The world is changing with really remarkable speed. If you look at the chart at the top here, you'll see that in 2025, these Goldman Sachs projections suggest that the Chinese economy will be almost the same size as the American economy. And if you look at the chart for 2050, it's projected that the Chinese economy will be twice the size of the American economy, and the Indian economy will be almost the same size as the American economy. And we should bear in mind here that these projections were drawn up before the Western financial crisis.
Bota është duke ndryshuar me shpejtësi jashtëzakonisht të madhe. Nëse shikoni lart në tabelë, do të shihni se në vitin 2025, këto parashikime nga Goldman Sachs sugjerojnë se ekonomia kineze do të jetë pothuajse aq e madhe sa ekonomia amerikane. Dhe nëse shikoni në tabelën për vitin 2050, është parashikuar se ekonomia kineze do të jetë dy herë më e madhe se ekonomia amerikane, ndërsa ekonomia indiane do të jetë pothuajse e njëjtë me atë amerikane. Dhe ne duhet ta kemi parasysh se këto parashikime janë bërë para krizës financiare Perëndimore.
A couple of weeks ago, I was looking at the latest projection by BNP Paribas for when China will have a larger economy than the United States. Goldman Sachs projected 2027. The post-crisis projection is 2020. That's just a decade away. China is going to change the world in two fundamental respects. First of all, it's a huge developing country with a population of 1.3 billion people, which has been growing for over 30 years at around 10 percent a year.
Dy javë më parë, po shihja parshikimet e fundit nga BNP Paribas për atë se kur Kina do të ketë ekonominë më të madhe se Amerika. Parashikimi i Goldman Sachs ishte viti 2027. Kurse tani pas krizës parashikohet viti 2020. Kjo është vetëm një dekadë larg. do të ndryshojë botën në dy aspekte kryesore. Para së gjithash, Kina është një vend gjigant në zhvillim me një popullsi prej 1.3 miliard njerëz, e cila për më shumë se 30 vjet me rreth 10 për qind në vit.
And within a decade, it will have the largest economy in the world. Never before in the modern era has the largest economy in the world been that of a developing country, rather than a developed country. Secondly, for the first time in the modern era, the dominant country in the world -- which I think is what China will become -- will be not from the West and from very, very different civilizational roots.
Dhe brenda një dekade, ajo do të ketë ekonominë më të madhe në botë. Asnjëherë më parë në epokën moderne, ekonomia më e madhe në botë nuk ka qenë ajo e një vendi në zhvillim, por e një vendi të zhvilluar. Poashtu, për herë të parë në epokën moderne, vendi dominues në botë -- që unë mendoj se do të jetë Kina -- nuk do të jetë nga Perëndimi, por do të jetë një vend me zanafillë të civilizimit shumë të ndryshme.
Now, I know it's a widespread assumption in the West that as countries modernize, they also westernize. This is an illusion. It's an assumption that modernity is a product simply of competition, markets and technology. It is not. It is also shaped equally by history and culture. China is not like the West, and it will not become like the West. It will remain in very fundamental respects very different. Now the big question here is obviously, how do we make sense of China? How do we try to understand what China is? And the problem we have in the West at the moment, by and large, is that the conventional approach is that we understand it really in Western terms, using Western ideas. We can't. Now I want to offer you three building blocks for trying to understand what China is like, just as a beginning.
Tani, unë e di se është një supozim i përhapur në Perëndim se vendet që janë në modernizim e sipër, ato poashtu konsiderohen edhe Perëndimore. Ky është një iluzion. Është një supozim se modernizmi është thjesht një produkt i konkurrencës, tregjeve, dhe teknologjisë. Por nuk është ashtu; modernizimi poashtu definohet edhe nga historia e kultura. Kina nuk është si Perëndimi, dhe nuk do të bëhet si Perëndimi. Ajo do të mbetet në aspekte shumë thelbësore shumë e ndryshme Tani pikëpyetja qëndron në atë se si mund ta kuptojmë Kinën. Si duhet të përpiqemi të kuptojmë se çfarë është Kina? Dhe problemi i madh që kemi tani në Perëndim është se qasja konvencionale është që ne e kuptojmë atë në aspekte Perëndimore, duke përdorur idetë Perëndimore. Ne nuk mund ta bëjmë këtë. Tani, unë dua t’ju ofroj tre fakte për t’u përpjekur ta kuptojmë se çfarë është Kina -- sa për fillim.
