Όταν ήμουν φοιτητής εδώ στην Οξφόρδη, τη δεκαετία του 1970, το μέλλον του κόσμου ήταν θλιβερό. Η πληθυσμιακή έκρηξη ήταν ασταμάτητη. Η παγκόσμια πείνα ήταν αναπόφευκτη. Μια επιδημία καρκίνου που προκαλόταν από χημικές ουσίες στο περιβάλλον επρόκειτο να συντομεύσει τη ζωή μας. Η όξινη βροχή έπεφτε στα δάση. Η έρημος προέλαυνε ένα μίλι ή δύο το χρόνο. Το πετρέλαιο εξαντλoύταν. Και ένας πυρηνικός χειμώνας θα έφερνε το τέλος μας. Κανένα από εκείνα τα πράγματα δεν συνέβησαν. (Γέλια) Και, παραδόξως, αν δει κανείς τι πραγματικά συνέβη κατά τη διάρκεια της ζωής μου, το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα του μέσου ανθρώπου στον πλανήτη, σε πραγματικούς όρους, προσαρμοσμένο για πληθωρισμό, τριπλασιάστηκε. Η διάρκεια ζωής έχει αυξηθεί κατά 30 τοις εκατό, κατά τη διάρκεια της ζωής μου. Η παιδική θνησιμότητα έχει μειωθεί κατά δύο τρίτα. Η κατά κεφαλή παραγωγή τροφίμων αυξήθηκε κατά ένα τρίτο. Και όλα αυτά σε μια εποχή που ο πληθυσμός έχει διπλασιαστεί.
When I was a student here in Oxford in the 1970s, the future of the world was bleak. The population explosion was unstoppable. Global famine was inevitable. A cancer epidemic caused by chemicals in the environment was going to shorten our lives. The acid rain was falling on the forests. The desert was advancing by a mile or two a year. The oil was running out, and a nuclear winter would finish us off. None of those things happened, (Laughter) and astonishingly, if you look at what actually happened in my lifetime, the average per-capita income of the average person on the planet, in real terms, adjusted for inflation, has tripled. Lifespan is up by 30 percent in my lifetime. Child mortality is down by two-thirds. Per-capita food production is up by a third. And all this at a time when the population has doubled.
Πώς το καταφέραμε αυτό - ασχετο αν νομίζετε ότι ήταν καλό ή όχι - Πώς το καταφέραμε αυτό; Πώς γίναμε το μόνο είδος που γίνεται πιο ευημερές καθώς γίνεται πιο πολυπληθές; Το μέγεθος της άμορφης μάζας (BLOB) σε αυτό το γράφημα αντιπροσωπεύει το μέγεθος του πληθυσμού. Και η στάθμη του διαγράμματος αντιπροσωπεύει το κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Νομίζω ότι για να απαντήσουμε το παραπάνω ερώτημα πρέπει να κατανοήσουμε πώς οι άνθρωποι φέρνουν κοντά τα μυαλά τους και επιτρέπουν στις ιδέες τους, να συνδυαστούν και να ανασυνδυαστούν, να συναντηθούν και, μάλιστα, να ζευγαρώσουν. Με άλλα λόγια, θα πρέπει να κατανοήσουμε πως οι ιδέες κάνουν σεξ.
How did we achieve that, whether you think it's a good thing or not? How did we achieve that? How did we become the only species that becomes more prosperous as it becomes more populous? The size of the blob in this graph represents the size of the population, and the level of the graph represents GDP per capita. I think to answer that question you need to understand how human beings bring together their brains and enable their ideas to combine and recombine, to meet and, indeed, to mate. In other words, you need to understand how ideas have sex.
Θέλω να φανταστείτε πώς φτάσαμε από το να φτιάχνουμε αντικείμενα όπως αυτό στο να φτιάχνουμε αντικείμενα όπως αυτό. Αυτά είναι και τα δύο πραγματικά αντικείμενα. Το ένα είναι ένας χειροπέλεκυς από την Αχελαία από πριν μισό εκατομμύριο χρόνια τύπου σαν αυτόν που έφτιαχνε ο Homo Erectus. Το άλλο είναι προφανώς ένα ποντίκι υπολογιστή. Έχουν και τα δύο το ίδιο ακριβώς μέγεθος και σχήμα σε παράξενο βαθμό. Έχω προσπαθήσει να καταλάβω πιο είναι μεγαλύτερο, και είναι σχεδόν αδύνατο. Κι αυτό επειδή είναι και τα δύο σχεδιασμένα να ταιριάζουν στο ανθρώπινο χέρι. Είναι και τα δύο τεχνολογίες. Στο κάτω κάτω, η ομοιότητά τους δεν είναι τόσο ενδιαφέρουσα. Μας λέει ότι και τα δυο φτιάχτηκαν με σκοπό να ταιριάζουν στο ανθρώπινο χέρι. Οι διαφορές τους είναι που με ενδιαφέρουν. Επειδή αυτό στα αριστερά έγινε βάση ενός αναλλοίωτου σχεδίου για περίπου ένα εκατομμύριο χρόνια - από ενάμιση εκατομμύριο χρόνια πριν μέχρι περίπου μισό εκατομμύριο χρόνια πριν. ο Homo erectus έφτιαχνε το ίδιο εργαλείο για 30.000 γενιές. Βέβαια, υπήρξαν ορισμένες τροποποιήσεις, αλλά τα εργαλεία άλλαξαν με πιο αργούς ρυθμούς από ό,τι οι σκελετοί εκείνα τα χρόνια. Δεν υπήρξε πρόοδος, ούτε καινοτομία. Είναι ένα εξαιρετικό φαινόμενο, αλλά είναι αλήθεια. Αντιθέτως, το αντικείμενο στα δεξιά είναι απαρχαιωμένο μετά από πέντε χρόνια. Και υπάρχει άλλη μια διαφορά επίσης, η οποία είναι ότι το αντικείμενο στα αριστερά είναι κατασκευασμένο από μία μόνο ουσία. Το αντικείμενο στα δεξιά είναι φτιαγμένο από ένα συνδυασμό διαφόρων ουσιών, από το πυρίτιο και το μέταλλο και το πλαστικό και ούτω καθεξής. Και κάτι παραπάνω: είναι ένας συνδυασμός διαφορετικών ιδεών, την ιδέα της πλαστικής ύλης, την ιδέα του λέιζερ, την ιδέα του τρανζίστορ. Όλες αυτές συνδυάζονται μαζί σε αυτή την τεχνολογία.
