Mən Livandan gəlirəm, və inanıram ki, qaçış dünyanı dəyişə bilər. Bilirəm ki, indi dediyim tam aydın deyil.
I come from Lebanon, and I believe that running can change the world. I know what I have just said is simply not obvious.
Livanın bir dövlət kimi bir dəfə uzun sürən və qanlı vətəndaş müharibəsi nəticəsində dağıdıldığını yaxşı bilirsiniz. Səmimi desəm bilmirəm niyə bu (sivil) vətəndaş müharibəsi adlanır. Çünki, müharibədə sivil heç bir şey yoxdur. Şimaldan Suriya, cənubdan isə İzrail və Fələstin ilə sərhəddimiz var, və bizim hökumət hətta bu günlərə kimi qeyri-stabil və parçalanmış haldadır. İllər boyunca Livan siyasət və din arasında bölünüb. Bununla belə, ildə bircə gün biz həqiqətən də birləşirik, və bu gün marafon keçirildiyi gündür.
You know, Lebanon as a country has been once destroyed by a long and bloody civil war. Honestly, I don't know why they call it civil war when there is nothing civil about it. With Syria to the north, Israel and Palestine to the south, and our government even up till this moment is still fragmented and unstable. For years, the country has been divided between politics and religion. However, for one day a year, we truly stand united, and that's when the marathon takes place. I used to be a marathon runner.
Mən əvvəllər marafon qaçışçısı olmuşam. Uzun məsafələrə qaçmaq təkcə sağlam olmağıma deyil, həm də böyük arzular qurmağıma kömək edib. Başqa sözlə desək, nə qədər uzun məsafə qət edirdimsə arzularım da bir o qədər böyüyürdü, ta ki bir sabah məşq edərkən məni avtobus vurana qədər. Az qala ölmüşdüm, komaya düşdüm, iki il xəstəxanada qaldım, yenidən yeriyə bilmək üçün 36 əməliyyat keçirdim.
Long distance running was not only good for my well-being but it helped me meditate and dream big. So the longer distances I ran, the bigger my dreams became. Until one fateful morning, and while training, I was hit by a bus. I nearly died, was in a coma, stayed at the hospital for two years, and underwent 36 surgeries to be able to walk again.
Komadan ayılan kimi dərhal başa düşdüm ki, bir daha əvvəlki kimi qaça bilməyəcəyəm. Bundan sonra qərara gəldim ki, özüm qaça bilmirəmsə, başqalarının qaçmasına kömək edim. Xəstəxanada olarkən həyat yoldaşımdan xahiş etdim ki, qeydlər götürsün və bir neçə aydan sonra, marafon ideyası dünyaya gəldi.
As soon as I came out of my coma, I realized that I was no longer the same runner I used to be, so I decided, if I couldn't run myself, I wanted to make sure that others could. So out of my hospital bed, I asked my husband to start taking notes, and a few months later, the marathon was born. Organizing a marathon as a reaction to an accident
Marafonu başıma gəlmiş həmin hadisəyə reaksiya olaraq təşkil etməyim sizə qəribə səslənə bilər, amma həmin o çətin anlarda, ən gücsüz vaxtlarımda belə böyük arzular qurmağa ehtiyacım var idi. Mənə irəliyə baxıb ağrılarımı unutduracaq bir iş, bir məqsəd lazım idi. Özümün də, başqalarının da halıma acımaqlarını istəmirdim, sadəcə düşünürdüm ki, belə bir marafonu təşkil etməklə öz yaşadığım cəmiyyətə borcumu geri vermiş olaram. Xarici dünya ilə körpülər salar, qaçışçıları Livanda sülh çətiri altında yarışmağa dəvət edə bilərdim. Livanda marafonun təşkil edilməsi Nyu Yorkda təşkil olunanlarla eyni ola bilməz. Daima müharibə astanasında olan bir millətə qaçmaq anlayışını necə təqdim etmək olar? Bir-birləri ilə savaşan və bir-birini öldürən insanlardan necə xahiş edə bilərsən ki, bir yerdə toplaşsınlar və yan-yana qaçsınlar? Bundan da çətini," marafon" sözü ilə belə tanış olmayan insanlarə necə inandıra bilərsən ki, 26,2 mil məsafəni qaçsınlar? Ona görə də sıfırdan başlamağa məcbur olduq.