The first is this: that China is not really a nation-state. Okay, it's called itself a nation-state for the last hundred years, but everyone who knows anything about China knows it's a lot older than this. This was what China looked like with the victory of the Qin Dynasty in 221 B.C. at the end of the warring-state period -- the birth of modern China. And you can see it against the boundaries of modern China. Or immediately afterward, the Han Dynasty, still 2,000 years ago. And you can see already it occupies most of what we now know as Eastern China, which is where the vast majority of Chinese lived then and live now.
E para është kjo, se Kina në realitet nuk është një komb-shtet. , e ka quajtur veten komb-shtet 100 vitet e fundit. Por të gjithë ata që dinë diçka rreth Kinës e dinë se është shumë më e vjetër se aq. Kjo ishte se si dukej Kina me fitoren e dinastisë Qin në 221 p.e.s. në përfundim të periudhës së shteteve ndërluftuese -- lindja e Kinës moderne. Dhe ju mund ta shihni këtë kundrejt kufijve të Kinës moderne. Ose menjëherë më pas, dinastia Han, prapë 2000 vjet më parë. Mund të shihni se kjo tashmë zë pjesën më të madhe të asaj që ne tani e njohim si Kina Lindore, ku kanë jetuar atëherë dhe jetojnë sot pjesa më e madhe e kinezëve.
Now what is extraordinary about this is, what gives China its sense of being China, what gives the Chinese the sense of what it is to be Chinese, comes not from the last hundred years, not from the nation-state period, which is what happened in the West, but from the period, if you like, of the civilization-state. I'm thinking here, for example, of customs like ancestral worship, of a very distinctive notion of the state, likewise, a very distinctive notion of the family, social relationships like guanxi, Confucian values and so on. These are all things that come from the period of the civilization-state. In other words, China, unlike the Western states and most countries in the world, is shaped by its sense of civilization, its existence as a civilization-state, rather than as a nation-state. And there's one other thing to add to this, and that is this: Of course we know China's big, huge, demographically and geographically, with a population of 1.3 billion people. What we often aren't really aware of is the fact that China is extremely diverse and very pluralistic, and in many ways very decentralized. You can't run a place on this scale simply from Beijing, even though we think this to be the case. It's never been the case.
Tani çfarë është e jashtëzakonshme në lidhje me këtë është se ajo që i jep Kinës sensin e të qënit Kinë, dhe ajo që i jep kinezëve sensin e të qënit kinez, vjen jo nga njëqind vitet e fundit, jo nga periudha e komb-shtetit, e cila është ajo që ka ndodhur në Perëndim, por nga periudha e shtetit të civilizimit. Unë jam duke menduar këtu, për shembull, për kultet e paraardhësve, për një nocion shumë të veçantë për shtetin, gjithashtu, një nocion shumë të veçantë për familjen, marrëdhëniet shoqërore si guanxi (lidhjet personale), vlerat konfuciane dhe kështu me radhë. Këto të gjitha vijnë nga periudha e shtetit të civilizimit. Me fjalë të tjera, Kina, ndryshe nga shtetet perëndimore dhe shumica e vendeve në botë, është e definuar nga sensi i saj i civilizimit, ekzistencën e saj si një shtet civilizimimi, e jo si një komb-shtet. Dhe këtu ka edhe diçka për të shtuar, dhe kjo është: Natyrisht, ne e dimë se Kina është e madhe, gjigante, demografikisht dhe gjeografikisht, me një popullsi prej 1.3 miliard njerëz. Ajo që ne shpesh nuk e dimë është fakti se Kina është jashtëzakonisht diverze dhe shumë pluraliste, dhe në shumë mënyra shumë e decentralizuar. Nuk mund ta udhëheqësh një vend të kësaj shkalle nga Pekini, edhe pse ne mendojmë që kështu ndodh. Por nuk është ashtu.
So this is China, a civilization-state, rather than a nation-state. And what does it mean? Well, I think it has all sorts of profound implications. I'll give you two quick ones. The first is that the most important political value for the Chinese is unity, is the maintenance of Chinese civilization. You know, 2,000 years ago, Europe: breakdown -- the fragmentation of the Holy Roman Empire. It divided, and it's remained divided ever since. China, over the same time period, went in exactly the opposite direction, very painfully holding this huge civilization, civilization-state, together.