I want you to imagine how we got from making objects like this to making objects like this. These are both real objects. One is an Acheulean hand axe from half a million years ago of the kind made by Homo erectus. The other is obviously a computer mouse. They're both exactly the same size and shape to an uncanny degree. I've tried to work out which is bigger, and it's almost impossible. And that's because they're both designed to fit the human hand. They're both technologies. In the end, their similarity is not that interesting. It just tells you they were both designed to fit the human hand. The differences are what interest me, because the one on the left was made to a pretty unvarying design for about a million years -- from one-and-a-half million years ago to half a million years ago. Homo erectus made the same tool for 30,000 generations. Of course there were a few changes, but tools changed slower than skeletons in those days. There was no progress, no innovation. It's an extraordinary phenomenon, but it's true. Whereas the object on the right is obsolete after five years. And there's another difference too, which is the object on the left is made from one substance. The object on the right is made from a confection of different substances, from silicon and metal and plastic and so on. And more than that, it's a confection of different ideas, the idea of plastic, the idea of a laser, the idea of transistors. They've all been combined together in this technology.
Και είναι αυτός ο συνδυασμός, αυτή η συσσώρευση τεχνολογίας, που μου εξάπτει το ενδιαφέρον. Γιατί πιστεύω ότι είναι το μυστικό για την κατανόηση του τι γίνεται στον κόσμο. Το σώμα μου είναι μια συσσώρευση των ιδεών επίσης της ιδέας των κυττάρων του δέρματος, της ιδέας των εγκεφαλικών κυττάρων, της ιδέας των κυττάρων του ήπατος. Έχουν όλες συγκεντρωθεί. Πώς η εξέλιξη κάνει συσσωρευτικά, συνδυαστικά πράγματα; Λοιπόν, χρησιμοποιεί τη σεξουαλική αναπαραγωγή. Στα άφυλα είδη, εάν έχετε δύο διαφορετικές μεταλλάξεις σε διάφορα πλάσματα, ένα πράσινο και ένα κόκκινο, τότε πρέπει η μία πρέπει να είναι καλύτερη από την άλλη. Η μία εξαφανίζεται για να επιβιώσει η άλλη. Αλλά εάν έχετε ένα σεξουαλικό είδος, τότε είναι δυνατόν για ένα άτομο να κληρονομήσει και τις δύο μεταλλάξεις από διαφορετικές γενεαλογίες. Έτσι αυτό που κάνει το σεξ, είναι ότι επιτρέπει στο άτομο να αξιοποιήσει τις γενετικές καινοτομίες ολόκληρου του είδους. Δεν περιορίζεται στη δική του γενεαλογία.
And it's this combination, this cumulative technology, that intrigues me, because I think it's the secret to understanding what's happening in the world. My body's an accumulation of ideas too: the idea of skin cells, the idea of brain cells, the idea of liver cells. They've come together. How does evolution do cumulative, combinatorial things? Well, it uses sexual reproduction. In an asexual species, if you get two different mutations in different creatures, a green one and a red one, then one has to be better than the other. One goes extinct for the other to survive. But if you have a sexual species, then it's possible for an individual to inherit both mutations from different lineages. So what sex does is it enables the individual to draw upon the genetic innovations of the whole species. It's not confined to its own lineage.
Ποια είναι η διαδικασία που έχει το ίδιο αποτέλεσμα στην πολιτιστική εξέλιξη όπως το σεξ έχει στη βιολογική εξέλιξη; Νομίζω ότι η απάντηση είναι η ανταλλαγή, η συνήθεια της ανταλλαγής ενός πράγματος για ένα άλλο. Είναι ένα μοναδικά ανθρώπινο χαρακτηριστικό. Κανένα άλλο ζώο δεν το κάνει. Μπορούμε να τα διδάξουμε στο εργαστήριο να κάνουν λίγη ανταλλαγή. Και πράγματι υπάρχει αμοιβαιότητα σε άλλα ζώα. Όμως, η ανταλλαγή ενός αντικειμένου για ένα άλλο ποτέ δεν συμβαίνει. Όπως είπε ο Άνταμ Σμιθ (Adam Smith) "Κανείς δεν είδε ποτέ ένα σκυλί να κάνει μια δίκαιη ανταλλαγή ενός κοκκάλου με ένα άλλο σκυλί." (Γέλια) Μπορείτε να έχετε πολιτισμό χωρίς ανταλλαγή. Μπορείτε να έχετε, κατά κάποιον τρόπο, ασεξουαλικό πολιτισμό. Οι χιμπατζήδες, οι όρκες, αυτού του είδους τα πλάσματα, έχουν κουλτούρα. Διδάσκουν ο ένας τον άλλον παραδόσεις οι οποίες μεταλαμπαδεύονται από το γονέα στο παιδί. Στην περίπτωση αυτή, οι χιμπατζήδες διδάσκουν ο ένας τον άλλο πώς να σπάσουν καρύδια με πέτρες. Αλλά η διαφορά είναι ότι αυτοί οι πολιτισμοί ποτέ δεν επεκτείνονται, ποτέ δεν εξελίσσονται, ποτέ δεν συσσωρεύονται, ποτέ δεν συνδυάζονται. Και ο λόγος είναι επειδή δεν υπάρχει σεξ, κατά κάποιο τρόπο δεν υπάρχει ανταλλαγή ιδεών. Στρατεύματα χιμπατζήδων έχουν διαφορετικές κουλτούρες σε διαφορετικά στρατεύματα Δεν υπάρχει ανταλλαγή ιδεών μεταξύ τους.