may sound strange, but at that time, even during my most vulnerable condition, I needed to dream big. I needed something to take me out of my pain, an objective to look forward to. I didn't want to pity myself, nor to be pitied, and I thought by organizing such a marathon, I'll be able to pay back to my community, build bridges with the outside world, and invite runners to come to Lebanon and run under the umbrella of peace. Organizing a marathon in Lebanon is definitely not like organizing one in New York. How do you introduce the concept of running to a nation that is constantly at the brink of war? How do you ask those who were once fighting and killing each other to come together and run next to each other? More than that, how do you convince people to run a distance of 26.2 miles at a time they were not even familiar with the word "marathon"? So we had to start from scratch. For almost two years, we went all over the country
Demək olar ki iki il, bütün ölkəni gəzdik, hətta əlçatmaz kəndlərə belə gedib çıxdıq. Özüm şəxsən müxtəlif təbəqələrdən olan insanlarla tanış oldum- merlər, QHT-lər, şagirdlər, siyasətçilər, hərbçilər, məsçidlərdə və kilsələrdə çalışan insanlar, ölkənin prezidenti və hətta evdar qadınlarla da. Onlarla görüşdən öyrəndiyim şey insanlarla ünsiyyətə girib söhbət etdikdə sizə inanmaqlarıdır. Çoxları mənim şəxsi hekayəmdən təsirlənir və öz şəxsi hekayələrinİ mənimlə bölüşürdülər. Bizi bir yerə toplayan səmimiyyət və şəffaflıq idi. Bir-birimizlə bir ümumi dildə danışırdıq və bu bir insanın digəri ilə danışması idi. İnsanlar arasında inam yaranandan sonra, hər kəs marafonun bir hissəsi olmaq istədi, çünki onlar dünyaya Livanın və Livanlıların sülh və harmoniya şəklində yaşamaq arzularını və əsil rənglərini göstərmək istəyirdilər.
and even visited remote villages. I personally met with people from all walks of life -- mayors, NGOs, schoolchildren, politicians, militiamen, people from mosques, churches, the president of the country, even housewives. I learned one thing: When you walk the talk, people believe you. Many were touched by my personal story, and they shared their stories in return. It was honesty and transparency that brought us together. We spoke one common language to each other, and that was from one human to another. Once that trust was built, everybody wanted to be part of the marathon to show the world the true colors of Lebanon and the Lebanese and their desire to live in peace and harmony.
2003-cü ilin Oktyabır ayında 49 müxtəlif milliyətlərdən olan 6000-dən çox yarışçı start xəttinə gəldi. Və bu dəfə isə fərqli olaraq güllə səsi insanların harmoniya içində yarışmasına siqnal verdi.
In October 2003, over 6,000 runners from 49 different nationalities came to the start line, all determined, and when the gunfire went off, this time it was a signal to run in harmony, for a change.
Marafon daha da böyüdü. Siyasi problemlərimiz də eyni ilə. Amma qarşılaşdığımız bütün fəlakətlərə baxmayaraq marafon insanları bir yerə toplaşmağın bir yolunu tapırdı. 2005-ci ildə ölkəmizin Baş Nazirinə sui qəsd edildi, ölkə tam bir durğunluq içərisinə qərq oldu. Biz də "Birlikdə Qaçaq" adlı kompaniya ilə 5 kilometrlik yarış təşkil etdik. 6000-dən çox insan start xəttinə gəldi. Onların hamısı siyasi şüarlar olmayan ağ köynəklər geyinmişdilər. Bu da marafon üçün bir dönüş nöqtəsi oldu, çünki insanlara buna sülh və birlik üçün platforma kimi yanaşmağa başladılar.
The marathon grew. So did our political problems. But for every disaster we had, the marathon found ways to bring people together. In 2005, our prime minister was assassinated, and the country came to a complete standstill, so we organized a five-kilometer United We Run campaign. Over 60,000 people came to the start line, all wearing white T-shirts with no political slogans. That was a turning point for the marathon, where people started looking at it as a platform for peace and unity.
2006 və 2009-cu illər arasında, Livan qeyri-sabit illərdən keçdi, işğallar və çoxlu sui-qəsdlər bizi vətəndaş müharibəsinə bir addım da yaxınlaşdırdı. Ölkə yenidən parçalanmışdı, o həddə idi ki, hətta bizim parlament buraxıldı, bir il ərzində nə prezidentimiz və nə də baş nazirimiz oldu. Amma marafon keçirildi.
Between 2006 up to 2009, our country, Lebanon, went through unstable years, invasions, and more assassinations that brought us close to a civil war. The country was divided again, so much that our parliament resigned, we had no president for a year, and no prime minister. But we did have a marathon.
(Alqışlar)
(Applause)
Marafon vasitəsilə öyrəndik ki, siyasi problemləri həll etmək olar. Müxalifətdən olan partiya şəhər mərkəzinin bir hissəsini bağlamağa qərar verəndə biz alternativ yollar axtardıq. Hökumətə qarşı etirazlarda iştirak edən insanlar kənarlarda duran azarkeşlər oldular. Onlar hətta şirələr olan stansiyalar da əşkil edirdilər.