Pra, kjo është Kina, më tepër një shtet civilizimi sesa një komb-shtet. Dhe çfarë do të thotë kjo? Unë mendoj se kjo ka përplot implikime të thella. Do t’u jap dy të shkurta. E para është se vlera më e rëndësishme politike për kinezët është uniteti, është ruajtja e civilizimit kinez. Ju e dini Evropën, 2000 vjet më parë: dobësimi, ndarja e Perandorisë së Shenjtë Romake [Perandoria Romake]. U nda, dhe ka mbetur e ndarë që atëherë. Kina, në të njëjtën kohë, shkoi në drejtim krejtësisht të kundërt, duke mbajtur me shumë mundime këtë civilizim të madh, shteti civilizimi, të bashkuar.
The second is maybe more prosaic, which is Hong Kong. Do you remember the handover of Hong Kong by Britain to China in 1997? You may remember what the Chinese constitutional proposition was. One country, two systems. And I'll lay a wager that barely anyone in the West believed them. "Window dressing. When China gets its hands on Hong Kong, that won't be the case." Thirteen years on, the political and legal system in Hong Kong is as different now as it was in 1997. We were wrong. Why were we wrong? We were wrong because we thought, naturally enough, in nation-state ways. Think of German unification, 1990. What happened? Well, basically the East was swallowed by the West. One nation, one system. That is the nation-state mentality. But you can't run a country like China, a civilization-state, on the basis of one civilization, one system. It doesn't work. So actually the response of China to the question of Hong Kong -- as it will be to the question of Taiwan -- was a natural response: one civilization, many systems.
E dyta është ndoshta më e qartë, Hong Kongu. A ju kujtohet dorëzimi i Hong Kongut që i është bërë Kinës nga ana e Britanisë në vitin 1997? Ndoshta ju kujtohet çfarë ishte propozimi kushtetues kinez. Një shtet, dy sisteme. Dhe unë vë bast që rallë kush në Perëndim do ta besonte. "Një fasadë. Kur Kina ta marri në dorë Hong Kongun, kjo nuk do të ndodhë." Edhe pas 13 vitesh, sistemit politik dhe juridik në Hong Kong vazhdon të jetë edhe sot po aq i ndryshëm ishte në vitin 1997. Ne kishim gabuar. Përse kemi gabuar? Ne kishim gabuar, sepse kemi menduar, natyrisht, në aspektin e komb-shtetit. Mendoni për bashkimin e Gjermanisë, më 1990. Çfarë ka ndodhi? Në esencë Lindja u gëlltit nga Perëndimi. Një komb, një sistem. Ky është mentaliteti i komb-shtetit. Por nuk mund ta udhëheqësh një vend si Kina, një shtet civilizimi, duke u bazuar në një civilizim, një sistem. Nuk funksionon ashtu. Prandaj, në realitet, reagimi i Kinës ndaj çështjes së Hong Kongut -- siç do të jetë edhe ndaj çështjes së Tajvanit -- ishte një reagim i natyrshëm: një civilizim, shumë sisteme.
Let me offer you another building block to try and understand China -- maybe not sort of a comfortable one. The Chinese have a very, very different conception of race to most other countries. Do you know, of the 1.3 billion Chinese, over 90 percent of them think they belong to the same race, the Han? Now, this is completely different from the world's [other] most populous countries. India, the United States, Indonesia, Brazil -- all of them are multiracial. The Chinese don't feel like that. China is only multiracial really at the margins. So the question is, why? Well the reason, I think, essentially is, again, back to the civilization-state. A history of at least 2,000 years, a history of conquest, occupation, absorption, assimilation and so on, led to the process by which, over time, this notion of the Han emerged -- of course, nurtured by a growing and very powerful sense of cultural identity.