What's the process that's having the same effect in cultural evolution as sex is having in biological evolution? And I think the answer is exchange, the habit of exchanging one thing for another. It's a unique human feature. No other animal does it. You can teach them in the laboratory to do a little bit of exchange -- and indeed there's reciprocity in other animals -- But the exchange of one object for another never happens. As Adam Smith said, "No man ever saw a dog make a fair exchange of a bone with another dog." (Laughter) You can have culture without exchange. You can have, as it were, asexual culture. Chimpanzees, killer whales, these kinds of creatures, they have culture. They teach each other traditions which are handed down from parent to offspring. In this case, chimpanzees teaching each other how to crack nuts with rocks. But the difference is that these cultures never expand, never grow, never accumulate, never become combinatorial, and the reason is because there is no sex, as it were, there is no exchange of ideas. Chimpanzee troops have different cultures in different troops. There's no exchange of ideas between them.
Και γιατί η ανταλλαγή οδηγεί σε άνοδο του βιοτικού επιπέδου; Η απάντηση ήρθε από τον Ντέϊβιντ Ρικάρντο (David Ricardo) το 1817. Εδώ έχουμε μια "εποχής του λίθου" εκδοχή της ιστορίας του, παρόλο που ο ίδιος την είχε πει μιλώντας περί εμπορίου μεταξύ χωρών. Ο Άνταμ χρειάζεται τέσσερις ώρες για να κάνει μια λόγχη και τρεις ώρες για να κάνει ένα χειροπέλεκη. Ο Οζ χρειάζεται μία ώρα για να κάνει μια λόγχη και δύο ώρες για να κάνει ένα χειροπέλεκυ. Έτσι ο Οζ είναι καλύτερος και στα λόγχες και στους χειροπελέκεις από τον Άνταμ. Δεν χρειάζεται τον Άνταμ. Μπορεί να κάνει τις δικές του λόγχες και τους δικούς του χειροπελέκεις. Η απάντηση είναι όχι, γιατί αν το καλοσκεφτούμε, αν ο Οζ φτιάξει δύο λόγχες και ο Άνταμ φτιάξει δύο χειροπελέκεις. και μετά τα ανταλλάξουν, τότε ο καθένας θα έχει δουλέψει μια ώρα λιγότερο. Και όσο περισσότερο το κάνουν αυτό, τόσο πιο αληθινό πρόκειται να γίνει αυτό. Επειδή όσο περισσότερο το κάνουν αυτό, τόσο καλύτερος θα γίνεται ο Άνταμ στο να φτιάχνει χειροπελέκεις και τόσο καλύτερος θα γίνεται ο Οζ στο να φτιάχνει λόγχες. Έτσι, τα οφέλη από το εμπόριο θα αυξάνονται όλο και περισσότερο. Και αυτό είναι μια από τις ομορφιές της ανταλλαγής, Δημιουργεί την ορμή για περισσότερη εξειδίκευση, η οποία δημιουργεί την ορμή για περισσότερες ανταλλαγές και ούτω καθεξής. Ο Άνταμ και ο Οζ γλύτωσαν μια ώρα δουλειάς. Αυτό είναι η ευημερία, η εξοικονόμηση χρόνου στην ικανοποίηση των αναγκών μας.
And why does exchange raise living standards? Well, the answer came from David Ricardo in 1817. And here is a Stone Age version of his story, although he told it in terms of trade between countries. Adam takes four hours to make a spear and three hours to make an axe. Oz takes one hour to make a spear and two hours to make an axe. So Oz is better at both spears and axes than Adam. He doesn't need Adam. He can make his own spears and axes. Well no, because if you think about it, if Oz makes two spears and Adam make two axes, and then they trade, then they will each have saved an hour of work. And the more they do this, the more true it's going to be, because the more they do this, the better Adam is going to get at making axes and the better Oz is going to get at making spears. So the gains from trade are only going to grow. And this is one of the beauties of exchange, is it actually creates the momentum for more specialization, which creates the momentum for more exchange and so on. Adam and Oz both saved an hour of time. That is prosperity, the saving of time in satisfying your needs.
