friends of friends. So yes, half of twentysomethings are un- or under-employed. But half aren't, and weak ties are how you get yourself into that group. Half of new jobs are never posted, so reaching out to your neighbor's boss is how you get that unposted job. It's not cheating. It's the science of how information spreads.
Antra, pasakiau Emmai, kad miesto gentis pervertinta. Geriausi draugai puikiai tinka nuvežti iki oro uosto, bet 20-29-mečiai, kurie buriasi kartu su panašiais į save, apriboja ką jie pažįsta, ką žino, kaip jie mąsto, kaip kalba, ir kur dirba. Nauja kapitalo dalis, tas naujas žmogus santykiams beveik visada ateina ne iš vidinio draugų rato. Nauji dalykai ateina iš vadinamųjų silpnųjų ryšių, kuriuos sudaro draugų draugų draugai. Taip, pusė 20-29-mečių mažai arba visai nedirba. Bet pusė jų dirba ir silpnieji ryšiai yra būdas patekti į dirbančiųjų grupę. Pusė darbų yra visai nereklamuojami, taigi susisiekimas su kaimyno bosu gali padėti susirasti nepaskelbtą darbą. Tai ne sukčiavimas. Tai mokslas, kaip sklinda informacija.
Last but not least, Emma believed that you can't pick your family, but you can pick your friends. Now this was true for her growing up, but as a twentysomething, soon Emma would pick her family when she partnered with someone and created a family of her own. I told Emma the time to start picking your family is now.
Ir galiausiai, Emma tikėjo, kad negali pasirinkti šeimos, bet gali rinktis draugus. Tai buvo tiesa jai dar augant, bet turint virš 20 metų, Emma tuoj galėjo rinktis ir šeimą, rinkdamasi sau partnerį ir kurdama savo šeimą. Pasakiau Emmai, kad turi rinktis šeimą dabar.
Now you may be thinking that 30 is actually a better time to settle down than 20, or even 25, and I agree with you. But grabbing whoever you're living with or sleeping with when everyone on Facebook starts walking down the aisle is not progress. The best time to work on your marriage is before you have one, and that means being as intentional with love as you are with work. Picking your family is about consciously choosing who and what you want rather than just making it work or killing time with whoever happens to be choosing you.
Galbūt manote, kad būnant 30-ies yra geresnis laikas nusėsti nei turint 20 ar net 25 metus, ir čia su jumis sutinku. Bet griebti bet ką, su kuo gyvenate ar miegate, kai visi "feisbuke" eina prie altoriaus nėra ėjimas į priekį. Geriausias laikas tobulinti savo santuoką yra prieš pačią santuoką ir tai reiškia, kad į meilę reikia žiūrėti taip pat rimtai, kaip žiūrime į darbą. Šeimos kūrimas yra apgalvotas rinkimasis su kuo būti ir ko norėti, o ne tikėtis, kad kažkas pavyks, ar prastumsite laiką su bet kuo, kas tuo metu pasirinks tave.
So what happened to Emma? Well, we went through that address book, and she found an old roommate's cousin who worked at an art museum in another state. That weak tie helped her get a job there. That job offer gave her the reason to leave that live-in boyfriend. Now, five years later, she's a special events planner for museums. She's married to a man she mindfully chose. She loves her new career, she loves her new family, and she sent me a card that said, "Now the emergency contact blanks don't seem big enough."
Ir kas gi nutiko Emmai? Na, mes perėjome per jos adresų knygutę ir ji rado seno kambarioko pusbrolį, kuris dirbo meno muziejuje kitoje valstijoje. Šis silpnas ryšys padėjo jai ten rasti darbą. Šis darbo pasiūlymas suteikė priežastį palikti vaikiną, su kuriuo ji gyveno. Po 5 metų ji yra specialioji renginių organizatorė muziejams. Ji ištekėjo už vyro, kurį apgalvotai pasirinko. Jai patinka jos nauja karjera, ji myli savo šeimą ir ji man atsiuntė atvirutę, kurioje parašė: "Dabar nelaimės kontaktų laukelis atrodo nepakankamai didelis."
Now Emma's story made that sound easy, but that's what I love about working with twentysomethings. They are so easy to help. Twentysomethings are like airplanes just leaving LAX, bound for somewhere west. Right after takeoff, a slight change in course is the difference between landing in Alaska or Fiji. Likewise, at 21 or 25 or even 29, one good conversation, one good break, one good TED Talk, can have an enormous effect across years and even generations to come.
Dėl Emmos istorijos tai skamba labai paprastai, bet tai man ir patinka dirbant su 20-29-mečiais. Jiems taip lengva padėti. Jie lyg lėktuvai išvykstantys iš Los Andželo vakarų kryptimi. Iškart po pakilimo mažytis krypties skirtumas nulemia ar atsidursime Aliaskoje, ar Fidžyje. Taip pat ir būnant 21 ar 25, ar net 29. Vienas geras pokalbis, vienos puikios atostogos, viena gera TED kalba gali neįsivaizduojamai pakeisti, kas bus po kelių metų ar net kartų.
So here's an idea worth spreading to every twentysomething you know. It's as simple as what I learned to say to Alex. It's what I now have the privilege of saying to twentysomethings like Emma every single day: Thirty is not the new 20, so claim your adulthood, get some identity capital, use your weak ties, pick your family. Don't be defined by what you didn't know or didn't do. You're deciding your life right now.
Todėl šią idėją noriu perduoti visiems 20-29 metų žmonėms, kuriuos pažįstate. Tai taip pat lengva, kaip tai, ką pasakiau Aleks. Ir dabar turiu garbę tai sakyti visiems 20-29-mečiams kaip Emma kasdien: 30 nėra naujieji 20, todėl imkite gyvenimą į savo rankas, gaukite asmenybės kapitalo, naudokitės silpnosiomis grandimis, rinkitės savo šeimą. Nebūkite apibrėžti to, ko nežinojote ar nedarėte. Jūs sprendžiate savo gyvenimo ateitį dabar.
Thank you.
Ačiū.
(Applause)
(Plojimai)