Më lejoni t’u jap edhe një fakt tjetër që të përpiqemi ta kuptojmë Kinën -- ndoshta jo aq të këndshëm. Kinezët, për dallim nga shumë shtete tjera, kanë një konceptim shumë, shumë të ndryshëm sa i përket racës. A e dini se, nga 1.3 miliard kinez, mbi 90 për qind e tyre mendojnë se ata i përkasin të njëjtës racë, Han. Tani kjo është krejtësisht ndryshe nga vendet tjera më të populluara të botës. India, SHBA-të, Indonezia, Brazili -- që të gjitha janë multiracore. Kinezët nuk ndjehen ashtu. Në fak, shkalla e multiracizmit në Kinë është minimale. Dhe pyetja është, pse? Në esencë, unë mendoj se arsyeja përsëri na kthen tek shteti i civilizimit. Një histori e së paku 2,000 viteve, një histori e pushtimit, nënshtrimit, unifikimit, asimilimit dhe kështu me radhë, çoi në një proces përmes së cilit, me kalimin e kohës, lindi nocioni Han -- natyrisht, duke u zhvilluar zhvilluar nga një ndjenjë shumë e fuqishme e identitetit kulturor.
Now the great advantage of this historical experience has been that, without the Han, China could never have held together. The Han identity has been the cement which has held this country together. The great disadvantage of it is that the Han have a very weak conception of cultural difference. They really believe in their own superiority, and they are disrespectful of those who are not. Hence their attitude, for example, to the Uyghurs and to the Tibetans.
Tani, përparësia e madhe e kësaj përvoje historike ka qenë se, pa Hanët, Kina nuk do të mund të qëndronte e bashkuar. Identiteti Han ka qenë çimento që e ka mbajtur këtë vend të bashkuar. Disavantazhi i madh i saj është që Hanët kanë një konceptim shumë të kufizuar të dallimeve kulturore. Ata me të vërtetë besojnë në superioritetin e tyre, dhe nuk i respektojnë ata që nuk janë Hanë. Si për shembull, qëndrimi i tyre ndaj Ujgurëve dhe të Tibetianëve.
Or let me give you my third building block, the Chinese state. Now the relationship between the state and society in China is very different from that in the West. Now we in the West overwhelmingly seem to think -- in these days at least -- that the authority and legitimacy of the state is a function of democracy. The problem with this proposition is that the Chinese state enjoys more legitimacy and more authority amongst the Chinese than is true with any Western state. And the reason for this is because -- well, there are two reasons, I think. And it's obviously got nothing to do with democracy, because in our terms the Chinese certainly don't have a democracy. And the reason for this is, firstly, because the state in China is given a very special -- it enjoys a very special significance as the representative, the embodiment and the guardian of Chinese civilization, of the civilization-state. This is as close as China gets to a kind of spiritual role.
Ose më lejoni t'ua jap faktin e tretë, shteti kinez. Tani, marrëdhëniet në mes të shtetit dhe shoqërisë në Kinë janë shumë të ndryshme nga ato në Perëndim. Ne në Perëndim më tepër mendojmë -- të paktën aktualisht -- se autoriteti dhe legjitimiteti i shtetit është funksion i demokracisë. Problemi me këtë pohim është se shteti kinez gëzon më shumë legjitimitet dhe më shumë autoritet në mesin e kinezëve sesa në çdo shtet tjetër Perëndimor. Dhe arsyeja për këtë është sepse -- mendoj që në fakt janë dy arsye. Dhe kjo nuk ka të bëjë asgjë me demokracinë, sepse sipas nesh, kinezët sigurisht që nuk kanë demokraci. Dhe arsyeja për këtë është, së pari, sepse shteti në Kinë është shumë i veçantë -- gëzon një rëndësi shumë të veçantë si përfaqësues, personifikues dhe mbrojtës i civilizimit kinez, i shtetit të civilizimit. Kjo është aq sa mund të marri Kina një lloj roli spiritual.
And the second reason is because, whereas in Europe and North America, the state's power is continuously challenged -- I mean in the European tradition, historically against the church, against other sectors of the aristocracy, against merchants and so on -- for 1,000 years, the power of the Chinese state has not been challenged. It's had no serious rivals. So you can see that the way in which power has been constructed in China is very different from our experience in Western history. The result, by the way, is that the Chinese have a very different view of the state. Whereas we tend to view it as an intruder, a stranger, certainly an organ whose powers need to be limited or defined and constrained, the Chinese don't see the state like that at all. The Chinese view the state as an intimate -- not just as an intimate actually, as a member of the family -- not just in fact as a member of the family, but as the head of the family, the patriarch of the family. This is the Chinese view of the state -- very, very different to ours. It's embedded in society in a different kind of way to what is the case in the West.