Ρωτήστε τον εαυτό σας πόσο καιρό θα έπρεπε να εργαστείτε για να παρέχετε στον εαυτό σας μία ώρα φωτός αυτό το βράδυ για να διαβάσετε ένα βιβλίο. Αν έπρεπε να ξεκινήσετε από το μηδέν, ας πούμε βγαίνετε στην εξοχή. Βρίσκετε ένα πρόβατο. Το σκοτώνετε. Παίρνετε το λίπος του. Το λιώνετε. Φτιάχνετε ένα κερί, κ.λπ. κ.λπ. Πόσο καιρό πρόκειται να σας πάρει αυτό; Ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Για πόσο καιρό χρειάζεται πραγματικά να δουλέψετε για να κερδίσετε μια ώρα φωτός για ανάγνωση αν έχετε το μέσο μισθό στη Βρετανία σήμερα; Και η απάντηση είναι περίπου μισό δευτερόλεπτο. Το 1950, θα έπρεπε να εργαστείτε για οκτώ δευτερόλεπτα με έναν μέσο μισθό για να αποκτήσετε αυτό το φως. Και αυτά είναι επτάμισι δευτερόλεπτα ευημερίας που έχετε κερδίσει. Μετά το 1950, Επειδή αυτά είναι επτάμισι δευτερόλεπτα στα οποία μπορείτε να κάνετε κάτι άλλο. Ή μπορείτε να αποκτήσετε ένα άλλο αγαθό ή υπηρεσία. Και ακόμα πιο παλιά, το 1880, θα χρειαζόντουσαν 15 λεπτά για να κερδίσετε αυτή την ποσότητα φωτός με το μέσο μισθό. Πίσω στο 1800, θα έπρεπε να εργαστείτε έξι ώρες για να κερδίσετε ένα κερί που θα μπορούσε να καίει για μια ώρα. Με άλλα λόγια, ο μέσος άνθρωπος, με το μέσο μισθό δεν μπορούσε να βγάλει αρκετά χρήματα για αγοράσει ένα κερί το 1800.
Ask yourself how long you would have to work to provide for yourself an hour of reading light this evening to read a book by. If you had to start from scratch, let's say you go out into the countryside. You find a sheep. You kill it. You get the fat out of it. You render it down. You make a candle, etc. etc. How long is it going to take you? Quite a long time. How long do you actually have to work to earn an hour of reading light if you're on the average wage in Britain today? And the answer is about half a second. Back in 1950, you would have had to work for eight seconds on the average wage to acquire that much light. And that's seven and a half seconds of prosperity that you've gained since 1950, as it were, because that's seven and a half seconds in which you can do something else, or you can acquire another good or service. And back in 1880, it would have been 15 minutes to earn that amount of light on the average wage. Back in 1800, you'd have had to work six hours to earn a candle that could burn for an hour. In other words, the average person on the average wage could not afford a candle in 1800.
Ας πάμε πίσω σε αυτήν την εικόνα με τον χειροπέλεκυ και το ποντίκι, και ρωτήστε τον εαυτό σας: "Ποιος τα έφτιαξε και για ποιον;" Ο χειροπέλεκυς έγινε από κάποιον για τον εαυτό του. Ήταν αυτάρκεια. Αυτό το αποκαλούμε φτώχεια τη σήμερον ημέρα. Αλλά το αντικείμενο στα δεξιά έγινε για μένα από άλλους ανθρώπους. Πόσους ανθρώπους; Δεκάδες; Εκατοντάδες; Χιλιάδες; Ξέρετε, νομίζω ότι είναι πιθανώς εκατομμύρια. Επειδή πρέπει να συμπεριλάβουμε τον άνθρωπο που καλλιέργησε τον καφέ που παρασκευάστηκε για τον άνθρωπο που ήταν στην εξέδρα άντλησης πετρελαίου, ο οποίος έκανε τις γεωτρήσεις για το πετρέλαιο, το οποίο επρόκειτο να μετατραπεί σε πλαστικό, κλπ. Εργάζονται όλοι για μένα, για να φτιάξουν ένα ποντίκι για μένα. Και αυτός είναι ο τρόπος που δουλεύει η κοινωνία. Αυτό είναι που έχουμε επιτύχει ως είδος.
Go back to this image of the axe and the mouse, and ask yourself: "Who made them and for who?" The stone axe was made by someone for himself. It was self-sufficiency. We call that poverty these days. But the object on the right was made for me by other people. How many other people? Tens? Hundreds? Thousands? You know, I think it's probably millions. Because you've got to include the man who grew the coffee, which was brewed for the man who was on the oil rig, who was drilling for oil, which was going to be made into the plastic, etc. They were all working for me, to make a mouse for me. And that's the way society works. That's what we've achieved as a species.
Στα παλιά τα χρόνια, αν ήσουν πλούσιος, είχες κυριολεκτικά ανθρώπους που εργάζονταν για σένα. Αυτός ήταν ο τρόπος που έγινες πλούσιος: τους προσέλαβες. Ο Λουδοβίκος ο 14ος (Louis XIV) είχε πολλούς ανθρώπους να εργάζονται γι 'αυτόν. Κατασκεύαζαν τα ανόητα ρούχα του, όπως αυτό. (Γέλια) Και τον κούρευαν με τον ανόητο τρόπο που ήθελε, και άλλα πολλά. Είχε 498 άτομα να προετοιμάζουν το δείπνο του κάθε βράδυ. Όμως, ο σύγχρονος τουρίστας που επισκέπτεται το παλάτι των Βερσαλλιών και κοιτάζει τις εικόνες του Λουδοβίκου του 14ου, κι αυτός έχει 498 άτομα που θα φτιάξουν το δείπνο του εκείνο το βράδυ: Μιλάω για τα άτομα που δουλεύουν στα μπιστρό και τα καφέ και τα εστιατόρια και τα καταστήματα σε όλο το Παρίσι. Και είναι όλοι έτοιμοι να του σερβίρουν, με μόνο μία ώρα προειδοποίηση, ένα εξαιρετικό γεύμα το οποίο θα είναι πιθανώς υψηλότερης ποιότητας από οποιοδήποτε δείπνο του Λουδοβίκου του 14ου. Αυτό είναι αυτό που έχουμε κάνει, επειδή όλοι εργαζόμαστε ο ένας για τον άλλον. Είμαστε σε θέση να αξιοποιήσουμε την εξειδίκευση και την ανταλλαγή να ανυψώσουμε τα επίπεδα διαβίωσης μας.
