As a magician, I'm always interested in performances that incorporate elements of illusion. And one of the most remarkable was the tanagra theater, which was popular in the early part of the 20th century. It used mirrors to create the illusion of tiny people performing on a miniature stage. Now, I won't use mirrors, but this is my digital tribute to the tanagra theater. So let the story begin.
Varázslóként mindig is érdekeltek azok az előadások, amik az illúzió elemeit használják. Az egyik legfigyelemreméltóbb a tanagra színház volt, ami a 20. sz. első felében volt népszerű. Tükrök segítségével keltette azt az illúziót, hogy apró emberek játszanak egy miniatűr színpadon. Én nem fogok tükröket használni, de ez az én digitális tisztelgésem a tanagra színház előtt. Kezdődjön a történet!
On a dark and stormy night -- really! -- it was the 10th of July, 1856. Lightning lit the sky, and a baby was born. His name was Nikola, Nikola Tesla. Now the baby grew into a very smart guy. Let me show you.
Egy sötét és viharos éjjelen -- tényleg! -- 1856. július 10-én történt. Villám világította meg az eget, és megszületett egy kisbaba. Nikolának hívták, Nikola Teslának. A kisbabából egy nagyon okos férfi lett. Bebizonyítom.
Tesla, what is 236 multiplied by 501?
Tesla, mennyi 236 szorozva 501-el?
Nikola Tesla: The result is 118,236.
Nikola Tesla: Az eredmény 118.236.
Marco Tempest: Now Tesla's brain worked in the most extraordinary way. When a word was mentioned, an image of it instantly appeared in his mind. Tree. Chair. Girl. They were hallucinations, which vanished the moment he touched them. Probably a form of synesthesia.
Marco Tempest: Tesla agya nagyon csavarosan működött. Amikor elhangzott egy szó, egy kép jelent meg azonnal Tesla fejében. Fa. Szék. Lány. Hallucinációk voltak, amik eltűntek, ahogy megérintette őket. Valószínűleg a szinesztézia egy formája.
But it was something he later turned to his advantage. Where other scientists would play in their laboratory, Tesla created his inventions in his mind.
De ezt később a saját előnyére fordította. Míg más tudósok laboratóriumban kísérleteztek, Tesla a fejében alkotta meg találmányait.
NT: To my delight, I discovered I could visualize my inventions with the greatest facility.
NT: Örömmel tapasztaltam, hogy nagyon könnyedén tudom vizualizálni a találmányaimat.
MT: And when they worked in the vivid playground of his imagination, he would build them in his workshop.
MT: És amikor ezek működtek az elméje élénk játszóterén, akkor megépítette őket a műhelyében.
NT: I needed no models, drawings or experiments. I could picture them as real in my mind, and there I run it, test it and improve it. Only then do I construct it.
NT: Nem volt szükségem modellekre, rajzokra vagy kísérletekre. El tudtam képzelni őket, mint valós tárgyakat az elmémben, ott indítottam el, teszteltem és fejlesztettem őket. Csak ezután építettem meg őket.
MT: His great idea was alternating current. But how could he convince the public that the millions of volts required to make it work were safe? To sell his idea, he became a showman.
MT: Tesla nagy ötlete a váltakozó áram volt. De hogy győzze meg a nagyközönséget arról, hogy biztonságos a több millió volt, ami a működéséhez szükséges? Hogy eladja az ötletét showman lett.
NT: We are at the dawn of a new age, the age of electricity. I have been able, through careful invention, to transmit, with the mere flick of a switch, electricity across the ether. It is the magic of science. (Applause)
NT: Egy új kor kapujában állunk, az elektromosság korának kapujában. Képessé váltam, az óvatos kísérletezésen keresztül, egyetlen kapcsoló átállításával, elektromosságot küldeni az éteren át. Ez a varázslatos tudomány. (Taps)
Tesla has over 700 patents to his name: radio, wireless telegraphy, remote control, robotics. He even photographed the bones of the human body. But the high point was the realization of a childhood dream: harnessing the raging powers of Niagara Falls, and bringing light to the city.
Tesla nevéhez több mint 700 szabadalom fűződik: rádió, drótnélküli telegráfia, távirányító, robotika. Még az emberi test csontjait is lefényképezte. De a csúcspontot egy gyerekkori álma megvalósítása jelentette: a Niagara-vízesés dübörgő erejének megzabolázása, és fényt adni a városnak.
But Tesla's success didn't last.
De Tesla sikere nem tartott sokáig.
NT: I had bigger ideas. Illuminating the city was only the beginning. A world telegraphy center -- imagine news, messages, sounds, images delivered to any point in the world instantly and wirelessly.
NT: Még nagyobb ötleteim voltak. A város megvilágítása csak a kezdet volt. Egy világ telegráfia központ -- képzeljék el, hogy híreket, üzeneteket, hangokat, képeket tudunk küldeni a világ bármely pontjára, azonnal és drót nélkül!
MT: It's a great idea; it was a huge project. Expensive, too.
MT: Nagyszerű ötlet. Hatalmas projekt, elég drága is.
NT: They wouldn't give me the money.
NT: Nem adtak rá pénzt.
MT: Well, maybe you shouldn't have told them it could be used to contact other planets.
MT: Talán nem kellett volna megemlíteni, hogy használható arra, hogy más bolygókkal lépjünk kapcsolatba.
NT: Yes, that was a big mistake.
NT: Igen, ez nagy hiba volt.
MT: Tesla's career as an inventor never recovered. He became a recluse. Dodged by death, he spent much of his time in his suite at the Waldorf-Astoria.
MT: Tesla karrierje, mint feltaláló, soha nem állt helyre. Remetévé vált. Míg kerülte a halál, az ideje nagy részét a lakosztályában töltötte a Waldorf-Astoriában.
NT: Everything I did, I did for mankind, for a world where there would be no humiliation of the poor by the violence of the rich, where products of intellect, science and art will serve society for the betterment and beautification of life.
NT: Mindent, amit tettem, az emberiségért tettem, egy világért, ahol a szegényeket nem szégyeníti meg a gazdagok kegyetlensége, ahol az elme, a tudomány és a művészetek termékei a társadalmat szolgálják az élet jobbá és szebbé tételéért.
MT: Nikola Tesla died on the 7th of January, 1943. His final resting place is a golden globe that contains his ashes at the Nikola Tesla Museum in Belgrade. His legacy is with us still.
MT: Nikola Tesla 1943. január 7-én halt meg. A végső nyugvóhelye egy arany gömb, amely a hamvait tartalmazza, a Nikola Tesla múzeumban, Belgrádban. A hagyatéka ma is velünk van.
Tesla became the man who lit the world, but this was only the beginning. Tesla's insight was profound.
Tesla lett a férfi, aki megvilágította a világot, de ez csak a kezdet volt. Tesla meglátásai meghatározóak voltak.
NT: Tell me, what will man do when the forests disappear, and the coal deposits are exhausted?
NT: Mit fog tenni az emberiség, amikor az erdők eltűnnek, és a szén tartalékok kimerülnek?
MT: Tesla thought he had the answer. We are still asking the question.
MT: Tesla úgy gondolta, ő tudja a választ. Mi még mindig a kérdésnél tartunk.
Thank you.
Köszönöm.
(Applause)
(Taps)