Dhe arsyeja e dytë është sepse, përderisa në Evropë dhe Amerikën e Veriut, fuqia e shtetit është sfiduar vazhdimisht -- dua të them në traditën evropiane historikisht kundër kishës, ndaj shtresave të tjera të aristokracisë, ndaj tregtarëve dhe kështu me radhë -- për 1,000 vjet, fuqia e shtetit kinez nuk ka qenë e sfiduar. Ajo nuk kishte asnjë rival serioz. Kështu që ju mund të shihni se mënyra se si është ndërtuar fuqia në Kinë është shumë e ndryshme nga përvoja jonë në historinë Perëndimore. Rezultati është se kinezët kanë perceptim shumë të ndryshëm për shtetin. Përderisa ne e shohim si ndërhyrës, të huaj, sigurisht një organ kompetencat e të cilit duhet të limitohen ose të definohen dhe të kufizohen, kinezët aspak nuk e shohin shtetin si të tillë. Kinezët e shohin shtetin si të afërt – faktikisht jo vetëm si të afërt, si një anëtar të familjes -- në fakt jo vetëm si një anëtar të familjes, por si kreun e familjes, patriarkun e familjes. Kjo është perspektiva e kinezëve për shtetin -- shumë, shumë e ndryshme nga ajo e jona. Është e ngulitur në shoqëri në një mënyrë tjetër në krahasim me Perëndimin.
And I would suggest to you that actually what we are dealing with here, in the Chinese context, is a new kind of paradigm, which is different from anything we've had to think about in the past. Know that China believes in the market and the state. I mean, Adam Smith, already writing in the late 18th century, said, "The Chinese market is larger and more developed and more sophisticated than anything in Europe." And, apart from the Mao period, that has remained more or less the case ever since. But this is combined with an extremely strong and ubiquitous state. The state is everywhere in China. I mean, it's leading firms -- many of them are still publicly owned. Private firms, however large they are, like Lenovo, depend in many ways on state patronage. Targets for the economy and so on are set by the state. And the state, of course, its authority flows into lots of other areas -- as we are familiar with -- with something like the one-child policy.
Dhe unë do t’ju sugjeroja se në fakt ajo me çfarë kemi të bëjmë këtu në kontekstin kinez, është një lloj i ri paradigme, e ndryshme nga çdo gjë për të cilën kemi menduar në të kaluarën. E dimë se Kina beson në treg dhe në shtet. Dua të them, Adam Smith, që shkruante në fund të shekullit 18-të ka thënë, "Tregu kinez është më i madh, më i zhvilluar dhe më i sofistikuar se kudo në Evropë." Dhe, pavarësisht nga periudha e Maos, pak a shumë akoma është ashtu. Por ky është një kombinim me një shtet shumë të fortë dhe të gjithpranishëm. Shteti është kudo në Kinë. Dua të them, janë firmat udhëheqëse, shumica e të cilave janë ende prona publike. Firmat private, sado të mëdha që janë, si Lenovo, varen në shumë mënyra nga patronazhi i shtetit. Synimet për ekonominë dhe të tjera përcaktohen nga shteti. Dhe shtetit, natyrisht, autoriteti i tij, shtrihet në shumë fusha të tjera -- siç e dimë -- për shembull politika për një fëmijë të vetëm.
Moreover, this is a very old state tradition, a very old tradition of statecraft. I mean, if you want an illustration of this, the Great Wall is one. But this is another, this is the Grand Canal, which was constructed in the first instance in the fifth century B.C. and was finally completed in the seventh century A.D. It went for 1,114 miles, linking Beijing with Hangzhou and Shanghai. So there's a long history of extraordinary state infrastructural projects in China, which I suppose helps us to explain what we see today, which is something like the Three Gorges Dam and many other expressions of state competence within China. So there we have three building blocks for trying to understand the difference that is China -- the civilization-state, the notion of race and the nature of the state and its relationship to society.
Për më tepër, kjo është një traditë shumë e vjetër shtetërore, një traditë shumë e vjetër e artit të udhëheqjes së shtetit. Dua të them, nëse doni një ilustrim të kësaj, Muri i Madh është një. Por ky është një tjetër, ky është Kanali i Madh, i cili filloi të ndërtohej në shekullin e pestë para Krishtit dhe përfundoi në shekullin e 7-të pas Krishtit. Kanali zgjatej për 1793 kilometra, duke lidhur Pekinin me Hangzhoun dhe Shangain. Pra, është një histori e gjatë e projekteve të jashtëzakonshme infrastrukturore në Kinë, të cilat unë mendoj që na ndihmojnë të shpjegojmë atë që shohim sot, si p.sh. Three Gorges Dam (hidroelektrana më e madhe në botë) dhe shume të tjera që dëshmojnë kompetencën e shtetit në Kinë. Dhe ja ku kemi tre fakte që na lejojnë të përpiqemi ta kuptojmë ndryshimin, që është Kina -- shtet civilizimi nocioni i racës dhe natyrës së shtetit e marrëdhënies së saj me shoqërinë.