In the old days, if you were rich, you literally had people working for you. That's how you got to be rich; you employed them. Louis XIV had a lot of people working for him. They made his silly outfits, like this, (Laughter) and they did his silly hairstyles, or whatever. He had 498 people to prepare his dinner every night. But a modern tourist going around the palace of Versailles and looking at Louis XIV's pictures, he has 498 people doing his dinner tonight too. They're in bistros and cafes and restaurants and shops all over Paris, and they're all ready to serve you at an hour's notice with an excellent meal that's probably got higher quality than Louis XIV even had. And that's what we've done, because we're all working for each other. We're able to draw upon specialization and exchange to raise each other's living standards.
Υπάρχουν κι άλλα ζώα που εργάζονται το ένα για το άλλο. Τα μυρμήγκια είναι ένα κλασικό παράδειγμα: οι εργάτες δουλεύουν για τις βασίλισσες και οι βασίλισσες δουλεύουν για τους εργάτες. Αλλά υπάρχει μια μεγάλη διαφορά, που είναι ότι αυτό συμβαίνει μόνο στο εσωτερικό της αποικίας. Κανένα μυρμίγκι δεν δουλεύει για μυρμίγκια από άλλη αποικία. Και ο λόγος για αυτό είναι ότι υπάρχει αναπαραγωγικός καταμερισμός της εργασίας. Δηλαδή, τα μυρμίγκια ειδικεύονται σε σχέση με την αναπαραγωγή. Η βασίλισσα κάνει όλη την αναπαραγωγή. Στο είδος μας, δεν μας αρέσει αυτό. Η αναπαραγωγή είναι το μόνο πράγμα που επιμένουμε να κάνουμε για τους εαυτούς μας. (Γέλια) Ακόμη και στην Αγγλία, δεν αφήνουμε την αναπαραγωγή στη Βασίλισσα.
Now, you do get other animals working for each other too. Ants are a classic example; workers work for queens and queens work for workers. But there's a big difference, which is that it only happens within the colony. There's no working for each other across the colonies. And the reason for that is because there's a reproductive division of labor. That is to say, they specialize with respect to reproduction. The queen does it all. In our species, we don't like doing that. It's the one thing we insist on doing for ourselves, is reproduction. (Laughter) Even in England, we don't leave reproduction to the Queen.
(Χειροκροτήματα)
(Applause)
Πότε λοιπόν άρχισε αυτή η συνήθεια (να δουλεύουμε ο ένας για τον άλλο); Πόσο καιρό υπάρχει; Και τι σημαίνει; Νομίζω ότι ίσως η παλαιότερη έκδοσή της είναι ίσως η σεξουαλική διαίρεση της εργασίας. Αλλά δεν έχω αποδείξεις για αυτό. Φαίνεται σαν το πρώτο πράγμα που κάναμε ήταν να δουλεύουν οι άνδρες για τις γυναίκες και οι γυναίκες για τους άνδρες. Σε όλες τις κοινωνίες κυνηγών-τροφοσυλλεκτών σήμερα, υπάρχει καταμερισμός της εργασίας στην αναζήτηση τροφής μεταξύ των αρσενικών κυνηγών και των θηλυκών συλλεκτών. Δεν είναι πάντοτε τόσο απλό. Αλλά υπάρχει μια διάκριση μεταξύ των εξειδικευμένων ρόλων μεταξύ ανδρών και γυναικών. Και η ομορφιά αυτού του συστήματος είναι ότι ωφελεί και τις δύο πλευρές. Η γυναίκα ξέρει ότι, στην περίπτωση των Χάτζα (Hadza) που βλέπετε εδώ - σκάβει για ρίζες για να τις μοιραστεί με τους άνδρες με αντάλλαγμα το κρέας - ξέρει ότι το μόνο που έχει να κάνει για να αποκτήσει πρόσβαση σε πρωτεΐνη είναι να σκάψει παραπάνω ρίζες και να τις ανταλλάξει με κρέας. Και δεν χρειάζεται να πάει σε ένα εξαντλητικό κυνήγι και να προσπαθήσει να σκοτώσει ένα αφρικάνικο αγριογούρουνο. Και ο άντρας γνωρίζει ότι δεν χρειάζεται να σκάψει για να πάρει ρίζες. Το μόνο που έχει να κάνει είναι να διασφαλίσει ότι όταν σκοτώνει ένα αγριογούρουνο, αυτό να είναι αρκετά μεγάλο για να μπορεί να μοιραστεί ένα κομμάτι του. Έτσι και οι δύο πλευρές αυξάνουν το επίπεδο ζωής η μία της άλλης μέσω του σεξουαλικού καταμερισμού της εργασίας.
So when did this habit start? And how long has it been going on? And what does it mean? Well, I think, probably, the oldest version of this is probably the sexual division of labor. But I've got no evidence for that. It just looks like the first thing we did was work male for female and female for male. In all hunter-gatherer societies today, there's a foraging division of labor between, on the whole, hunting males and gathering females. It isn't always quite that simple, but there's a distinction between specialized roles for males and females. And the beauty of this system is that it benefits both sides. The woman knows that, in the Hadzas' case here -- digging roots to share with men in exchange for meat -- she knows that all she has to do to get access to protein is to dig some extra roots and trade them for meat. And she doesn't have to go on an exhausting hunt and try and kill a warthog. And the man knows that he doesn't have to do any digging to get roots. All he has to do is make sure that when he kills a warthog it's big enough to share some. And so both sides raise each other's standards of living through the sexual division of labor.