So through the marathon, we learned that political problems can be overcome. When the opposition party decided to shut down part of the city center, we negotiated alternative routes. Government protesters became sideline cheerleaders. They even hosted juice stations. (Laughter)
Həqiqətən də çox fərqli bir marafona çevrildi. O həm Livanlılar və həm da beynəlxalq ictimaiyyət arasında etibar və inam yaratdı. 2012 ci ilin Noyabır ayında 85 müxtəlif milliyətlərdən olan 33,000 yarışçı start xəttinə gəldi, amma bu dəfə onlar tufanlə və yağışlı hava ilə üzləşdilər. Küçələri su basdı, amma insanlar belə bir milli günü buraxmaq istəmirdilər.
You know, the marathon has really become one of its kind. It gained credibility from both the Lebanese and the international community. Last November 2012, over 33,000 runners from 85 different nationalities came to the start line, but this time, they challenged a very stormy and rainy weather. The streets were flooded, but people didn't want to miss out on the opportunity of being part of such a national day.
BMA genişləndi. Bizə hər kəs qoşuldu: cavan, yaşlı, fiziki qüsurlu insanlar, əqli cəhətdən qüsurlu olanlar, gözdən əlillər, elit təbəqə, həvəskar qaçanlar, və hətta körpə uşaqları ilə olan analar da. Marafonun mövzüsunun ətraf mühit, döş xərçəngi, Livan sevgisi, sülh və ya sadəcə qaçış olduğu olub.
BMA has expanded. We include everyone: the young, the elderly, the disabled, the mentally challenged, the blind, the elite, the amateur runners, even moms with their babies. Themes have included runs for the environment, breast cancer, for the love of Lebanon, for peace, or just simply to run.
Bir neçə həftə əvvəl isə qadınların hüquqlarının müdafisəsi mövzulu regionda bir ilk olaraq yalnız qadınların iştirak etdiyi marafon təşkil edildi. Yalnız başlanğıc olan bu yarışda ölkənin birinci xanımı da daxil olmaqla 4,512 qadın iştirak etdi.
The first annual all-women-and-girls race for empowerment, which is one of its kind in the region, has just taken place only a few weeks ago, with 4,512 women, including the first lady, and this is only the beginning.
Təşəkkürlər.
Thank you.
( Alqış)
(Applause)
BMA Livanın yenidən qurulması istiqamətində xeyriyyəçilik fondları və könüllülər üçün vəsait toplamaq və insanları kömək etməyə ruhlandırmaqla dəstək olur. Yardım etmək və yaxşı bir iş görmək mədəniyyəti artıq yoluxucu olub. Sterotiplər sındırılıb. Dəyişiklik-edənlər və gələcəyin liderləri formalaşmağa başlayıb. Əminəm ki, bütün bunlar gələcəkdə sülhə nail olmaq üçün fundament rolunu oynayır.
BMA has supported charities and volunteers who have helped reshape Lebanon, raising funds for their causes and encouraging others to give. The culture of giving and doing good has become contagious. Stereotypes have been broken. Change-makers and future leaders have been created. I believe these are the building blocks for future peace.
BMA rəğbət bəslənən elə bir tədbirə çevrilib ki, hətta regiondakı digər ölkələrdən, məsələn, İraq, Misir və Suriyadan olan rəsmilər onlar üçün də bu kimi oxşar tədbirlərin qurulmasına yardım etməyimizi xahiş ediblər. Biz hal hazırda Yaxın Şərqdə ən böyük və mötəbər qaçış tədbiri təşkilatçısıyıq. Amma ən mühüm olan budur ki, bu tədbir dünyanın zərif və qeyri-sabit bölgəsində ümid və korperasiya üçün platformadır. Bostondan Beyruta kimi biz hamımız birik.
BMA has become such a respected event in the region that government officials in the region, like Iraq, Egypt and Syria, have asked the organization to help them structure a similar sporting event. We are now one of the largest running events in the Middle East, but most importantly, it is a platform for hope and cooperation in an ever-fragile and unstable part of the world. From Boston to Beirut, we stand as one.
( Alqışlar)
(Applause)
Bu 10 il ərzində Livanda keçirilən milli marafonlardan və milli tədbirlərdən tutmuş kiçik regional yarışlara kimi, biz şahid olduq ki, insanlar daha yaxşı gələcək üçün qaçmaq istəyirlər. Son sözüm isə budur ki, sülhquruculuq yaxın məsafəli yarış deyil. Bu bir marafondur.
After 10 years in Lebanon, from national marathons or from national events to smaller regional races, we've seen that people want to run for a better future. After all, peacemaking is not a sprint. It is more of a marathon.
Təşəkkürlər.
Thank you.
( Alqışlar)
(Applause)