And yet we still insist, by and large, in thinking that we can understand China by simply drawing on Western experience, looking at it through Western eyes, using Western concepts. If you want to know why we unerringly seem to get China wrong -- our predictions about what's going to happen to China are incorrect -- this is the reason. Unfortunately, I think, I have to say that I think attitude towards China is that of a kind of little Westerner mentality. It's kind of arrogant. It's arrogant in the sense that we think that we are best, and therefore we have the universal measure. And secondly, it's ignorant. We refuse to really address the issue of difference. You know, there's a very interesting passage in a book by Paul Cohen, the American historian. And Paul Cohen argues that the West thinks of itself as probably the most cosmopolitan of all cultures. But it's not. In many ways, it's the most parochial, because for 200 years, the West has been so dominant in the world that it's not really needed to understand other cultures, other civilizations. Because, at the end of the day, it could, if necessary by force, get its own way. Whereas those cultures -- virtually the rest of the world, in fact, which have been in a far weaker position, vis-a-vis the West -- have been thereby forced to understand the West, because of the West's presence in those societies. And therefore, they are, as a result, more cosmopolitan in many ways than the West.
Dhe ne akoma jemi shumë këmbëngulës, duke menduar se mund ta kuptojmë Kinën duke u nisur thjesht nga përvoja jonë Perëndimore, duke e shikuar atë me sy Perëndimorë, duke përdorur konceptet Perëndimore. Nëse doni ta dini pse ne plotësisht gabojmë rreth Kinës -- parashikimet tona se çfarë do të ndodhë me Kinën janë të pasakta -- kjo është arsyeja. Fatkeqësisht, unë mendoj, duhet të them se mendoj që qëndrimi ndaj Kinës është ai i një lloj mentaliteti Perëndimor. Është pak a shumë arrogant. Është arrogant në kuptimin që ne mendojmë se jemi më të mirët, dhe prandaj bëjmë një matje universale. Së dyti, është injorant. Ne refuzojnë që realisht ta adresojmë çështjen e ndryshimeve. E dini, është një pasazh shumë interesant në një libër nga Paul Cohen, historiani amerikan. Dhe Paul Cohen thotë se Perëndimi mendon për veten si ndoshta më kozmopolitani nga të gjitha kulturat tjera. Por nuk është ashtu. Në shumë mënyra, është më i kufizuari, sepse për 200 vjet, Perëndimi ka qenë aq dominues në botë sa që nuk ka qenë e nevojshme të kuptonte kulturat e tjera, civilizimet tjera. Sepse, në fund të fundit, edhe nëse me forcë, do të vepronte sipas mënyrës së vet. Ndërsa kulturat tjera -- faktikisht gjithë pjesa tjetër e botës -- të cilat kanë qenë në pozitë shumë më të dobët në krahasim me Perëndimin, në këtë mënyrë kanë qenë të detyruara ta kuptojnë Perëndimin, për shkak të pranisë së Perëndimit në shoqërimë e tyre. Dhe pikërisht për këtë arsye, si rezultat, ato janë në shumë mënyra më kozmopolitane se Perëndimi.
I mean, take the question of East Asia. East Asia: Japan, Korea, China, etc. -- a third of the world's population lives there. Now the largest economic region in the world. And I'll tell you now, that East Asianers, people from East Asia, are far more knowledgeable about the West than the West is about East Asia. Now this point is very germane, I'm afraid, to the present. Because what's happening? Back to that chart at the beginning, the Goldman Sachs chart. What is happening is that, very rapidly in historical terms, the world is being driven and shaped, not by the old developed countries, but by the developing world. We've seen this in terms of the G20 usurping very rapidly the position of the G7, or the G8. And there are two consequences of this. First, the West is rapidly losing its influence in the world. There was a dramatic illustration of this actually a year ago -- Copenhagen, climate change conference. Europe was not at the final negotiating table. When did that last happen? I would wager it was probably about 200 years ago. And that is what is going to happen in the future.