Πότε συνέβη αυτό; Δεν ξέρουμε, αλλά είναι πιθανόν ότι οι Νεάντερταλ δεν το κάνανε αυτό. Ήταν ένα άκρως συνεταιριστικό είδος. Ήταν ένα ιδιαίτερα έξυπνο είδος. Οι εγκέφαλοί τους κατά μέσο όρο, στο τέλος, ήταν μεγαλύτεροι από το δικό σας και το δικό μου σε αυτό το δωμάτιο σήμερα. Είχαν φαντασία. Θάβανε τους νεκρούς τους. Είχαν γλώσσα πιθανότατα, διότι γνωρίζουμε ότι είχαν τον ίδιο τύπο γονιδίου FOXP2 με εμάς, όπως ανακαλύφθηκε εδώ στην Οξφόρδη. Και φαίνεται πως είχαν πιθανώς γλωσσικές δεξιότητες. Ήταν λαμπροί άνθρωποι. Δεν τους υποβαθμίζω τους Νεάντερταλ. Αλλά δεν υπάρχουν ενδείξεις σεξουαλικού καταμερισμού της εργασίας. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη συλλεκτικής συμπεριφοράς από τα θηλυκά. Φαίνεται πως τα θηλυκά συνεργάζονταν με τους άνδρες στο κυνήγι. Και το άλλο πράγμα για το οποίο δεν υπάρχει απόδειξη είναι η ανταλλαγή μεταξύ των ομάδων. Επειδή τα αντικείμενα που θα βρείτε στο απομεινάρια των Νεάντερταλ, τα εργαλεία που κατασκεύαζαν, πάντα ήταν κατασκευασμένα από ντόπια υλικά. Για παράδειγμα, στον Καύκασο υπάρχει μια ιστοσελίδα όπου μπορείτε να βρείτε τα τοπικά εργάλεια των Νεάντερταλ. Είναι πάντα κατασκευασμένα από ντόπιο πυριτόλιθο. Στην ίδια κοιλάδα υπάρχουν απομεινάρια σύγχρονων ανθρώπων από περίπου την ίδια ημερομηνία, πριν 30.000 χρόνια. Και κάποια από αυτά είναι από ντόπιο πυριτόλιθο, αλλά πολλά από αυτά είναι κατασκευασμένα από οψιανό από πολύ μακριά. Και όταν οι άνθρωποι άρχισαν να μετακινούν αντικείμενα με αυτό τον τρόπο, αυτή είναι ενδειξη ότι υπήρχε ανταλλαγή, μεταξύ των ομάδων.
When did this happen? We don't know, but it's possible that Neanderthals didn't do this. They were a highly cooperative species. They were a highly intelligent species. Their brains on average, by the end, were bigger than yours and mine in this room today. They were imaginative. They buried their dead. They had language, probably, because we know they had the FOXP2 gene of the same kind as us, which was discovered here in Oxford. And so it looks like they probably had linguistic skills. They were brilliant people. I'm not dissing the Neanderthals. But there's no evidence of a sexual division of labor. There's no evidence of gathering behavior by females. It looks like the females were cooperative hunters with the men. And the other thing there's no evidence for is exchange between groups, because the objects that you find in Neanderthal remains, the tools they made, are always made from local materials. For example, in the Caucasus there's a site where you find local Neanderthal tools. They're always made from local chert. In the same valley there are modern human remains from about the same date, 30,000 years ago, and some of those are from local chert, but more -- but many of them are made from obsidian from a long way away. And when human beings began moving objects around like this, it was evidence that they were exchanging between groups.
Το εμπόριο είναι 10 φορές πιο παλιό από την γεωργία. Οι άνθρωποι το ξεχνούν αυτό. Νομίζουν ότι το εμπόριο είναι κάτι σύγχρονο. Η ανταλλαγή μεταξύ ομάδων υπάρχει εδώ και εκατό χιλιάδες χρόνια. Και τα πρώτα στοιχεία γι' αυτή εμφανίζονται κάπου μεταξύ 80 και 120.000 χρόνια πριν στην Αφρική, όπου βλέπουμε οψιανό και ίασπη και άλλα πράγματα να μετακινούνται σε μεγάλες αποστάσεις στην Αιθιοπία. Βρίσκουμε, επίσης, κοχύλια - όπως ανακαλύφθηκε από μια ομάδα εδώ στην Οξφόρδη - που διακινούνταν 125 μίλια στην ενδοχώρα από τη Μεσόγειο στην Αλγερία. Και αυτό είναι απόδειξη ότι οι άνθρωποι έχουν αρχίσει ανταλλαγές μεταξύ ομάδων. Και ότι θα οδήγησε σε εξειδίκευση.
Trade is 10 times as old as farming. People forget that. People think of trade as a modern thing. Exchange between groups has been going on for a hundred thousand years. And the earliest evidence for it crops up somewhere between 80 and 120,000 years ago in Africa, when you see obsidian and jasper and other things moving long distances in Ethiopia. You also see seashells -- as discovered by a team here in Oxford -- moving 125 miles inland from the Mediterranean in Algeria. And that's evidence that people have started exchanging between groups. And that will have led to specialization.
