He was a powerful king whose break with the church of Rome would forever change the course of English history. But was he a charismatic reformer or a bullying tyrant? Find out on History versus Henry VIII.
Là vị vua uy quyền, sự tuyệt giao của Henry VIII với Giáo hội Rome đã vĩnh viễn làm thay đổi lịch sử nước Anh. Nhưng liệu ông là nhà cải cách tài ba hay một tên bạo chúa? Hãy cùng tìm hiểu trong phiên toà Lịch sử và Vua Henry VIII.
Judge: Order, order. Now, who do we have here? Looks like quite the dashing fellow.
Thẩm phán: Trật tự. Ta có gì ở đây? Một gã trông có vẻ bảnh bao.
Defense: Indeed, your honour. This is Henry VIII, the acclaimed king who reformed England's religion and government and set it on course to becoming a modern nation.
Bên biện hộ: Thưa thẩm phán. Đây là vua Henry VIII đáng kính người đã cải cách tôn giáo và chính phủ nước Anh và biến đất nước thành một quốc gia hiện đại.
Prosecutor: I beg to differ. This is a cruel, impulsive, and extravagant king who had as little regard for his people as he did for his six wives.
Nguyên đơn: Phản đối. Đây là một tên vua độc ác, bốc đồng và ngông cuồng người dành nhiều ưu ái cho sáu bà vợ hơn là chính thần dân của mình.
Judge: Six wives?
Sáu bà vợ ư?
Defense: Your honor, Henry's first marriage was arranged for him when he was only a child. He only married Catherine of Aragon to strengthen England’s alliance with Spain.
Thưa tòa, cuộc hôn nhân đầu tiên của Henry được sắp đặt khi ông chỉ mới là một đứa trẻ. Ông cưới nàng Catherine xứ Aragon
Prosecutor: An alliance he was willing to toss aside with no regard for the nation.
để thắt chặt ngoại giao giữa Anh và Tây Ban Nha.
Defense: Henry had every regard for the nation. It was imperative to secure the Tudor dynasty by producing a male heir – something Catherine failed to do in over twenty years of marriage.
Một liên minh mà ông ta sẵn sàng hủy bỏ mặc kệ lợi ích quốc gia. Henry rất quan tâm đến lợi ích quốc gia. Ông buộc phải có con trai nối dõi để duy trì triều đại Tudor --
Prosecutor: It takes two to make an heir, your honor.
điều mà hoàng hậu Catherine đã không thể làm trong suốt 20 năm.
Defense: Ahem. Regardless, England needed a new queen to ensure stability, but the Pope refused to annul the union and let the king remarry.
Vậy chỉ cần hai người để có con nói dõi, thưa tòa. Dù sao, Anh quốc cần một hoàng hậu mới để đảm bảo sự ổn định lâu dài,
Judge: Sounds like quite a pickle. Can’t argue with the Pope.
nhưng Giáo hoàng đã từ chối việc hủy bỏ liên minh và để vua tái hôn.
Prosecutor: And yet that’s exactly what the king decided to do. He uprooted the country’s religious foundations and broke the Church of England away from Rome, leading to centuries of strife.
Nghe thật là chua xót. Không thể chống lại Giáo hoàng. Và đó là chính xác những gì Henry đã làm. Ông tận diệt các tổ chức tôn giáo trên cả nước và li khai Giáo hội Anh quốc khỏi sự quản lý từ Rome,
Defense: All Henry did was give the Church honest domestic leadership. He freed his subjects from the corrupt Roman Catholic establishment. And by rejecting the more radical changes of the Protestant reformation, he allowed his people to preserve most of their religious traditions.
dẫn đến xung đột kéo dài hàng thế kỷ. Tất cả những gì ông làm là tiến cử một lãnh tụ xứng đáng cho Giáo hội. Giải phóng nhân dân khỏi Giáo hội Rome hủ bại. Và bằng cách từ chối những cải cách từ cuộc Cải cách Tin lành,
Prosecutor: Objection! The Church had been a beloved and popular institution that brought comfort and charity to the masses. Thanks to Henry, church property was seized; hospitals closed, and precious monastic libraries lost forever, all to enrich the Crown.
ông giúp người dân gìn giữ phần lớn truyền thống tôn giáo. Phản đối! Giáo hội là một tổ chức của nhân dân và đầy tình thương mang sự ủi an và nhân ái đến cho mọi người. Vì vua Henry, tài sản Giáo hội đã bị chiếm đoạt; bệnh viện đóng cửa, và tài liệu quý giá của tu viện bị mất vĩnh viễn, chỉ để làm giàu cho Hoàng tộc.
Defense: Some of the funds were used to build new cathedrals and open secular schools. And it was necessary for England to bring its affairs under its own control rather than Rome’s.
Vài quỹ tiền tệ đã được dùng để xây dựng các thánh đường mới và mở các trường tư. Và điều này cần để nước Anh lấy lại sự bình đẳng bằng chính sức mạnh của mình hơn là sự cai trị của Rome.
Prosecutor: You mean under Henry’s control.
Ý anh là dưới sự cai trị của Henry.
Defense: Not true. All of the king’s major reforms went through Parliament. No other country of the time allowed its people such a say in government.
Không đúng. Hầu hết cải cách của nhà vua phải được Nghị viện thông qua. Trước đó, chưa quốc gia nào cho phép người dân lên tiếng trong chính phủ.
Prosecutor: He used Parliament as a rubber stamp for his own personal will. Meanwhile he ruled like a tyrant, executing those he suspected of disloyalty. Among his victims were the great statesman and philosopher Thomas More – once his close friend and advisor – and Anne Boleyn, the new queen Henry had torn the country apart to marry.