Konsideroni çështjen e Azisë Lindore. Azia Lindore: Japonia, Korea, Kina, etj. -- një e treta e popullsisë së botës jeton atje, tani rajoni me ekonominë më të madhe në botë. Dhe tani unë do t'ju them, se Aziatikët Lindorë, njerzit nga Azia Lindore, kanë shumë më shumë njohuri rreth Perëndimit se Perëndimi që ka rreth Azisë Lindore. Tani kjo, kam frikë, se ka shumë të bëjë me të tanishmen. Sepse çfarë po ndodh? Të kthehemi te tabela në fillim -- te tabela e Goldman Sachs. Çfarë po ndodh është se, shumë shpejt në askektin historik, bota po drejtohet dhe po definohet, jo nga vendet e vjetra të zhvilluara, por nga pjesa e botës në zhvillim. Ne kemi parë këtë me rastin e G20-tës -- që shumë shpejt e uzurpoi pozitën e G7-it, ose G8-ës. Dhe nga kjo ka dy pasoja. Së pari, Perëndimi shpejt po e humb ndikimin e saj në botë. Në fakt, vitin e kaluar kishte një ilustrim dramatik të kësaj -- Kopenhagë, konferenca për ndryshimet klimatike. Evropa nuk ishte në tryezën e fundit të negociatave. Kur ka qenë hera e fundit kur ka ndodhur kjo? Unë vë bast se ishte ndoshta rreth para 200 viteve. Dhe kjo është ajo që do të ndodhë në të ardhmen.
And the second implication is that the world will inevitably, as a consequence, become increasingly unfamiliar to us, because it'll be shaped by cultures and experiences and histories that we are not really familiar with, or conversant with. And at last, I'm afraid -- take Europe; America is slightly different -- but Europeans by and large, I have to say, are ignorant, are unaware about the way the world is changing. Some people -- I've got an English friend in China, and he said, "The continent is sleepwalking into oblivion." Well, maybe that's true, maybe that's an exaggeration. But there's another problem which goes along with this -- that Europe is increasingly out of touch with the world -- and that is a sort of loss of a sense of the future. I mean, Europe once, of course, once commanded the future in its confidence. Take the 19th century, for example. But this, alas, is no longer true.
Dhe implikimi i dytë është se bota në mënyrë të pashmangshme, si pasojë, do të bëhet gjithnjë më e panjohur për ne, sepse ajo do të definohet nga kultura, eksperienca dhe histori të panjohura për ne dhe të largëta. Dhe në fund, kam frikë se – konsideroni Evropën, Amerika është pak më e ndryshme -- por evropianët, në përgjithësi, duhet të them, janë injorantë, nuk janë në dijeni për mënyrën se si po ndryshon bota. Disa njerëz - kam një mik anglez në Kinë, dhe ai tha, "Kontinenti është duke ecur në gjumë drejt harresës." Në fakt, kjo edhe mund të jetë e vërtetë, ndoshta është një ekzagjerim. Por ka një tjetër problem që lidhet me këtë -- se Europa është gjithnjë e më shumë larg kontaktit me botën -- dhe kjo është një lloj i humbjes së sensit për të ardhmen. Dua të them, Evropa dikur, natyrisht, e udhëhiqte të ardhmen me konfidencën e saj. Konsideroni shekullin e 19-të, për shembull. Por kjo, për fat të keq, nuk është më e vërtetë.
If you want to feel the future, if you want to taste the future, try China -- there's old Confucius. This is a railway station the likes of which you've never seen before. It doesn't even look like a railway station. This is the new [Wuhan] railway station for the high-speed trains. China already has a bigger network than any other country in the world and will soon have more than all the rest of the world put together. Or take this: now this is an idea, but it's an idea to be tried out shortly in a suburb of Beijing. Here you have a megabus, on the upper deck carries about 2,000 people. It travels on rails down a suburban road, and the cars travel underneath it. And it does speeds of up to about 100 miles an hour. Now this is the way things are going to move, because China has a very specific problem, which is different from Europe and different from the United States: China has huge numbers of people and no space. So this is a solution to a situation where China's going to have many, many, many cities over 20 million people.