Πώς ξέρεις ότι η μετακίνηση σε μεγάλες απόστασεις σημαίνει εμπόριο και όχι η μετανάστευση; Κοιτάξτε τους σημερινούς κυνηγούς/τροφοσυλλέκτες όπως οι ιθαγενείς, οι οποίοι έκαναν εξορύξεις για χειροπέλεκεις από πέτρα σε ένα μέρος που ονομάζεται Όρος Άιζα (Mt. Isa), που ήταν ένα λατομείο που ανήκει στη φυλή Καλκαντούν (Kalkadoon). Τα ανταλλάσαν με τους γείτονές τους για πράγματα όπως σαλάχια (stingray barbs). Και το αποτέλεσμα ήταν ότι οι πέτρινοι χειροπελέκεις καταλήξαν σε ένα μεγάλο μέρος της Αυστραλίας. Έτσι, η μετακίνηση των εργαλείων σε μεγάλες αποστάσεις είναι σημάδι εμπορίου, όχι μετανάστευσης.
How do you know that long-distance movement means trade rather than migration? Well, you look at modern hunter gatherers like aboriginals, who quarried for stone axes at a place called Mount Isa, which was a quarry owned by the Kalkadoon tribe. They traded them with their neighbors for things like stingray barbs, and the consequence was that stone axes ended up over a large part of Australia. So long-distance movement of tools is a sign of trade, not migration.
Τι συμβαίνει όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν πια να ανταλλάξουν; δεν μπορούν πια να ανταλλάσσουν και να ειδικευτούν; Η απάντηση είναι ότι, όχι μόνο επιβραδύνεται η τεχνολογική πρόοδος, αλλά μπορεί ακόμα και να αντιστραφεί. Ένα παράδειγμα είναι η Τασμανία. Όταν το επίπεδο της θάλασσας ανέβηκε, και η Τασμανία έγινε νησί 10.000 χρόνια πριν, οι άνθρωποι σε αυτό, όχι μόνο βίωσαν βραδύτερη εξέλιξη από ό, τι οι άνθρωποι στην ηπειρωτική χώρα, αλλά βίωσαν οπισθοδρόμηση. Έχασαν την ικανότητα να κάνουν [οστέινα] εργαλεία και αλιευτικά εργαλεία και είδη ένδυσης διότι ο πληθυσμός των περίπου 4.000 ατόμων απλά δεν ήταν αρκετά μεγάλος για να διατηρηθούν αυτές οι εξειδικευμένες ικανότητες αναγκαίες για να διατηρηθούν οι τεχνολογίες που είχαν. Είναι σαν οι άνθρωποι σε αυτό το δωμάτιο να βρίσκονταν ξαφνικά σε ένα έρημο νησί. Πόσα από τα πράγματα στις τσέπες μας θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε να φτιάχνουμε μετά από 10.000 χρόνια; Αυτό δεν συνέβη στην Τιέρα ντελ Φουέγκο - παρόμοιο νησί, παρόμοια άτομα. Ο λόγος είναι ότι η Τιέρα ντελ Φουέγκο διαχωρίζεται από τη Νότια Αμερική πολύ λιγότερο Και υπήρξε επικοινωνία για συναλλαγές ανάμεσα στο νησί και την ήπειρο σε όλα τα 10.000 χρόνια. Οι Τασμανοί είχαν απομονωθεί.
What happens when you cut people off from exchange, from the ability to exchange and specialize? And the answer is that not only do you slow down technological progress, you can actually throw it into reverse. An example is Tasmania. When the sea level rose and Tasmania became an island 10,000 years ago, the people on it not only experienced slower progress than people on the mainland, they actually experienced regress. They gave up the ability to make stone tools and fishing equipment and clothing because the population of about 4,000 people was simply not large enough to maintain the specialized skills necessary to keep the technology they had. It's as if the people in this room were plonked on a desert island. How many of the things in our pockets could we continue to make after 10,000 years? It didn't happen in Tierra del Fuego -- similar island, similar people. The reason: because Tierra del Fuego is separated from South America by a much narrower straight, and there was trading contact across that straight throughout 10,000 years. The Tasmanians were isolated.
Ας ξαναγυρίσουμε σε αυτήν την εικόνα και πάλι και ρωτήστε τον εαυτό σας, όχι μόνο ποιος το έφτιαξε και για ποιον, αλλά ποιος ήξερε πώς να το φτιάξει. Στην περίπτωση του χειροπέλεκυ, ο άνθρωπος που τον κατασκεύασε ήξερε πώς να το κάνει. Αλλά ποιος ξέρει πώς να φτιάξει ένα ποντίκι για τον υπολογιστή; Κανείς! Κυριολεκτικά κανείς. Δεν υπάρχει κανείς στον πλανήτη που ξέρει πώς να κάνει ένα ποντίκι για τον υπολογιστή. Το εννοώ αυτό στα σοβαρά. Ο πρόεδρος της εταιρείας που φτιάχνει ποντίκια για τον υπολογιστή δεν ξέρει. Ξέρει μόνο πώς να διαχειρίζεται μια εταιρεία. Το πρόσωπο στη γραμμή συναρμολόγησης δεν ξέρει γιατί δεν ξέρει πώς να βγάλει πετρέλαιο με τρυπάνι από μια πηγή για να πάρει το πετρέλαιο και να κατασκευάσει το πλαστικό, και ούτω καθεξής. Γνωρίζουμε όλοι μας μικρά κομματάκια, αλλά κανείς μας δεν γνωρίζει το σύνολο.
Go back to this image again and ask yourself, not only who made it and for who, but who knew how to make it. In the case of the stone axe, the man who made it knew how to make it. But who knows how to make a computer mouse? Nobody, literally nobody. There is nobody on the planet who knows how to make a computer mouse. I mean this quite seriously. The president of the computer mouse company doesn't know. He just knows how to run a company. The person on the assembly line doesn't know because he doesn't know how to drill an oil well to get oil out to make plastic, and so on. We all know little bits, but none of us knows the whole.