Ông ta dùng Nghị viện như con rối cho lợi ích riêng. Trong khi đó, ông ta là tên bạo chúa, tử hình bất cứ ai bị nghi là bất trung. Trong số đó có nhà triết học và chính khách lỗi lạc Thomas More - từng là bạn thân và là cố vấn của ông ta - cùng Anne Boleyn, Hoàng hậu mới mà Henry không ngại tranh đấu để cưới.
Judge: He executed his own wife?
Ông ta tử hình cả vợ mình sao?
Defense: That…wasn’t King Henry’s initiative. She was accused of treason in a power struggle with the King’s minister, Thomas Cromwell.
Đó... không hẳn là quyết định của chính Henry. Cô ta bị buộc tội làm phản trong cuộc tranh luận với thủ tưởng Thomas Cromwell.
Prosecutor: The trial was a sham and she wouldn’t have been convicted without Henry’s approval. Besides, he wasn’t too upset by the outcome - he married Jane Seymour just 11 days later!
Phiên tòa là giả mạo và cô ta sẽ không bị kết án nếu Henry không đồng thuận. Bên cạnh đó, ông ta chẳng có chút đau buồn nào và đã cưới Jane Seymour chỉ 11 ngày sau đó!
Defense: A marriage that, I note, succeeded in producing a male heir and guaranteeing a stable succession… though the new queen tragically died in childbirth.
Cuộc hôn nhân đó, xin lưu ý, đã cho ra đời người thừa kế ngai vàng và đảm bảo sự bền vững của Hoàng tộc... dù hoàng hậu đã chết một cách bi thảm lúc lâm bồn.
Prosecutor: This tragedy didn’t deter him from an ill conceived fourth marriage to Anne of Cleves, which Henry then annulled on a whim and used as an excuse to execute Cromwell. As if that weren’t enough, he then married Catherine Howard – a cousin of Anne Boleyn – before having her executed too.
Thảm kịch này không ngăn được ông ta tiến tới cuộc hôn nhân thứ tư với nàng Anne xứ Cleves, sau đó, bất ngờ bị hủy bỏ và được dùng như lí do để tử hình Cromwell. Vẫn chưa đủ, sau đó, ông ta còn cưới nàng Catherine Howard - em họ của Anne Boleyn - sau đó, cũng tử hình bà.
Defense: She was engaged in adultery to which she confessed! Regardless, Henry’s final marriage to Catherine Parr was actually very successful.
Bà bị buộc tội thông dâm và sau đó, đã nhận tội! Hơn nữa, cuộc hôn nhân cuối cùng với nàng Catherine Parr lại rất viên mãn. Sáu bà vợ! Chỉ điều đó thôi cũng đủ cho thấy hắn là tên vua hủ bại
Prosecutor: His sixth! It only goes to show he was an intemperate king who allowed faction and intrigue to rule his court, concerned only with his own pleasure and grandiosity.
để cho bè phái nịnh bợ điều hành đất nước, trong khi chỉ tập trung vào khoái lạc và sự vĩ đại của mình. Sự vĩ đại đó là một phần của ngôi vua tượng trưng cho hình mẫu của nhân dân.
Defense: That grandiosity was part of the king’s role as a model for his people. He was a learned scholar and musician who generously patronized the arts, as well as being an imposing warrior and sportsman. And the lavish tournaments he hosted enhanced England’s reputation on the world stage.
Ông là một học giả thông thái và nhạc sĩ người đã nâng đỡ nền nghệ thuật, một chiến binh mạnh mẽ và là một người mê thể thao. Những cuộc chinh phục mà ông dẫn dắt đã khuếch trương danh tiếng của nước Anh khắp thế giới.
Prosecutor: And yet both his foreign and domestic policies were a disaster. His campaigns in France and his brutal invasion of Scotland drained the treasury, and his attempt to pay for it by debasing the coinage led to constant inflation. The lords and landowners responded by removing access to common pastures and turning the peasant population into beggars.
Chưa kể đến chính sách đối nội và đối ngoại của ông ta là thảm họa. Chiến dịch Pháp và cuộc xâm lược Scotland làm cạn kiệt ngân khố quốc gia, và những nỗ lực chi trả bằng cách phát hành tiền dẫn đến lạm phát tăng cao. Các lãnh chúa và địa chủ đáp trả bằng cách dựng rào chắn quanh đồng cỏ và biến người nông dân thành những kẻ ăn xin.
Defense: Beggars who would soon become yeomen farmers. The enclosures made farming more efficient, and created a labor surplus that laid the foundation for the Industrial Revolution. England would never have become the great power that it did without them …and without Henry.
Những người ăn xin đó sẽ sớm trở thành tiểu nông. Các khu đất có rào chắn khiến nông nghiệp hiệu quả hơn, tạo ra lao động dư thừa là nền tảng của cuộc Cách mạng Công nghiệp sau này. Anh quốc sẽ không bao giờ trở thành cường quốc nếu không có họ ... và cả Henry.
Judge: Well, I think no matter what, we can all agree he looks great in that portrait.
Tôi nghĩ là, dù thế nào, ta có thể đồng ý rằng ông ta trông rất ổn trong bức ảnh đó.
A devout believer who broke with the Church. A man of learning who executed scholars. A king who brought stability to the throne, but used it to promote his own glory, Henry VIII embodied all the contradictions of monarchy on the verge of the modern era. But separating the ruler from the myth is all part of putting history on trial.
Một người sùng đạo đã cắt đứt quan hệ với Giáo hội. Một học sĩ đã tử hình những học giả khác. Một vị vua mang đến sự trường tồn cho ngôi vương, nhưng lại dùng nó cho lợi ích của chính mình, Henry VIII đã thể hiện đầy đủ những mâu thuẫn của chế độ quân chủ trong thời kỳ cận đại. Và việc làm sáng tỏ chân dung kẻ cầm quyền