Nëse doni të ndjeni të ardhmen, nëse doni të shijoni të ardhmen, provoni Kinën – atje ështe Konfuciusi i vjetër. Ky ështe një stacion hekurudhor siç nuk e keni parë kurrë më parë. As që duket si një stacion hekurudhor. Ky është stacioni i ri hekurudhor Guangzhou për trenat me shpejtësi të lartë. Kina tashmë ka një rrjet më të madh se çdo vend tjetër në botë dhe së shpejti do të ketë më shumë se gjithë pjesa tjetër e botës së bashku. Ose kini parasysh këtë: Tani kjo është një ide, por është një ide që do të provohet së shpejti në një periferi të Pekinit. Këtu keni një megabus, mbi kuvertën e sipërme bart rreth 2,000 njerëz. Ky mjet ecën në binarë në rrugë urbane, ndërsa makinat udhëtojnë nën të. Poashtu, lëvizë deri në rreth 161 kilometra në orë. Tani kjo është mënyra se si gjërat do të lëvizin, sepse Kina ka një problem shumë të veçantë, që është e ndryshme nga Evropa dhe ndryshe nga SHBA-të. Kina ka një numër të madh të njerëzve dhe nuk ka hapësirë. Dhe, kjo është një zgjidhje për problemin që Kina që do të ketë shumë, shumë, shumë qytete me mbi 20 milion njerëz.
Okay, so how would I like to finish? Well, what should our attitude be towards this world that we see very rapidly developing before us? I think there will be good things about it and there will be bad things about it. But I want to argue, above all, a big-picture positive for this world. For 200 years, the world was essentially governed by a fragment of the human population. That's what Europe and North America represented. The arrival of countries like China and India -- between them 38 percent of the world's population -- and others like Indonesia and Brazil and so on, represent the most important single act of democratization in the last 200 years. Civilizations and cultures, which had been ignored, which had no voice, which were not listened to, which were not known about, will have a different sort of representation in this world. As humanists, we must welcome, surely, this transformation, and we will have to learn about these civilizations.
Mirë, si do doja ta përmbyllja? Pra, çfarë duhet të jetë qëndrimi ynë ndaj kësaj bote që ne po shohim se shumë shpejt po zhvillohet para nesh? Unë mendoj se do të ketë gjëra të mira nga kjo dhe gjëra të këqija. Por qëllimi im është t’u jap një perspektivë të përgjithshme mbi këtë gjë pozitive për botën. Për 200 vjet, bota është qeverisur kryesisht nga një pjesë e popullatës njerëzore. Kjo është ajo çfarë përfaqësonin Evropa dhe Amerika e Veriut. Ardhja e vendeve si Kina dhe India -- me 38 për qind të popullsisë botërore dhe të tjerave si Indonezia dhe Brazili e kështu me radhë, paraqet aktin e vetëm më të rëndësishëm të demokratizimit në 200 vitet e fundit. Civilizimet dhe kulturat, të cilat janë injoruar, të cilat nuk kanë pasur zë, të cilat nuk janë dëgjuar, të cilat ishin të panjohura, tani do të kenë një imazh tjetër në botë. Si humanistë, ne sigurisht duhet ta mirëpresim këtë transformim. Dhe ne do të duhet të mësojmë për këto civilizime.
This big ship here was the one sailed in by Zheng He in the early 15th century on his great voyages around the South China Sea, the East China Sea and across the Indian Ocean to East Africa. The little boat in front of it was the one in which, 80 years later, Christopher Columbus crossed the Atlantic. (Laughter) Or, look carefully at this silk scroll made by ZhuZhou in 1368. I think they're playing golf. Christ, the Chinese even invented golf.
Kjo anije e madhe këtu ishte ajo që e lundroi Zheng He në fillim të shekullit 15-të gjatë udhëtimeve të tij rreth Detit të Kinës Jugore, Detit të Kinës Lindore dhe përgjatë Oqeanit Indian në Afrikën Lindore. Barka e vogël para saj ishte ajo me të cilën, 80 vjet më vonë, Kristofer Kolumbus kaloi Atlantikun. (Qeshje) Ose, shikoni me kujdes këtë rrotull mëndafshi të bërë nga ZhuZhou në 1368. Unë mendoj se ata janë duke luajtur golf. Krisht, kinezët edhe golfin e kanë shpikur.
Welcome to the future. Thank you.
Mirë se vini në të ardhmen. Faleminderit.
(Applause)
(Duartrokitje)