Παραθέτω, φυσικά, εδώ ένα απόσπασμα από ένα διάσημο δοκίμιο από τον Λέοναρντ Ριντ (Leonard Read), τον οικονομολόγο της δεκαετίας του 1950, που ονομάζεται "Εγώ, το μολύβι" στο οποίο έγραψε για το πώς ένα μολύβι κατασκευάζεται, και πως κανείς δεν ξέρει ούτε πώς να κάτασκευάσει ένα μολύβι, διότι οι άνθρωποι που τα συναρμολογούν δεν ξέρουν πώς να εξορύξουν γραφίτη. Και δεν ξέρουν πώς να κόψουν τα δέντρα και τέτοια πράγματα. Και αυτό που έχουμε κάνει στην ανθρώπινη κοινωνία, μέσω της ανταλλαγής και της εξειδίκευσης, είναι να δημιουργήσουμε την ικανότητα να κάνουμε πράγματα που ούτε που κατανοούμε. Δεν είναι το ίδιο με τη γλώσσα. Με την γλώσσα πρέπει να μεταφέρουμε ιδέες τις οποίες καταλαβαίνουμε μεταξύ μας. Αλλά με την τεχνολογία, μπορούμε να κάνουμε πράγματα που είναι πέραν των δυνατοτήτων μας.
I am of course quoting from a famous essay by Leonard Read, the economist in the 1950s, called "I, Pencil" in which he wrote about how a pencil came to be made, and how nobody knows even how to make a pencil, because the people who assemble it don't know how to mine graphite, and they don't know how to fell trees and that kind of thing. And what we've done in human society, through exchange and specialization, is we've created the ability to do things that we don't even understand. It's not the same with language. With language we have to transfer ideas that we understand with each other. But with technology, we can actually do things that are beyond our capabilities.
Έχουμε προχωρήσει πέρα από την ικανότητα του ανθρώπινου νου σε έναν εξαιρετικό βαθμό. Και παρεμπιπτόντως αυτός είναι ένας από τους λόγους που εγώ δεν ενδιαφέρομαι για το διάλογο γύρω από το I.Q., για το αν ορισμένες ομάδες έχουν υψηλότερα I.Q. από άλλες ομάδες. Αυτό είναι παντελώς άσχετο. Αυτό που έχει σχέση με την κοινωνία είναι το πόσο καλά οι άνθρωποι επικοινωνούν τις ιδέες τους, και πόσο καλά συνεργάζονται, Δεν είναι το πόσο έξυπνα είναι τα άτομα που την αποτελούν. Έτσι έχουμε δημιουργήσει κάτι που ονομάζεται συλλογικός εγκέφαλος. Ο καθένας μας είναι ένας κόμβος στο δίκτυο. Είμαστε οι νευρώνες αυτού του εγκεφάλου. Η ανταλλαγή ιδεών, από τη συνάντηση και το ζευγάρωμα των ιδεών μεταξύ τους, είναι που προκαλεί την τεχνολογική πρόοδο, σταδιακά, σιγά-σιγά. Ωστόσο, άσχημα πράγματα συμβαίνουν . Και στο μέλλον, καθώς πηγαίνουμε προς τα εμπρός, θα βιώσουμε φυσικά τρομερά πράγματα. Θα υπάρξουν πόλεμοι, θα υπάρξουν κρίσεις θα υπάρξουν φυσικές καταστροφές. Φοβερά πράγματα θα συμβούν σε αυτόν τον αιώνα. Είμαι απολύτως βέβαιος. Αλλά είμαι επίσης βέβαιος, πως λόγω των συνδέσεων που κάνουν οι άνθρωποι, και της ικανότητας των ιδεών να συναντιούνται και να ζευγαρώνουν όπως ποτέ πριν. Είμαι επίσης βέβαιος ότι η τεχνολογία θα προχωρήσει, και ως εκ τούτου το βιοτικό επίπεδο θα ανέβει. Διότι μέσα από το σύννεφο, προμηθευόμενοι μέσα από το ίδιο μας το πλήθος, μέσω του "άπό κάτω προς τα επάνω" κόσμου που έχουμε δημιουργήσει, όπου όχι μόνο η ελίτ, αλλά όλοι είναι σε θέση να έχουν τις ιδέες τους και να τις κάνουν να συναντηθούν και να ζευγαρώσουν, σίγουρα επιταχύνουμε τον ρυθμό της καινοτομίας.
We've gone beyond the capacity of the human mind to an extraordinary degree. And by the way, that's one of the reasons that I'm not interested in the debate about I.Q., about whether some groups have higher I.Q.s than other groups. It's completely irrelevant. What's relevant to a society is how well people are communicating their ideas, and how well they're cooperating, not how clever the individuals are. So we've created something called the collective brain. We're just the nodes in the network. We're the neurons in this brain. It's the interchange of ideas, the meeting and mating of ideas between them, that is causing technological progress, incrementally, bit by bit. However, bad things happen. And in the future, as we go forward, we will, of course, experience terrible things. There will be wars; there will be depressions; there will be natural disasters. Awful things will happen in this century, I'm absolutely sure. But I'm also sure that, because of the connections people are making, and the ability of ideas to meet and to mate as never before, I'm also sure that technology will advance, and therefore living standards will advance. Because through the cloud, through crowd sourcing, through the bottom-up world that we've created, where not just the elites but everybody is able to have their ideas and make them meet and mate, we are surely accelerating the rate of innovation.
Σας ευχαριστώ.
Thank you.
(Χειροκροτήματα)
(Applause)